ئەسسالامۇ  ئەلەيكۇم    . مەن  بۇرۇن     '' ئۇيغۇر كىشى  ئىسىملرى  ''    دىگەندەك  بىر  كىتاپ  كۆرگەن  ئىدىم  .  شۇ   كىتاپنى  توردىن  تاپقلى  بولامدىغاندۇ  ؟   ئەتە   ئاللاھ  خالسا  ئوغلۇمغا   ئىسىم  قويماقچى  ئىدىم  .  تورداشلارنىڭ   مەنسى  ياخشىراق  ئسىم   كۆرسىتىپ   بىرشىڭلارنى   ئۇمىد  قىلمەن  .

مۇبارەك بولسۇن.....يەنىلا ئەڭ ياخشىسى  پەيغەمبەرلەرنىڭ  ئىسمى ئەڭ مۇۋاپىق تۇر!

مەيۋەگە بى چىرىپ باقاملا  ئەمما ھەقلىق ئوخشايدۇ.

موبارەك بولسۇن: ئوغلىڭىزنىڭ ئىسمىنى ئابدۇللا قويۇڭ.
بۇ ئىسىمنى پەيغەمبىرىمىز تەكىتلىگەن ئىسىم

مەيۋەگە بى چىرىپ باقاملا   ئەمما ھەقلىق ئوخشايدۇ.
[ بۇ يازمىنىsamanyoli 2012-10-01 23:10قايتا تەھرىرلى ]    پايدىلاغىلى  بولمايدىكەن .

http://isim.okyan.com/   بۇ بىكەتنى  ئارىلاپ بېقىڭ !  

