چىرايلىق «مودا» گەپلەر

a.dolan

	چىرايلىق «مودا» گەپلەر                                        فېليەتون                                ئابلىز ئىبراھىم دولان                يوقالسۇن ھاراقكەشلىك ! بېلىق كۆزى قىلىپ قويۇلغان بىر رۇمكا ھاراقنى گۈپلا قىلىپ كۆتۈرۋېتىپ چىرقىراق ئاۋازدا ئاشۇنداق ۋارقىرىدى بىرسى....              تازلىققا رېئايە قىلايلى، مەدەنىيەتلىك بولايلى ! پىيادىلەر يولى ياقىسىدىكى يوغان بىر تۈپ سېدە دەرىخىنىڭ ئارقىسىدا كىچىك تەرىتىنى راۋان قىلىۋاتقان بىرىسى مۇغەمبەرلەرچە كۈلگىنىچە يولدىن ئۆتۈپ كېتىۋاتقانلارغا قاراپ ئاشۇنداق توۋلىدى.            پارخورلۇققا، خىيانەتچىلىككە ، چىرىكلىككە قارشى تۇرايلى ! ساقچىلارنىڭ قولىدىكى شاراقلاپ تۇرغان كويزىنى كۆرۈپ دەھشەت ۋارقىرىۋەتتى چۈشىدە قارا باسقان پور-سېمىز بىرسى.           ئاغرىققا ئامال، ئۆلۈمگە سەۋەب قىلايلى ! دوختۇرخانا دەرۋازىسى ئالدىدا ۋايجانلاپ ياتقان بىمارنىڭ قۇلىقىغا پەس ئاۋازدا : پۇل، پۇل بارمۇ ؟ دەپ پىچىرلىۋېتىپلا بېشىنى كۆتۈرۈپ يولدىن ئۆتكەن-كەچكەنلەرگە قاراپ ئاشۇنداق توۋلىدى ئاق خالاتلىق بىرسى. بۇ ئىشلار قارىماققا كىشىگە تۇلىمۇ ئاددى، قىزىقارلىق ۋە ھەيران قالارلىق ئىشلاردەك تۇيۇلىدۇ. لېكىن چۇڭقۇرراق ئويلاپ باقساقلا ئۇنىڭ ھېچقانچە ئەجەبلىنەرلىك، ھەيران قالارلىق يېرى يوقلۇقىنى بايقاش تەس ئەمەس.   كىشىلەر ئىچىدە ئاشۇنداق « تېشى پال-پال، ئىچى غال-غال » لىقلاردىن مۇستەسنا كىم بار ؟  ھەممىمىزنىڭ ئاشۇنداق « تېشى پال-پال، ئىچى غال-غال » رەڭۋازلىقلار بىلەن مەلۇم دەرىجىدە باغلىنىشلىقىمىز بار. بىز قىلىۋاتقان بەزى ئىشلاردا، باشقىلار قىلىۋاتقان ئىشلاردا، يەۋاتقان ئېشىمىزدا، ماڭغىنىمىزدا، تۇرغىنىمىزدا باشتىن-ئاخىر ئۇ بىزگە سايىدەكلا ھەمراھ . تۇرمۇشىمىزنى چىرايلىق، رەڭگا-رەڭ « مودا » لارغا، توغرىسى ساختا سۈلكەت شېرىن-سۇخەنلىكلەرگە شۇنداقلا «شىكەر يالىتىلغان زەمبىرەك» گەپلەرنىڭ پۇرۇخ ھىدلىرىغا كۆمۈلۈپ كەتتىمىكن دەپ ئويلاپمۇ قالىمەن. پاخالغا گۆررىدە تۇتاشقان ئوتتەك تېز، ئاقما يۆنىلىشكە ئىگە بۇ داغۋاز، «چاكىنا، سۆلەتۋاز» گەپلەردە «مودا» نىڭ ئەسلى رېڭى شۇنچە ئۆڭۈپ كېتىۋاتسىمۇ شۇنداقتىمۇ يەنىلا «ئېقىم» قوغلاشماي بولمايدۇ، دە.چۈنكى مودا دېگەن مودا.  ئېپى-جىپىنى، ئەسلى ۋەسلىنى بىلمەي تۇرۇپلا شاتۇتىدەك قارىغۇلارچە ئەگىشىشنىڭ ئۆزىمۇ بىر مودا. يەنە كېلىپ بۇ «نادان» مودا. نادانلارنىڭ دانالاردىن ئەۋلىيالىق تالىشىشى ۋە يۈز-كۆزلىرىنى ئۇلارغا ئوخشاش بويىۋېلىپ، ئەمەلىيەتتە توكۇر جىنلارغا ئوخشاپ قېلىشمۇ كۈلكىلىك بىر مودا، دە.                                      