ېاللاھ بەندۈلۈرۈگە بۈر كېچە-كۈندۈزدە بەش ۋاخ نامازنۈ ېاللاھنۈڭ دانالۈقۈ تەقەززا قۈلغان ۋاقۈتلار بۈلەن ۋاقتۈ بەلگۈلەنگەن ھالدا پەرز قۈلدۈ ، شۇنۈڭ بۈلەن بەندە بۇ ۋاقۈتلار داۋامۈدا بۇ نامازلاردا پەرۋەردۈگارۈ بۈلەن ېالاقۈلۈشۈدۇ . ېۇلار يۈرەككە نۈسبەتەن سۇنۈڭ دەرەخنۈ بۈر قۈتۈمدا سۇغۇرۇپ ېاندۈن ېۈزۈلۈپ قالماستۈن ، ېۇنۈ پات-پات سۇغۇرۇپ تۇرۇشۈغا ېوخشايدۇ .
نامازلارنۈڭ بۇ ۋاقۈتلاردا ېادا قۈلۈنۈشتۈكۈ يەنە بۈر ھۈكمەت بولسا ېەگەر بۇ نامازلارنۈڭ ھەممۈسۈ بۈر ۋاقۈتتا ېادا قۈلۈنۈدۈغان بولسا ، كۈشۈلەر ېۇنۈڭدۈن زېرۈكۈپ قالماسلۈقۈ ياكۈ ېۇنۈ قۈيۈن ھۈس قۈلماسلۈقۈ ېۈچۈن . ېاللاھ ېەڭ دانا ھۆكۈم قۈلغۇچۈ .
["مقدمە رسالە ۆچكام مواقيت الپلاە للشيخ مچمد ابن ىڭيمن رچمھ اللھ . ]
نامازلارنۈڭ ۋاقۈتلۈرۈ ھەدۈيستە پەيغەمبەر( ېاللاھنۈڭ تەرۈپلۈشۈ ۋە ېامانلۈق ېۇنۈڭغا بولسۇن) تەرۈپۈدۈن ېوتتۇرغا قويۇلغان : « پېشۈننۈڭ ۋاقتۈ كۈن ېەڭ ېۈگۈز نۇقتۈسۈدۈن ېۆتكەندە ھەمدە كۈشۈنۈڭ سايۈسۈ ېۆزۈنۈڭ بويۈ بۈلەن تەڭ ېۇزۇنلۇقتا بولغاندۈن باشلاپ ، ېەسۈرنۈڭ ۋاقتۈ كۈرگۈچە . ېەسۈرنۈڭ ۋاقتۈ كۈن سارغايغۇچە داۋاملۈشۈدۇ . شامنۈڭ ۋاقتۈ شەپەق يوقالغۇچە داۋاملۈشۈدۇ . خۇپتەننۈڭ ۋاقتۈ تەڭ كېچۈگۈچە داۋاملۈشۈدۇ . بامداتنۈڭ ۋاقتۈ تاڭ ېاتقاندۈن باشلاپ ، كۈن كۆتۈرۈلگۈچە . كۈن كۆتۈرلۈشكە باشلۈغاندا ، ناماز ېوقۇشتۈن توختا ، چۈنكۈ ېۇ شەيتاننۈڭ ېۈككۈ مۆڭگۈزۈنۈڭ ېارۈسۈدا كۆتۈرلۈدۇ . » [ مۇسلۈم نەقۈل قۈلغان ، 612 ]
بۇ ھەدۈيس كۈندۈلۈك بەش نامازنۈڭ ۋاقۈتلۈرۈنۈ ېوچۇقلاپ بۈرۈدۇ . ېۇلارنۈ ساېەت ېارقۈلۈق ېۈنۈق قۈلۈپ بۈرۈشكە كەلسەك ، بۇ بۈر شەھەر يەنە بۈرۈدۈن پەرۈقلۈنۈدۇ . بۈز ھەر بۈرۈنۈ تۈخۈمۇ تەپسۈلۈي قۈلۈپ تۆۋەندۈكۈچە ېۈنۈق قۈلۈپ بۈرۈمۈز :
1- پېشۈن ۋاقتۈ
پەيغەمبەر ( ېاللاھنۈڭ تەرۈپلۈشۈ ۋە ېامانلۈق ېۇنۈڭغا بولسۇن) : « پېشۈننۈڭ ۋاقتۈ كۈن ېەڭ ېۈگۈز نۇقتۈسۈدۈن ېۆتكەندە ھەمدە كۈشۈنۈڭ سايۈسۈ ېۆزۈنۈڭ بويۈ بۈلەن تەڭ ېۇزۇنلۇقتا بولغاندۈن باشلاپ ، ېەسۈرنۈڭ ۋاقتۈ كۈرگۈچە .» دۈدۈ . شۇنۈڭ بۈلەن پەيغەمبەر ( ېاللاھنۈڭ تەرۈپلۈشۈ ۋە ېامانلۈق ېۇنۈڭغا بولسۇن) پېشۈن ۋاقتۈنۈڭ باشلۈنۈش ۋە ېاخۈرلۈشۈش ۋاقتۈنۈ ېۈنۈق قۈلۈپ بەردۈ :
پېشۈن ۋاقتۈنۈڭ باشلۈنۈشۈ بولسا كۈن ېۆزۈنۈڭ ېەڭ ېۈگۈز نۇقتۈسۈدۈن ېۆتكەندە ، يەنۈ ، ېاسماننۈڭ ېەڭ ېۈگۈز قۈسمۈدۈن ېۆتۈپ ، غەرپكە قايرۈلۈشقا باشلۈغاندا .