ئوغۇل ئىسىملىرىئادەم : بۇغداي ئۆڭلۈك، ئادەم ئاتا، ئادەم ئىبرانىيچە قىزىل، ئىنسان، ئىنسانىيەت دېگەن بولىدۇ.
ئىبراھىم : ئىبرانىيچە ئىسىم بولۇپ، مەنىسى ئاممىنىڭ ئاتىسى دېگەن بولىدۇ.
ئەجۋەد : سېخى، ئېسىل، ئۇلۇغ.
ئېھسان : ياخشىلىق قىلىش، ياخشىلىق، ياخشى ئىش قىلىش.
ئەھمەد : مەدھىيىلەشكە تېگىشلىك، قەدىرلەشكە لايىق.
ئىدرىس : بىر پەيغەمبەرنىڭ ئىسمى.
ئەدھەم : قارا، ئىشكەل.
ئەدىب : يازغۇچى، ئوقۇتقۇچى، ئەدەپ- ئەخلاقلىق.
ئىرشاد : يېتەكلىمەك، توغرا يولغا باشلىماق.
ئۇسامە : يولۋاس.
ئىسھاق : ئىبرانىيچە ئىسىم بولۇپ مەنىسى، كۈلىدۇ دېگەن بولىدۇ.
ئەسەد : قەھرىمان.
ئىسلام : بويسۇنماق، ئىتائەت قىلماق، باش ئەگمەك.
ئىسمائىل : ئىبرانىيچە ئىسىم بولۇپ مەنىسى، اللەنىڭ سۆزىنى ئاڭلايدۇ دېگەن بولىدۇ.
ئىقبال : كەلمەك، باشلىماق، يېقىنلاشماق، بەخت، راۋاج تاپماق.
ئەكرەم : مەرد، سېخى.
ئىلياس : بىر پەيغەمبەرنىڭ ئىسمى.
ئىمام : مۇسۇلمانلارنىڭ رەئىسى (خەلىپە)، نامازنى باشلاپ ئوقۇيدىغان كىشى، چوڭ يول.
ئەمىر : شاھزادە، پادىشاھ، قوماندان، باشلىق، رەئىس.
ئەمىن : ئىشەنچلىك، سادىق، ۋاپادار، بىخەتەر، تىنچ، راستچىل، سەمىمىي، دوست، ساقلىغۇچى.
ئەنەس : مۇلايىم بولماق، ئىناق ئۆتمەك، ئۈنسى- ئۈلپەت ئالماق، بىر ساھابەنىڭ ئىسمى.
ئەنۋەر : ناھايىتى نۇرلۇق، بەك چۈشىنىشلىك، چىرايلىق.
ئەييۇب : ئىبرانىيچە ئىسىم بولۇپ مەنىسى، تەۋبە قىلغۇچى دېگەن بولىدۇ؛ بىر پەيغەمبەرنىڭ ئىسمى
باسىت : مۇلايم.
باكىر : ئەتىگەن، دەسلەپكىسى، بالدۇر كەلگەن.
بىلال : نەملىك، سۇ، پەيغەمبىرىمىزنىڭ مۇئەززىنىنىڭ ئىسمى.
سابىت : مۇستەھكەم،مۇقىم، قەھرىمان.
ھافىز : ساقلىغۇچى، قۇرئان كەرىمنى يادلىغان كىشى.
ھامىد : ھەمد ئېيتقۇچى، اللەنىڭ نېمىتىگە شۈكۈر قىلغۇچى.
ھەسەن : چىرايلىق ۋە ئەخلاقلىق.
ھۇسەين : ھەسەننىڭ كىچىكلىتىلگەن شەكلى.
ھەمزە : يولۋاس.
ھەيدەر : يولۋاس.
خالىد : باقىي، مەڭگۈ.
خەلىل : دوست، نەسىھەت قىلغۇچى، سادىق، سەمىمىي، ئورۇق(ئاۋاق)، پېقىر.
داۋۇد : ئىبرانىيچە ئىسىم بولۇپ مەنىسى قەدىردان (سۆيۈملۈك) دېگەن بولىدۇ.
زاكىر : اللەغا زىكىر- تەسبىيھ ئېيتقۇچى، ئېسىدە تۇتقۇچى، زېرەك.
زۇلفىقار : ئەلىي رەزىيەللاھۇ ئەنھۇنىڭ قىلىچىنىڭ نامى.
رەجەب : ھىجرىيىنىڭ 7- ئېيى.
رۇستەم : پارىسچە جەسۇر، باتۇر، قەھرىمان دېگەن بولىدۇ.
رەشاد : توغرا، توغرا بولماق، ھىدايەت تاپماق، بىر خىل ئۆسۈملۈك.
زاھىر : نۇرلۇق، يۈزى يورۇق، رەڭگى چىرايلىق.
سالىم : قۇتۇلغۇچى، بېجىرىم.
سەئىد : تەلەيلىك، خۇشال.
سەلام : تەبرىك، تىنچلىق، ئامانلىق.
سۇلتان : پادىشاھ، قابىلىيەت، ھۆكۈمرانلىق قىلماق، ھۆججەت.
سۇلەيمان : قۇتۇلغۇچى، ساغلام.
سەييىد : باشلىق، داھىي، خوجايىن.
سىراج : پانۇس، كۈن، چىراغ.
شاكىر : شۈكۈر قىلغۇچى، تەشەككۈر بىلدۈرگۈچى، رەھمەت ئېيتقۇچى.
شەرەف : ئالىيجاناب بولماق، ئېسىل بولماق، شان- شەرەپ، پەخىر، ئىگىز جاي.
شەرىف : ئېسىل، ئالىيجاناب، مۇنەۋۋەر، ئاقسۆڭەك، پەيغەمبەر ئەلەيھىسسالامنىڭ ئەۋلادى.
شەئبان : ھىجرىيىنىڭ 8- ئېيى.