تەتقىقات - سىز نېمىنى تەتقىق قىلماقچى بولۇۋاتىسىز ؟ تەتقىقاتچى :  چۈمۈلىنى تەتقىق قىلايمىكىن دەيمەن. 5 يىلدىن كېيىن - چۈمۈلە ھەققىدىكى تەتقىقاتىڭىز قانداق بولدى ؟ تەتقىقاتچى : - خېلى چۇڭقۇرلىشىۋاتىدۇ، دىسېرتاتسىيە پۈتەيلا دەپ قالدى. 10 يىلدىن كېيىن - چۈمۈلە ھەققىدىكى دىسېرتاتسىيىڭىز پۈتتىمۇ ؟ تەتقىقاتچى : -تۇلىمۇ ئەپسۇس، ئەتراپىمدا مەن تەتقىق قىلغىدەك چۈمۈلە يوقكەن. ئاقىۋەت ئۆزۈم چۈمۈلىگە ئايلىنىپ كەتتىم. قىسقىسى ، «شارائىت يار بەرمىدى.»                                   ئىش بىجىرىش -مېنىڭ ئىشىمنى قاچان بىجىرىپ بېرىسىز، جۈجاڭ ؟ - يولداش، ئالدىرىماڭ ، تېخى «مۇزاكىرە قىلىۋاتىمىز»...                              جان بېقىش پەلسەپىسى -ماۋۇ قاغا قارا ھە؟ -توغرا، ئۇ كۆمۈردىنمۇ قاپقارا. -ماۋۇ قاغا ئاق ھە؟ -شۇنداق، ئۇ پاختىدىنمۇ ئاپئاق. -بۇ قانداق گەپ ئۆزى ؟ - «ئاكام كىمنى ئالسا، يەڭگەم شۇ»، دە .                                  مەركەزلەشتۈرۈش -ئەجىبا، مۇئاۋېن باشلىق بولغىنىم گۇناھما ؟ ئىشچى-خىزمەتچىلەرنى جازالاش قارارى، مائاش تۇتۇپ قېلىش، دەم ئېلىش كۈنلىرىدە ئارام ئالماي ئىسمىنا قوشۇپ ئىشلەش، ئىش ئورنىدىن قالدۇرۋېتىش ئۇقتۇرۇشى.... قاتارلىق قولاققا يېقىمسىز ئاڭلىنىدىغان گەپلەرنى يىغىندا داۋاملىق مەنلا ئوتتۇرىدا جاكارلاۋېرىمەنما، باشقىلارغا سەت كۆرۈنۈپ ؟ -ئەلۋەتتە سىز ئوتتۇرىغا قويىسىزدە، مەن دېگەن 1-قول تۇرسام!!! -بۇ، بۇ قانداق گەپ ئەمدى، دىمۇكراتىيە زادى نەگە كەتتى ؟ -ھا، ھا، ھا..... شۇنمۇ چۈشەنمىدىڭىزما ؟ «مەركەزلەشتۈرۈپ باشقۇرۇش» دېگەن ئەنە شۇ !؟                                    سۆھبەت -كىم ئۈچۈن ئەسەر يېزىۋاتىسىز؟ -خەلقىم، مىللىتىم ئۈچۈن. -قاچاندىن باشلاپ ئۆزىڭىزدە ئەدەبي تالانىت يىتىلدۇردىڭىز؟ -ئانامدىن تۇغۇلۇپلا . -سىزگە تەسىر قىلغان ئىشلار ۋە كىشلەر قايسى ؟ -سىز ئۇقمايسىز، ئۇلار چەتئەلدە . -كىتابلىرىڭىزنىڭ سېتىلىش ئەھۋالى قانداق؟ -ناھايتى ياخشى، بەزىلرى ئىككى قېتىملاپ نەشىر قىلىنىپ سېتىلىپ بولدى. -ئاخىردا، ئوقۇرمەنلىرىڭىزگە دەيدىغان قانداق گېپىڭىز بار؟ -بىزدە كىتابنىڭ قەدىرىنى بىلدىغان ھەققى ئوقۇرمەنلەر بارلىققا كەلمىدى. شۇڭا كىتابلىرىم ئىتتىك سېتىلىپ........                                كۆزىنى قىسىۋېلىش -ھەي، نېمىشقا بىر كۆزىڭىزنى قىسىۋالدىڭىز ؟ -بۇ « يەكچەشمىنىڭ شەھرى » دە.....                                      سەۋەب -يېڭى يىگىت تېپىۋاپسىز ھە ؟ باشتىكىسى بىلەن قانداق بولۇپ كەتتىڭلار ؟ -ئايرىلىپ كەتتىم. -نېمىشقا، توۋا خېلى ئوبدان كېتىپ باراتتىڭلارغۇ ؟ - «مىجەزىمىز كېلىشمىدى »....                            