ئاياللارغا ئاگاھلاندۇرۇش:نىكاھ قانۇنىنىڭ يېڭى ئىزاھاتى توغۇرسىدا

دۆلىتىمىز نىكاھ قانۇننىڭ 3-ئىزاھاتى مۇشۇ ئاينىڭ 12-كۈنى تۇيۇقسىز ئېلان قىلىنغان بولۇپ،ئەتىسىدىن باشلاپ جەمىئەتتە نۇرغۇن داغدۇغا قوزغىۋەتتى ،سەۋەبى بۇ قانۇننىڭ ئەر-ئايالنىڭ مۈلۈككە ئېگدارچىلىق قىلىشى جەھەتتە بۇرۇن بار بولغان قانۇن ۋە ئىزاھاتلارغا قارىغاندا مۇناسىۋەتنى ئادىل تەڭشىمەسلىكىدە بولدى دەپ قارىلىپ كېلىۋاتىدۇ .تۆۋەندە مەن بۇ قانۇن ماددىلىرىنى تەرجىمە قىلىۋەتكەندىن كىيىن ، تالاش-تارتىش كۆرۈلگەن ماددىلار ئۈستىدە يېشىش ۋە چۈشەنچە ئېلىپ بارىمەن : }x&XvI  
0l/7JH_@V  
   ئالى خەلق سوت مەھكىمىسىنىڭ «جوڭخۇا خەلق جۇمھۇريىتنىڭ نىكاھ قانۇنى»نى تەدبىقلاشقا ئائىت بىر قانچە مەسلىلىرى توغۇرسىدىكى ئىزاھات(3) t,'J%)j  
}2\Hg
 