شەۋكەت : كۈچ- قۇۋۋەت، شەۋكەت، جۈرئەت.
سابىر : چىداملىق، ئىرادىلىك.
سادىر : سۇدىن قايتقۇچى، نەتىجە.
سادىق : ئىخلاسمەن، راستچىل.
سالىھ : ياخشى، مۇۋاپىق، ئۇبدان، لايىق، تۈز.
تارىق : كېچىسى كەلگەن مېھمان، چولپان يۇلتۇزى.
تالىب : ئىزدەنگۈچى، تەلەپ قىلغۇچى، ئوقۇغۇچى.
تاھا : پەيغەمبەر ئەلەيھىسسالامنىڭ ئىسمى.
تاھىر : پاك، پاكىز. تازا (كىر ئەمەس).
تەلئەت : مەنزىرە، سىرتقى كۆرۈنۈش، سىرتقى قىياپەت.
ئابىد : ئىبادەت قىلغۇچى، چوقۇنغۇچى، داۋاملىق ئىبادەت قىلغۇچى.
ئادىل : ئادىل، ھەققانىي، توغرا، ئىنساپلىق.
ئارىف : ئالىم، تونۇغۇچى، چىداملىق، مەرىپەتلىك، تونۇپ يەتكۈچى.
ئاسىم : ساقلىغۇچى، قوغدىغۇچى، توسقۇچى.
ئاكىف : ۋۇجۇدى بىلەن بېرىلگۈچى، باش چۆكۈرۈپ ئىشلىگۈچى، بىر يەردە تۇرغۇچى.
ئابباس : قوشۇمىسىنى كۆپ تۈرگۈچى، چىرايىنى بەك پۈرۈشتۈرگۈچى، قەھرىمان.
ئوسمان : ياۋا غاز، ئەجدىھا.
ئەرەفات : زۇلھەججە (ھىجرىيىنىڭ 12- ئېيى) نىڭ 9- كۈنى ھاجىلارنىڭ تۇرۇشى پەرز بولغان جاينىڭ ئىسمى.
ئىرفان : ياخشىلىق، ئىلىم، بىلىم، مەرىپەت،
ئەززام : ئىرادىلىك، قەھرىمان.
ئىززەت : غۇرۇر، كۈچ- قۇۋۋەت، غەلىبە، شان- شەرەپ.
ئىسمەت : گۇناھسىزلىق، مۇكەممەل بولۇش، قانائەتلىنىش، خاتالىقتىن يىراق تۇرۇش.
ئەلىي : ئۈستۈن، ئالىي، يۇقىرى، ئۇلۇغ.
ئاممار : كۆپ ئىمارەت سالغۇچى، ئىمانى كۈچلۈك، ئېغىر- بېسىق، سالماق، ھاياتى بويىچە ئىش باشقۇرغۇچى
غازىي غازات قىلغۇچى، جەڭ قىلغۇچى.
غالىب : غەلىبە قىلغۇچى، كۈچلۈك، زەپەرگە ئېرىشكۈچى.
فاتىھ : پەتىھ قىلغۇچى، ئاچقۇچى، باشلىغۇچى، جەڭدە غەلىبە قىلغۇچى، كۈچلۈك.
فارۇق : ھەق ناھەقنى ئايرىغۇچى، ئىككىنچى خەلىپە ھەزرىتى ئۆمەرنىڭ لەقىمى.
فەرھات : خۇشال، شادلانغۇچى، سۆيۈنگۈچى.
فەيسەل : ئۆتكۈر قىلىچ، توغرا ھۆكۈم چىقارغۇچى، قازى، گۇۋاھچى.
قاسىم : تەقسىم قىلغۇچى.
كەرەم : سېخىلىق، مەردلىك، مەرەھمەت، خەير- ئېھسان.
كەرىم : سېخى، مەرد، شەپقەتلىك، مېھماندوست، ھۆرمەتلىك، ئېسىل، پەزىلەتلىك.
كەمال : مۇكەممەل بولماق، تولۇق بولماق، كۆڭۈلدىكىدەك بولماق، كامالەت.
مۇھەممەد : مەدھىيىلەشكە ئەرزىيدىغان، نۇرغۇنلىغان يۈكسەك خىسلەتلەرگە ئىگە زات.
مەھمۇد : مەدھىيىلەنگۈچى.
مۇختار : تاللانغان.
مۇراد : مەقسەت، مۇددىئا، ئارزۇ.
مەسئۇد : بەختلىك، بەرىكەتلىك، تەلەيلىك، خۇشال.
مەئسۇم : خاتالىق ۋە رەزىللىكتىن يىراق، ساقلانغۇچى.
مەنسۇر : غالىب، يەڭگۈچى، غەلىبە قىلغۇچى.
مۇئمىن : ئىمانلىق، ئىشەنگۈچى، اللەغا ئېتىقاد قىلغۇچى.
ناسىر : ياردەم بەرگۈچى.
نايىف : ئىگىز.
نەزىر : ئوخشىغۇچى.
نىئمەت : نازۇنېمەت، مەرھەمەت، ئىلتىپات.
نىيازىي : پارىسچە ئىسىم بولۇپ مەنىسى مەشۇق، مەھبۇب دېگەن بولىدۇ.
ھاشىم : شورپىغا نان چىلىغۇچى، بۇزغۇنچى، تارمار قىلغۇچى.
ياسىر : ئاسان، يۇمشاق، مۇلايىم، قاسساپ.
ياسىين : پەيغەمبەر ئەلەيھىسسالامنىڭ ئىسمىلىرىدىن بىرى.
يەقۇب : بىر پەيغەمبەرنىڭ ئىسمى.
يۇسۇف : بىر پەيغەمبەرنىڭ ئىسمى.
يۇنۇس : بىر پەيغەمبەرنىڭ ئىسمى.
يەھيا : بىر پەيغەمبەرنىڭ ئىسمى.
جامال : گۈزەللىك.

