ساقال قويۇش ھەققىدە
\FIOFbwe )]JQlm:H سوئال: ئەسسالامۇ ئەلەيكۇم دوكتۇر، مەن مەلۇم ئىسلام ئۇنىۋېرسىتېتىنىڭ ئوقۇغۇچىسى، مەن ئادەتتە ساقال قويمايمەن، لېكىن ناتونۇشلار بىلەن پاراڭلىشىپ قالغاندا ئۇلار مەندىن: نېمە ئىش قىلىدىغىنىمنى سورىسا، مەن ئىسلام ئۇنىۋېرسىتېتىنىڭ ئوقۇغۇچىسى ئىكەنلىكىمنى دېگەندە، ئۇلار نېمىشقا ساقال قويمايسەن؟ بۇ رەسۇلۇللاھنىڭ سۈننىتى تۇرسا؟ دەيدۇ. مۇشۇ توغرۇلۇق پىكىر بەرگەن بولسىلا!!!! ئاللاھ رازى بولسۇن.
<*4r6UFR e({-.ra جاۋابلار
T!H }^v sTYA ئەسسالامۇ ئەلەيكۇم ھۆرمەتلىك ئۇستاز، پەيغەمبەر ئەلەيھىسسالام ساقال قويغان، ساھابىلەرمۇ پەيغەمبىرىمىزگە ئەگىشىپ ساقال قويغان ئەھۋال ئاستىدا دەسلەپ بولۇپ مۇسۇلمانلارنىمۇ پەيغەمبىرىمىزگە ئەگىشىشكە بۇيرۇسا، ئاندىن كېيىن ساقال قويۇشتا ھەر خىل قېيىنچىلىق قاتارلىق مازارەتلىرى بارلار ئايرىم تۇتۇلسا بولمامدۇ؟ ئۇستاز ئەدەپسىزلىك قىلىپ سالغان بولسام ئەپۇ قىغايلا، بۇ ھەقتە چۈشەندۈرۈپ قويغان بولسىلىرى.
*2I@_b6& @(e/Y/ yKOC1( ~ چېسلا: 2011-04-29 \ يوللىغۇچى: سۈبھى
v1s0kdR,>
qmGLc~M0 ۋە ئەلەيكۇم ئەسسالام ۋە رەھەمەتۇللاھ: ئەلۋەەتتە ئۆزرىسى بارلار ئۆزرىسىگە لايىق ئىش تۇتىدۇ. ساقال قويسا چوڭ زىيانغا ئۇچرايدىغان ياكى شۇنىڭغا ئوخشىغاندەك ئەھۋال بولسا، ئالدى بىلەن زىياندىن ئۆزىنى ساقلىشى لازىم. لېكىن بەزى كىشىلەر ئۆزرەم بار دەپ تۇرىۋالىدۇ، ئەمەلىيەتتە ئۆزرە جايىدا چىقمايمۇ قالىدۇ. شۇڭا ھەقىقى ئۆزرىسى بولسا چۈشۈرتىۋەتسە مەيلى بولا.
bX&=*L+h6 ]AB4w+6! vF$sVu|B چېسلا: 2011-04-29 \ يوللىغۇچى: دوكتۇر ئابدۇل ئەزىز رەھمەتۇللاھ
[`|
gj w:[\G%yQ جاۋاب :
4Y}{?]>pu $2pkh% Ouc$M2m0! ۋە ئەلەيكۇم ئەسسالام ۋە رەھمەتۇللاھى ۋە بەرەكاتۇھۇ:
r/mKuGa] \zyvu7YA بىسمىللەھىرراھمانىرراھيم
O3
["5 Xg1QF^ بارلىق ھەمدۇ-سانا ئاللاھقا، دۇرۇد-سالاملار رەسۇلى مۇھەممەد ئەلەيھىسسالامغا، ئائىلە-تاۋابىئاتىگە ۋە ساھابە كىراملىرىگە بولسۇن.
4:Id8rzz NN@'79x بىر ھەقىقەت شۇكى پەيغەمبەر ساللەللاھۇ ئەلەيھى ۋەسەللەم ساقال قويغان، تولۇق چۈشۈرىۋەتمىگەن. ساھابىلارمۇ شۇنداق قىلغان. بارلىق ئالىملار ساقال قويۇشنىڭ ئىسلام تەلەپ قىلغان پەزىلەتلىك ئىش ئىكەنلىكىدە ئىتتىپاق. لېكىن ساقالنى قويۇش ياكى چۈشۈرۈۋېتىش ھۆكمىدە ئىختىلاپ بار.
