ساتارنىڭ تەڭشىلىشىدىن ياردەم(ھەل بولدى)

گىتتارماھىرى

بۇ ھەپتىدە بىر دانە ساتار ياسىغان لىكىن تۈزۈشكە كەلگەندە قىينىلىپ قالدىم(13تار ئەمەسمۇ) تەييار تۈزۈگلۇك ساتارنىغۇ چالىمەن .لىكىن ئۈزەم تۈزەلمەيمەن .بىر چاغدا2006-يىلىغۇ دەيمەن  ئابدۇللا مەجنۇن دەپ بەرگەن تۈزۈشنى لىكىن ئۇزۇن زامان ئۆتكەچكە ئۇنتۇپ قاپتىمەن .ھەم نوتا بىلمەيمە ئەمەسمۇ بەزى كەسپىي ئۇستاملاردىن سورىسام نوتىسىنى تېلىفۇندىلا دەپ بەردى لىكىن ئۇ چاغدا خاتىرلىۋالماپتىمەن يەنە تېلىفۇن قىلىپ سوراۋېرىپ( ئىناۋەتنى ....... )شۇنىڭ بىلەن مۇنبەردىكى دوسلاردىن مۇشۇنىڭ تارىسنىڭ تۈزۈلىش نوتىسىنى بىلىدىغانلار بىر قالدۇرۇپ قويغان بولساڭلار ئەدەتسىز مىننەتدار بولغان بولاتتىم .نوتىغا قاراپ رويالنىڭ تىلىنى بېسىپ تۇرۇپ تۈزسەم بولار مىكىن دەيمەن .