}D`ZWTjDay  
X$G:3uoN  
نىكاھ -ئائىلە ماجرالىرىنى توغرا سوتلاش ئۈچۈن،«جوڭخۇا خەلق جۇمھۇريىتنىڭ نىكاھ قانۇنى"،"«جوڭخۇا خەلق جۇمھۇريىتنىڭ ھەق-تەلەپ دەۋا قانۇنى" قاتارلىق قانۇنلاردىكى مۇناسىۋەتلىك بەلگىلىمىلەرگە ئاساسەن ،خەلق سوت مەھكىمىسىنىڭ نىكاھ قانۇنىنى تەدبىقلاشتىكى مۇناسىۋەتلىك مەسلىلىەرگە قارىتا تۆۋەندىكىدەك ئىزاھات چىقىرىلدى: dcTZL$  
L@jpid95  
1-ماددا:ئالاقىدارلار نىكاھ قانۇنىنىڭ 10-ماددىسىدا بەلگىلەنگەندىن باشقا ئەھۋاللارغا قارىتا ،نىكاھ مۇناىسىۋىتىنى ئىناۋەتسىز دەپ جاكارلاشنى ئىلتىماس قىلسا سوت مەھكىمىلىرى ئالاقىدارلارنىڭ ئىلتىماسىنى قايتۇرۇشقا ھۆكۈم قىلىش كىرەك. o( mA(h  
*_mER`  
   ئالاقىدارلار نىكاھ تىزىملاش تەرتىپىدە كەمتۈكلۈك بار دەپ قاراپ ھەق-تەلەپ دەۋاسى قىلپ،نىكاھ تىزىملاشنى بىكار قىلىشنى تەشەببۇس قىلغان بولسا،مەمۇرى قايتا قاراپ چىقىشنى ئىلتىماس قىلىشى  ياكى مەمۇرى دەۋا قىلىشى كىرەكلىكى ئۇقتۇرۇپ قويۇلسا بولىدۇ. st~l||  
|`kkmq  
2-ماددا:ئەر-ئايالدىن بىر تەرەپ سوت مەھكىمىسىگە ئاتا-بالىلىق مۇناسىۋەتنىڭ  مەۋجۇت ئەمەسلىكىنى  مۇئەييەنلەشتۈرۈپ بېرىش كېرەكلىكى توغۇرلۇق ئەرز قىلسا ،ھەم مۇناسىۋەتلىك زۆرۈر ئىسپاتلار بىلەن تەمىنلىسە،يەنە بىر تەرەپنىڭ قارشى ئىسپاتى بولمىسە ھەم ئاتا-بالىلىق مۇناسىۋەتنى  ئەدلىيەلىك باھالىتىشنى رەت قىلسا ،خەلق سوت مەھكىمىسى ئاتا-بالىلىق مۇناسىۋەتنىڭ مەۋجۇت ئەمەسلىكىنى تەشەببۇس قىلغان تەرەپنىڭ تەشەببۇسى قۇرۇلىدۇ دەپ كەلتۈرۈپ چىقارسا بولىدۇ . ,aq>9\pi  
[Jjo H1E@  
ئالاقىدارلاردىن بىر تەرەپ سوت مەھكىمىسىگە ئاتا-بالىلىق مۇناسىۋەتنىڭ  مەۋجۇت ئىكەنلىكىنى  مۇئەييەنلەشتۈرۈپ بېرىش كېرەكلىكى توغۇرلۇق ئەرز قىلسا ،ھەم مۇناسىۋەتلىك زۆرۈر ئىسپاتلار بىلەن تەمىنلىسە،يەنە بىر تەرەپنىڭ قارشى ئىسپاتى بولمىسە ھەم ئاتا-بالىلىق مۇناسىۋەتنى  ئەدلىيەلىك باھالىتىشنى رەت قىلسا ،خەلق سوت مەھكىمىسى ئاتا-بالىلىق مۇناسىۋەتنىڭ مەۋجۇت ئىكەنلىكىنى تەشەببۇس قىلغان تەرەپنىڭ تەشەببۇسى قۇرۇلىدۇ دەپ كەلتۈرۈپ چىقارسا بولىدۇ . W5e>Z&&  
@MoCEtt  
3-ماددا:نىكاھ مۇناسىۋىتى داۋاملىشىۋاتقان مەزگىلدە،ئاتا-ئانا ياكى ئاتا-ئانىدىن خالىغان بىر تەرەپ ئۆزىنىڭ بالىنى بېقىش مەجبۇريىتىنى ئادا قىلمىسا،قورامىغا يەتمىگەنلەر ياكى مۇستەقىل  تۇرمۇش كەچۈرەلمەيدىغان پەرزەنتلەر بېقىش راسخوتى بېرىشنى تەلەپ قىلسا،سوت مەھكىمىسى قوللىشى كىرەك. k^cnNx  
44w "U%+  
4--ماددا: نىكاھ مۇناسىۋىتى داۋاملىشىۋاتقان مەزگىلدە،ئەر-ئايالدىن خالىغان بىر تەرەپ ئائىلىنىڭ ئورتاق مۈلكىنى بۆلۈشنى تەلەپ قىلسا،خەلق سوت مەھكىمىسى قوللاشقا بولمايدۇ،بىراق تۆۋەندىكىدەك ئالاھىدە سەۋەبلەر تۈپەيلىدىن شۇنداقلا ھوقۇقدار ۋە قەرزدارلارنىڭ مەنپەئەتىگە دەخلى يەتمەيدىغان ئەھۋاللار بۇنىڭ سىرتىدا: EP<{3
fy  
0F6@aQ\y3  
1)بىر تەرەپ ئورتاق مۈلۈكنى يوشۇرۇش،يۆتكىۋېتىش ،سېتىۋېتىش،ئىشلىتىپ تۈگىتىۋېتىش  ياكى يالغاندىن ئورتاق مۈلكى قەرزى قىلىپ كۆرسىتىش قاتارلىق ئۇسۇللار بىلەن ئەر –ئايالنىڭ ئورتاق مۈلۈك مەنپەئەتىگە  زىيان سالغان قىلمىشلار؛ =Lb(N61  
V\Y,4&bI  
2)قانۇندا بەلگىلەنگەن بېقىش مەجبۇريىتى بار بىر تەرەپ ئېغىر كېسەل تۈپەيلىدىن داۋالىنىشقا توغرا كەلگەندە، يەنە بىر تەرەپ مۇناسىۋەتلىك چىقىملارنى تۆلەشكە قوشۇلمىغان  بولسا؛ D8xE"6T>  
F9(jx#J~t  