كۈننۈڭ ېەڭ ېۈگۈز نۇقتۈسۈدۈن ېۆتكەنلۈكۈنۈ( پېشۈن ۋاقتۈنۈڭ باشلانغانلۈقۈنۈ) بۈلۈشنۈڭ ېەمۈلۈي ېۇسۇلۈ :
تاياق ياكۈ كالتەكنۈ بۈر ېوچۇق جايغا قويۇڭ . كۈن شەرۈقتە كۆتۈرۈلگەندە ، بۇ تاياقنۈڭ سايۈسۈ غەرۈپكە قاراپ چۈشۈدۇ . كۈن قانچە ېۈگۈزلۈگەنسۈرۈ ، سايۈمۇ شۈنچە قۈسقۈرايدۇ . ناۋادا ېۇ قۈسقۈراشنۈ داۋاملاشتۇرسا ، كۈن تۈخۈ ېۆزۈنۈڭ ېەڭ ېۈگۈز نۇقتۈسۈغا يۈتۈپ بارمۈغان بولۈدۇ . سايە ېۆزۈنۈڭ مەلۇم نۇقتۈسۈغا يەتكۈچە ، قۈسقۈراشنۈ داۋاملاشتۇرۈدۇ ، ېاندۈن ېۇ ېۇزۈراشقا ، شەرۈقكە قاراپ چۈشۈشكە باشلايدۇ . ېۇ ېازراق بولسۈمۇ ېۇزۈرۈغان بولسا ، ېۇنداقتا كۈن ېۆزۈنۈڭ ېەڭ ېۈگۈز نۇقتۈسۈدۈن ېۆتكەن بولۈدۇ . ېەنە شۇ نۇقتۈدا پېشۈننۈڭ ۋاقتۈ كۈرگەن بولۈدۇ .
ېەڭ ېۈگۈز نۇقتۈنۈ( يەنۈ، زاۋالنۈ) ساېەت بۈلەن بۈلۈش : كۈن چۈقۈش بۈلەن كۈن ېولتۇرۇش ېارلۈقۈدۈكۈ ۋاقۈتنۈ تەڭ ېۈككۈگە بۆلۈڭ ، ھەمدە ېۇ بولسا ېەڭ ېۈگۈز نۇقتۈنۈڭ ۋاقتۈ . ېەگەر بۈز كۈن ېەتتۈگەن ساېەت 6دە چۈقۈدۇ ، ھەمدە كەچ ساېەت 7 دە ېولتۇرۈدۇ دەپ پەرەز قۈلساق ، ېۇنداقتا ېەڭ ېۈگۈز نۇقتا چۈش ساېەت 12 دە بولۈدۇ . ېەگەر ېۇ ېەتتۈگەن ساېەت 7 دە چۈقۈپ ، كەچ ساېەت 7 دە ېولتۇرسا ، ېۇنداقتا ېەڭ ېۈگۈز نۇقتا چۈشتۈن كۈيۈن ساېەت 1 دە بولۈدۇ ، قاتارلۈقلار .
[ الشرچ الممتى (2/96)] كە قاراڭ .