ئىشەنچلىك جاۋاب -مېنى راستىنلا ياخشى كۆرەمسىز ؟ -شۇنداق، قەۋەتلا ياخشى كۆرىمەن. -پەقەتلا ئىشەنمەيمەن، سىزنىڭ ئايالىڭىز ۋە بالىڭىز تۇرسا ؟ -ئەستەغپۇرۇللا، ئۇنداقتا دەڭە زادى نېمە دېسەم ئىشىنەرسىز ؟ -ئايالىمغا كۆڭلۈم چۈشمىدى » دېسىڭىز....                            ئىگىلىك تىكىلەش -سىز بۇ كارخانىنى نېمە مەقسەتتە قۇردىڭىز ؟ -مىللىتىم ئۈچۈن . -بۇ ساختا، ناچار مەھسۇلاتلار كىشىلەرگە زىيان سالمامدۇ ؟ -ھېچۋەقەسى يوق، بۇ دېگەن «ئىگىلىك تىكلەش» تە.....                             شۇئار -بالام، بۈگۈن مەكتەپتە نېمە ئىشلارنى قىلدىڭ ؟ -تىرشىپ ئۆگەندىم، شۇ . -ئۆگنىشتىكى مەقسەت نېمە؟ -ۋەتەن، خەلىققە ياراملىق ئادەم بولۇش. - ناھايتى ياخشى.... -ئۇنداقتا، ۋەتەن دېگەن نېمە، خەلىق دېگەنچۇ؟ -ئۇقمايدىكەنمەن. -نېمىشقا؟ -مۇئەللىم ئۆگەتمىگەن تۇرسا.                            تەجىرىبە تونۇشتۇرۇش -سىز، ئۆزىڭىزنىڭ بېيىش تەجىرىبىڭىزنى سۆزلەپ بېقىڭ ؟ - مەن، كەنىت كومتتىنىڭ دانا يىتەكچىلىكىدە ئاۋال 30 دانە توخۇ چۆجىسى سېتىۋالدىم. ئاندىن بۇ چۆجىلەرنى داۋاملىق كۆپەيتىپ توخۇ فېرمىسى قۇرۇپ بېيىدىم . -ئۇنداقتا، سىزنىڭ بېيىشتىكى قىممەتلىك تەجىربىڭىز نېمە ؟ -نېمە بولغىيدى، ھە، راست «كەنىت كومتىتىنىڭ باشقۇرۇشىغا ئىزچىل بويسۇنۇش»، «ئۈن –تىنسىز باش تىقىپ ئىشلەش ».                            سېلشتۇرۇش -شۇنچە ياشقا كىرگەن ھەمدە تۆت بالىنىڭ ئانىسى بولغان تۇرۇغلۇقمۇ يەنە مۇشۇنداق يېرىم يالىڭاچ كىيىنىپ يۈرۈشتىن نۇمۇس قىلمامسەن ؟ -ۋاي، ئېرىم. ئاۋۇ ساجىدەككە قارىڭە؟ ئۇ شۇنداق كىينىپ يۈرسە بولدىكەنۇ، مەن كەيسەم بولمامدىكەن. ئېيتىڭە، «مېنىڭ ئۇنىڭدىن نەرىم كەم»؟...                         ئالى مەكتەپ ھاياتى -ئەتىدىن-كەچكىچە مۇھەببەتلىشىپلا يۇرەمدىغانسىز؟ -ئىچىڭىز قايناۋاتامدۇ؟- ياق، تولىمۇ ھەيران قىلۋاتىمەن. -ئۇنچە ھەيران بولماڭ، بۇ دېگەن «ئالى مەكتەپ ھاياتى.....»                        يۈزى چۈشۈش -بۇ ئاي قولىمىز قىسقىراق تۇرىدۇ خۇتۇن، ئۇ نوركا پەلتۇنى ئالماي تۇرامسىلىكى ؟ -ياق، ئالمىسام زادى بولمايدۇ! -نېمىشقا؟ -باشقا ئاياللار ئالدىدا «يۈزۈم چۈشۈپ كەتمەمدۇ ؟ ».                  ئاياللار ئازادلىقى -ھەي، نەگە ماڭدىڭىز ؟ -قاتار چايغا. -بالىلارغا كىم تاماق ئىتىپ بېرىدۇ، ئۇلارغا كىم قارايدۇ ؟ -ئەلۋەتتە سىزدە. -ئەجىبا دادا بولغان گۇناھما، داۋاملىق مۇشۇنداق قىلامسىز ؟ -نېمە، نېمەقىلىپتىمەن. ئەجەپ ۋايساپلا كەتتىڭىزغۇ ؟ چىداڭ، «ئەر- ئاياللار باراۋەرلىكى، ئاياللار ئازادلىقى» دېگەن ئەنە شۇ !.....                    