5-ماددا:ئەر-ئايالدىن خالىغان بىر تەرەپنىڭ  شەخسى مال-مۈلكىنىڭ  نىكاھ جەريانىدا شەكىللەنگەن كىرىمىنىڭ تۇغۇندىسى ۋە تەبىئى ئاشقان قىممىتىدىن باشقىلىرى ،ئەر-ئايالنىڭ ئورتاق مۈلكى دەپ قارىلىدۇ. "(~fl<;  
EFu$>Z4  
6-ماددا:نىكاھلىنىشتىن ئىلگىرى ياكى نىكاھ  مۇناسىۋىتى داۋاملىشىۋاتقان مەزگىلدە،ئالاقىدارلارئوتتۇرسىدا  بىر تەرەپنىڭ ئېگدارلىقىدىكى ئۆي –مۈلۈكنى   يەنە بىر تەرەپكە ھەدىيە قىلغانلىق توغۇرسىدا پۈتۈم بولۇپ،ھەدىيە قىلغۇچى تەرەپ ئۆينىڭ مۈلۈك ھوقۇقىنى ئۆزگەرتىشتىن ئىلگىرى ھەدىيەنى  بىكار قىلغان بولسا،يەنە بىر تەرەپ ئىزچىل ئىجرا قىلىشقا ھۆكۈم قىلىپ بېرىشنى تەلەپ قىلسا ،خەلق سوت مەھكىمىسى توختام قانۇنىنىڭ 186-ماددىسىدىكى بەلگىلەنگەن بەلگىلىمە بويىچە بىر تەرەپ قىلسا بولىدۇ . V`i(vC(  
c=a;<,Rzb  
7-ماددا:نىكاھلانغاندىن كىيىن بىر تەرەپنىڭ ئاتا-ئانىسى مەبلەغ چىقىرىپ پەرزەنتلىرىگە كۆچمەس مۈلۈك ئېلىپ بېرىپ ا،مۈلۈك ھوقۇقى مەبلەغ چىقارغۇچىنىڭ پەرزەنتلىرىنىڭ نامىدا تىزىملىتىلغان بولسا،نىكاھ قانۇنىنىڭ 18-ماددىسى 3-تارمىقىدىكى بەلگىلىمىگە ئاساسەن،ئۆزىنىڭ پەرزەنتلىرىگە قىلىنغان ھەدىيە دەپ قارىلىپ ،ئەر-ئايال بىر تەرەپنىڭ شەخسى مۈلكى دەپ بېكىتىلىدۇ .
o/vD]Fs  
(y\.uPu!  
   ئىككى تەرەپ ئاتا-ئانىلىرى مەبلەش چقىىرپ پەرزەنتلىرى ئۈچۈن كۆچمەس مۈكۈك ئېلىپ بېرىپ ،مۈلۈك ھوقۇقى خالىغان بىر پەرزەنتنىڭ نامىدا تىزىملىتىلغان بولسا،بۇ كۆچمەس مۈلۈكنىڭ ئېگدارلىق ھوقۇقى  ئىككى تەرەپنىڭ ئاتا-ئانىسنىڭ ھەر قايسسىنىڭ چىقارغان مەبلىغىنىڭ نىسبىتى بويىچە بولىدۇ،بىراق ئالاقىدارلار ئايرىم پۈتۈشكەنلىرى بۇنىڭ سىرتىدا. Nv=%R  
'!4\H"t  
8-ماددا:ھەق-تەلەپ ھەركەت ئىقتىدارى يوق بولغانلارنىڭ جۆرىسى خورلاش،تاشلىۋېتىش قاتارلىق ئۇسۇللار بىلەن ھەق-تەلەپ ھەركەت ئىقتىدارى يوق بىر تەرەپنىڭ جىسمانى ھوقۇقى ياكى مال-مۈلۈك ھوقۇقىغا زىيان يەتكۈزسە،ۋەسىيلىك سالاھىيتىگە ئېگە كىشلەر ئالاھىدە تەرتىپ بويىچە ۋەسىيلىك مۇناسىۋىتىنى ئۆزگەرتىشنى تەلەپ قىلسا بولىدۇ؛ ئۆزگەرتىلگەندىن كىيىنكى ۋەسىيسى ھەق-تەلەپ ھەركەت ئىقتىدارى يوق بىر تەرەپكە  ۋەكالىتەن  نىكاھتىن ئاجىرىشىشنى تەلەپ قىلسا ،خەلق سوت مەھكىمىسى قوللىشى كىرەك. $bBUL C  
nDLiER;U  
9-ماددا:ئەر تەرەپ ئايالىنى  قورساقتىكى بالىنى چۈشۈرۋېتىپ  بالىلىق بولۇش ھوقۇقۇمغا دەخلى قىلدى دەپ تۆلەم تەلەپ قىلسا،خەلق سوت مەھكىمىسى قوللاشقا بولمايدۇ؛ئەر-ئايال ئىككى تەرەپ ئوتتۇرسىدا بالىلىق بولۇش-بولماسلىق ھەققىدە ماجرا يۈز بەرگەندىن كىيىن  ،ھېسياتنىڭ بۇزۇلىشىنى كەلتۈرۈپ چىقىرىپ ،بىر تەرەپ نىكاھتىن ئاجرىشىشنى تەلەپ قىلسا،سوت مەھكىمىسى كېلىشتۈرۈش ئۈنۈمسىز بولغاندىن كىيىن ،نىكاھ قانۇنىنىڭ 32-ماددىسى 3-تارمىقى 5-تۈرىدىكى بەلگىلىمە بويىچە بىر تەرەپ قىلسا بولىدۇ . > >;He7  
N[DKA1Ei  
10-ماددا:ئەر-ئايال خالىغان بىر تەرەپتىن نىكاھقا تىزىملىتىشتىن ئىلگىرى كۆچمەس مۈلۈكنى ئېلىپ- سېتىش توختامى تۈزىگەن بولسا،شەخسى مۈلۈك نامىدا دەسلەپكى پۇلىنى تۆلىگەن ھەم بانكىدىن قەرز ئالغان بولسا،نىكاھلانغاندىن كىيىن ئەر-ئايال ئورتاق مۈلكىدىن سۈپىتىدە قەرزنى قايتۇرغان بولسا،كۆچمەس مۈلۈك نىكاھلىنىشتىن ئىلگىرى كىمنىڭ نامىدا تىزىمغا ئالدۇرۇلغان بولسا،نىكاھتىن ئاجراشقان ۋاقتىدا بۇ كۆچمەس مۈلۈك ئىككى تەرەپ كېلىشپ بىر تەرەپ قىلىدۇ . bI
k4?S  
.\)e