makan

ساتار—ئۇيغۇرلارنىڭ كامانچە بىلەن چالىدىغان چالغۇ ئەسۋابى بولۇپ ، ئۇ كۆپىنچە ئۈجمە ياغىچىدىن ياسىلىدۇ . بېشى چوڭراق چۆمۈچ شەكىلىدە ياسىلىپ ، يۈزلۈكى نېپىز ياغاچتىن قىلىنىدۇ . دەستىكى ئىنچىكە ، ئۇزۇن ، پەدە تاختىسى كەڭرەك بولۇپ ، سەككىز پەدە باغلىنىدۇ . يۈزلۈكىگە يەنە بامبۇكتىن بەش تال ، يۇقىرى ئاۋازلىق پەدە ئورنى چاپلىنىدۇ ، بۇ پەدىلەر 12تەڭلىمە قانۇنىيتى بويىچە تىزىلغان بولىدۇ . بىر تال مېتال سىم ئاساسىي تار قىلىنىدۇ ، يەنە توققۇزدىن 13 تالغىچە ئۈنلەش ( ئەكىس سادا قايتۇرۇش ) تارىسى بېكىتىلىدۇ . ئات قىلىدىن ياسالغان كامانچە بىلەن چېلىنىدۇ . ساتار چېلىشتا دەستە قول بىلەن تۇتۇلۇپ ، رەدە بىگىز بارماق ، ئوتتۇرا بارماقتا بېسىلىدۇ . كامانچىنى ئوڭ قولدا تۇتۇش تارتىش ئارقىلىق ئاۋاز چىقىرىلىدۇ ، كامانچە ئاساسىي تارىغىلا سۈركىلىدۇ . ئۈنلەش تارىلىرىغا تەگمەيدۇ . ئۈنلەش تارىسى ئەكىس سادا قايتۇرۇپ ئاۋازنى كۈچەيتىش ۋە بېزەش رولىنى ئوينايدۇ . ساتارنىڭ ئاۋازى زىل ، جاراڭلىق ، تولۇق چىقىدۇ . ساتار كۆپىنچە ئەل ئىچىدىكى ئويۇن قويۇش پائالىيەتلىرىدە ناخشىغا تەڭكەش قىلىنىدۇ ، شۇنداقلا 12 مۇقامنىڭ ئاساسلىق چالغۇ ئەسۋابى ھېسابلىنىدۇ . ساتار چالغۇچى ناخشىنى ئۆزى ئېيتىدۇ .
ساتار - كامانچىلىق چالغۇ بولۇپ، گەۋدىسى بىر ئاز ئۇزۇن، بېشى يېرىم يۇمىلاق بولۇپ، ئۈجمە ياكى ئۆرۈك ياغىچىدا ياسىلىدۇ. ماتېرىيال تاللاش ئىنتايىن مۇھىم بولۇپ، دۇتارغا ماتېرىيال تاللاش بىلەن ئوخشاش تەلەپ قويۇلىدۇ. ئومۇمىي ئوزۇنلۇقى 140 سانتىمېتىر ئەتراپىدا بولىدۇ. ئۇ مىللىي ئوركىستېردىكى مۇھىم چالغۇلارنىڭ بىرى ھېسابلىنىدۇ. ئۇنىڭ 12 دانە تارىسى بولىدۇ، ساپ قىسمىغا 18 پەدە ئورنىتىلىدۇ. ئۇ مۇقام ئورۇنلاشتىكى ئاساسلىق چالغۇ بولۇپ، مۇقام ۋە مەشرەپلەردە مۇقەددىمە قىسىمىنى ئورۇنلاشتا ئىشلىتىلىدۇ. شۇڭا ئۇنى باشلامچى چالغۇ دېيىشكە بولىدۇ. ساتارنىڭ ئەسلى نامى (ئىسىمى) <<سەرتار>> بولۇپ، <<باشلامچى چالغۇ>> دېگەن مەنىنى بىلدۈرىدۈ. ساتارنى يەككە چېلىشقىمۇ، باشقا ساز بىلەن تەڭكەش قىلىپ چېلىشقىمۇ ھەم ئۆزى ناخشا ئېيتىپ ئۆزى چېلىشقىمۇ بولىدۇ.
   ساتارنى ياساش تەمبۇرغا ئاساسەن ئوخشاپ كېتىدۇ. ئۇ ئاۋاز (سادا) قايتۇرۇش، باش، ساپ، كامالچە، بۇلبۇلەك (خارەك)، ئاساسىي تار قاتارلىق بۆلەكلەردىن تەركىب تاپىدۇ. باش قىسمىنىڭ ئۇزۇنلۇقى 47 سانتىمېتىر، كەڭلىكى 18 سانتىمېتىر بولۇپ، ئۈقمە ياغىچىدا ياسىلىدۇ. باش قىسمىنى ياساشتا ئالدى بىلەن بىر دانە ئۈجمە ياغىچىنى ئۆلچەم بويىچە يېرىم يۇمىلاق شەكىلدە تەييارلاپ، ئاندىن يۈز قىسىمىدىن باشلاپ ئۇيۇپ، چۆمۈچكە ئوخشاش تەييارلاپ، يۈزىگە ئاۋاز ئۆتكۈزۈشچانلىقى يۇقىرى بولغان ئۈجمە ياغىچىدىن يۈزلۈك تەييارلاپ، يۇمىلاق شەكىللىك يۈزىگە يەملىنىدۇ. ساپ قىسمى بىلەن باش قىسمى تۇتاشتۇرۇلىدىغان بۆلىكى ۋورۇنكا شەكىلدە تەييارلىنىدۇ، ئاندىن ساپ قىسمى ئۇزۇنلۇقى ۋە توملۇقى ماسلاشتۇرۇلۇپ تۇتاشتۇرۇلىدۇ. باش قىسمىنىڭ يۈزىگە <> شەكىللىك بىر دانە بۇلبۇلەك (ياكى خارەك) ئورنىتىلىدۇ. ساپ قىسىمىنىڭ يۈزىگە 18 دانە پەدە قويۇلىدۇ ۋە ساپ قىسىمىغا 12 دانە ئايرىم-ئايرىم ھەربىر تار ئۈچۈن بىردىن خارەك ئورنىتىلىدۇ ھەم ساپنىڭ سول يان تەرەپكە تەلەپ بويىچە ھەر بىر تار ئۈچۈن بىردىن قۇلاق تەرتىپلىك ئورنىتىلىدۇ. ساتارنىڭ بىرىنچى سىمى ئاساسلىق چېلىنىدىغان تار بولۇپ، ئاساسىي مېلودىيەگە ۋەكىللىك قىلىدۇ ياكى كامالچە ئاساسلىق سۈركەپ چېلىنىدۇ. قالدى تارلىرى بولسا ئەكس سادا قايتۇرۇش رولىنى ئوينايدۇ. ساتارنىڭ ساپ قىسمىنىڭ يۈزى، ئارقىسى، يان تەرەپلىرى ۋە باش، بوغۇز قىسمىنىڭ ئارقا، يان، بويۇن قىسمىغا ئۇستىخاندىن ياكى بىرىكمە سۇلياۋدىن ئۆزگىچە نەپىس گۈللەر قويۇلىدۇ. شۇڭا ئۇ خاس مىللىي چالغۇ بولۇپلا قالماي بەلكى، نەپس ئىشلەنگەن ھۈنەر-سەنئەت بۇيۇمىدۇر.

