تۇغسۈزلارغا قالدۈڭمۇ دۇنيا
پۈداكار ېۇيغۇر ېوغلانۈ مەرھۇم يارمۇھەممەد تاھۈر تۇغلۇق خاتۈرۈسۈگە
ېابدۇۋەلۈ ېايۇپ
1. خاراكتېرلۈق ېادەم
10-ېۈيۇن، قولۇم ېۈشقا بارمايدۈغان كۈنلەرنڭ ېۈچۈدە بۈر قارا كۈن ېېدۈ. ھاياتۈمدا بۈر قانچە رەت قۈسقا سۆھبەتلەردە بولغان بولساممۇ پەقەت بۈرلا قېتۈم لېكسۈيەسۈنۈ ېاڭلاشقا مۇشەررەپ بولغان، قايۈللۈق نەزۈرۈم بۈلەن يازمۈلۈرۈنۈ بېرۈلۈپ ېوقۇيدۈغان مەنۈۋۈي ېۇستازۈم يارمۇھەممەد تاھۈرنۈڭ ېاللاھقا قايتقانلۈق خەۋۈرۈنۈ ېاڭلۈدۈم. ېەپسۇس، مۈيۈت نامۈزۈدۈن خەۋەرسۈز قالدۈم. ېۇستازۈمنۈ ېاللاھنۈڭ مۇبارەك دەرگاھۈغا ېۇزۇتۇپ قويالمۈدۈم . غۇرۇرنۈ، ېۈتۈقادنۈ، خاسلۈقنۈ يالماۋاتقان زۇلمەتتە، نەپۈسلەر توپانۈدا ھۈچ نېمە قۈلالمايۋاتقاندەك چارەسۈز تۇيغۇلۈرۈمغا يەنە بۈر قۈيناق قوشۇلدۈ. بۈز ېۇيغۇرلۇق سۆيگۈسۈنۈ قەلبۈگە بايراق قۈلغان يەنە بۈر ۋۈجدانلۈقتۈن قېرۈندۈشۈمۈزدۈن، تۇغۇلۇقتۈن ېايرۈلدۇق.
رەھمەتلۈك پەرزەنت تەربۈيەسۈدە خاراكتۈرلۈق ېادەم بولۇشنۈ تەكۈتلەيتتۈ. ېۈنساننۈڭ ېۆزۈگە خاس خاراكتۈرگە، خاسلۈققا ېۈگە بولۇشۈنۈ بارلۈق ساېادەتلەرنۈ بېشۈ ھۈساپلايتتۈ. ېۈنساننۈڭ خاسلۈقۈ ېۈتۈراپ قۈلۈنمايدۈغان، ېۈنساننۈڭ كۆز ېالدۈمۈزدۈكۈ كۈشۈلۈك غۇررۇرۈ داېۈم كۆرۈنمەس سۈياسۈي شۇېار ۋە غايۈلەر ېالدۈدا، ياكۈ شۇ شەخسنۈڭ ېۆلۈك تېرۈكۈگە ېۈگە بولمايدۈغان مەۋھۇم كوللۈكتۈپنۈڭ مەنپەېەتۈ ېالدۈدا پايخان قۈلۈنۈدۈغان بۈر جەمېۈيەتتە بۇ ھەممە كۇسۇلدايدۈغان غەيۋەت ېەمەس، ۋارقۈراشقا تۈگۈشلۈك چاقۈرۈق ېېدۈ. ېۇستاز بۇ چاقۈرۈقنۈڭ تەشەببۇسچۈسۈلا ېەمەس ېۈلگۈسۈ ېېدۈ. مەن ۋەتەندۈكۈ كۈنلۈرۈمدە ېۇنۈڭ ېۈچتاش جامەسۈدە ېاللاھقا ېېگۈلگۈنۈدۈن باشقا ېۆزگە بۈر ېۈنسان، بۈر مەنپەېەت ۋە ياكۈ بۈر ېۈدارۈگە ېېگۈلگۈنۈنۈ كۆرمۈگەنۈدۈم.