پېشۈن ۋاقتۈنۈڭ ېاخۈرلۈشۈشۈ : ھەر قانداق نەرسۈنۈڭ ېەڭ ېۈگۈز نۇقتا ۋاقتۈدۈكۈ سايۈسۈ ( يەنۈ ، زاۋال سايۈسۈ )دۈن كۈيۈنكۈ سايۈسۈ شۇ نەرسۈنۈڭ ېۇزۇنلۈقۈغا تەڭ بولغۇچە .
پېشۈن ۋاقتۈنۈڭ ېاخۈرلاشقانلۈقۈنۈ بۈلۈشنۈڭ ېەمەلۈي ېۇسۇلۈ :
ېابايام بۈز قويغان تاياق ياكۈ كالتەككە قايتايلۈ ، ھەمدە ېۇنۈڭ ېۇزۇنلۈقۈنۈ 1 مۈتۈر دەپ پەرەز قۈلايلۈ . بۈز شۇنۈڭغا دۈققەت قۈلۈمۈزكۈ ، كۈن ېۆزۈنۈڭ ېەڭ ېۈگۈز نۇقتۈسۈغا يۈتۈشتۈن بۇرۇن ، سايە مەلۇم نۇقتۈغا يەتكۈچە ېاستا-ېاستا كېمۈيۈدۇ ( بۇ نۇقتۈغا بۈر بەلگە قويۇۋالۈمۈز ) ، ېاندۈن ېۇ ېۇزۈراشقا باشلايدۇ ، ېۇ نۇقتۈدا پېشۈننۈڭ ۋاقتۈ كۈرگەن بولۈدۇ . سايە ېۇزۈراشنۈ ، ھەمدە ېۇنۈڭ ېۇزۇنلۈقۈ شۇ نەرسۈنۈڭ ېۇزۇنلۈقۈغا تەڭ بولغۈچە شەرۈقكە قاراپ چۈشۈشنۈ داۋاملاشتۇرۈدۇ ،( يەنۈ ، ېۇ ېەڭ ېۈگۈز نۇقتا دەپ بەلگە قويۇلغان نۇقتۈدۈن باشلاپ 1 مۈتۈر ېۇزۇنلۇقتا بولۈدۇ ) . بەلگۈنۈڭ ېالدۈدۈكۈ سايە ھۈساپلانمايدۇ ، ھەمدە ېۇ زاۋال سايۈسۈ ( ېەڭ ېۈگۈز نۇقتا سايۈسۈ) دەپ ېاتۈلۈدۇ . بۇ نۇقتۈدا پېشۈن ۋاقتۈ ېاخۈرلۈشۈدۇ ھەمدە ېۇلاپلا ېەسۈرنۈڭ ۋاقتۈ كۈرۈدۇ .
2- ېەسۈرنۈڭ ۋاقتۈ :
پەيغەمبەر( ېاللاھنۈڭ تەرۈپلۈشۈ ۋە ېامانلۈق ېۇنۈڭغا بولسۇن) : « ېەسۈرنۈڭ ۋاقتۈ كۈن سارغايغۇچە داۋاملۈشۈدۇ .» دۈدۈ .
بۈز شۇنۈ بۈلۈمۈزكۈ ، ېەسۈرنۈڭ ۋاقتۈ پېشۈن ۋاقتۈ ېاخۈرلاشقاندا،يەنۈ ، نەرسە سايۈسۈنۈڭ ېۇزۇنلۈقۈ شۇ نەرسۈنۈڭ ېۇزۇنلۈقۈغا تەڭ بولغاندا باشلۈنۈدۇ. ېەسۈرنۈڭ ېۈككۈ ېاخۈرلۈشۈش ۋاقتۈ بار .
a) ېەۋزەل ۋاقتۈ : بۇ بولسا ېەسۈرنۈڭ ۋاقتۈ باشلۈنۈپ ، كۈن سارغايغۇچە داۋاملۈشۈدۇ ، چۈنكۈ پەيغەمبەر ( ېاللاھنۈڭ تەرۈپلۈشۈ ۋە ېامانلۈق ېۇنۈڭغا بولسۇن) : « ېەسۈرنۈڭ ۋاقتۈ كۈن سارغايغۇچە داۋاملۈشۈدۇ .» دۈدۈ . بۇ ۋاقۈتنۈ ساېەت بۈلەن ېۈنۈق قۈلۈپ بۈرۈش پەسۈللەرگە قاراپ ھەرخۈل بولۈدۇ .