Q}:#Hz?U =^`?O* /; بۇ مەسىلىدە ئالىملار ئىككى خىل قاراشتا بولغان:
q!\4|KF~ o0:RsODl بىرىنچى قاراش: ساقال قويۇش ۋاجىب، چۈشۈرۈۋېتىش ھارام. بۇلار مۇنداق دەلىل كەلتۈرگەن:
m>ApN@n .h[yw$z6 ئابدۇللاھ ئىبنى ئۆمەر رەزىيەللاھۇ ئەنھۇما رىۋايەت قىلىدۇكى، رەسۇلۇللاھ ساللەللاھۇ ئەلەيھى ۋەسەللەم: «مۇشرىكلارغا خىلاپ ئىش قىلىڭلار! ساقاللارنى قويۇۋېتىپ، بۇرۇتلارنى چۈشۈرىۋېتىڭلار» دېگەن.(سەھىھۇل بۇخارى 5892-ھەدىس) بۇ ھەدىستىكى مۇشرىكلارغا خىلاپ ئىش قىلىڭلار دېگەن بۇيرۇق ۋاجىبلىقنى كۆرسىتىدۇ.
6h:2,h
pE YzVhNJWpw يەنە ئابدۇللاھ ئىبنى ئۆمەر رەزىيەللاھۇ ئەنھۇما رىۋايەت قىلىدۇكى، رەسۇلۇللاھ ساللەللاھۇ ئەلەيھى ۋەسەللەم: «بۇرۇتلارنى پاك-پاكىز چۈشۈرىۋېتىپ، ساقاللارنى قويۇۋېتىڭلار» دېگەن.(سەھىھۇل بۇخارى 5893-ھەدىس) بۇ ھەدىستىكى ساقاللارنى قويۇۋېتىڭلار دېگەن بۇيرۇق ۋاجىبلىقنى كۆرسىتىدۇ.
^n&_JQIXb I::|d,bR! ئىككىنچى قاراش: ساقال قويۇش سۈننەت، چۈشۈرۈۋېتىش مەكرۇھ. بۇلار مۇنداق دەلىل كەلتۈرگەن:
TNkvdE-S 6w)a.^yx7 رەسۇلۇللاھ ساللەللاھۇ ئەلەيھى ۋەسەللەمنىڭ مۇنداق دېگەن: «ئون ئىش قەدىمى سۈننەتتىندۇر: بۇرۇتنى قىرقىش، ساقالنى قويۇۋېتىش.....».(سەھىھۇ مۇسلىم 261-ھەدىس) بۇ ھەدىستە ساقال قويۇش تەرغىپ قىلىنغان سۈننەت ئەمەللەر قاتارىدا سانالغان.
= 4 wf JK'FJ}Z4 ۋاجىب دېگەن قاراشتىكىلەر دەلىل قىلغان ھەدىستىكى مۇشرىكلارغا خىلاپ ئىش قىلىڭلار دېگەن بۇيرۇق ۋاجىبلىقنى كۆرسەتمەيدۇ. چۈنكى رەسۇلۇللاھ ساللەللاھۇ ئەلەيھى ۋەسەللەم: «يەھۇد-ناسارالار (چاچ-ساقاللىرىنى) بويىمايدۇ، سىلەر ئۇلارغا خىلاپ ئىش قىلىڭلار» دېگەن.(سەھىھۇل بۇخارى 3462-ھەدىس) بۇ ھەدىستىمۇ مۇشرىكلارغا خىلاپ ئىش قىلىڭلار دېگەن بۇيرۇق تۇرۇقلۇق سەلەپلەر چاچ-ساقالنى بوياشنىڭ ۋاجىب ئەمەسلىكىدە بىرلىككە كەلگەن، بەزى ساھابىلار بويىغان، يەنە بەزىلەر بويىمىغان. بۇيرۇق دېگەن بەزىدە ۋاجىبلىقنى بەزىدە مەندۇبلىقنى بىلدۈرىدۇ. شۇڭا ساقال قويۇش ھەققىدىكى بۇيرۇقمۇ ۋاجىبلىقنى بىلدۈرمەيدۇ.
