ئىشتىنىڭنى كىيىۋال، ئەي يىگىت
مۇھەممەت ئابلىمىت
ئەسسالامۇئەلەيكۇم ئۈندىدار دۇنياسىدىكى بارلىق ئەزىز قېرىنداشلار، ماۋزۇنى كۆرۈپلا كىم ئىشتىنىنى سېلىۋەتكەندۇ، دەپ ھەيران قېلىشىڭىز مۇمكىن. بۇنىڭدىن بىر ھەپتە ئىلگىرى ئۈندىداردىكى دوستلار چەمبىرىكىدە ئىنتايىن قاملاشقان، كېلىشكەن، قاش ــ كۆزى جايىدا، چىرايلىق بۇرۇتى ئۆزىگە ياراشقان 25 ياشلار ئەتراپىدىكى بىر يىگىتنىڭ ئەت بىلەن ئانچە پەرق قىلىپ كەتمەيدىغان رەڭدىكى بىر نېپىز كالتا ئىچ كىيمدىن باشقا ھېچقانداق كىيىم كەيمەي ئۇيغۇر خەلق ناخشىسىنى يۇقىرى ئاۋازدا قويۇپ، بەللىرىنى ئۇياققا ــ بۇياققا تولغاپ، بولمىغۇر قىلىقلارنى چىقىرىپ «ئۇسۇل» ئوينىغان قىسقا فىلىمنى كۆردىڭىز ھەقاچان. بۇ فىلىمنى كۆرگەندىن كېيىن بىر نەچچە كۈنگىچە كۆزۈمدىن ئۇيقا قاچتى. ئۇنىڭ نېمە ئۈچۈن مۇشۇنداق خەلقنىڭ نەپرىتىنى قوزغايدىغان، كۆرگەن ئادەم ھېچبولمىغاندا «ساراڭكەن» دەپ قويىدىغان، «يالىڭاچ ئۇسۇل» فىلىمىنى مىليونلىغان ئۈندىدار ئىگىسىگە تارقاتقانلىقىنى زادىلا ئىدىيەمدىن ئۆتكۈزەلمىدىم. شۇنىڭ بىلەن قولۇمغا قەلەم ئېلىشقا مەجبۇر بولدۇم. ئۇ بۇ فىلىمنى تارقىتىش ئارقىلىق زادى نېمە مەقسەتكە يەتمەكچى؟ كۆپچىلىك مۇشۇ نۇقتىنى ئويلىشىپ باقتىمۇ بىلمىدىم، بىراق مەن بۇ فىلىمنىڭ تارقىلىپ كېتىشىگە سەۋەپچى بولغان ئىككى خىل ئامىلنى پەرەز قىلىپ باقتىم. بىرىنچىسى: بۇ يىگىت نېرۋا فۇنكىسىيەنى يوقاتمىغان نورمال بىر ئىنسان بولۇپ، بەلىكىم ئاغىنىلىرى بىلەن سۇغا چۈمۈلگىلى بېرىپ، ئۈندىدارغا تارقىتىش مەقسىتىدە ئەمەس، بەلكى ئۆزى كۆرۈش ئۈچۈن ياكى قىزىقچىلىق قىلىپ (ھازىر مۇشۇنداق قىلىدىغانلار كۆپ) مەلۇم ئاغىنىسىگە تارتقۇزغان بولسا، بۇ ئاغىنىسى مۇشۇلار بىلەن بىللە ئوينايدىغان يەنە بىر ئاغنىسىگە «كۆرۈپ باق ئاداش» دەپ يوللىغان بولسا، بۇ 3 ــ ئاغىنە قوپۇپ قىزىقچىلىق قىلىپ ئاغىنىلىرىگە تارقىتىۋەتكەن بولسا، بۇ فىلىم مۇشۇنداق قىلىپ پۈتكۈل جاھانغا تارقىلىپ كەتكەن بولۇشى مۇمكىن، «ئۇسسۇل ئىگىسى» مۇشۇ سەۋەبلىك ھازىر ئۇ ئاغىنىلىرى بىلەن ئادا جۇدا بولۇپ كەتكەن بولۇشمىۇ مۇمكىن. ئىككىنچى (بۇ ئېھتىماللىق ئىنتايىن تۆۋەن دەپ قارايمەن): «ئۇسسۇل ئىگىسى» مۇشۇ فىلىمنى ئۈندىدارغا تارقىتىش شۇ ئارقىلىق تونۇلۇش، يەنى چولپان بولۇش مەقسىتى بىلەن تارتقۇزغان بولۇشى مۇمكىن. ھازىر دۇنيا مىقياسىدا مۇشۇنداق غەلىتە قىلىقلار ئارقىلىق تونۇلۇشنى ئويلايدىغانلار كۆپىيىپ كەتتى. خوش، مەن زادى نېمە دېمەكچى؟ يۇقىرىقى ۋەقەدىن شۇنى كۆرۈۋېلىشقا بولىدۇكى، مەيلى باشقىلار تارقىتىۋەتسۇن ياكى ئۆز چىقرىۋەتسۇن، مەن بۇنداق قىلىقنى چاكىنىلىق، دەپ قارايمەن. يالىڭاچ ئۇسۇل ئوينايدىغان قىزلىرىمىز ئاز كېلىپ قالغاندەك، ئەمدى يالىڭاچ ئۇسۇل ئوينايدىغان ئوغۇللىرىمىز پەيدا بوپتۇ. غەرب مەدەنىيىتىنى قوبۇل قىلىشتا شاكىلىنى تاشلىۋېتىپ، مېغىزىنى قوبۇل قىلىش پوزىتسىيەسىنى قوللىنىش كېرەك. تولۇق قوبۇل قىلىشقا بولمايدۇ. ھەر قانداق شەيئىنىڭ، ھەر قانداق جانلىقنىڭ، ھەر بىر تۈرنىڭ ئۆزىگە خاس ئالاھدىلىكى بولىدۇ، ئۇ شۇ ئالاھىدىلىكى بىلەنلا باشقىلاردىن پەرقلىنىپ تۇرىدۇ. سىز ھەممە كىيىمىڭىزنى سېلىۋەتسىڭىزمۇ ھېچكىم سىزنى غەربلىك دېمەيدۇ، سىزنىڭ چىرايىڭىز بۇنىڭغا يول قويمايدۇ. يالىڭاچ ئۇسۇل ئوينايدىغان كاۋاپچىلار، يالىڭاچ ئۇسۇل ئوينايدىغان ئىچ كىيىملىك يىگىت… يەنە قانداق جايدا يالىڭاچ ئۇسۇل ئوينايدىغان يىگىتلەر چىقىدۇ، بۇنى بىر نېمە دېمەك تەس. توغرا، بىز ئۇسۇلچى، ناخشىچى خەق، بىراق يالىچاچ ئۇسۇل ئويناپ نېمە قىلىسە؟ سېنىڭ بوۋاڭ يالىڭاچ ئۇسۇل ئوينىغانمۇ يە؟
ئۈندىداردىن ئىبارەت بۇ پەۋقۇلئاددە تاراتقۇنى بوش چاغلىمايلى، ئۇنىڭ سۈرئىتى، قاپلىنىش نىسبىتى جەھەتتە ھېچقانداق تاراتقۇ ئالدىغا ئۆتەلمەيدۇ، زامان جەھەتتە چەكلەنمەيدۇ. قولىمىز تېگىپلا كەتسە ئاقىۋىتىنى يېغىشتۇرالماي قالىمىز. «ئاداش مېنى تارتىپ قويە» دېگەن بىر ئېغىز سۆزىڭىز بىلەن ئەسلىي ــ ۋەسلىڭىزدىن، نام ــ ئابرۇيڭىزدىن ئايرىلىسىز، دوست، ئاغىنە، دېگەن ھەر خىل بولىدۇ، ھەممىسىگە ئىشىنىپ كەتمەڭ، دوست ئىچىدە دۈشمەن بار، ئاداش، ئاداش دەپ يۈرگەن ئاشۇ دوستىڭىز سىزنىڭ يۈزىڭىز تۆكۈلسە، ئابرۇيىڭىز چۈشسە، توختىماي ئوڭۇشسىزلىققا يولۇقسىڭىز ئىچ ــ ئىچىدىن خۇش بولىدىغان بىر ئادەم بولۇشى مۇمكىن. شۇڭا دوست تاللاشقا ماھىر بولۇپ، گەپ ــ سۆز، ئىش ــ ھەرىكەتتە ئېھتىياتچان بولۇشڭىز كېرەك. بولمىسا يېمىگەن مانتىنىڭ پۇلىنى تۆلەپ قالىسىز (مۇشۇنداق ئىش جىقلاپ قالدى).
يوللىغان ۋاقتى 2014-12-6 09:57:22 PM
