1348-يىلى تۇغلۇق تۆمىرخان ئاقسۇدا خان بولدى ،بۇ چاغدا ئۇيغۇر ئېلى يەنى شەرىقى چاغىتاي خانلىقى ئۇيغۇر ئېلىنى ئۈچكە بۆلىنگەن،
1. مۇغۇلىستان ----بۇ رايون شەرىقى تەرەپى ئالتاي تېغىدىن غەرب تەرەپى تالاس دەرياسىغىچىە ،شىمالى تەرەپى تارغاباتاي تېغى،بالقاش كۆلىدىن جەنۇپتا تەڭرى تاغلىرىغىچە ئىدى.
2. ئۇيغۇر رايونى----بۈگىنكى قۇمۇل، تۇرپان ،قارشەھەر،كورلا،كۇچا،باي،تاكى ھازىرقى ئاقسۇنىڭ جام يېزىسىغۇچىلىك بولغان جايلار ئۇيغۇر رايونى دەپ ئاتتىلاتتى(بۇ رايون ئاسەسەن ئەينى ۋاقىتتىكى ئىسلامدىنىغا كىرمىگەن ئۇيغۇرلار كۆزدە تۇتۇلغان)
3.ماڭلاي سۈيەر رايونى(يەنى ئاپتاپلىق رايون)------ئاقسۇ،ئۈچتۇرپان،قەشقەر،يەكەن،خوتەن،پەرغانە رايونىنى ئۆز ئىچىگە ئالىدۇ.(يەنى مۇسۇلمان ئۇيغۇرلار رايونلىرىدۇر،ئۇلار ئەينى ۋاقىتتىكى كاپىر ئۇيغۇرلاردىن ئۆزىنى پەرىقلەندۈرۈش ئۈچۈن مۇسۇلمان دىگەن نامنى قوللانغان )
1432 يىللىرى ئۇيرات مۇڭغۇللىرى باش كوتۈرۈپ ئالتاي تېغىغا كېڭىيىپ كەلگەندە سۇلتان ئۇۋەيىسخان پايتەختىنى ئالمالىققا كۆچىرگەن.
سىز كەشمىر پادىشاھى مىرزا مۇھەممەت ھەيدەركوراگان ازغان (( تارىخى رەشىدىيە)) دىگەن كىتاپنىڭ يۇرتلار ھەققىدە يېزىلغان بابىنى كۆرسىڭىز ھازىر قى چەكسىز كەتكەن تارىم ۋادىسىنى ئۇيغۇرلارنىڭ يۇرتى دەپ بۆلۇپ بەرگەنلىەىنى كۆرسىز.
سىز ئەلشىر ناۋايىنى شائىرلارنى تۇنۇشتۇرۇپ يازغان كىتاۋىدا(ئىسىمىنى ئۇنتۇپ قالپتىمەن) 17 ياش ۋاقتىمدا ئۇقىغان ) داڭلىق شائىر،ئۇستازى لۇتپىنى ئۇيغۇر قەۋمىدىن ئىدى،ئۆزىنى ئۇيغۇر باخشىلىرىدىن ئىدىم دىگىنى ناھايىتى ئېنىق.
ئۇزبەك ئاتالغۇسى كىتاپلاردا ئەمىر تېمۇر زاماننسىدىن باشلاپ يەنى 1370 -يىلنىڭ ئالدى -كەينىدە ئۇچراشقا باشلىدى،ئۇ چاغلاردا پەرغانە، بۇخارا ،سەمەرقەنتتە نۇرغۇن كىشىلەر ئۆزبەك نامى بىلەن سالاھىتلىنىشنى خوپ كۆرمەييتى ،ئۇلارنىڭ نەزىرىدە ئۆزبەكلەر ياغى ئىدى.
بۇ سىزنىڭ ئۇيغۇر دىيارى مۇغۇلىستان دەپ ئاتىلاتتى ،ئۇيغۇر ئتالغۇسى سوۋىتلەر دەسلەپكى دەۋرىدە چىققان دىگەن گېپىڭىزگە رەدىيە....
مەن كېيىنكى ماقالەمدە مۇغۇلىستان ۋە مۇغۇل ھەققىدە توختىلمەن

ئىشلىتىش

بۇ مەزمۇن 40قەۋەتتىكى كۆكئاي نىڭ 2011-07-23 00:40 يوللىغان يازمىسىغا نەقىل   :
ئۆزبەكلەر بىزدىن تىنىپ كەتسىمۇ  مەيلى لىكىن بىز ئۇلادىن تانمايمىز چۇنكى ئۇلار بىزنىڭ قېرىندىشىمىز

چۈنكى بىز ئۆزبەكلەردىن ھىچنىمە تەلەپ قىممايمىز.