kmT5g gy hU6oWm ساقال قويۇش ساۋابلىق سۈننەت ئىش دېگەن ئىككىنچى قاراشنى ئالغان تەقدىردىمۇ، ئىسلام ئۇنىۋېرسىتېتىدا ئوقۇيدىغان تالىبلار، دىنىي زاتلار رەسۇلۇللاھ ساللەللاھۇ ئەلەيھى ۋەسەللەمنىڭ سۈننىتىنى تۇتۇشتا باشقىلارغا ئۈلگە بولۇشى، پەزىلەتلىك ئىشلارنى قولدىن بەرمەسلىكى، تەققى-تۇرقىدا، يۈرۈش-تۇرۇشىدا ئاۋامۇنناستىن پەرقلىنىپ تۇرۇشى لايىقتۇر.
" `FcW FS^~e-A ۋەللاھۇ ئەئلەم
7m:ZG u N8RG_Mb پەتىۋادا: دوكتۇر ئابدۇل ئەزىز رەھمەتۇللاھ.
cp$GP*{@ *WaqNMD[% 2011-4-28
5yk#(i7C c*.-mS~Z` Q>(a JF چېسلا: 2011-04-28 \ يوللىغۇچى: دوكتۇر ئابدۇل ئەزىز رەھمەتۇللاھ
OXJ'-EZH hjD%=Ri0Z ;2 P =====================
{B-
*w%}HU ئەسسالامۇ ئەلەيكۇم.
L
hRd0
مۇسۇلمانلارغا مەلۇمكى، رەسۇلۇللاھنىڭ سۆز - پائالىيەتلىرىگە تۈزىتىش كىرگۈزۈش ئاددى مەسىلە ئەمەس. بولۇپمۇ تەرجىمە ئىشىدا ھەدىسنى بۇرمىلاپ تەرجىمە قىلىش تېخىمۇ توغرا ئەمەس.
-}3nIk
g%
مەن بۇ يازمىدا دوكتورنىڭ سۈننەتكە زىت بولغان پەتىۋا--- بۇرۇتنى پاك - پاكىز چۈشۈرۈۋېتىش قىلمىشىغا ئاگاھلاندۇرۇش بەرمەكچى. 6EeO\Qj{
سۈننەتچىلەرگە مەلۇمكى،ئىسلامىيەتكە ئالاقىدار مەسىلىگە شەخسى خاھىشىنى سىڭدۈرۈش شەرىئەتكە قىلىنغان خىيانەتتىن باشقا نەرسە ئەمەس. *:"@
خوش، ئۇنداقتا بۇرۇتقا قارىتا رەسۇلۇللاھ ۋە سەلەف سالىھلەرنىڭ قانداق كۆرسەتمىلىرى بار؟ بۇ ھەقتىكى مەزمۇنلار بىلەن تونۇشۇپ چىقايلى: 0j;q^>
سەھىھۇلبۇخارىيدا بۇرۇت توغرۇلۇق 2 ھەدىس بار: يەنى دوكتور بۇرمىلاپ تەرجىمە قىلغان بۇ ھەدىس ئۇيغۇرچىسى مۇنداق دېيىلىشى شەرىئەتكە ئۇيغۇن: رەسۇلۇللاھ شۇنداق دېگەنكى، «مۇشرىكلارغا خىلاپ ئىش قىلىڭلار! ساقاللارنى قويۇۋېتىپ، بۇرۇتلارنى قىرقىڭلار» دېگەن.(سەھىھۇل بۇخارى 5892-ھەدىس) +PS
jBO4!