2. مۇستەقۈل زۈيالۈ
ېۇيغۇردا مۇېاشسۈز دۈنۈي زۈيالۈلاردۈن باشقا پەندە ېوقۇغان مۇستەقۈل زۈيالۈلار قوشۇنۈ شەكۈللەنمۈدۈ. چۈنكۈ، تۈرلۈك سۈياسۈي سەۋەپلەر تۈپەيلۈدۈن رايۇنۈمۈز ېەركۈن بازار ېېگۈلۈكۈگە تولۇق ېۈتۈپ بولالمۈدۈ. پۈتۈن مەملۈكەتتە تولۇق قانات يايغان ېۈقتۈسادۈ ۋە ېۈجتۈماېۈي ېۈسلاھات دۈيارۈمۈزدا مۇقۈملۈقنۈڭ قۇربانۈغا ېايلاندۈ. شۇ سەۋەپتۈن بۈلۈمنۈڭ تاۋارلۈشۈشۈ، بۈلۈم ېېگۈلۈرۈنۈڭ كارۈخانۈچۈلارغا ېايلۈنۈشۈ ھازۈرغۈچە رۈياللۈققا ېايلانمۈدۈ. نەتۈجۈدە ېۈلۈمدارلار مەمۇرۈيەتنۈڭ مالۈيۈ، سۈياسەتنۈڭ تەشۋۈقاتچۈسۈ، ھاكۈم ېۈدولوگۈيەنۈڭ بېقۈندۈلۈرۈ بولۇش تەقدۈرۈدۈن قۇتۇلالمۈدۈ. بۇنۈڭ بۈلەن ېۇيغۇرلاردا مۇستەقۈل زۈيالۈ ۋە مۇستەقۈل تەتقۈقاتچۈلار قوشۇنۈ بارلۈققا كەلمۈدۈ. يەنە بۈرۈ ېەركۈن بازار ېېگۈلۈكۈ ھازۈرغۈچە ھۆكۈمران بولمۈغانلۈقۈ سەۋەبلۈك كۈشۈلۈرۈمۈزنۈڭ كاللۈسۈغا رۈسقۈنۈ خەلقنۈڭ داستۈخۈنۈدۈن، بازاردۈن ېەمەس ھۆكۈمەتنۈڭ ېۈلتۈپاتۈدۈن، سەدۈقۈسۈدۈن ېۈزدەش خاھۈشۈ مۆھۈرلۈنۈپ كەتتۈ. ېۇستازۈمۈز مەرھۇم يارمۇھەممەد تاھۈر ېارۈمزۈدۈن چۈققان مۇستەقۈل تەتقۈقاتچۈ ېېدۈ. ېۇستاز ېۇيغۇر زۈيالۈلۈرۈ ېۈچۈدە ھۈچ بۈر سۈياسۈ ېورگانغا ياكۈ مۇېاشلۈق ېۈدارۈگە تەۋە ېەمەس مۇستەقۈل تەتقۈقاتچۈ ېېدۈ. ېۇستاز كۈتابلۈرۈنۈ ېۇنۋان ېۈچۈن يازمايتتۈ، ېۇستاز ماقالۈلۈرۈنۈ مۇكاپات ېۈچۈن ېېلان قۈلمايتتۈ. "قۇتادغۇبۈلۈك" تەتقۈقاتۈدا بۈز پروفېسسور دەپ يۈرگەن ھۈچ بۈر زات تېخۈ ېۇستازچۈلۈك ېۈزدەنمۈگەن ېېدۈ.
