‹‹كىيۇ كىيۇ››مۇ يا ‹‹چ چ››مۇ؟(ھىدايەت)

   ھازىر تور دۇنيايىمىزدا‹‹چ چ››دەپ ئاتىلىدىغان بىر ‹‹غەيرىي ئاتالغۇ››پەيدا بولۇپ،جەمئىيىتىمىزدە بارا-بارا ئوموملىشىشقا قاراپ يۈزلىنىۋاتىدۇ.بۇ خۇسۇستا كەمىنە ئاددى كۆز قاراشلىرىمنى ئوتتۇرىغا قويۇپ تورداشلار بىلەن ئورتاقلىشىپ باقاي دەيمەن. 9$|Gfyv  
   مەلۇمكى،بىز ھازىر‹‹ چ››دەپ ئاتاۋاتقان ھەرپنىڭ كېلىش مەنبەسى بولسا-ئېنگىلىزچىدىكى‹‹Q››ھەرپى بولۇپ دۇنيادىكى مۇتلەق كۆپ قىسىم خەلقلەر بۇ ھەرپنى ‹‹كىيۇ››دەپ تەلەپپۇز قىلىدۇ شۇنداقلا ئۆز نۆۋىتىدە ئېنگىلىزچىدە يوق بولغان‹‹ق››ھەرپىگىمۇ ۋەكىللىك قىلىپ قوللىنىدۇ.مەسىلەن:‹‹ئىراق››دىگەننى‹‹IRAQ››،‹‹قۇرئان››دىگەننى‹‹QURAN››...دىگەندەك.(يېڭىدىن مۇستەقىل بولغان ئۆزبېك،تۈركمەن قاتارلىق مىللەتلەرمۇ شۇنداق قىلىۋاتىدۇ،ھەتتا ئىجتىھاتلىق تەتقىقاتچى زىيالىلىرىمىز خەلقارالىق تەلەپپۇز قائىدىسىنى ئاساس قىلىپ تۈزۈپ چىققان‹ئۇيغۇر لاتىن ھەرپ-يېزىقى›مۇ بۇ ھەرپنى‹ق›دەپ تەلەپپۇز قىلىۋاتىدۇ.)ھالبۇكى،خەنزۇچە پىڭيىن قائىدىسىدە بۇ ھەرپ ھىچبىر ئاساسسىزلا خەنزۇ تەلەپپۇزىدىكى چوڭ‹چ›(يەنى‹CH›)دىن پەرقلەندۈرۈلۈپ كىچىك‹چ›دىگەن تاۋۇشنى بەلگىلەيدىغان سۆز بولۇپ قالغان. ‹‹مەدەنىيەت ئىنقىلابى››مەزگىلىدىكى يېزىق ئۆزگەرتىش ھەرىكىتىدە ئەرەب ئېلىپبەسى ئاساسىدىكى ئۇيغۇر يېزىقى‹‹كونا يېزىق››دەپ كەمسىتىلىپ ئەمەلدىن قالدۇرۇلغان ھەمدە خەنزۇچە پىنيىن ھەرپىنى ئاساس قىلغان ئاتالمىش‹‹يېڭى يېزىق››مەجبۇرى ئىشلىتىلىشكە باشلىغان(11-نۆۋەتلىك3-ئومومىي يىغىنىدىن كېيىن بۇ خاتالىق تۈزىتىلىپ ئۇيغۇر كونا يېزىقى ئەسلىگە كەلتۈرۈلگەن بولسىمۇ شۇ دەۋردە‹يېڭى يېزىق› ئۆگەنگەن بىر ئەۋلات كىشىلىرىمىز كېيىنچە ساۋاتسىزلاردىن بولۇپ قالغان).بۇ يېڭى يېزىق خەلقارالىق تاۋۇش بەلگىلەيدىغان تىرانسىپىرىتسىيەدىن مۇتلەق پەرقلىنىپ پەقەت خەنزۇچە پىنيىن ھەرپىنىلا ئاساس قىلغاچقا پۈتۈن دۇنيادا‹‹كىيۇ››ياكى‹‹ق››دەپ ئىشلىتىلىپ كېلىۋاتقان ‹‹Q››ھەرپى بىزدە ئاڭسىز رەۋىشتە ھازىرقىدەك‹‹چ››بولۇپ قېلىۋەرگەن. DNj"SF(J  
   خوش،ئەمدى ھازىرقى كومپىيۇتېر ئۇچۇر دەۋرىگە كېلەيلى.دۇنيا بويىچە ئەڭ ئىلغار بىۋاسىتە ئالاقە ئىختىراسى بولغان(ھەم خەتلىك،ھەم تېلىفونلۇق،ھەم دىدارلىق بولغان)‹‹QQ››پۈتۈن دۇنيا تەرىپىدىن بىردەك بۇ كەشپىياتنىڭ ئىگىلىرىگە بولغان ھۆرمەت يۈزىسىدىن ئەسلى ئاھاڭ بويىچە‹‹كىيۇ كىيۇ››دەپ تەلەپپۇز قىلىنماقتا،ھەتتا بارلىق خەلقارالىق ئاتالغۇلارنى ئۆزى ئىجاد قىلغان ئۆلچەملىك خەنزۇ تىل-يېزىقى بىلەن ئىپادە قىلىشقا ئادەتلەنگەن خەنزۇلارمۇ‹‹酷酷››(يەنى‹ئېنگىلىزچە‹كىيۇ كىيۇ›نىڭ خەنزۇ تىلىدىكى ئاھاڭ ئىپادىسى)دەپ ئاتاۋاتقان بۈگۈنكى كۈنلۈكتە بىز يەنىلا ‹‹يېڭى يېزىق››نىڭ ئادەتلىنىشىدىن قۇتۇلالماي‹‹چ چ››دەپ ئاتاپ يۈرمەكتىمىز.بۇنىڭ بىۋاسىتە ئاقىۋىتى شۇكى،دۇنيا خەلقى بىلەن بولغان ئۇچۇر ئالاقە ئاتالغۇ ئىشلىرىمىزدا ئارىمىزغا‹‹سۈنئىي سېپىل››سوقۇپ،ئۆزىمىزنى خەلقارالىق ئورتاقلىقلاردىن تېخىمۇ يىراقلاشتۇرماقتىمىز،چەتئەللىك دوستلىرىمىز بىزدىن‹‹نىمە ئۈچۈن‹QQ›نى ‹چ چ›دەيسىلەر؟››دەپ سوراپ قالسا چۈشەندۈرۈشكىمۇ قادىر بولالمايۋاتماقتىمىز.... %LZ({\5K#f  
   خۇللەس كالام،تىلىمىزغا ئەھمىيەت بېرەيلى،ھەر سۆزنىڭ كېلىش مەنبەيى،تەلەپپۇز قائىدىسىنى تەتقىق قىلايلى،ئۆگىنەيلى،چۈشىنەيلى.قارىغۇلارچە كونا ئاسارەتكە ئېسىلىۋېلىپ ئىلمىي،توغرا بولغان يېڭىلىقلاردىن ئۆزىمىزنى قاچۇرمايلى.نادانلىق بىلەن باشقىلارنىڭ خاتا سىزىپ بەرگەن يولىدا قارىغۇلارچە ئەگىشىپ مېڭىۋەرمەيلى.مەسىلەن:بىز خېلى ۋاقىتلارغىچە‹‹تەڭرىتاغ››دەپ ئاتا-بوۋىمىز قويۇپ كەتكەن توغرا نامدىن قېيىپ ئۇشبۇ سۆزنىڭ خەنزۇچە تەرجىمىسىگە ئۆلۈكلەرچە ئېسىلىۋېلىپ‹‹تىيانشان››دەپ توۋلاپ يۈردۇق،‹‹قارا قۇرۇم تېغى››نىڭ خەنزۇچە ئاھاڭ تەرجىمىسى بولغان‹‹喀喇昆仑››دىگەن نامنى‹‹كوئېنلۇن››دەپ جۆيلۈپ يۈردۇق....شۇنىڭدەك پۈتكۈل دۇنيا‹‹QQ››(يەنى‹كىيۇ كىيۇ)دەپ بىرلىككە كېلىپ بولغان ئېنگىلىزچە ئاتالغۇنى‹‹يېڭى يېزىق›› قائىدىسىگە چۈشۈرىمەن دەپ جاھىللىق قىلىپ‹‹چ چ››دەپ تىلىمىزنى چايناپ يۈرسەك دۇنيا ئەھلى بىزگە قاراپ كۈلمەسمۇ!بولسا بىر-بىرىمىزگە تەۋسىيە قىلىپ تۈزىتىۋالساق دىگەن تەكلىپىم بار.قېنى،تورداشلار نىمە دەيدىكىن؟ =?s3iP  
   مەنبە:ئېنگىلىز تىلى ھەۋەسكارلىرى سورۇنىدىن.2011-يىلى 23-نويابىر شەھرى ئۈرۈمچى.