تەڭشەش ئۇسۇلى بىر كىتاپتا بارتى،مەن ئۆيگە قايتقاندا رەسىمگە تارتىپ چىقىرىپ قوياي

تورىدىن ئېلىندى

ئابدۇرىشىت

بىلگەن ئادەمگە بۇمۇ بىر دەرسلىك ئىكەن. ماكان ئەپەندى رەھمەت سىزگە....

muhtarmusic

ماكان ئەپەندى تۇلۇق تەپسىلى يوللاپتۇ ،تەڭشىلىشىنى پەقەت تاپالمىساق بىزنىڭ ئۆمەكتىكى ساتار چالغۇچىدىن سوراپ ئەۋەتىپ بەرسەممۇ بۇلىدۇ ،ئاۋۋال ماكان ئەپەندىم ئىزدەپ باقسۇن بولمىسا مەن ئەۋەتىپ بىرەي.

makan

ساتار(بۇرۇنقى ئىسمى سەرتار،باشلامچى چالغۇ دىگەن مەنىدە)....

ئەسكەرتىش: خەلق ئىچىدە بۇنۇڭدىن باشقا تەڭشەش ئۇسۇللىرىمۇ بار

‹ئۇيغۇر چالغۇلىرى› دىگەن كىتاپتىن پايدىلاندىم

makan

رەسىمنى مائۇس بىلەن بىر چەكسىڭىز چوڭۇيىدۇ،كىتاپتىكىنى رەسىمگە تارتاي دەسەم بولماي قالدى،ئۆزەم جەدىۋەلدىن بىرنى تۈزۈپ يوللىدىم....

YAMAHA

بۇمۇ بىلىۋىلشقا تىگىشلىك بىلم كەن رەخمەت سىلەرگە.

musicjan

ماكانىمجاننىڭ بىلمەيدىغىنى يوقمىكىنا !

sahramusic

ماكان ئەپەندىم ھەقىقەتەن كەسىپتە پىشقاندە؟

گىتتارماھىرى

ئەدەتسىز رەھمەت جۇمۇ ماكانكا .بەكمۇ جاپا تارتىپسىز .مەنمۇ دۇئاغا قول كۆتۈرەي ئاللا ئۆمرىڭىزنى زىيادە ،دۇشمىنىڭىزنى پىيادە قىلغاي .ئامىن

گىتتارماھىرى

makan يوللىغان ۋاقتى  2012-1-22 23:12
ساتار(بۇرۇنقى ئىسمى سەرتار،باشلامچى چالغۇ دىگەن مەنىد ...

يەنە بىر گەپ ماكانكا بۇنداق نوتىنى مەن بىلمەيدىكەنمەن ،ھېلىقى سانلار بىلەنلا ئىپادىلىنىدىغان نوتىسىنى يېزىپ بەرسىڭىز بولماسمۇ .يەنە ئاۋارە قىلىدىغان بولدۇم.

گىتتارماھىرى

مەن بۇ ساتارنىڭ كاسىسىنىڭ كەڭلىكىنى  تۇلۇق 20سانتىر قىلىپ ياسىدىم خۇدا بۇيرىسا غاز توۋلايدىغان ساتار بولىدۇ بۇ .