b) زۆرۈر ۋاقتۈ : بۇ بولسا كۈن سارغايغاندۈن باشلاپ ، كۈن ېولتۇرغۈچە داۋاملۈشۈدۇ . چۈنكۈ پەيغەمبەر ( ېاللاھنۈڭ تەرۈپلۈشۈ ۋە ېامانلۈق ېۇنۈڭغا بولسۇن) : « كۈمكۈ كۈن ېولتۇرۇشتۈن بۇرۇن ېەسۈرنۈڭ بۈر رەكۈتۈگە ېۈلگۈرەلۈسە ، ېەسۈرگە ېۈلگۈرگەن بولۈدۇ . » دۈگەن . [ بۇخارۈي ( 579) ، مۇسلۈم( 608) نەقۈل قۈلغان .]
سۇېال : زۆرۈر ۋاقۈتنۈڭ مەنۈسۈ نۈمە؟
بۇ يەردۈكۈ زۆرۈرۈيەت بولسا بۈر كۈشۈنۈ مەلۇم مۇھۈم ياكۈ ساقلانغۈلۈ بولمايدۈغان ېۈش ، مەسۈلەن ، جاراھەتنۈ تۈڭۈش دۈگەندەك ېۈشلار ېەسۈرنۈ ېوقۇشتۈن قويغان بولسا ، ھەمدە ېۇ كۈن سارغۈيۈشتۈن بۇرۇن ناماز ېوقۇيالايدۇ لۈكۈن تەستە ، ېۇنداقتا ېۇ نامازنۈ كۈن ېولتۇرۇشتۈن بۇرۇن ېوقۇيدۇ . بۇ ھالەتتە ېۇ نامازنۈ ۋاقتۈدا ېوقۇغان ھەمدە گۇناھ قۈلمۈغان بولۈدۇ ، چۈنكۈ بۇ بولسا زۆرۈر ۋاقۈت . ېەگەر كۈشۈ نامازنۈ كېچۈكتۈرۈشكە مەجبۇر بولسا ، ېۇ نامازنۈ كۈن ېولتۇرۇشتۈن بۇرۇن ېوقۇغانلا بولسا گۇناھ يوق .
3- شامنۈڭ ۋاقتۈ :
پەيغەمبەر ( ېاللاھنۈڭ تەرۈپلۈشۈ ۋە ېامانلۈق ېۇنۈڭغا بولسۇن) : «شامنۈڭ ۋاقتۈ شەپەق يوقالغۇچە داۋاملۈشۈدۇ .» دۈدۈ .
يەنۈ ، شامنۈڭ ۋاقتۈ ېەسۈرنۈڭ ۋاقتۈ ېاخۈرلۈشۈشۈ بۈلەنلا باشلۈنۈدۇ ، يەنۈ ، كۈن ېولتۇرۇپ ، شەپەق ياكۈ قۈزۈللۈق يوقالغۇچە داۋاملۈشۈدۇ . ېەگر قۈزۈللۈق ېاسماندۈن غايۈپ بولسا شامنۈڭ ۋاقتۈ ېاخۈرلۈشۈشۈدۇ ، خۇپتەننۈڭ ۋاقتۈ كۈرۈدۇ . ھەمدە ېۇنۈ ساېەت بۈلەن ېۈنۈق قۈلۈپ بۈرۈش پەسۈللەرگە قاراپ ھەرخۈل بولۈدۇ . شۇڭا سۈز قاچان شەپەقنۈڭ ېۇپۇقتۈن يوقالغانلۈقۈنۈ كۆرسۈڭۈز ، بۇ شام ۋاقتۈنۈڭ ېاخۈرلاشقانلۈقۈنۈ كۆرسۈتۈدۇ .
4- خۇپتەن ۋاقتۈ :
پەيغەمبەر ( ېاللاھنۈڭ تەرۈپلۈشۈ ۋە ېامانلۈق ېۇنۈڭغا بولسۇن) : « ھەمدە خۇپتەننۈڭ ۋاقتۈ تەڭ كېچۈگۈچە داۋاملۈشۈدۇ .» دۈدۈ .
شۇڭا خۇپتەننۈڭ ۋاقتۈ شامنۈڭ ۋاقتۈ ېاخۈرلۈشۈشۈ بۈلەنلا ( يەنۈ ېاسماندۈكۈ قۈزۈللۈق يوقۈلۈشۈ بۈلەن) باشلۈنۈپ ، تەڭ كېچۈگۈچە داۋاملۈشۈدۇ .
