ئۇيغۇرلار ۋە كارخانا

ئۇيغۇرنىڭ تىجارەتكە ئېپىنىڭ بارلىقىنى ھەممە بىلىدۇ ، لېكىن سودىغا ئىلىمنى بىرلەشتۈرۈپ تىجارەت قىلغان ئۇيغۇر كۆپ بولمىغان . ئەلۋەتتە ئاددىي ھالدىكى ئېلىپ سېتىش تىجارىتىدىمۇ ئىلىم مەزمۇنلىرى بولغان بولۇدۇ .  ئەنئەنىۋى تۈسكە ئىگە سودا يولى ئۇزاق مەزگىلگىچە ئىلىم ئامىللىرى بىلەن بىرىكىپ ماڭمايدىكەن ، ۋاقىتنىڭ ئۆتىشىگە ئەگىشىپ قىممىتىنى يوقۇتۇپ ماڭىدۇ . قىممەتنىڭ بۇنداق ئاجىزلاپ بېرىشى ئاخىرقى ھېساپتا شۇ سودا قېلىپىدا مېڭىۋاتقان شەخسنى ، قەۋىمنى بىر ئىزدا توختۇتۇپ قويۇدۇ . شەھىرىمىزدە ، 80 - يىللارنىڭ بېشىدا ئىچكىرىدىن مال ئەكىلىپ سودا قىلىۋاتقان بىر تۈركۈم تىجارەتچىلەر بارتى .  قارايدىغان بولساق ئۇلارنىڭ مۇتلەق كۆپ قىسمى ھازىرمۇ يەنىلا شۇ كونا سودا قېلىپىدا ، ئۇلاردىكى ئۆزگۈرۈشمۇ يەنىلا شۇ بۇرۇنقىدەك ، چوڭ ھالقىش ، بېيىش دىگەندەك كۆرۈنۈشلەر يوق دىيەرلىك . ئۇلار پەقەت ئىككى ئارىدىكى باھا پەرقىنىلا ئويلىشىدۇ ، ئۇنۇڭ ئۇياقىنى ئويلاشقا ئۇرۇنمايدۇ . زاۋۇت قۇرۇپ شۇ مەھسۇلاتلارنى ئۆزۈم ياسىسام ھەم ساتسام دېگەنلەرنى تېخىمۇ ئويلاشمايدۇ . زاۋۇتنىڭ گېپى چىقسىلا ئىلىدا زاۋۇت قۇرۇپ تەسىر كۈچىنى ئوتتۇرا ئاسىيا شۇنداقلا ياۋروپاغىچە كېڭەيتكەن ئاكا ئۇكا مۇسابايىفلار جەمەتىنى ئەسكە ئالماي تۇرالمايمىز . ئۇلار ئەينى دەۋردە سودىنى ئىلىم بىلەن بىرىكتۇرۇپ مېڭىشقا ئالاھىدە قارىغان ، كارخانىنىڭ تەرەقىي قىلىش مىزانىنى شۇ بويىچە تۈزگەن . قابىل ، يېڭېلىق يارىتىش ئىقتىدارىغا ئىگە كىشىلەرنى قەدىرلەپ ئىشلەتكەن ، ئەزىزلىگەن . ئۇلارغا ئۆزىنى نامايەن قىلىش پۇرسىتى بېرىپ ، ئۇلارنىمۇ ھەم ئۆزلىرىنىمۇ خوش قىلغان . ئىشچى خىزمەتچىسى نەچچە يۈزگە يېتىدىغان چوڭ زاۋۇتنى گۈللەندۈرگەن ، راۋاجلاندۇرغان . دېمەك ، زاۋۇت كارخانىلارنىڭ كۆپلەپ قۇرۇلىشى دەۋر تەرەقىياتى شۇنۇڭدەك بىر ئەلنىڭ راۋاجلىنىشىدا بولسۇن ،  ئۇنۇڭ تۇتقان ئورنى ئىنتايىن موھىم  بولغان بولۇدۇ . رايونىمىزدا نۆۋەتتە خۇسۇسى ئىگىلىكتىكى مىللىي كارخانىلار تەرەقىياتى ياخشى بولۇۋاتقان