ئەسسالامۇ ئەلەيكۇم
تۇغۇلغان پەرزەنتكە چىرايلىق ئىسىم تاللاپ قويۇش:

ئوغۇل ياكى قىز بولسۇن پەرزەنتكە چىرايلىق ئىسىم تاللاش مۇستەھەبتۇر. ئىمام ئەھمەد بىلەن ئەبۇ داۋۇد رىۋايەت قىلغان بىر ھەدىستە رەسۇلۇللاھ ساللەللاھۇ ئەلەيھى ۋەسەللەم مۇنداق دېگەن: ھەقىقەتەن سىلەر قىيامەت كۈنى ئۆزۈڭلارنىڭ ئىسىملىرى ۋە ئاتىلىرىڭلارنىڭ ئىسىملىرى بىلەن چاقىرىلىسىلەر، شۇڭا ئىسىملىرىڭلارنى چىرايلىق قويۇڭلار.

ئوغۇل پەرزەنتكە نىسبەتەن سەھىھۇ مۇسلىمدىكى بىر ھەدىستە رەسۇلۇللاھ ساللەللاھۇ ئەلەيھى ۋەسەللەم مۇنداق دېگەن: ئىسىملاردىن ئاللاھ ئەززە ۋەجەللەگە ئەڭ سۆيۈملۈك بولغىنى ئابدۇللاھ (ئاللاھنىڭ قۇلى) بىلەن ئابدۇرراھمان (راھماننىڭ قۇلى) دۇر. رەسۇلۇللاھ ساللەللاھۇ ئەلەيھى ۋەسەللەم ئەسمائ رەزىيەللاھۇ ئەنھا بىلەن ئەبۇ تالھە رەزىيەللاھۇ ئەنھۇنىڭ ئوغۇللىرىغا ئابدۇللاھ دەپ ئىسىم قويغان. بۇ ئىككى ئىسىمنىڭ ئەڭ ئاللاھ ئەززە ۋەجەللەگە ئەڭ سۆيۈملۈك بولىشىنىڭ سەۋەبى شۇكى، بۇ ئىسىملاردا ئاللاھ بىلەن بەندىگە ۋاجىب بولغان سۈپەت بىلەن سۈپەتلەش بار. بۇ ئاللاھقا نىسبەتەن ئىلاھلىق ۋە راھمانلىق. بەندىگە نىسبەتەن قۇللۇق. قۇرئان كەرىمدىمۇ بەندە، قۇل دېگەن سۆزنى ئاللاھنىڭ مۇشۇ ئىككى سۈپىتىدىن باشقا سۈپەتكە نىسبەت قىلىنمىغان. مەسىلەن: جىن سۈرىسى 19-ئايەتتە: (ئاللاھنىڭ قۇلى ئۇنى چاقىرىشقا تۇرغاندا) دېگەن. يەنە فۇرقان سۈرىسى 63-ئايەتتە: (راھماننىڭ قۇللىرى) دېگەن. بۇنى ئىسرائ سۈرىسى 110-ئايەتمۇ كۈچلەندۈرىدۇ: (ئاللاھ دەپ چاقىرىڭلار ياكى رەھمان دەپ چاقىرىڭلار).

