ئۆزبېك تارىخچى: ئۇيغۇر ئۆزبەگ ئەسلى بىر

kukhelal

	ئەسكەرتىش:بۇ تىما باغداش مۇنبىرىدىكى Mteshnayi تورداشنىڭ ماقۇللىقى بىلەن بۇ يەرگە يوللاندى! ئۆزبېك تارىخچى: ئۇيغۇر ۋە ئۆزبېكلەرنى رۇسلار ئىككى خەلققە ئايرىۋەتتى (1) م. تەشنائىئۆزبېكىستان پەنلەر ئاكادېمىيىسى شەرقشۇناسلىق ئىنستىتۇتىنىڭ تارىخ تەتقىقاتچىسى كۇباتىن ئەندرېي ئەپەندى ، تارىختا ئۇيغۇرلار بىلەن ئۆزبېكلەرنىڭ بىر خەلق ئىكەنلىكىنى، تارىختا ئۇيغۇر ۋە ئۆزبېكلەر ئۆزلىرىنى بىر خەلق دەپ قارايدىغانلىقىنى، ئۇيغۇر، ئۆزبېك دېگەن ئاتالغۇنى تەلەپپۇز قىلماستىن، ئەنجانلىق، تاشكەنتلىك، قەشقەرلىق، تۇرپانلىق دەپ ئاتىشىدىغانلىقىنى، 1924 ‏- يىللاردا رۇسلار بۇ خەلقنى ئىككىگە ئايرىپ، ئەنجان ۋە پەرغانە تەرەپتىكىلەرنى ئۆزبېك، شەرق تەرەپتىكىلەرنى ئۇيغۇر دەپ ئىككى خەلققە ئايرىۋەتكەنلىكىنى ئوتتۇرىغا قويدى ۋە ئۇيغۇر، ئۆزبېك تىللىرىنى ئىككى تىل ئەمەس ئىككى شىۋە دېيىشكە بولىدۇ، دېدى. ئۆزبېكىستان پەنلەر ئاكادېمىيىسى شەرقشۇناسلىق ئىنستىتۇتىنىڭ تارىخ تەتقىقاتچىسى كۇباتىن ئەندرېي ئەپەندى بىلەن ئۇيغۇر، ئۆزبېك خەلقلىرىنىڭ تارىخى مۇناسىۋەتلىرى ۋە كېلىپ چىقىش مەنبەلىرى شۇنداقلا بۇ ئىككى ئاتالغۇنىڭ قاچان پەيدا بولغانلىقى، ئۇيغۇر، ئۆزبېك قېرىنداشلىق مۇناسىۋەتلەر بۇنىڭدىن كېيىن قانداق بولۇشى كېرەكلىكىنى توغرىسىدا سۆھبەت ئېلىپ باردۇق. كۇباتىن ئەندرېي ئەپەندى، مانجۇ ئىپمىراتۇرلۇقى ئۇيغۇر دىيارىغا كىرگەن دەۋىردە  300 مىڭ ئەتراپىدا ئۇيغۇرنىڭ قوقەنت خانلىقىغا كۆچۈپ بارغانلىقىنى،  1960 ‏- يىلى ئۇيغۇر دىيارىدا ئاتالمىش مەدەنىيەت ئىنقىلاۋىي ئېلىپ بارغاندا يەنە نۇرغۇن ئۇيغۇرلارنىڭ تاشكەنتكە كۆچۈپ بارغانلىقىنى شۇ ئۇيغۇرلارنىڭ ھازىرمۇ تاشكەنتتە بىر قانچە ئورۇندا قەشقەر دېگەنگە ئوخشاش  مەھەللىلەرنى قۇرۇپ ياشاۋاتقانلىقىنى، خوتەن مەسچىدى دېگەنگە ئوخشاش مەسچىد بارلىقىنى، ئۇيغۇرلاردىن كۆپ زىيالىلارنىڭ مەۋجۇتلۇقىنى، ئۆزبېكىستان پەنلەر ئاكادېمىسىغا ئوخشاش تەتقىقات ئورۇنلاردا كۆپلىگەن ئۇيغۇرلارنىڭ ئىشلەيدىغانلىقىنى ۋە ئۇيغۇر ئۆزبېكلەرنىڭ ئورتاق