ئوتتۇرا شەرقتىكى قالايمىقانچىلىقنىڭ مەنبەسى

xZq, kP^  
XOS^&;  
     مىسىر ئەلىباشى مۇبارەكنى تەخىتتىن چۈشۈرگەن « ئەرەب باھارى » نۆۋەتتە « ئەرەب تومۇزى » غا ئۆزگەردى، ئوتتۇرا يەر دېڭىزى، پارىس قولتۇقى ۋە ئەرەب يېرىم ئارىلى مۇرەككەپ تارىخىي ئارقا كۆرۈنۈشكە ۋە كۆپ خىل ھۆكۈمرانلىق ئەندىزسىگە ئىگە، بۇ ئالاھىدىلىك ئوتتۇرا شەرقتىكى سىياسىي ئىنقىلابنىڭ كۆپ خىللىقىغا سەۋەبچى بولغان. k<
fR)o  
19- ئەسىردىن بۇيان پادىشاھلىق تۈزۈم ۋە پارلامېنت تۈزۈمىنى باشتىن كەچۈرگەن تۈنىس بىلەن مىسىر خەلقى تىنچ ئىسلاھاتنى لايىق كۆردى. لىۋىيە، سۈرىيە ۋە يەمەندىكى ئىسلاھات بولسا قوراللىق توقۇنۇشنىڭ تۈرتكىسىدە داۋاملاشتى. لىۋىيەدىكى ئىچكى ئۇرۇش قازافىنىڭ ئۇزاق يىللىق ئىستىبدات ھۆكۈمرانلىقى ۋە دۆلەت مۈلكىنى تالان- تاراج قىلغانلىقىغا قارشى قوزغالغان. سۈرىيەدىكى قالايمىقانچىلىق ئەسەد ئاتا- بالىنىڭ ئىككى ئەۋلاد دوكار ھۆكۈمرانلىقىغا قارشى تۇرۇشتىن باشقا، خاۋارىچ مەزھىپىنى چەتكە قېقىشنى مەقسەت قىلغان. يەمەندىكى ھۆكۇمەتكە قارشى ھەرىكەت بولسا، ئەلباش سالىھنىڭ ھوقۇقنى تەقسىملىشىنى چۆرىدىگەن ھالدا يۈز بەرگەن قەبىلىلەر قارشىلىشىدىن ئىبارەت. *.$ov 
يۇقىرىقىلاردىن قارىغاندا، ئەرەب دۇنياسىدىكى قالايمىقانچىلىقنى پەقەت ئەركىنلىك، دېمۇكراتىيە قوغلىشىش ئۈچۈن ياكى پەلەستىن مەسىلىسى، ئەرەب ئىدېئولوگىيەسى سەۋەبىدىن بولغان دېيىشكە بولمايدۇ. بۇنىڭ سەۋەبى بۇ دۆلەتلەردىكى ئامما ئۇزاقتىن بۇيان ئەرەب ئىدېئولوگىيەسىنىڭ ئالدامچىلىقىغا ئۈچرىغان، ئۇلار مۇستەبىتلەرنىڭ قوپال ھۆكۈمرانلىقىدىن جاق تويغان، شۇڭا ئىززەت- ھۆرمەتنى قولغا كەلتۈرۈش ئۈچۈن ئورنىدىن تۇرغان. g~|x^d^;|  
2003- يىلدىكى ئىراق ئۇرۇشىدىن كېيىن ئوتتۇرا شەرق سىياسىيىسىدا زور ئۆزگىرىش بولدى. ئىلگىرى ئوتتۇرا شەرقنىڭ ئىستىراتېگىيەلىك تەڭپۈڭلىقىنى ئىككى چوڭ گۇرۇھ تەڭشەپ تۇرغان ئىدى، بىرى ئىسرائىلىيىگە يان باسىدىغان ئامېرىكىنى مەركەز قىلغان مىسىر ۋە سەئۇدى ئەرەبىستاننى ئاساس قىلغان ئېھتىياتچانلار گۇرۇھى، يەنە بىرى ئىران- سۈرىيە ئىتتىپاقىنى ئاساس قىلغان رادىكال گۇرۇھ، بىراق يېقىندىن بۇيان بۇنداق ھالەتنى ئۆزگەرتىدىغان ۋەزىيەت شەكىللەندى : بىرىنجى، ئامېرىكا ئارمىيىسى بۇ يىلنىڭ ئىچىدە ئىراقتىن ئەسكەر چېكىندۈرىدۇ، زوڭتۇڭ ئوبامانىڭ ئوتتۇرا شەرق ئىستراتېگىيەسى جەلپ قىلىش كۈچىدىن قالدى. ئىككىنجىدىن، « ئەرەب باھارى » بىلەن دېڭىز قولتۇقى ئەرەب ئەللىرى ھەمكارلىق كومتېتىنىڭ تەسىرى كۈنسايىن زورايدى. ئۈچۈنجىدىن، تۈركىيەنىڭ « يېڭى ئوسمانلى » دىپلوماتىيەسى باش كۆتۈردى، ئىراننىڭ تەسىرى چەكلەندى. (Ww SisC~  
ئىران ئامېرىكا ئىراق بىلەن ئافغانىستاندىن چېكىنگەندىن كىيىن شەكىللىنىدىغان سىياسىي بوشلۇقتىن پايدىلىنىشنى ئۈمۈد قىلىدۇ، ئەمما يېڭىچە دىپلوماتىيە سىياسىتىنى يۈرگىزىۋاتقان تۈركىيە ئىراننىڭ مۇرادىغا يىتىشىنى خالىمايدۇ، تۈركىيە بۇنىڭ ئۈچۈن ئىچكى دېڭىزدىن شىمالىي ئافرىقىغىچە، بالقاندىن ھورمۇز بۇغۇزىغىچە بولغان رايۇنلاردا ئىران بىلەن قارشىلىشىدۇ. سۈرىيەنىڭ كەلگۈسى ئىسرائىلىيەنىڭ خەۋپسىزلىكىگە بىۋاستە تەسىر كۆرسىتىدۇ. 3M^`6W[;  
ئىران بىلەن تۈركىيەنىڭ تىركىشىشى، دېڭىز قولتۇقى ئەرەب ئەللىرى ھەمكارلىق كومتېتى بىلەن ئىراننىڭ قارشىلىشىشى ئوتتۇرا شەرقنىڭ كەلگۈسى ئىستىراتېگىيە تەڭپۇڭلۇقىدا ھالىقىلىق رول ئوينايدۇ.  
.Xxxz Wyk  
قانۇنچىلىق گىزىتى ( ياشلار پايدىلىنىش خەۋەرلىرىدىن ئېلىندى، ئەھبار تەرجىمىسى )

[ بۇ يازما Eltekin تەرپىدىن 2011-08-30 05:44 PM دە ق ]