ھازىر بىزگە ئۆزبەكنىڭ ، قازاق قىرغىزنىڭ  ياردىمى كىرەك ئەمەس،   بوسا  ئۇلار < ئېشىگى ئۆلەۋاتسا ، كۆتى غىجەك  تاتىپتۇ>  دىگەندەك ئىش قىمماي،،، كەينىنى غىت قىسىپ  تۇسا،
بىزمۇ ئۆزىمىزنىڭ ئىشىنى بىر ئوڭشىۋاساق.. كۆرۈپ تۇرۇۋاتىمىز.. ئەتىراپتىكى  قىرىنداشلار ( تۈركىيەمۇ بار)  قارىساق ھالى بىزدىن ئۆتەدەك ... بىز ئۇلارنىڭ ياردىمىگە ئەمەس ، ئۇلار  بىزنىڭ ياردىمىمىزگە مۇھتاجدەك..  لىكىن  بىزدە  نەدىمۇ  ھازىر  ئۇلارغا  بەرگىدەك  بىر  نەسە  بوسۇن....   شۇڭا  <  داداڭلارنىڭ ئەھۋالى  ياخشى ئەمەس...ئۆزەڭلارغا  تايىنىڭلار باللىرىم...>

ئىشلىتىش

بۇ مەزمۇن 53قەۋەتتىكى alpacino نىڭ 2011-07-31 02:05 يوللىغان يازمىسىغا نەقىل  Re:((ئۆزبەك-ئۇيغۇر مۇناسىۋىتىگە  ))دىكى  بەزى سوزلەرگە رەدىيە :


ئۆزبىكلەر  ھېچقاچان  ئۇيغۇردىن تېنىپ  كەتكىنى  يوق  ..   ئارىمىزدىكى تۈگمىدەك  ئىشنى تۆگىدەك قىلدىغان پىتىخورلارنىڭ سەۋەبىدىن ئىككى  مىللەت ئۆز ئارا  چۈشىنىش ھاسىل قىلالمايۋاتىدۇ ...  

قاراپ باقسام تېخى بەزى نوچىلار ئۆز  قېىرنداشلىرىنى  ئېنسان قاتارىدا  سانىمايدىغاندەك قىلدۇ .  قازاق ، قىرغىز  ئانسىنىڭ  ئارپىسىنى خام ئورىغاندەك .. 

سەنمۇ  خەق  ئۈچۈن  قىرىندىشىڭنىڭ  ئانىسىنى تىللاپ  يامان  قىپسە..
قازاق -قىرغىز  يىقىن بوسىمۇ قان جەھەتتىن  ساڭا  ئۇيغۇردىن  ، ئۇيغۇرنىڭ ئانىسىدىن  يىقىن  ئەمەستۇ؟ ھە.

نىم دىگەن ياخشى ۋاقىتلار  بۇ   ئادەملەر  يۇگاش ، مۇلايىم.  زامزان  موبارەك قىرىنداشلىرىم...

ھەي  توۋۋا !   بۇ نامەرتلەر بىلمىسە  مەن  قانداق  قىلىمەن.
ئەمما مۇنبەرداشلارنىڭ نىمە گۇناھى  بار...  
يۈرۈگۈم ئاچچىق  بۇ  مۇنازىرىدىن  چىكىندىم.
< ئاللا مۆئمىنلەرنىڭ ئاچچىغىنى  چىقىرىۋىلىشى ئۈچۈن جاھاتنى  پەرھىز  قىلدى>قۇرئان.
پۇخادىن چىقىدىغان كۈنلەرگىچە ھايات  تۇرسامكەن  دەيمەن.