ئورۇنلۇق پىكىر بوپتۇ . )|I5j];L  
W},b{NT  
مەن بەزىلەرنىڭ ‹‹ كىيۇ كىيۇ ›› دىگەننى توغرا دىيەلمەي ‹‹ كۇ كۇ ›› دەپ يۈرگىننى كۆرسەم كۈلگۈم كەپ كىتىدۇ .

تىما ئىگىسى ئۇنداختا بىز  كىيۇ كىيۇ دا خەت باسقاندا «چ»  ھەرىپىنىڭ ئورنىغا «ك» نى  ئىشلەتسەك  توغرا بولامدۇ،،،سىزلا شۇنداق ئىشلىتىڭە بولدى ... ui'F'"tPz  
نىمە دىگەن  قاملاشمىغان  مۇلاھىزە بۇ  

سىز نىمە دىمەكچى ...زادى ....نىمە قلىشىمىز كىرەك؟ xx}'l:}2]  
ھىلى ئۇنىڭغا  ھىلى بۇنىڭغا  ئىسلىۋىلىپ..  ئۇنىڭدىن  كۆرە «كوت-كوت» دەيلى

‹‹  مۇڭداشقۇ   ››  ئاتالغۇسى خېلى  يېقىملىق  ئاڭلىنىدىكەن    .