.$@+ /@4
يەنە ئابدۇللاھ ئىبنى ئۆمەر رەزىيەللاھۇ ئەنھۇما رىۋايەت قىلىدۇكى، رەسۇلۇللاھ ساللەللاھۇ ئەلەيھى ۋەسەللەم: «بۇرۇتلارنى بەك قىرقىپ، ساقاللارنى قويۇۋېتىڭلار». NSM7n=
*nh
uP+VS>b
بۇ ھەدىستىكى<<وَأَحْفُوا>> بىلەن <<انْەَكُوا>> قانداقتۇر دوكتور دېگەندەك، پاك - پاكىز چۈشۈرۈۋېتىشنى بىلدۈرمەيدۇ.ئەگەر بۇ ھەدىستە يۇقىرىقى سۆز ئورنىدا<<احْلِقُوا>> دېگەن ئىبارە بولسا ئىدى، بۇ چاغدا بۇرۇتنى چۈشۈرۈۋېتىش، دېگەن مەنە جايىغا چۈشەتتى. `Qjs{H
\W]gy_=D{
ئىمام نەۋەۋىي <<انْەَكُوا>>نى كالپۇكتىن ئېشىپ كەتكەن قىسمىنى قىرقىش، دېگەن بولىدۇ، دېگەن(شەرھۇ سەھىھى مۇسلىم) C]p@7"l
f7y.##W G
6tFi\,)E
رەسۇلۇللاھنىڭ بۇرۇتنى چۈشۈرۈش توغرىلىق ھېچيەردە بۇيرۇقى يوق.ھېچقانداق بىر ساھابىنىڭ بۇرۇتىنى چۈشۈرگەنلىكى، تابىئىننىڭ ۋە ياكى تەبىئى تابىئىننىڭمۇ بۇرۇتىنى چۈشۈرگەنلىككە پاكىت يوق.ھەتتا بۇرۇتىنى بەك باسۇرۇپ ئېلىۋېتىدىغانلىقى بايان قىلىنغان ساھابە ئىبنى ئۆمەرنىڭمۇ بۇرۇتىنى چۈشۈرگەنلىكى تىلغا ئېلىنمايدۇ. Ptf(p`
ھەدىستە: بۇرۇتۇڭلارنى بەك قىسقارتىڭلار، دېيىلگەن. e[16
7uU
يەنە بىر ھەدىستە:بۇرۇتىنى ئالمىغان بىزدىن ئەمەس(تىرمىزىي توپلىغان سەھىھ ھەدىس) دېيىلگەن. ?x
rOhA9
ئۇنداقتا بۇرۇتنى قىسقارتىشنىڭ ئۆلچىمى قانداق؟ تۆۋەنىدىكى مەزمۇنلارغا نەزەر سالايلى: =J4|"z:
5dB62dqN
MXa^g"
1. مۇغىيرە ئىبنى شۇئبە رەزىيەللاھۇ ئەنھۇ شۇنداق دەيدۇ: رەسۇلۇللاھ بۇرۇتى ئۇزۇن بىر ئەرنى كۆرۈپ مىسۋاك ۋە تىغ ئەكەلدۈرۈپ،مىسۋاكنى ئۇ ئەرنىڭ بۇرۇتى ئاستىغا قويۇپ،مىسۋاك ئۈستى(دىن ئېشىپ كەتكەن) بۇرۇتنى ئېلىۋەتكەن(بەيھەقىي 678 - ھەدىس؛ئەبۇداۋۇد تەيالىسىي 733 - ھەدىس؛تەھاۋىي 6554 - ھەدىس، سەھىھ ) . Z`u$#
VX&PkGi?o
2 . مۇغىيرە ئىبنى شۇئبە رەزىيەللاھۇ ئەنھۇ شۇنداق دەيدۇ: مەن رەسۇلۇللاھنىڭكىدە مېھمان بولدۇم... بۇرۇتۇم ئۇزۇن ئىدى. رەسۇلۇللاھ بۇرۇتۇمنىڭ مىسۋاكتىن ئاشقىنىنى ئېلىۋەتتى(سۇنەنۇ ئەبى داۋۇد188 - ھەدىس؛ مۇسنەدۇ ئەھمەد 18262 - ھەدىس؛ تەبەرانىي 17432 - ھەدىس، سەھىھ) NB4O,w
(
6Od
3 . ئابدۇللاھ ئىبنى زۇبەير رەزىيەللاھۇ ئەنھۇ مۇنداق دېگەن...ئۆمەر ئىبنى خەتتاب پۈۋلەپ،بۇرۇتى(ئۇچى)نى تولغاپ قويدى(ئىبنى سەئد: ئەتتەبەقاتۇلكۇبرا 573 - بەت، سەھىھ) U2A