k[?  
  ئىككى تەرەپ ئالدىنقى ماددا بويىچە كېلىشىش ھاسىل قىلالمىغاندا،خەلق سوت ەھكىمىسى بۇ كۆچمەس مۈلۈكنىڭ ئېگدارلىق ھوقۇقى تىزىمغا ئالدۇرۇلغان تەرەپكە تەۋە،تېخى تۆلەپ بولالمىغان  قەرز قىسمىنى  مۈلۈك ھوقۇقى تىزىمغا ئېلىنغان بىر تەرەپنىڭ شەىسى قەرزىگە تەۋە  قىلىپ ھۆكۈم چىقارسا بولىدۇ.ئىككى تەرەپ نىكاھ داۋاملىشىش مەزگىلىدە تۆلىگەن قەرزنى ۋە ماس ھالدىكى  ئاشقان قىممەت قىسمىنى، نىكاھتىن ئاجراشقان ۋاقىتتا نىكاھ  قانۇنىنىڭ 39-ماددىسى 1-تارمىقىدىكى بەلگىلىمە بويىچە ،مۈلۈك ھوقۇقىنى تىملاتقان بىر تەرەپ يەنە بىر تەرەپكە تولۇقلىما بەرسە بولىدۇ . QYAt)Ik9q  
P`_Q-vu  
11-ماددا:بىر تەرەپ يەنە بىر تەرەپنىڭ رۇخسىتىنى ئالماي ئەر-ئايالنىڭ ئورتاق مۈلكىنى سېتىۋېتىپ ،ئۈچىنجى كىشى ياخشى نىيەتتە سېتىۋېلىپ مۇۋاپىق باھا بىلەن پۇللىرىنى تۆلىگەن ۋە ئۆز  مۈلۈك ھوقۇقىنى نامىغا ئۆتكۈزگەن بولسا،يەنە بىر تەرەپ  بۇ ئۆينى قايتۇرۋالىمەن دىسە ،خەلق سوت مەھكىمىسى قوللاشقا بولمايدۇ. Tv% Z|%*  
tqKX\N=5^  
   ئەر-ئايالدىن خالىغان بىر تەرەپ ئورتاق مۈلۈكنى سېتىۋېتىش ئارقىلىق يەنە بىر تەرەپكە زىيان كەلتۈرگەن بولسا،نىكاھتىن ئاجراشقان ۋاقىتتا يەنە بىر تەرەپ زىياننى تۆلەشنى تەلەپ قىلسا ،خەلق سوت مەھكىمىسى قوللىشى كىرەك. Qi9M4Yv  
sd*NY  
  12-ماددا:نىكاھ مۇناسىۋىتى داۋاملىشىۋاتقان مەزگىلدە ،ئەر-ئايال ئىككى تەرەپ ئورتاق مۈلۈكتىن مەبلەغ چىقىرىپ ،ئەر-ئايالنىڭ خالىغان بىر تەرەپنىڭ ئاتا-ئانىسى ئۆي ئىسلاھاتىغا قاتنىشىش ئارقىلىق ئېرىشكەن ئۆينى سېتىۋالغان بولسا،ئۆينىڭ  مۈلۈك ھوقۇقى  بىر تەرەپ ئاتا-ئانىسىنىڭ نامىدا بولۇپ،نىكاھتىن ئاجراشقاندا يەنە بىر تەرەپ بۇ ئۆينى ئورتاق-مۈلۈك قاتارىدا بىر تەرەپ قىلىپ بېرىشنى تەشەببۇس قىلسا،خەلق سوت مەھكىمىسى قوللاشقا ئېرىشەلمەيدۇ.بۇ ئۆينى سېتىۋالغان ۋاقىتتىكى چىقارغان مەبلىغىنى قەرزدارلىق بويىچە بىر تەرەپ قىلىشقا بولىدۇ. :/fT8KCwo  
0Yr-Q;O 
13-ماددا:نىكاھتىن ئاجراشقان ۋاقىتتا ،ئەر-ئايالدىن بىر تەرەپ تېخى پىنسىيەگە چىقماي ،ياشانغاندا كۈتۈنۈش پۇلىنى ئېلىشقا مۇۋاپىق كەلمىگەندە،يەنە بىر تەرەپ نىكاھتىن ئاجراشقاندا ياشانغاندا كۈتۈنۈش پۇلىنى ئورتاق مۈلۈك قاتارىدا بىر تەرەپ قىلىپ بېرىشنى تەلەپ قىلسا،سوت مەھكىمىسى قوللاشقا بولمايدۇ.نىكاھلانغاندىن كىيىن ئەر ئايال ئورتاق مۈلۈك ئارقىلىق تۆلىگەن بولسا،نىكاھتىن ئاجراشقاندا يەنە بىر تەرەپ ياشانغاندا كۈتۈنۈش سۇغۇرتا پۇلىنى نىكاھ داۋاملىشىۋاتقان مەزگىلدە شەخسىلەر ئۆزى تاپشۇرغان قىسمىنى ئەر-ئايالنىڭ ئورتاق مۈلكى قاتارىدا بىر تەرەپ قىلىپ بېرىشىنى تەلەپ قىلسا ،خەلق سوت مەھكىمىسى قوللىشى كىرەك. y99|V39'  
%kQ[zd^  
14-ماددا:ئالاقىدارلار نىكاھلانغان ئورۇندا ئاجرىشىش ياكى خەلق سوت مەھكىمىسىگە بېرىپ كېلىشىپ  ئاجرىشىش شەرتى بىلەن ئورتاق مال –مۈلۈكنى بۆلۈشنى تەلەپ قىلىپ ،ئەگەر ئىككى تەرەپ كېلىشىپ ئاجرىشىالماي،بىر تەرەپ نىكاھتىن ئاجرىشىش دەۋاسىدا پۇشمان قىلسا ، خەلق سوت مەھكىمىسى بۇ مال-مۈلۈكنى بۆلۈشۈش كېلىشىمىنى كۈچكە ئېگە بولمىدى دەپ بېكىتىشى كىرەك،ھەم ئەمىلى ئەھۋالغا ئاساسەن ئەر-ئايالنىڭ ئورتاق مۈلكىگە قارىتا مال-مۈلۈكنى بۆلۈش ئېلىپ بارىدۇ. Z22#lF\N  
P Qi=  
15-ماددا :نىكاھ مۇناسىۋىتى داۋاملىشىۋاتقان مەزگىلدە،ئەر-ئايالدىن بىر تەرەپ مىراسقا ۋارىسلىق قىلغۇچى بولۇش سۈپىتى بىلەن قانۇن بويىچە ۋارىسلىق قىلىدىغان مىراستا،مىراسخورلار ئارىسىدا مىراس مۈلكىنى تېخى ئايريماي،نىكاھتىن ئاجرىشىش داۋاسىدا بىر تەرەپ مىراسنى بۆلۈپ بېرىشنى تەلەپ قىلغان بولسا،خەلق سوت مەھكىمىسى ئالاقىدارلارغا ئاۋۋال مىراسخورلار ئارىسىدا مىراسنى ئايرىپ بولغاندىن كىىيىن ئاندىن ئايرىم ئايرىم دەۋا قىلىشى كىرەكلىكىنى ئۇقتۇرۇپ قويىشى كىرەك. 8ROZ]Xh,x  
4X>=UO``L  
16-ماددا:ئەر-ئايال ئوتتۇرسىدا پۇل ئارىيەت ئېلىش كېلىشىمى تۈزۈلۈپ ، بىر تەرەپ ئەر-ئايالنىڭ ئورتاق مۈلكىدىن چىقىىرپ تىجارەت بىلەن شۇغۇللانغان ياكى باشقا شەخسى ئىش قىلىشقا ئىشلەتكەن  بولسا،ئىككى تەرەپنىڭ ئەر-ئايالنىڭ ئورتاق مۈلكىنى بىر تەرەپ قىلغان ھەركىتى دەپ قارىلىپ ،نىكاھتىن ئاجراشقان ۋاقىتتا ئەر-ئايال ئىككىسىنىڭ پۈتۈشكەن پۈتىمى بويىچە بىر تەرەپ قىلىنىدۇ. 8J2UUVA`1  
QGXR<Y  
17-ماددا:ئەر-ئايال ھەر ئىككى تەرەپتە نىكاھ قانۇنى 46-ماددىسىدا بەلگىلەنگەن سەۋەنلىك كۈرۈلۈپ ،بىر تەرەپ نىكاھتىن ئاجراشقاندا  يەنە بىر تەرەپكە زىياننى تۆلەش تەلىپىنى ئوتتۇرىغا قويسا ،سوت مەھكىمىسى قوللاشقا بولمايدۇ . TO] cZ
Z<  
u#$sO;8s  
18-ماددا:نىكاھتىن ئاجراشقاندىن كىيىن ،بىر تەرەپ ئەر-ئايالنىڭ تېخى بۆلۈشۈپ بولالمىغان مال-مۈلكىنى سەۋەب قىلىپ خەلق سوت مەھكىمىسىگە ئەرز سۇنسا،بۇ مال-مۈلۈكنىڭ نىكاھتىن ئاجراشقان ۋاقىتتىكى بۆلۈنمىگەن ئورتاق مۈلۈك ئىكەنلىكى تەكشۈرۈپ ئېنىىقلانغاندىن كىيىن ،خەلق سوت مەھكىمىسى قانۇن بويىچە بۆلۈپ بەرسە بولىدۇ. v%E!
   