بولسىمۇ ، لېكىن كۆپ ساندىكىسى يەنىلا  ئائىلە ئەزالىرىنى ئاساس قىلغان باشقۇرۇش ئەندىزىسىدە كېتىپ بارماقتا . شۇ سەۋەبدىنمىكىن يەنە نۇرغۇن كارخانلار ئوتتۇرا يولدا توختاپ قالدى ياكى تاقالدى . كارخانىنىڭ ۋەيران بولۇشى كۆپ ئامىللارغا چېتىشلىق  بولۇدۇ . لېكىن ئەڭ ئاساسلىقى يەنىلا ئىچكى ئامىلدىن بولۇدۇ . ئىچكى ئامىل بولغاندا بولۇپمۇ باشقۇرۇش ھوقوقىنىڭ ، قارار چىقىرىش ھوقوقىنىڭ زىيادە كارخانا مەسئۇلىغا مەركەزلىشىپ كەتكەنلىكتىن بولۇدۇ . بىل گايتىس ، « ئەگەر ماڭىلا يارايدىغان كىشىنى ئۇچۇرتۇپ قالسام ، ئۇ شىركەتتىن ئالىدىغان مائاشىنى ئۆزى بەلگىلىسە بولۇدۇ » دىگەنىكەن . بۇ نەقىلدىن مەشھۇر كارخانىچىلارنىڭ ئۆزىگە ھەم ئۆزگىلەرگىمۇ ئىشىنەلەيدىغان پىسىخىكا ساپاغا ئىگە ئىكەنلىگىنى ھېس قىلىپ يېتەلەيمىز . كارخانا ۋە كارخانا تەرەقىياتىنىڭ موھىملىقىنى نۆۋەتتە كۆپلىگەن ئۇيغۇر زىيالىلىرى ، ياشلىرى ، تىجارەتچىلىرى تونۇپ يەتمەكتە ،  بۇ بىر خىل ياخشى باشلىنىش ، ياخشى يۈزلىنىش . زاۋۇت كارخانا ، ئەمگەك كۈچلىرىنى ئىشقا ئورۇنلاشتۇرۇشتىكى موھىم جاي . زاۋۇت كارخانا ، تەتقىقاتچىلارنىڭ ئۆزىنى نامايەن قىلىشىتىكى ياخشى سورۇن . زاۋۇت كارخانا ، ماركا يارىتىپ ئەلنى جاھانغا تونۇتۇشتىكى ئەڭ ياخشى ۋاستە . يېقىندا مىسرانىم تورى ۋە باشقا قېرىنداش تور بېكەتلىرىدە ئالما شىركىتنىڭ قۇرغۇچىسى ، ئالىم ، مەشھۇر كارخانىچى ستېۋىن جوبىس ۋاپاتىغا ئاتالغان تېمىلار كۆپلەپ بېرىلدى . بۇ بىر نۇقتىدىن خەلقىمىزنىڭ كارخانىغا ، سانائەتكە بولغان قىزىقىشنىڭ كۈچلۈك ئېشىۋاتقانلىقىنى كۆرسۈتۈپ بېرىدۇ . تېمامنىڭ ئاخىرىدا مۇشۇ مەزمۇنلارنى ئوقۇپ چىققان ھەر بىر ئوقۇرمەنگە رەھمىتىمنى بىلدۈرىمەن . ئېسىمىزدە بولسۇن !  ھىچكىم يولنىڭ قاياقتىلىگىنى ، قانداقلىغىنى كۆرسۈتۈپ بەرمەيدۇ . يول پەقەت ئايىقىمىزنىڭ ئاستىدا ، ئۇنى قانداق بېسىپ ، قايسى مەنزىللەرگە يېتىش پەقەت ئۆزىمىزنىڭ قولىدىنلا كېلىدۇ . Zg -]sp]  
ئاخىرىدا ھەممىڭلارغا ساغلاملىق تىلەپ قەلەم تەۋرەتكۈچى مۇنبەردىشىڭلار : جايۋالك