تارىخلىرىنى تەتقىق قىلىدىغانلىقىنى بىلدۈردى. كۇباتىن ئەندرېي ئەپەندىئۇيغۇرلارنىڭ مەدەنىيەتلىك، قىممەتلىك تارىخقا ئىگە خەلق ئىكەنلىكىنى، ئۆزىنىڭ ئۇيغۇرلارغا ھۆرمەت بىلەن قارايدىغانلىقىنى، ئەينى زاماندا رۇسلار ئۆزبېكلەرنىڭ تىلىنى يوقىتىش ئۈچۈن 70 يىل رۇسچە ئۆگەتكەنگە ئوخشاش ھازىر ئۇيغۇرلارنىڭ تىلى يوق بولۇش خىرسقا دۈچ كېلىۋاتقانلىقىنى بۇ بىر قەبىھ ئىش ئىكەنلىكىنى ئۇيغۇرلارمۇ ئۆز ئانا تىلى ۋە مەدەنىيىتى بىلەن ياشاش ھەققى بار خەلق ئىكەنلىكىنى ئىپادىلىدى. ئۆزبېك تارىخچى: ئۇيغۇرلارنىڭ ئۆز مەدەنىيىتىنى قوغداش ۋە ئانا تىلىدا تەلىم ئېلىش تەبىئى ھوقۇقى (2) ئۆزبېكىستان پەنلەر ئاكادېمىيىسى شەرقشۇناسلىق ئىنستىتۇتىنىڭ تارىخ تەتقىقاتچىسى كۇباتىن ئەندرېي ئەپەندى، ئۇيغۇرلارنىڭ ئۆز مەدەنىيىتىنى قوغداش ۋە ئانا تىلىدا تەلىم ئېلىش تەبىئى ھوقۇقى ئىكەنلىكىنى تەكىتلىدى. تارىخ تەتقىقاتچىسى كۇباتىن ئەندرېي ئەپەندى، يەكەن سەئىدىيە خاندانلىقىنى ئاپپاق غوجىنىڭ ئەۋلادلىرى ئىگەللىۋالغاندىن كېيىن نۇرغۇنلىغان ئۇيغۇرلار ئۆزبېكىستانغا كۆچۈپ كەتكەنلىكىنى، 19 ‏- ئەسىرنىڭ ئىككىنجى يېرىمىدا مانجۇ ئىمپىراتۇرلۇقى ئۇيغۇر دىيارىغا كىرگەندە، ئۇرۇش ۋە ئىشغالىيەت سەۋەبىدىن نەچچە مىڭ ئۇيغۇرنىڭ كۆچۈپ كەتكەنلىكىنى.   ئۆزبېك ئالىملارنىڭ دېيىشىچە شۇ دەۋردە 300 مىڭ ئۇيغۇر قوقەنت خانلىقىغا كۆچۈپ كەتكەنلىكىنى بىلدۈردى. كۇباتىن ئەندرېي ئەپەندى، ئۆز ۋەتىنىدىن ئايرىلىپ ياشاش ئېچىنىشلىق بىر ھالەت، ئىنسان ئۈچۈن ئۆز ۋەتىنىدە خار بولۇش ياشاشتىن ئېغىر ئازاب بولمىسا كېرەك، دېدى. ۋە ئۇيغۇر خەلقىنىڭ باشقا خەلقلەرگە قارىغاندا قەدىمى مەدەنىيەت مىراسقا ئىگە خەلق ئىكەنلىكىنى،  شۇ مەدەنىيەت مىراسنىڭ ساقلىنىپ قېلىشى كېرەكلىكىنى، سابىق سوۋىت ئىتتىپاقى ئۆزبېكلەرنىڭ ئانا تىلىنى يوق قىلىش ئۈچۈن رۇسچە ئۆگەتكەنلىكىنى، ئۇيغۇرلارنىڭ تىلىنى ساقلاپ قېلىش ئۈچۈن ئۆز ئانا تىلىدا تەلىم ئېلىش ھەققى بېرىلىش كېرەكلىكىنى، بارلىق مىللەتلەرنىڭ ئۆز مەدەنىيىتىنى ساقلاش ۋە ئانا تىلىدا تەلىم ئېلىش تەبىئى ھوقۇقى ئىكەنلىكىنى بىلدۈردى.