FyllVrK  
19-ماددا:بۇ ئىزاھات ئەمىلىيلەشكەندىن كىيىن ،ئالى خەلق سوت مەسكىمىسى بۇرۇن چىقارغان مۇناسىۋەتلىك ئىزاھات بۇ ئىزاھات بىلەن توقۇنۇشۇپ قالغىدەك بولسا،بۇ ئىزاھاتنى ئاساس قىلىدۇ H4ancmy  

ئۇ تېمىنى تەھرىرلەپ قويسام يوقاپ كەتكەنچە تەستىقلايدىغان ئادەم يوق ،ئاخىرىغا بۇ مەزمۇننى يازاي دىسەم ئامالسىزلىقتىن بۇ يەردە يېڭى باشتىن تېما ئېچىۋاتىمەن ،چۈشەنگەيسىزلەر.بۇ يەردە ئاساسلىق سۆزلىنىدىغان مەزمۇنلار نىكاھ قانۇنىنىڭ يېڭى ئىزاھاتىنىڭ تۈزۈلىشىنىڭ ئارقا كۆرۈنىشى،ئاساسلىق  مەزمۇنى ، يېشىملىرى ۋە دىلو مىساللىرى قاتارلىقلاردىن ئىبارەت . GFYHt!&[\  
SG-Xgr@  
نىكاھ قانۇنى يېڭى ئىزاھاتىنى تۈزۈشنىڭ ئارقا كۆرۈنۈشى : b|u0a6  
KqzQLu  
يېڭى نىكاھ قانۇنى 2000-يىلى ئېلان قىلىنغان بولۇپ،سوت ئەمىلىيىتىدە بەزى دىلولارنى سوتلاشتا قانۇننى تەدبىقلاش قىيىن بولۇشتەك مەسلىلەر كۆرۈلگەچكە شۇ يىلى 12-ئايدا نىكاھ قانۇنىنىڭ بىرىنجى ئىزاھاتى ئوتتۇرىغا قويۇلغان ، بۇ ئىزاھاتتا ئاجىرىشىپ كەتكەن ئاتا-ئانىنىڭ  بالىلىرىنى كۆرۈش ھوقۇقى ،بېقىش ھوقۇقى قاتارلىق مەزمۇنلار ئېنىق ئەكىس ئەتتۈرلۈپ نىكاھ دىلولىرىنى سوتلاش ئەمىليىتىگە بىر قانۇنى ئاساس بىلەن تەمىن ئەتكەن ئىدى .سانلىق مەلۇماتلارغا ئاساسلانغاندا،2008-يىلى ھەر قايسى يەرلىك سوتلار سوتلىغان ئائىلە ئاجىرىشىش دىلولىرى 1286437 دىلو بولۇپ ،2009-يىلىغا كەلگەندە1341029دىلو ،2010-يىلىغا كەلگەندە1374136دىلو  بولۇپ يىلدىن يىلغا ئېشىپ بارغان.بۇئاجرىشىش دىلولىرى ئىچىدە 50499دىلو بېقىش-بېقىلىش مۇناسىۋىتى توغۇرسىدىكى دىلو ،24020دىلو بېقىش ھەققى تەلەپ قىلىش ھەققىدىكى دىلو،27مىڭدىن ئارتۇق  ئائىلە مال-مۈلۈكنى بۆلۈشۈش ماجراسى دىلولىرى بولۇپ،دىمەك سوتقا سۇنۇلغان شۇنچە كۆپ ئاجرىشىش دىلولىرى ئىچىدە يۇقارقى ئۈچ تۈرلۈك دىلو خېلى زور سالماقنى ئېگەللىگەن ،شۇنىڭ بىلەن ئالى خەلق سوت مەھكىمىسى 2008-يىلىدىن باشلاپلا جەمىئەتنىڭ يۇقارقىدەك يۈزلىنىشگە قارىتا  يېڭى بىر تۈرلۈك ئىزاھات چىقىرىشنىڭ دەسلاپكى لايىھەسىنى تۈزۈشكە باشلىغان ،2010-يىلىغا كەلگەندە يېڭى ئىزاھاتنىڭ پىكىر توپلاش نۇسخىسى تورغا ئېلان قىلىنغان بولۇپ،ئۇ ۋاقتىدىكى  ئىزاھات ھازىر ئېلان قىلىنغاندىن كىيىنمۇ  رەزىلرەك ئىدى ،يەنى ئەر-ئايال خالىغان بىر تەرەپنىڭ 3-شەخىس تۇتىۋېلىشىغا ،مال-مۈلۈكنى ئۆزىنىڭ نامىدا ئوغۇرلۇقچە ساقلىۋېلىشىغا تۈرتكە بولاتتى  .شۇ ۋاقتىدا تور ئەھلىنىڭ كۈچلۈك قارشى تۇرىشى بىلەن ھازىرقى بىر ئاز پايدىلىق بولغان ئىزاھات ئوتتۇرىغا قويۇلدى . k'-5&Q  
7;Vqr$9)  
&u9@FFBT8  
+o}mV.&1,  
بۇ ئىزاھاتنىڭ ئاساسلىق مەزمۇنى : }/.GB5Ej  
FYX"q-Z  
بىرىنجى تۈرلۈك  يېڭىلىنىش : بۇرۇن نىكاھ تىزىملىتىش تەرتىپىدە  كەمتۈكلۈك بار دەپ قارىسا ئالاقىدارلار  مۇشۇ تەرتىپتىكى كەمتۈكلۈكنى سەۋەب قىلىپ خەلق سوت مەھكىمىسىگە بۇ نىكاھنى ئىناۋەتسىز نىكاھ قىلىپ بېرىشنى تەلەپ قىلىپ ئەرز سۇناتتى .