كۆپچىلىك ئالىملار پەيغەمبەرلەر بىلەن پەرىشتىلەرنىڭ ئىسىملىرىنى قويسا بولىدىغانلىقىدا ئىتتىپاق. رەسۇلۇللاھ ساللەللاھۇ ئەلەيھى ۋەسەللەم ئۆزىنىڭ بىر ئوغلىغا ئىبراھىم دەپ ئىسىم قويغان. پەيغەمبەرلەر بىلەن پەرىشتىلەرنىڭ ئىسىملىرىنى قويۇشنى چەكلىمىگەن. يەنە رەسۇلۇللاھ ساللەللاھۇ ئەلەيھى ۋەسەللەم بىر ساھابىگە: «ئوغلۇڭغا ئابدۇرراھمان دەپ ئىسىم قويغىن» دېگەن.(سەھىھۇل بۇخارى 6186-ھەدىس)

يەنە رەسۇلۇللاھ ساللەللاھۇ ئەلەيھى ۋەسەللەم مۇنداق دېگەن: «مېنىڭ ئىسمىمنى قويۇڭلار، كۈنىيىتىمنى قوللانماڭلار»..(سەھىھۇل بۇخارى 6188-ھەدىس)

ئىسىملاردىن ھارام بولىدىغىنى مەخلۇقنىڭ قۇلى دېگەن مەنىدىكى ئادۇل ھۇسەين دېگەندەك ئىسىملار، شاھىنشاھ دېگەندەك ئاللاھقا خاس ئىسىملاردۇر.

رەسۇلۇللاھ ساللەللاھۇ ئەلەيھى ۋەسەللەم مۇنداق دېگەن: «قىيامەت كۈنى ئاللاھنىڭ نەزىرىدە ئەڭ پەس ئىسىم پادىشاھلارنىڭ پادىشاھى (شاھىنشاھ) دەپ ئاتالغان كىشىنىڭ ئىسمىدۇر».(سەھىھۇل بۇخارى 6205-ھەدىس)

يەنە زالىم، ئىت دېگەندەك قەبىھ ئىسىملارنى قويۇش، شۇنداقلا ئۆزىنى مەدھىيىلەپ بەك ياخشى دەۋالىدىغان: تەقۋادار دېگەندەك ئىسىملارنى قويۇشمۇ مەكرۇھتۇر. يەنە قاملاشمىغان، قەبىھ ئىسىملارنى يۆتكىۋېتىش مۇستەھەبتۇر. رەسۇلۇللاھ ساللەللاھۇ ئەلەيھى ۋەسەللەم كۆپ ساھابىلارنىڭ ئىسىملىرىنى ياخشى، چىرايلىق ئىسىملارغا يۆتكىۋەتكەن.

سەھل رەزىيەللاھۇ ئەنھۇ مۇنداق دېگەن: ئەبى ئۇسەيدنىڭ ئوغلى ئەلمۇنزىر تۇغۇلغان چاغدا ئۇنى رەسۇلۇللاھ ساللەللاھۇ ئەلەيھى ۋەسەللەمنىڭ ھۇزۇرىغا ئېلىپ كېلىنگەندە رەسۇلۇللاھ ئۇنى ئېلىپ يوتىسىغا قويۇپ ئولتۇردى، ئەبۇ ئۇسەيدمۇ رەسۇلۇللاھنىڭ ئالدىدا ئولتۇراتتى، رەسۇلۇللاھ ئالدىدىكى بىر نەرسە بىلەن مەشغۇل بولۇپ قالغان ئىدى. ئەبۇ ئۇسەيدنىڭ بۇيرۇقى بىلەن ئۇ بالا رەسۇلۇللاھنىڭ يوتىسىدىن كۆتۈرۈلۈپ، ئېلىپ كېتىلدى. رەسۇلۇللاھ ئىشىنى تۈگىتىپ بالىنى ئېسىگە ئېلىپ: «بالا قەيەردە؟» دېۋىدى. ئەبى ئۇسەيد: بىز ئۇنى ئۆيگە قايتۇرۇۋەتتۇق يارەسۇلەللاھ! دېدى. رەسۇلۇللاھ: «ئۇنىڭ ئىسمى نېمە؟»دېۋىدى، ئۇ: پالان، دېگەن ئىدى، رەسۇلۇللاھ: «ياق، ئۇنىڭ ئىسمى ئەلمۇنزىر (ئاگاھلاندۇرغۇچى)» دېدى. شۇنداق قىلىپ رەسۇلۇللاھ شۇ كۈنى ئۇنىڭغا ئەلمۇنزىر دەپ ئىسىم قويۇپ بەردى. (سەھىھۇل بۇخارى 6191-ھەدىس)