« چاي خالتىسى » بۇ ئىسمىڭىزنىڭ ئۇيغۇرچە يېزىلىشى توغرا بوپتۇ. بىراق ئۇيغۇر لاتېنچە يېزىلىشىدا مەسىلە ئېغىرراق تۇرىدۇ. <$Xn:B 
مەسلەن بۇنى ئوقۇشقا توغرا كەلسە : « قاي خالتەسە » دەپ ئوقۇلىدۇ. ZzSJm+&'  
تېما ئىگىسىنىڭ مۇلاھىزە قىلغانلىرى ئورۇنلۇق، ھەقىقەتكە بوي سۇنمىغانلىق جاھىللىقتىن باشقا نەرسە ئەمەس. 9$}+-Z  
گېپىم قاتتىق تەككەن بولسا كەچۈرگەيسىز.

ئىشلىتىش

ئاپتور جاۋابىنى بويلاپ 2قەۋەت  qayhaltese كە 2011-11-24 11:22 AMئەۋەتىلدى  : &CP@] pi9L  
تىما ئىگىسى ئۇنداختا بىز  كىيۇ كىيۇ دا خەت باسقاندا «چ»  ھەرىپىنىڭ ئورنىغا «ك» نى  ئىشلەتسەك  توغرا بولامدۇ،،،سىزلا شۇنداق ئىشلىتىڭە بولدى ... n^(yW  
نىمە دىگەن  قاملاشمىغان  مۇلاھىزە بۇ      _e@qv;*  

%T*+t"\)  
PY:#F|uHS`  
<"Cwy0V kp  
EG8R*Cm,}  
ئەجەپ تېتىقسىز گەپ قىلىدىغان ئادەمكەنسىز  ،   خەق ساراڭ بولۇپ قاپتۇ  ، مۇشۇنداق ئۇزۇن تىمىنى يېزىپ ھە سىزچە   ،  ھازىر ئۇيغۇر  كومپىيوتىر ئىلىمىي جەمئىيىتى شۇنداق ياخشى تۈزۈپ بەرگەن  ، ھەر قانداق سۆزلىرىمىزنى بىمالال ئىشلەتەلەيدىغان كومپىيوتىر ئۇيغۇر يېزىقىنى ئىشلىتەلمەي ئۈچ تۆت ھەرىپنى ئۈگۈنىشكە ھۇرۇنلۇق قىلىۋاتقان  ئۆزىمىزنىڭ كىچىكىمىزدە ئۈگۈنۈۋالغان  پىنيىن سەۋىيىسى بويىچە ئۇچۇر يېزىشىپ  ئالاقە ئېلىپ بېرىۋاتقان بىز  ، شۇ سىزدەك قولىدىن ئۈژمە پىش ئاغزىمغا چۈش دىيىشتىن باشقا نەرسە كەلمەيدىغان ئادەلەرگە ئايلىنىپ قېلىۋاتىمىز  .   ئاغىزىمغا بەك چىرايلىق گەپلەر كەلگەن ناۋادا ئاڭلىغۇڭىز بولسا ئايرىم دىيىشىۋالايلى . 5dEO_1q %  
n&78~@H  
تىما ئىگىسىنىڭ ئىزدىنىشىدىن مەمنۇنمەن  !  

مانا مەن چ چ   دەپ ئاتاۋېرىمەن ،     گەپ باما يە؟

مەن بىر مەسلھەت بېرەي ...كىيۇ كىيۇ دىيشىنى خالايدىغان شۇنداق دەڭلا ، [dUEe@P  
چ چ دىيشىنى خالايدىغانلار شۇنداق دەڭلا ...كوت كوت دىيشىنى خالايدىغانلا شۇنداق دەڭلا ...ئىشقىلىپ تىىلڭلار كەلگەنىنى دەڭلا

يېزىقتا  چ چ  يازساقمۇ ئوقۇلۇشتا ۋە قوللىنىشتا  ئومۇمەن كىيۇ كىيۇ  دىيىش ئورۇنلۇق. كۆنەلمىگەنلەر    قۇ قۇ   دىسىمۇ بولىدۇ.

نىمە دەپ ئاتىساق توغرا بولا ئەمدى، مۇڭداشقۇ دىسەك بولارمۇ ياكى كوت-كوت دىسەك بولارمۇ؟؟؟؟؟؟؟؟؟؟

بىز چوقۇم خەلقئارا بىلەن بىردەك« كىيۇكىيۇ » دەپ ئاتىشىمىز كىرەك.  ئاڭ سەۋيىسى يۇقىرى ،كۆپنى كۆرگەن كىشى، تەبىيلا كىيۇكىيۇ  دىگەم ئاتالغۇنى  ئىشلىتىدۇ.