82;Z
r:;.?f@
4. ئىسھاق ئىبنى ئىيسا شۇنداق دەيدۇ: مەن ئىمام مالىكنىڭ بۇرۇتىنى قويۇق قويۇۋالغانلىقىنى كۆرۈپ ئۇ توغرىلىق سورىسام ئۇ ماڭا مۇنداق دېدى: ماڭا زەيد ئىبنى ئەسلەم ئامىر ئىبنى ئابدۇللاھ ئىبنى زۇبەيرنىڭ مۇنداق دەپ بەرگەنلىكىنى بايان قىلدى:ئۆمەر ئىبنى خەتتاب غەزەبلەنسە، بۇرۇتى(ئۇچى)نى تولغاپ پۈۋلەپ قوياتتى. تەبەرانى: 52 - نومۇرلۇق،سەھىھ. Be=rBrI>
VOLj#H
5. ئىسھاق ئىبنى ئىيسا شۇنداق دەيدۇ: مەن ئىمام مالىكنىڭ بۇرۇتىنىڭ ئىككى تەرىپى ئازراق ئۇزۇن، قويۇق قويۇۋالغانلىقىنى كۆرۈپ ئۇ توغرىلىق سورىسام ئۇ ماڭا مۇنداق دېدى: ماڭا زەيد ئىبنى ئەسلەم، ئۇنىڭغا ئامىر ،ئۇنىڭغا ئابدۇللاھ ئىبنى زۇبەيرنىڭ مۇنداق دەپ بەرگەنلىكىنى بايان قىلدى:ئۆمەر ئىبنى خەتتاب غەزەبلەنسە، بۇرۇتى(ئۇچى)نى تولغاپ پۈۋلەپ قوياتتى، دەپ ئىمام مالىك شۇنداق جاۋاب بەردى( مەۋسۇئەتى ئەقۋالى ئەھمەد 1589 - نومۇرلۇق، سەھىھ) 18!y7
_cFT
hg(<>_~
6 . مالىك ئىبنى ئەنەستىن بۇرۇتنى تېگىدىن ئېلىش توغرىلىق سورالغاندا، ئۇ كىشى: رەسۇلۇللاھنىڭ كۆرسەتمىلىرىدە بۇرۇتنى تېگىدىن ئېلىش، دەپ بولمىغاچقا، بۇرۇتىنى تېگىدىن ئالغۇچى تەن جازاسىغا لايىق، دېگەن. مالىك ئىبنى ئەنەستىن بۇرۇتنى چۈشۈرۈش توغرىلىق سورالغاندا: بۇرۇتنى چۈشۈرۈش كىشىلەرگە تارىلىۋاتقان بىدئەت، دېگەن(بەيھەقىي توپلىغان، سەھىھ) >
:IWRc2
Cq"KKuf
7 . ئەنەس رەزىيەللاھۇ ئەنھۇ شۇنداق دەيدۇ: رەسۇلۇللاھ بىزگە بۇرۇتنى قىسقارتىش،تىرناق ئېلىش، قولتۇق تۈكىنى يۇلۇش ۋە سۈننەت قىلىشتا 40 كۈندىن ئاشۇرۇۋەتمەسلىكىمىز ئۈچۈن ۋاقىت بەلگۈلەپ بەرگەن. نەسەئىي 14 - نومۇرلۇق ھەدىس، سەھىھ. 0n}13u=}
]mb8R:a1
دېمەك، يۇقىرىقى ھەدىس ۋە ئەسەرلەردىن، بۇرۇتنى چۈشۈرۈشنىڭ شەرىئەتتە خاتا ھېسابلىنىدىغانلىقى، ئىمام مالىكنىڭ بىدئەت، دەپ پەتىۋا بەرگەنلىكىنى كۆرۈۋالالايمىز. شۇڭا، كىم، قانداق دوكتور بولۇشىدىن قەتئىينەزەر، شەرىئەتنى ئۇيغۇرغا چۈشەندۈرمەكچى بولسا، بۇرمىلىماي، بىدئەت تاراتماي ،بۇرمىلانمىغان ئىسلامنى چۈشەندۈرۈشىنى ئۈمىد قىلىمەن. RI0^#S_{
`;E/\eG"
(ئەسكەرتىش: ساجىيە تورىدىكى خاتا پەتىۋالارغا بىرقانچە قېتىم ئىنكاس يازسام تەستىقلانمىدى. شۇڭا، ئايرىم تېما قىلىندى.) [ بۇ يازما hokumran تەرپىدىن 2011-11-16 10:19 AM دە ]