قاتاردىن قېلىش -ئاشۇ نىجىس ھاراقتىن سىزگە ھىچ پايدا كەلمىدى، ئىچمىسىڭىز بولمامدۇ، بۇنداق سېسسىق يۇندىنى ؟ -مەنغۇ ھاراقكەش ئەمەس، ھاراققا خۇمار بولۇپ قالغىنىممۇ يوق. بىراق..... -ئۇنداقتا ئىچمىسىڭىز بولمامدۇ، ئەمسە؟ -ئۇنداق قىلالمايدىكەنمەن- -نېمىشقا ئەمدى؟ -ھاراق ئىچمىگەنلەرنى ھېچكىم ئارىسىغا ئالمايدىكەن، «قاتاردىن قالغىم يوق» شۇڭا .....                      بەرىبىر -ھوي، خانقىز ، قىلىۋاتقان بۇ ئىشلىرىڭىزدىن بىر ئاز بولسىمۇ نۇمۇس قىلمامسىز ؟ -قايسى ئىشىمدىن؟ -«ئۈچتە ھەمراھ خېنىم » بولۇپ ئەرلەر بىلەن بىللە ھاراق ئىچىشتىن، تېنىڭزنى دەسمايە قىلىپ يېنىڭىزنى توملاشتىن. -ئوھۇش، ئۆتەپ بېرىڭا، پۇل بولمىسا ماۋۇ گالنى قانداق قىلىمەن !! -قىلاي دېسىڭىز جەمىئيەتتە ھالال پۇل تاپىدىغان نۇرغۇن ئىشلار بارغۇ؟ پەقەت قوڭىڭىز بوش بولمىسىلا، جاپاغا چىدىسىڭىزلا. -ئۇغۇ شۇنداقتى، بىراق.....- -نېمە بىراق ئۇ ؟ -راستىنى ئېيتقاندا مېنىڭمۇ ھالال يول بىلەن كۈن ئەتكىم بار ئىدى. بىراق، مەن ئاللىقاچان خەقلەرنىڭ ئالدىدا «جالاپ» دەپ نام ئېلىپ بولدۇم. «قارا ئاقارمايدۇ، ساراڭ ساقايمايدۇ» دېگەندەك ھەر قانچە توغرا يولدا ماڭساممۇ باشقىلار بەرىبىر مېنى جالاپ دەۋېرىدۇ. شۇڭا.....                                تىما تاللاش -شۇنچە تىرىشپ يازساممۇ بېرەر پارچە شئېرىممۇ مەتبۇئاتلاردا چىقمىدى. بەك ئۇمىدسىزلىنىپ كېتىۋاتىمەن. ماڭا بىر يول كۆرىستىڭە، شائىر ئۇستاز؟ -سىز تىما تاللاشقا بولۇپمۇ ماۋزۇ تاللاشقا كۈچىمەپسىز. ئەگەر بۇنىڭغا ئىتبار بېرىدىغانلا بولسىڭىز، شئېرلىرىڭىزنىڭ ئارقا-ئارقىدىن ئېلان قېلىنىۋېرىشىدە گەپ يوق. بەلكىم تونۇلغان ئەدىبكىمۇ ئايلىنىپ قالامسىز تېخى... -مەزمۇن ۋە ھېسياتنىڭ چىن، تەبئي بولۇشى بىلەن كارىمىز يوق پەقەت ماۋزۇغىلا كۈچەيمىزما ؟ -نېمانداق بىغەرەزسىز. يەنە دەي، ماۋزۇ ئېسىل بولسىلا بولدى. -ئۇنداقتا ماڭا تېز دەپ بېرىڭە، قانداق ماۋزۇلارنىڭ بازىرى ئەڭ ئىتتىك ؟   - «ئاھ، دېھقان ئاتا »، «دېھقىنىم، سەن ئۈچۈن ئۆلىمەن»، «ئھ، ئانا سۆيىمەن سېنى»، «كۆيدۇم، پىشتىم، ئۆلدۇم» قاتارلىق ماۋزۇلار ھەمدە ئۇنىڭدىن باشقا، بالىلار بايرىمى يىتىپ كەلگەندە «بالىلار گۈزەل»، ئاياللار بايرىمىدا «ئاياللار گۈزەل» دېگەندەك ماۋزۇلار.....                                 پەرداز -شېئىرلىرىڭىزنى نەچچە رەت ئوقۇپمۇ پەقەت چۈشىنەلمىدىم، بۇ قانداق بولغىنى ؟ -تەپەككۇرى، ئەقلى گال ئوقۇرمەنلەر شېئىرىمنى ھەرگىز چۈشىنەلمەيدۇ. -ئۇنداقتا ھازىرغىچە شېئىرىڭىزنى چۈشىنەلىگەنلەر چىقتىمۇ ؟ -ياق، شېئىرىمنى ئۆزۈممۇ چۈشەنمەيدىغان تۇرسام، باشقىلار قانداقمۇ چۈشىنەلىسۇن. بەلكىم «كېيىنكى ئەسىردىكىلەر چۈشىنەلىشى مۇمكىن». بەرھەق، «مودا» دەرىخنىڭ ياپيېشىل ئاكتىپ غوللىرىمۇ بار. ئەمما يۆگىمەچتەك باراقسانلاپ چىققان «ھارام» شاخلىرىمۇ يوق ئەمەس. «مودا» نىڭ تەرەققىياتقا ئېلىپ بارىدىغان پايدىلىقلىرى بەك كۆپ، بىراق كىشىنى تۇلا ھالسىرىتىدىغان، بىر تېنىقتا قويىدىغان ئەبگاھلىقلىرىمۇ قۇمدەك. ئالدىنقىسىدا ئېغىزىڭ، كۆڭلۈڭ، ئىشلىرىڭ شېرىن بالغا تولسا، كېيىنكىسىدە ئوغا، پۇشايمان ۋە قاباھەتكە لىق تولىدۇ. گاھى «ھارام» شاخلاردىمۇ بېزە ئالا-بۇلا غورىلارمۇ چۈشۈپ يىگىلەپ قالىدۇ. گاھى ئۇنىڭ سايىسىدا سايىداپ، مۈگىدەپ ياتقىنى تۈكلىرى چۈشۈپ كەتكەن قېرى كۇسۇك ئىتلار.... مانا بۇ جان بېقىشنىڭ، ساختا ئالىيجانابلىقنىڭ «لالما مودىسى».... «ھارام مودا» نىڭ ئەكسى ئاكتىپ مودا، بىراق ئۇ بەزىلەرنىڭ نەزىرىدە ناھايتى سىدامدەك، كۆرۈمسىز چوغۇندەكتەكمىش.... شۇڭا بۇ ھالدا ئۇ بارلىق «ئىبلىسلىق» لارنىڭ ئارقىسىدا خۇددى «پەردە قايرىغۇچى سەركەردە» لىك مۇلاقىتىدە تۇرماي قانداق قىلىدۇ ؟..... قۇيۇنمۇ بىر مودا، بىراق ئۇنىڭدىن توغرا ئۇسۇلدا، ھالال نىيەتتە پايدىلىنىشنى راۋا كۆرمىگەن چېركىنلەر ئۇنى سۇن ۋۇكۇڭدەك 72 خىل ئۆزگىرىپ، ئالۋاستىدەك چىرقىراپ، دىۋىدەك ھۆركىرەپ ئاسمان قەرىگە تەتۈر چىقىرىشىدۇ. قۇيۇنتاز بىر مۇنچە باللىرىنى ئەگەشتۈرۈپ ئاۋال تىلغا، ئاندىن دىللارغا، ھەرىكەتكە، ئۈستباشلارغا ھەتتا ئۈچ ۋاخ تاماققىمۇ ئورنايدۇ، سىڭىدۇ. شەكسىزكى مانا بۇ،چىرايلىق «مودا» گەپلەرنىڭ غەيرى بىرەسمىي تارىخى.....                                               قۇيۇن                                             (ھەزىل) -سىز ئەدەبىياتنىڭ قايسى ژانىرىدا بۆسۈپ چىقماقچى بولۇۋاتىسىز ؟ - شۇئار يېزىقچىلىقىدا -نېمە، نېمە دېدىڭىز ؟ - رەڭگا-رەڭ شەكىل ئالغان تۈرلۈك مەزمۇندىكى شۇئارلارنى توختىماي ئىجاد قىلىپ «شۇئار مەدەنىيىتى» نى يېڭى بىر يۈكسەك پەللىگە كۆتۈرمەكچىمەن. - شۇئار يېزىقچىلىقى شۇنچە مۇھىمما ؟ - شۇئار دېگەنلىك- يېرىم ئەمەلىيەت، يېرىم ھەرىكەت. ئاۋازىڭىزنى بوم، يوغان ھەم جاراڭلىق چىقىرىپ بىر شۇئار توۋلاپ بېقىڭە قېنى، كىشىلەرنىڭ غۇژمەك-غۇژمەك بولۇپ ئولاشمىغىنىنى بىر كۆرەي. قانداق شۇئار مۇھىممىكەن،ئۇنىڭدىن ئايرىلالامدىكەنسىز ؟ ... -ئۇنداقتا شۇئاردىن پايدىلىنىپ قۇيۇن چىقارغىلى بولىدىكەن، ھە ؟ چىرايلىق « مودا » گەپلەرنىڭ « جىن-شاياتۇن » لىرىدىن، « قۇيۇن تاز » لىرىدىن ئاگاھ بول، ئىبرەت قىل، ئۇنداقتا بۇ ئاسان. بۇنىڭغا قىزىل كۆز سېھرىگەر ياكى پالكۆز قېرى كاھىن بولۇش كەتمەيدۇ. پەقەت كۆزۈڭنى ئاچ، چوڭ ئاچ ! تەمكىن، ئويغاق ماڭ. ئەتراپىڭغا باق.... ! شۇنداقتىمۇ بەزىلەر يەنە «ھارام، بىردەم بولسىمۇ جانغا ئارام » دەپ توۋلاۋاتمامدۇ تېخى !!