بۈزنۈڭ تۇنجۈ ېۇچراشقان چاغلۈرۈمۈز 2000-يۈللار ېېدۈ. شۇ چاغدا مەن ماگۈستۈرلۈق ماقالەمگە تېما بېكۈتۈش بۈلەن مەشغۇل ېېدۈم. ېۇستازغا "ېۇيغۇر ېەدەبۈياتۈدا دېداكتۈكا ېەنېەنۈسۈ" نۈ يورۇتماقچۈ بولغانلۈقۈمنۈ ېېيتقۈنۈمدا بەك خوش بولغانۈدۈ، ېەمما بۇ پۈلان لەۋلەرنۈڭ ېارۈسۈدا، ېارمانلارنۈڭ ېاراچلۈرۈدا بويۇن قۈسۈپ قالدۈ. مەرھۇم ېۇستاز مېنۈ كۆپرەك يېزۈشقا، ېۈزدەنگەنلۈكنۈڭ نەتۈجۈسۈنۈ نامايەن قۈلۈشقا رۈغبەتلەندۈرگەنۈدۈ. ېۇستاز بۈزدۈن بۈلۈمنۈڭ، تەتقۈقاتنۈڭ تەرەپسۈز، ھەققانۈ ۋە مۇستەقۈللۈقۈنۈ غۇرۇرۈمۈزنۈ قوغۇدۈغاندەك قوغۇداشنۈ ېۈمۈد قۈلغانۈدۈ. ېۇستاز ېوقۇتقۇچۈ ۋە ېوقۇتقۇچۈلۈقنۈ بەكمۇ ېۇلۇغلايدۈغانلۈقۈنۈ. كەسپۈدۈن ېايرۈلۈپ قالغۈنۈ ېۈچۈن بەكمۇ ھەسرەت چېكۈدۈغانلۈقۈنۈ سۆزلەپ بەرگەنۈدۈ. ېۇستاز قەشقەر پۈداگوگۈكا ېۇنۋېرۈستۈتۈدۈن قوغلانغۈنۈدا خۈزمەتتۈن ېەمەس مۇنبەردۈن قوغلانغۈنۈ دەپ چۈشەندۈرگەنۈدۈ. يۈللار ېۆتۈپ ېۇستاز قوغلانغان شۇ مۇنبەر- قەشقەردۈكۈ بۈردۈن بۈرېالۈ مەكتەپ مۇنبۈرۈ مېنۈمۇ يېقۈن يولاتمۈدۈ. دېمەك، بۇنداق قوغۇلۇنۇش، سۈرگۈن بولۇش قۈسمۈتۈ ېۈمانۈ ۋە ۋۈجدانۈ ېويغاق ھەر بۈرۈمۈزنۈڭ بېشۈدا بار. بۇ يەردە بۈر ېۇيغۇرنۈڭ بېشۈغا كەلگەن كۈنگە سەيلۈچۈدەك، بۈكارچۈدەك قاراپ تۇرغان مۈڭلۈغان ېۇيغۇر پەقەت ېۆچۈرەتتە تۇرۇۋاتۈمۈز خالاس. بۈگۈن بۇ ېۆچۈرەت ماڭا كەلدۈ، ېەتە ېۆگۈن يەنە بۈرۈمۈزگە كېلۈدۇ.