بۇنىڭغا ئوخشاش تىمىلارنى كۆرىدىغان ئادەم يوق. t#C,VwMe[  
بىز كۇندە ئىستىمال قىلىۋاتقان مەھسۇلاتلارنىڭ پۇلىغا زاۋۇت قۇرغان بولساق ئۆزىمىزدە قالار ئىدى

شۇنداق بولىشىنى مەنمۇ بەك ئۈمىد قىلاتتىم. ھەم شۇنداق ئىرادەممۇ بار ! ئالىي مەكتەپنى تۈگەتكىلى ئۇزۇن بولمىغاچقا نۇرغۇن جەھەتتىن قىينىلدىغان گەپكەن. بىراق مەن چۇقۇم تېمىدا دېيىلگەندەك  قىلىمەن!!! ھەممىمىز تىرىشايلى ! ئۆم بولايلى !

مۇنبەردىكى ئىسمىڭىزنىڭ مەنىسى نىمە ؟

مەنمۇ ئىقتىساد سودىعا مۇناسىۋەتلىك كەسىپتە ئوقۇۋاتىمەن ،ھەرقتىم  ئەمەلىي مەسىلە تەھلىل قىلىش ۋاقتىدا ئوقۇتقۇچى نۇرعۇن مۇۋەپپەقىيەت قازانعان زاۋۇت شىركەت كارخانىلارنى ھەرجەھەتتىن تەھلىل قىلعۇزىدۇ ،مەسىلەن كارخانا باشقۇرۇش ،ستىش يوللىرى  ،مالىيە باشقۇرۇش،ئادەم كۈچى باشقۇرۇش، ئىشلەپچىقىرىش باشقۇرۇش  ۋە سۈپەت نازارەتچىلىكى  ،بازار ئېچىش دېگەندەك نۇقتىلاردىن  ئاشۇلارنىڭ مۇۋەپپەقىيىتىنى تەھلىل قىلىمىز ،ئاشۇلارنى تەھلىل قىلغاندا  مەن دائىم مىللىي كارخانىلىرىمىز بىلەن سېلىشتۇرۇپ باقىمەن ،ھازىر مىللىي كارخانىلىرىمىز ئۆزلۈكسىز قۇرۇلىۋاتقان بولسىمۇ ئۇنىۋېرسال كۈچى ،ئاجىز ،ئىختىساسلىقلار  كەمچىل ،باشقۇرۇش ئەندىزىسى تۇراقسىز  ھەم سېستىمىلاشمىغان ،بولۇپمۇ نۇرغۇن كارخانىلارنىڭ خاسلىقى يوق دېيەرلىك ، 2&'|Eqk  
مېنىڭ تەكلىپىم ئالىي مەلۇماتلىق ئىختىساس ئىگىلىرىنى كۆپرەك ئىشلەتسە ،ھازىر ئالىي مەكتەپنى پۈتتۈرگەنلەر ئاساسەن مەمۇرلۇققا يۈرۈش قىلىدىكەن ،بۇنىڭمۇ ئەلۋەتتە سەۋەبى بار ، مەمۇرلۇقنىڭ مائاشى يۇقىرى ،تەمىناتى ياخشى ،شۇڭا ستۇدېنتلىرىمىز  بەش يىل ئوقۇپ ئاخىرىدا كەسپى ئۇدۇل كەلسە كەلمىسە مەمۇر بولۇش ئۈچۈن تىرىشىدۇ ، بۇ بىلىم ئىسراپچىلىقىدىن باشقا نەرسە ئەمەس ، شۇڭا مىللىي كارخانىلىرىمىز ئازراق بەدەل تۆلىسىمۇ ئىختىساسلىقلارنى كۆپرەك ئەتراپىغا توپلىسا دەيمەن ، مۇشۇ ئىچكىرىسىدە ھەريىلى ئوقۇش پۈتتۈرۈش مەۋسۇمىدە شىركەت كارخانىلار كېلىپ ئىختىساسلىقلارنى تاللاپ قوبۇل قىلىدۇ ، ئۆزىگە قايسى كەسىپ ئۆگەنگەنلەر لازىم بولسا  يۈزتۇرانە تاللاپ ئىشلىتىدۇ ،بۇنىڭ ئۈنۈمى بەك ياخشى بولىدىكەن ،بىزنىڭ مىللىي كارخانىلىرىمىز قانداق قىلىۋاتىدۇ ئانچە ئېنىق ئۇقمايدىكەنمەن ،لېكىن بۇنىڭ بىلەن كارخانىنىڭ ئىختىساسلىقلار قوشۇنى زورايسا ، ئوقۇغۇچىلارنىڭ  خىزمەت تېپىش بېسىمى يېنىكلەپ  ھەممە مەنپەئەتلەنگەن  بولاتتى ،بۇ ئارقىلىق مىللىتىمىزگە ئورتاق تۆھپە قوشالايتتۇق دەپ ئويلايمەن .