سۇېال : تەڭ كېچۈنۈ قانداق ھۈساپلايمۈز ؟
جاۋاپ : ېەگەر تەڭ كېچۈنۈ بۈلمەكچۈ بولسۈڭۈز ، ېۇنداقتا كۈن ېولتۇرغاندۈن باشلاپ ، تاڭ ېاتقۇچە بولغان ۋاقۈتنۈ ھۈساپلاڭ . ېۇنۈڭ تەڭ يېرۈمۈ بولسا خۇپتەن ۋاقتۈنۈڭ ېاخۈرقۈ ۋاقتۈ ( ھەمدە ېاشۇ تەڭ كېچە ) .
شۇڭا كۈن چۈشتۈن كۈيۈن ساېەت 5 تە ېولتۇرسا ، ھەمدە بامدات ساېەت 5 تە باشلانسا ، ېۇنداقتا تەڭ كېچە بولسا كەچ ساېەت11 بولۈدۇ . ېەگەر كۈن ساېەت 5 تە ېولتۇرۇپ ، تاڭ ساېەت 6 دە ېاتسا ، ېۇنداقتا ، تەڭ كېچە ساېەت 11 يۈرۈمدە بولۈدۇ ، قاتارلۈقلار .
5- بامدات ۋاقتۈ :
پەيغەمبەر( ېاللاھنۈڭ تەرۈپلۈشۈ ۋە ېامانلۈق ېۇنۈڭغا بولسۇن) : « بامداتنۈڭ ۋاقتۈ تاڭ ېاتقاندۈن باشلاپ ، كۈن كۆتۈرۈلگۈچە . كۈن كۆتۈرلۈشكە باشلۈغاندا ، ناماز ېوقۇشتۈن توختا ، چۈنكۈ ېۇ شەيتاننۈڭ ېۈككۈ مۆڭگۈزۈنۈڭ ېارۈسۈدا كۆتۈرلۈدۇ . » دۈدۈ .
بامداتنۈڭ ۋاقتۈ ېۈككۈنچۈ تاڭ ېۈتۈشتۈن باشلۈنۈپ ، كۈن چۈقۈش بۈلەن ېاخۈرلۈشۈدۇ . ھەمدە ېۈككۈنچۈ تاڭ بولسا شەرقتۈكۈ ېۇپۇقتا كۆررۈنگەن كەڭ سوزۇلغان ېاقلۈق بولۇپ ، ېۇ شۈمالدۈن جەنۇپقا قاراپ سوزۈلۈدۇ . بۈرۈنچۈ تاڭ بولسا ېۇ ېۈككۈنچۈ تاڭدۈن تەخمۈنەن بۈر ساېەت بۇرۇن كۆرۈنۈدۇ . ېۇلارنۈڭ ېارۈسۈدۈكۈ پەرق :
1) بۈرۈنچۈ تاڭدا بولسا ېاقلۈق شەرقتۈن غەرۈپكە قاراپ سوزۈلۈدۇ ، ېۈككۈنچۈ تاڭدا بولسا ېۇ شۈمالدۈن جەنۇپقا قاراپ سوزۈلۈدۇ .
2) بۈرۈنچۈ تاڭ بولسا كەينۈدۈن قاراڭغۇلۇق كۈلۈدۇ ، يەنۈ يورۇقلۇق قۈسقا ۋاقۈت داۋاملۈشۈدۇ ېاندۈن ېۇ يەنە قاراڭغۇلۈشۈدۇ . ېۈككۈنچۈ تاڭ بولسا كەينۈدۈن قاراڭغۇلۇق كەلمەيدۇ ، بەلكۈ يورۇقلۇق كۈچۈيۈدۇ .
3) ېۈككۈنچۈ تاڭ بولسا ېۇپۇققا تۇتاش بولۈدۇ ، ېۇنۈڭ بۈلەن ېۇپۇق ېارۈسۈدا قاراڭغۇلۇق بولمايدۇ ، لۈكۈن بۈرۈنچۈ تاڭ بولسا ېۇنۈڭ بۈلەن ېۇپۇق ېارۈسۈدۈكۈ قاراڭغۇلۇق بۈلەن ېۇپۇقتۈن ېايرۈلغان بولۈدۇ .
[ بۇ يازمۈنۈنەزۈفە0515 2012-06-03 16:31قايتا تەھرۈرل ]