haci

	«موللامنىڭ دىگىنىنى قىل، قىلغىنىنى قىلما» دەپتىكەن كونىلار

faruh193

	بىرسورۇندا ...........................................................................................................................................

tokqi123

	قالتىس قىزىقارلىقكەن!

sayramkizi

	قەلىمىڭىزگە بەرىكەت تىلەيمەن.مەزمۇنى ياخشى چېقىپتۇ.

hokumran

	دىل بىلەن تىل بىرلەشمىگەن قەلىبتىن ياخشىلىق كۈتۈش مۇمكىن ئەمەس. ئەسەر رىئاللىقتىكى ئاچچىق ھەقىقەتلەرنى ناھايىتى روشەن ئىپادىلەپ بېرىپتۇ. باشقۇرغۇچىلارغا تەكلىپ: نوقۇل ھالدا پوۋىسىتلارنىلا نادىرلاپ يۈرمەي، بۇ ئەسەرگە ئوخشاش چىنلىق يېزىلغان ئەسەرلەرنىمۇ نادىرلاشنى ئويلىشىپ بېقىڭلار.

saltanat

	ھەقىقەتەن جەمىئەتتىكى قىسمەن مەسىلىلەرنى ئىنىق چۇشەندۇرۇپسىز.....بۇ پەقەت ئاز بىرقىسىملا.........

saltanat

	ھەقىقەتەن جەمىئەتتىكى قىسمەن مەسىلىلەرنى ئىنىق چۇشەندۇرۇپسىز.....بۇ پەقەت ئاز بىرقىسىملا..

Gvlmisal

	ئاچچىق ھەقىقەتلەر

sayim

	مۇشۇنداق ئىشلار ھەقىقەتەن كۆپ ئۇچىرايدۇ....بارىكاللا   ياخشى  رەددىيە بوپتۇ...