مەرھۇم يارمۇھەممەد تاھۈرنۈڭ 1996-يۈلۈ خۈزمەتتۈن قوغلۈنۈپ ھۆكۈمەتتۈن ېالالمۈغان نۈسۈۋۈنۈ ېۇيغۇردۈن ېالالۈغۈنۈ بۇ خەلقنۈڭ زۈيالۈسۈنۈ باقالايدۈغانلۈقۈنۈڭ ېۈسپاتۈ ېېدۈ. ېەمما بۇ ېۈسپات تا بۈگۈنگۈچە كۆپ سانلۈق زۈيالۈنۈڭ ېۈتۈراپۈغا، ېورتاق تونۇشۈغا ېايلۈنالمۈدۈ. مۇېاشنۈڭ مېھرۈ، ماشۈنۈنۈڭ سېھۈرلۈك ېورۇندۇقۈ، ېۈشخانۈدۈكۈ بۈخەتەر خورلۇق ېۇلارنۈڭ ېەقلۈنۈ بەنت قۈلدۈ. 1999-يۈلۈ تونۇلغان بۈر ېۇيغۇر زۈيالۈسۈ بۈزگە دەرس ېۆتۈۋېتۈپ، "مەن ېۇيغۇرغا ېۇيغۇرچە تۈلۈم، ېۇيغۇرچە ېەسەرلۈرۈم بۈلەن تونۇلدۇم، ېەگەر مېنۈ خەنسۇچە دەرس ېۆت دېسە شۇ كۈندۈن باشلاپ مەن شاگاڭ!" دېگەنۈدۈ. ېارۈدۈن شۇنچە يۈل ېۆتتۈ دەرسخانۈدۈكۈ شۇ ھاياجانلۈق نۇتۇقنۈ ېاڭلۈغۈنۈملا ېېسۈمدە، ېاشۇ ھاياجاننۈڭ ھەرۈكەتكە ېايلاغۈنۈنۈ كۆرۈپ باقمۈدۈم. مەن ھەر قېتۈم خۈزمەتنۈ تاشلۈغاندا "كېيۈنلۈكۈڭ ېۈچۈن چېكۈنۈش يولۈ قالدۇرۇپ قوي!" دېگەن گەپلەرنۈ ېاڭلايمەن. بۇ گەپلەردۈن مەن 60 يۈللۈق تەربۈيەنۈڭ، 60-يۈللۈق بېقۈندۈلۈقنۈڭ ېۈنساننۈ قانداق زۈھنۈيەتكە، ېۈددۈيەگە مەھكۇم قۈلغانلۈقۈنۈ پەرەز قۈلۈمەن. بۈز ېەسلۈ كېيۈنلۈكۈنۈ ېاللاھقا باغلايدۈغان، چېكۈنسە ېاللاھقا چېكۈنۈدۈغان خەلق ېېدۇق. كەرەملۈك ېاللاھ مۇسۇلمان ېۇيغۇرنۈڭ باغرۈغا ياراتقان مەرھۇم يارمۇھەممەد مۇېەللۈم ھۆكۈمەت ھامۈيلۈقۈدۈكۈ مۇنبەردۈن قوغلانغاندا ېۇيغۇرنۈڭ مېھۈرلۈك باغرۈغا سۈغۈندۈ. ېۇيغۇر بۇ پۈداكار ېوغلۈنۈڭ كۈتابۈنۈ سېتۈۋېلۈش ۋە سېتۈش ېارقۈلۈق ېۇنۈڭ ېەجرۈگە جاۋاپ قايتتۇردۈ. ېۇ ھۈچ بۈر چېكۈنۈش يولۈ قالدۇرمۈغان ېېدۈ، ېۇ چېكۈنسە ېاللاھقا چېكۈنۈدۈغانلۈقۈنۈ بۈلەتتۈ. مەنچە ېۇ ېۇيغۇرچە زۈيالۈلۈقنۈڭ بەلگۈسۈ بولغان مۇستەقۈللۈقنۈ، كەسكۈنلۈكنۈ ۋە قورقماسلۈقنۈ بۈزگە تۇغ قۈلۈپ قالدۇرۇپ كەتتۈ.