يەنى ،بۇ خىل ئەھۋال ئۇيغۇرلاردا كۆپرەك ئۇچرايدۇ (باشقا مىللەتلەرنىڭكىنى سىتاتسىكا قىلىپ باقمىدىم)،نىكاھقا تىزىملاتماقچى بولغان ئىككى تەرەپ نىكاھ تىزىملاش ئورنىغا بارماي  ئۇلارنىڭ ئاتا-ئانىلىرى بېرىپ ئېلىپ بېرىدىغان ،ياكى بولمىسا باشقىالرنىڭ سالاھىيەت كېنىشكىسىنى ئارىيەت ئېلىپ  توي خىېتى ئالىدىغان ،،،دىگەندەك ئىشلاردا بۇرۇن ئالاقىدارلار ئۇسۇل سوت مەھكىمىسىگە بېرىپ ئىناۋەتسىز نىكاھ قىلىپ بېرىش توغۇرلۇق ئەرز سۇناتتى ،ئەمما بۇ قېتىملىق ئىزاھات ئوتۇرىغا قويۇلغاندىن كىيىن ،ئىزاھاتنىڭ 1-ماددىسىغا ئاساسەن ،نىكاھ تىزىملاش ئورنىنىڭ ئۈستىدىن مەمۇرى قايتا قاراپ چىقىشقا مەمۇرى دەۋا قىلىش يولى ئارقىلىق بۇ نىكاھ مۇناسىۋىتىنى ھەل قىلسا بولىدۇ ،بۇ نداق دەۋانى سوت مەھكىمىسى قوبۇل قىلغاندىن كىيىن  ئالاقىدارلارنىڭ ئەرزنى ھۆكۈم بىلەن قايتۇرىدۇ (كېسىم بىلەن ئەمەس). bt0Q6v5  
0yBiio  
ئىككىنچى ،ئاتا-بالىلىق مۇناسىۋەتنى ئېتراپ قىلماسلىققا قارىتا: yFjjpEpnFt  
i 5Dq'wp  
بۇرۇن مۇنداق بىر دىلو بولغان ،ئاي پاتەم بىلەن چوڭ ئەيسا بىر مەزگىل بىر ئۆيدە بىللە تۇرۇپتۇ ،ئەمما توي خېتى ئالماپتۇ ،بۇ ئىككىسى بىللە تۇرۇش جەريانىدا قولۇم-قوشنىلىرى بۇئىككسىنىڭ بىللە تۇرغىنىنى بىلىدىكەن ، بىر مەزگىل ئۆتكەندىن كىيىن ئايپاتەم بىر بالا يەڭگىپتۇ ،ئەمما بالا تۇغۇلۇپ بولغاندىن كىين چوڭ ئەيسا  بۇ ئۆيدىن چىقىپ كەتكەنچە ئايپاتەمگىمۇ ،بالىغىمۇقاراپ قويماپتۇ ،بېقىش بېرىشقۇ ئۇياقتا تۇرسۇن .شۇنىڭ بىلەن ئايپاتەمنىڭ بالىسى دادىسى ئۈستىن ماڭا بېقىش ھەققى بەرسۇن دىگەن تەلەپ بويىچە سوت مەھكىمىسىگە ئەرز قىپتۇ.سوتتا چوڭ ئەيسا بۇ بالىنىڭ ئۆزىنىڭ بالىسى ئەمەسلىكىنى سەۋەب قىلىپ قەتئىي ئېتراپ قىلغىلى ئۇنىماپتۇ .بۇ بالا ئاخىرى دادىسى بىلەن ئىككىسىنىڭ قانداشلىق مۇناسىۋىتىنى ئىسپاتلاش ئۈچۈن ئاتا-بالىلىقنى باھالىتىشقا ئىلتىماس سۇنۇپتۇ ،چوڭ ئەيسا يەنە بۇ تەلەپكە قوشۇلماپتۇ،مەن  گېن تەكشۈرەتمەيمەن ،ئەدلىيەلىك باھالاشمۇ قىلمايمەن  ھەم بالىغىمۇ بېقىش ھەققى بەرمەيمەن دەپ چىڭ تۇرىۋاپتۇ ،سوت مەھكىمىسى  چوڭ ئەيسانىڭ گېنىنى مەجبۇرى تەكشۈرۈشنى كىشلىك ھوقۇققا خىلاپ دەپ قاراپ تەكشۈرۈشكە ئامالسىز  قاپتۇ .شۇنىڭ بىلەن سوت مەھكىمىسى ئەينى ۋاقىتتا بۇ بالىغا قارىتا  بېقىش ھەققى ھۆكۈم قىلىشتا پايدىلىندىغان قانۇن بولمىغانلىقتىن نۇرغۇنلىغان دەلىل ئىسپاتلارنى كەلتۈرۈش ئارقىلىق ئاخىرى چوڭ ئەيسادىن بالىغا قارىتا بېقىش تۆلەش توغۇرسىدا ھۆكۈم چىقارغان ئىدى .يۇقارقى ئىزاھاتتىكى  2-ماددىدىكى "ھەم ئېتراپ قىلمىسا ھەم تەكشۈرتكىلىمۇ ئۇنىمىسا "دىگەن مەزمۇندىكى قانۇن دەل مۇشۇنداق ئەھۋال ئۈچۈن تۈزۈلگەن ،دىمەكچى ،سەن ئېتراپ قىلمىساڭ ،ھەم تەكشۈرتۈشكىمۇ ئۇنىمىساڭ ،ھەم  بۇ بالىنىڭ سېنىڭ بالاڭ ئەمەسلىكىگە قارشى ئىسپاتمۇ كەلتۈرەلمىسەڭ ،ئاخىردا "مەن ئۇنىڭ بالىسى"دىگەننى ئېتراپ قىلىمىز ،دىمەكچى . uN9J?j*ir  
=~ [RG  
ئۈچىنچى،ئەر-ئايالدىن بىر تەرەپنىڭ تويدىن ئىلگىركى مال-مۈلكىنىڭ  نىكاھتىن كىيىنكى پەيدا بولغان تۇغۇندىسى ۋە تەبىئى ئاشقان قىممىتى ئورتاق مال-مۈلۈك بولمايدىغانلىقى توغۇرسىدىكى بەلگىلىمە . tY!GJusd  
_REAzxeS  