بىز ئۇيغۇرلار جۇڭگونىڭ تۆمۈسىدىن ياپۇنيەنىڭ  خاشۇسى ياخشى دەپ قارايمىز  .  ئۇيغۇرلاردا ئىخىتساسلار كۆپ لىكىن كارخانا ئاچقان ئۇيغۇرلارنى قولىمايدۇ . ئۇلار ۋەيران بولىدۇ بىز ئىشسىز قالىمىز دەپ قارايدۇ . بىز كارخانا ئاچقان كىشىلىرىمىز  قوللاپ بەرگەن بولساق ياخىشى بولاتتى . TD[EQ  
مەن قەشقەرنى ئىلىپ ئەيتىسام  قەشقەردە ئۇيغۇرلار كۆپ ،  قەشقەردە قۇرىۋاتقان كارخانلار كۆپ ، ۋەيران بولىۋاتقان كارخانلارمۇ كۆپ ، ئۆزى قۇرۇپ ئۆزى ۋەيران قىلىمىدى .بىز ئۇلارنى ياراتمىغانلىقىمىزدىن ۋايران بولدى .  

بىز ئولتۇرۇپ ئويلۇنۇپ باقمىساق بولمايدۇ ،،،بىزدەك ئالىي مەكتەپ پۇتتۇرگەنلەرگە مەمۇرلۇق ئىنتاھان بىرىش شەرت ئەمەس،،،،بىراق بىزنى ئوقۇتقان ئاتا-ئانىمىز بولسا،چۇقۇم ھۆكۇمەت قوينىغا ئۆزەڭنى ئاتىسەن دەپ تۇرۋالماقتا،،،ھەي!!!!!بولسا مۇنبەردىكى باش كۆتۈرۇپ قۇپۇشنى ئويلايدىغان قېرىنداشلىرىمىز،،،بىريەرگە كېلەلىگەن بولساق ياخشى بوللاتتى!!

ئاتا-ئانىمىز ئۇنداق دېمىسىمۇ،ئاددىيسى توي قىلىدىغان چاغدىمۇ قارسى تەرەپ نەدە ئىشلەيدىكەن،مۇقىممىكەن،نەچچە پۇل مائاش ئالىدىكەن دېگەنلەرنى ئالدىن ئويلىشىدۇ.ھازىرقى زاماندا مۇقىم ئىش ئورنى بىز ئۈچۈن ئىنتايىن مۇھىم بولۇپ كەتتى،ھەممە ئادەم  ئۇيغۇرلارنىڭ كارخانىلىرىنىڭ تەرەققىياتىغا ئۈمىد ھەم ئۈمىدسىزلىك بىلەن قارىماقتا.ئۇيغۇرلارنىڭ مىللي كارخانىلارنىڭ كۆپلەپ ئېچىلىشى بىزنى ئۈمىدلەندۈرگىنى بىلەن،نۇرغۇن كارخانىلارنىڭ تىزلا ۋەيران بولۇپ كېتىشى كىشىنى ئۈمىدسىزلەندۈرىدۇ.