ئەبۇ ھۇرەيرە رەزىيەللاھۇ ئەنھۇدىن رىۋايەت قىلىدۇكى، (رەسۇلۇللاھ ساللەللاھۇ ئەلەيھى ۋەسەللەمنىڭ ئايالى ئۇممۇ سەلەمە رەزىيەللاھۇ ئەنھانىڭ قىزى) زەينەبنىڭ ئىسمى ئەسلىدە بەررە (ئېھسان قىلغۇچى) ئىدى، بۇ ئىسىم بىلەن ئۆزىنى ياخشى دەۋالغان بولىدىكەن دەپ قارالغاچقا، رەسۇلۇللاھ ساللەللاھۇ ئەلەيھى ۋەسەللەم ئۇنىڭ ئىسمىنى زەينەب دەپ ئۆزگەرتكەن.(سەھىھۇل بۇخارى 6192-ھەدىس)

ئۇيغۇرلاردا ئاسىيە، گۈلنار دېگەندەك ئىسىملار بار. بۇ ئىسىملارنى بەزىلەر خاتا چۈشۈنۈپ چەكلەيدۇ. ئەمەلىيەتتە بۇلار چەكلەنمەيدىغان ئىسىملاردۇر. ئاسىيە دېگەن قۇرئان مەدھىيىلىگەن مۇئمىنە ئايال پىرئەۋننىڭ ئايالىنىڭ ئىسمى بولۇپ، چەكلىنىدىغىنى ئىسيان مەنىسىدىكى ئاسىيەدۇر. ئىككىنچىسى ئەرەب تىلىدا ساد ھەرپى بىلەن كېلىدۇ. بىرىنچىسى سىين ھەرپى بىلەن. يەنە گۈلنار دېگەن ئىككى سۆزدىن تەركىپ تاپقان ئىسىم بولۇپ، گۈل دېگەننى ھەممىمىز بىلىمىز، نار دېگەن ئەرەبچە دوزاخ ياكى ئوت دېگەن سۆز بولماستىن بۇ پارسچە ئانار دېگەن مەنىدىكى سۆزدۇر. دېمەك گۈلنارنىڭ مەنىسى ئانار گۈلى دېگەن مەنىدە. شۇڭا بۇنى چەكلەش خاتا.

تەييارلىغۇچى: دوكتۇر ئابدۇل ئەزىز رەھمەتۇللاھ.

بولسا ئەقىقىگە دائىر بىلىملەرنى كۆپرەك ئۇقۇپ پايدىلىنىڭلار

يۇقۇردىكىلە ئېيتقاندەك ، ئابدۇراھمان يا  ئابدۇللاھ  قۇيۇڭ ، ئۆتكەندە  باغداش مۇنبىرىدىكى بىرەيلەن ئوغۇل بوۋاققا ياخشى ئىسىم تەۋسىيە قىلساڭلا  دەپ تىما يوللاپتىكەن ، مەن ئابدۇللا ، ئابدۇراھمان ، سەئىد  ، سەلمان ، زۇبەيىر دىگەن ئىسىمنى تەۋسىيە قىلسام ، بىر تورداش مىنى « ھەي ئەرەب تورداش، بىز ئۇيغۇر ، شۇڭا بىزئۇيغۇرچە ئىسىم قۇيىمىز »دەپ سوغاق تىگىپ ئىسىم تەۋسىيە قىلغانغا تويغۇزدى...........