xamal113

	ئۇرۇسلار بىزنىڭ كۇچىمىزنى بۇلىۋەتكەن چۇنكى بۇرۇن تۈرۇك مىللەتلىرى ئۇلارغا .ارامچىلىق بەرمىگەن . ئۇلار بىزنىڭ مەڭگۇلۇك دۇشمىنىمىز.

ئەرتۇرا

	ئۇيغۇر بىلەن ئۆزبەك بىرمىللەت!  تىلىمىز شۇنداق يېقىن.! كىيىم كىچىكىمىز تېخى يېقىن! ئۆرۈپ ئادىتىمىز تېخى!  ئەمىلىيەتتىمۇ بۇنداق ئورتاقلىقتىكى خەلىقنى ئىككى مىللەتكە ئايرىۋىتىش، روس چوشقىللىرىنىڭ قەستىدۇر!

hekmat110

	ئۆز ئانا تىلىدا تەلىم ئىلىش ھوقۇقىنى تەكىتلەپ توغرا قىپتۇ....

sardor

	ئۇيغۇر دىگەن ئۇيغۇر ،ئۆزبىك دىگەن ئۆزبىك .شىنجاڭدىكى ياكى ئۆزبىكتىكى ئۆزبىكتىن سەن ئۇيغۇرمۇ دەپ سۇراپ باقايلى ؟ئۇ مەن ئۇيغۇر دىمەيدۇ .ئەگەر ئۇيغۇرلار ئۆزبىكتىن ئىلغار مىللەت ،باي مىللەت ،شانلىق مىلللەت بولساق ئۇباشقا گەپ .نۇپۇس تۈپەيلىدىنمۇ بۇنداق جۆيلۈشلەر ھەرقانداق ئۆزبىكنىڭ قۇلىقىغا ياقمايدۇ .    ئۇيغۇرلۇقتىن تانغان ھەرقانداق قەۋمنى ئۇيغۇر ئىدى دىيىش ئەخمەقلىق .     بۇرۇن بۇ سۇئالنى بىر ئۆزبىكتىن سۇراپ باققان ،ئۇنىڭ ماڭا قايتۇرغۇنى .سىلەر ئۇيغۇرلارمۇ تۈركىي مىلللەتلەر دەپ ھەممەيەرگە جاكار قىلىسىلەر ،نىمىشقا مىللەت نامىڭلارنى تۈرك قىلىپلا بولدى قىلمايسىلەر دىگەن.

XERHAN

	مەن ئۇيغۇر بولۇپ تۇغۇلغىنىمغا رازى ، شۇڭلاشقا بۇ يەردە ئۇيغۇر مىللىتىنى قانداقتۇر ئۆزبىك مىللىتىگە سېلىشتۇرىدىغان ۋە ئايرىيدىغان ئىشلارنى قىلمايمەن . مەيلى يامان ئاتالسۇن مەيلى ياخشى ئاتالسۇن پىشانەمدىكى مىللەت نامىم ھامانىنىڭ ئۇيغۇر ئىكەنلىكىمنى كۆرسۈتىدۇ .

osmaniya99

	بىر تۇپ دەرەخ شاخلىرىغا ئوخشايمىز بىز.

sardor

	zanjir34 يوللىغان ۋاقتى  2013-3-9 01:52 PM قارىغاندا  ئۇ ئۆزبىككە بىرسى سىنىڭ  ئاتاڭ  بالا  تاپال ... ئۆزبىكلەرگە ئۆزىنىڭ ئىقىن بىشىنى تۇنۇتسىز ھەرگىز ئۇنىمايدۇ .سوۋىت ئىتىپاقى زامانىدا ئۆزبىكلەر ئۆزىنى تۈركىي قەۋمدەپ روسلارغا روھى بىسىم چۈشۈرۈپ كەلدى .مۇستەقىل بولغاندىن كىيىن ئىقتسىادى ياردەمگە ئىرىشىش ئۈچۈن يىلتىزىنى پارسلاردىن ئىزدىدى ،مانا ھازىر يىلدا تۈركىيەدە ئۆتكۈزىلىدىغان تۈركىي مىللەتلەر نەۋزور پائالىيىتىگە ئۆزبىك قاتنىشىشنى رەت قىلدى .بۇنىڭىن كۆرىۋىلىش بولىدۇكى ئۆزبىكنىڭ يىلتىزى پەقەت ئۆزبىك دەپلا تۇنۇيدۇ.

kudirat01

	بۇلارغا ئېشەنمەيمەن .........يۇرتۋازلقنى تاشلىماي تۇرۇپ بۇلار بىلەن بىرلېشىشنى قىياس قىلالمىدىم ...                     بۇ قاچانقى يىغىن  ؟؟؟ بەلكىم بىرەر مۇ ئۇيغۇر يوق بۇ يىغىندا ....