ئەڭ تۈپ مەسىلە، بىزدىكى ‹‹تۆمۈر تاۋاقتىن ئايرىلسا ياشىيالماي قېلىشتىن ئەنسەرەش›› پىسخىكىسى ، بەك ئېغىر. شۇڭا يېڭىچە يول تۇتۇشقا جۈرئەت قىلىدىغانلار يەنىلا ئاز، ئاتا ئانىلاردا تېخىمۇ ئېغىر بولۇپ، پەرزەنتلىرىگە ئىشىنىش، قوللاش يوق دىيەرلىك. CW 
MX+Z ?  
ئۇندىن باشقا بىزنىڭ پۇلى بار پۇلدارلىرىمىز، بەزى يېڭى تۈرلەرگە مەبلەغ سېلىشتىن قورقىدۇ ياكى مۇشۇ تۈرنى ئاچاي، ئۇرۇنۇپ كۆرەيلى، دىگەن ياشلارنى ئىقتىسادى جەھەتتىن مەبلەغ سېلىپ قوللىمايدۇ، زىيان تارتىپ كېتىشىدىن زىيادە ئەنسىرەپ، بىر ئىزدا توختاپ قېلىشنى كەلتۈرۈپ چىقىرىدۇ. jbR0%X2  
[k-+AA>:  
قىسقىسى، يېڭىلىق يارىتىشقا ئىنتىلگۈچىلەردە، شۇ خىل روھ، بىلىم ياكى ئىشەنچ بولسىمۇ، مەبلىغى يوق. مەبلەغ بارلاردا، بىلىم، ئىشەنچ، تەۋەككۇلچىلىق روھى كەم بولىۋاتىدۇ. مۇشۇ ئىككى تەرەپ بىرلىشەلىسە، ئۇيغۇرلار ئىچىدىنمۇ تېخىمۇ كۆپ تەرەققى قىلغان كارخانىلار يېتىشىپ چىققان بولاتتى.

بىز ئۈچۈن كارخانىنىڭ، ئىقتىسادنىڭ مۇھىملىقىنى تۇنۇپ يىتىشىمىز كېرەك، يەنىمۇ كۆپ كىشىلىرىمىز كاللىمىز ۋە پۇت قولىمىزنى ئازات قىلالايدىغان ئىقتىساد ئۈچۈن ئويلىنىپ باقسا ھەركەت قىلىپ باقسا ياخشى بۇلاتتى. ئۇنىڭدىن باشقا يەنە ئۇ كارخانىمىز بۇنداق ،بۇ كارخانىمىز بۇنداق دەپ ئۆسەك تارقتىدىغانلارمۇ مىللەت ئۇمۇمىيلىقنى ئويلاپ قۇيۇشى كېرەك دەپ ئويلايمەن.

راست دەيسىز ،مەن ئىشلەۋاتقان ئۇرۇننىڭ قۇرغۇچىسىمۇ سىچۇەندىن كىلىپ سەي ساتاتتىكەن ،ھازىر مۇقىم مۇلىكى نەچچە يۇز مىليۇندىن ئاشىدۇ ،بىراق بىرمۇ قېرىنداشلىرىنى يوتكەپ كەلمىدى ،پەقەت بولمىغاندا تازلىق ئىشلىرىغا سالىدۇ ،ئەمما باشقىلارنى يۇقىرى مائاش بىلەن  ھەتتە نەچچە ئون مىڭ يۇئەن بىلەن تەكلىپ قىلىۋاتىدۇ ،شۇڭا تەرەققى قىلىپ ھازىرقىدەك بەش يۇلتۇزلۇق مىھمانخانىنىڭ ،شەھەر ئىچىدىكى پۇتۇن يەر ئاستى بازارلىرىنىڭ ئىگىسىگە ئايلاندى شۇڭا بىزمۇ ئىشسىز قېلىشتىن ،مىللىتىمىزنىڭ ئۇيغۇر بولغانلىقى سەۋەبىدىن چەتكە قېقىلىشتىن قۇرقماي دادىل ئىشلەۋەتىمىز ،چۇنكى ئۇلارغا ئادەم كىرەك ئەمەس، قابىلىيەت كىرەك ،بولسا ئۇيغۇر كارخانىچىلارمۇ ،مۇشۇنداق ئۇيلىسا، بىزلەرمۇ ياتلارغا چىقارغان كۇچىمىزنى ،مىلىتىمىزنىڭ كەلگۇسى ،ئۇزىمىز ئۇچۇين چىقارساق نەقەدەر ياخشى بۇلاتتى ھە؟