  بۇرۇنقى قانۇندا ،ئەر -تەرەپ  پۈتۈن پۇلىنى تۆلەپ بىر ئۆي ئالغان بولسا، ئۆينى ئېلىپ بولغاندىن كىينن  بىر نەچچە يىلدىن كىيىن ئۆينىڭ باھاسى بۇرۇنقى 100مىڭدىن ھازىرقى 400مىڭغا ئۆرلىگەن بولسا ،بۇ ۋاقتىدا ئىككىسى ئاجراشماقچى بولسا ،دىمەك ئارلىقتىكى 300مىڭ سومنى ئەر-ئايال تەڭدىن بۆلۈشەتتى .يەنى بۇ ئۆينىڭ ئاشقان قىممىتى بىلەن تۇغۇندىسى  300مىڭ يۈەن دەل نىكاھ داۋاملىشىۋاتقان مەزگىلدە پەيدا بولغان دەپ قارىلاتتى . 3\0,>L9ET@  
%O\zYtQR  
   ھازىرقى قانۇندا ،بۇ ئارلىقتىكى 300مىڭ يۈەن ئەر -تەرەپنىڭ شەخسى مۈلكى بولۇپ،ئەر-ئايالنىڭ ئورتاق مۈلكى ھېساپلانمايدىغان بولدى. UA(&_-C\  
4s7&*dJ  
  بۇنداق بولۇشنىڭ ئالدىنى ئېلىش ئۈچۈن ئاياللىرىمىز ،نىكاھ خىېتى ئالغاندىن كىيىن،شىرىن گەپ سۆزلەر بىلەن ئەرلىرىمىزنىڭ قۇلىقىغا سۇ قۇيۇپ ئۇلارنى ئاۋۇ ئۆي كېنىشكىسىنىڭ ئۈستىگە ئۆزىنىڭمۇ ئىسمىنى قوشۇپ كىرەكلىگە ئۇنىتىشى كىرەك .ئۆي خېتىنىڭ ئۈستىدە سىزنىڭ ئىسمىڭىز بولمىسا ،بۇ ئۆي مەڭگۈ سىزنىڭ ئېرىڭىزنىڭ مۈلكى بولۇپ قېلىۋىرىدۇ. ((mR'A|`  
=R
jseTS  
تۆتىنجى ،ئەر-ئايالدىن بىر تەرەپنىڭ ئاتا-ئانىسى بالىلىرى نىكاھلانغاندىن كىيىن بالىلىرىغا ئۆز يېنىدىن پۇل چىقىىرپ ئۆي ياكى باشقا نەرسە ئېلىپ بەرگەن بولسا  يەنى ھەدىيە قىلغان بولسا،ھەم بۇ ئۆينىڭ نامىغا ئۆز بالىسىنىڭ ئىسمى يېزىلغان بولسا،ئۇنداقتا بۇ ئۆي شۇ بالىنىڭ شەخسى مۈلكى ھېساپلىنىپ  ئەر-ئايالنىڭ ئورتاق مۈلكى  ھېساپلانمايدىغان بولدى . V[ 'lB.&t  
V&Q_iE  
  بۇرۇنقى قانۇندا ،ئۇنداق ئەمەس ئىدى . W>y&  
D/b F  
شۇڭا ،ھازىرقى قانۇننىڭ يەنە بىر تەشەببۇس قىلىپ قويىدىغان بىر نۇقتىسى ،مۇشۇ يوچۇقتىن پايدىلىنىپ ئۆي تۇتۇشنى نىيەت قىلمايدىغان ئەر خوتۇنلاردىن بىر تەرەپ "ئاتا-ئانام ئېلىپ بەردى "دەپ ئولتۇرۇپ ئۆيگە پۇل ئېلىپ كىرمەي ،شەخسى نامدا سىرتتا ئۆي(ياكى باشقا مۈلۈك) ئېلىۋەرسە ،ئۆيدە ئولتۇرۇپ ھېچ ئىشتىن خەۋرى يوق تەرەپ ئۆزىنىڭ مەنپەئەتىنى قوغدىيالمايدۇ .مۇنداق دەپ ئېيتساق:ھازىر كۆپىنچە ئەرلەر سىرتتا پۇل تاپىدۇ ،ئاياللار ئۇنچە زور سوممىلىق تىجارەتكە قاتناشمايدۇ ۋە ياكى ئۆيدە ئولتۇرىدۇ .بالا باقىدۇ ،ئۆي ئىشلىرىنى قىلىدۇ (بولۇپمۇ ئۇيغۇرلارنىڭ ئەنئەنىۋى ئاياللىرى).بۇنداق ۋاقىتتا،ئەرلەرئەگەر ئاجرىشىش نىيتىگە كەلگەن بولسا ، سىرتتا تاپقان پۇللىرىنىڭ سانىنى ئۆيدە ئاشكارلىشى ناتايىن ،ئايال -تەرەپ بار مۈل-مۈلۈكنىڭ ھېساۋاتىنى قىلىپ بەرگەن بىلەنمۇ ،ئەر تەرەپ "بۇ دىگەن ئاتا-ئانام سوۋغا قىلغان "دەپلا سەۋەب كۆرسىتىشى مۇمكىن،شۇنىڭ بىلەن ئايال تەرەپ قۇرۇق قول ئۆيدىن چىقىشقا مەجبۇر بولىدۇ .ئۇنىڭ ئۈستىگە يۇقارقى ئۈچىنچى خىل يېڭىلىنىشنى بىرلەشتۈرگەندە ،ئايال -تەرەپنىڭ بىر ئۆمۈر تۆلىگەن بەدىلى ئاجرىشىش نىيتىگە كەلگەن ئەر تەرەپ  ئۈچۈن نۆلگە تەڭ بولۇپ قالىدۇ .ئۇنىڭ ئۈستىگە بۇ ماددا ئەر-ئايال تەرەپنىڭ بىر-بىرىگە ئىشەنچىسى تۆۋەنلەپ ھەر ئىككى تەرەپ ئۆز ئالدىغا خەزىنە توپلايدىغان بولۇپ قالىدۇ (مۇشۇ قانۇننىڭ يوچۇقىدىن پايدىلانغانلار) Tga%-xr+  
w5* Z\t5  
  بۇنداق ئەھۋالدا،ئايال تەرەپ پەقەت ئۆزىمۇ تەڭ ئىشلەش ،ئۆزىگە چۇشلۇق كەسپى بولۇش ،ئۆزىگە چۇشلۇق خىزمىتى ،مال-مۈلكى بولۇش ئارقىلىق ئۆزىنىڭ كىينكى تۇرمۇشىنىڭ كاپالىتىنى يارىتالايدۇ 8M8Odz\3 q  
< % {?Js  

كىم چوڭراق ۋارقىرىيالىسا داپ شۇنىڭكى ،داپنى ئېلۋالغاندىكىن نەغمىنى قايسى پەدىگە چالسا ئاڭلىماي ئامال يوق دىگەندەكلا بىر ئىش بوپتۇدە...

ئاياللارغا   ئاگاھلاندۇرۇش   ،    ئەرلەرگىچۇ    ؟؟؟؟؟؟؟

رۇخسەت قىلسىڭىز ماقالىڭىزنى مەنبەسىنى ئەسكەرتكەن ئاساستا ئادۋۇكات توربېتىگە ھەمبەھىر قىلىپ قويسام.

ناھايىتى ياخشى تىما يوللاپسىز، باشقۇرغۇچىلار مۇشۇنداق قانۇنغا مۇناسىۋەتلىك تىمىلارنى  نادىرلاپ قويسا بولامدۇ؟

ئۆتكەندە بىر ئايال مەندىن مۇنداق بىر ئىشتا مەسلىھەت سوراپ كەلگەن. ^}`24~|y  
ئېرى بىلەن 20نەچچە يىل ئۆي تۇتۇش جەريانىدا، ئولتۇرۇپ كەلگەن قورا-جاي، ئەسلى ئىرى ھەم قىرىنداشلىرىنىڭ مىراس جايى بولۇپ، ئۇلار خەلق ئىشلاردا كىلىشىم بىلەن ئاجراشقاندا ، ئەر تەرەپ قورا-جاينى ساتقاندا ئايالغا تىگىشلىك ھەققىنى بىرىدىغانلىقىنى بىر ماددا قىلىپ يىزىپ ، كىلىشىمگە قول قۇيۇپ ئاجراشقان. "sWsK %  
ئەر ئەسلىدىلا ياش چوكانغا بۇزۇلغان بولغاچقا، شۇ ئايال بىلەن توي قىلۋالغان. ئايال ئىككى بالىسىنى ئوقۇتۇپ، ئۆيلۈك ئوچاقلىق قىلغان. يىقىندا ئەر ھىلىقى قورا-جاينى 400نەچچە مىڭگە سىتىپ سىڭىللىرىنى رازى قىلىپ، ئۇ پۇلنىڭ كۆپرەكىنى ئۆزى ئىگەللىۋالغان. ئايال ئۆزىگە تىگىشلىك پۇلنى بىرىشنى سورىسا، ئاران 50مىڭ يۈەن بىرىمەن دىگەن. شۇنىڭ بىلەن ئۇ ئايال ئۇ پۇلدىن تەلەپ قىلىپ، سوت مەھكىمىسىگە ئەرز قىلسام بولدرمۇ دىگەن. 24wr=5p]Q  
بۇ دەل بۇ ئىزاھاتنىڭ 18-ماددىسىغا چۈشۈدىكەن. ئۇ ئايالنىڭ دېلۇسى ھازىر 1-سوتتا سوت قىلىنىش باسقۇچىدا.

تور باشقۇرۇش  شۇنداق زىللىشىپ كەتتىما

ئىشلىتىش

ئاپتور جاۋابىنى بويلاپ 2قەۋەت  زامانى كە 2011-09-03 09:18 PMئەۋەتىلدى  : SFVqUg3"Z  
كىم چوڭراق ۋارقىرىيالىسا داپ شۇنىڭكى ،داپنى ئېلۋالغاندىكىن نەغمىنى قايسى پەدىگە چالسا ئاڭلىماي ئامال يوق دىگەندەكلا بىر ئىش بوپتۇدە... 3W55m@w  

kNv/L$oG  

ما گىپىڭىز جايدا بوپتۇ،زامانى سىز ئەجەپ تۇنۇشلا چىرايغۇ

موزاينىڭ بېشىغا كەلگەن كۈن كالىنىڭ بېشىدىمۇ بار xlU:&=|  
ئەبەيدۇللامدەك تەتۈر گەپ قىلىپ باقىلى ماندا