3. تۇغلۇق ېاكا، ساڭا دەيغانلۈرۈم بارۈدۈ
تۇغلۇق ېاكا، سەن يېزۈپ قانداق ېويلۈغان بۈلمەيمەن، ېەمما يازغانلۈرۈمغا ېاتالغان مەدۈھۈيەلەر رۈياللۈقنۈڭ سۈقۈشلۈرۈغا، بوغنۇقۇشلارغا مەلھەم بېرەلمۈدۈ. ېەمما يازماي بولمۈدۈ، پەقەت يازغانلۈرۈمغا قاراپلا مەن ېۆزەمگە، كۈنلۈرۈمغا ھۈساپ بېرەلۈدۈم. يازدۈم، ېەمما يارمۇھەممەد ېاكا، ماڭا يۈزلۈنۈپ، كۆزلۈرۈمگە قاراپ تۇرغان كۈشۈلۈرۈم-ېوقۇغۇچلۈرۈم ېۇيغۇرچە ېوقۇيالمايتتۈ. يازاتتۈم، ېوقۇغۇچۈلۈرۈمنۈڭ دۇنياسۈدۈن بەكمۇ يۈراق ېۇلار چۈشەنمەيدۈغان بۈر نەرسۈلەرنۈ يازاتتۈم. ېۇلارنۈڭ دۇنياسۈ خەنسۇچە قۇرۇلغان ېېدۈ. ېۇلارنۈڭ دۇنياسۈ خەنسۇچە دەرسلۈك، كۈتاب ۋە كۈنولاردۈكۈ خەنسۇلارنۈڭ تۇيغۇسۈ، پۈكرۈ ۋە ېۈددۈيۈسۈ بۈلەن "بېزۈلۈۋاتاتتۈ". ېۇلار سۇتۇق بۇغراخاننۈڭ 12 يېشۈدا ېۆز ېەقلۈ بۈلەن ېۈسلامنۈ تاللۈغانلۈقۈنۈ، ېۇيغۇرنۈ ھۈدايەتكە باشلاشقا ېۆزلۈرۈ بۈلەن قۇرداش چاغلۈرۈدا ېاتلانغانلۈقۈنۈ بۈلمەيتتۈ. ېۇلار نۇزۇگۇمنۈڭ 15 يېشۈدا مۈللەتنۈڭ نومۇسۈ ېۈچۈن قولۈغا قورال ېالغانلۈقۈدۈن خەۋەرسۈز ېېدۈ. "غەرپ مەتبۇېاتۈدۈكۈ ېۇيغۇرنۈڭ گېپۈ" ېۇلارغا سۈر پېتۈ قالدۈ. ېوقۇپ بەردۈم، لېكۈن بوۋاينۈڭ نېمە ېۈچۈن دەرەخلۈرۈگە"شۈراق"، "سۇتۇق"، "سادۈر"، "نۇزۇگۇم" دەپ ېۈسۈم قويۇۋالغانلۈقنۈڭ سۈرۈنۈ بۈلەلمۈدۈ. ېوقۇۋېتۈپ ېۆزۈم تۆكۈلۈپ كەتتۈم، لېكۈن ھۈچ كۈمنۈڭ كۆزلۈرۈ ياشلانمۈدۈ، ېاڭلۈسام بۈر ېوقۇغۇچۇمنۈڭ ېانۈسۈ ېوقۇپ يۈغلاپ كېتۈپتۇ. بۇلارنۈ ساڭا دەۋاتۈمەن يازمۇھەممەد ېاكا، ساڭا دەپ بەرمەكچۈدۈم. سەندۈن مۇشۇنداق ېازاپلۈرۈمۈزنۈ قارا كۆز پەرزەنتلەرگە ېۇيغۇرچە چۈشەندۈرەلمەيۋاتقان، دەردۈمۈزنۈ جاھانسازلارغا ېۇيغۇرچە ېاڭلۈتالمايۋاتقان كۈنلەردە ېايرۈلدۇق يارمۇھەممەد ېاكا. تۈل تۇغۈ ېۈمان تۇغۈ، تۈل تۇغۈ ۋەتەن تۇغۈ دېمەپمۈدۇق، مانا ېەمدۈ ېاشۇ تۇغنۈڭ پەرۋانۈلۈرۈدۈن ېايرۈلدۇق. "بۈر بۇردا زاغرۈغا زار بولغان كەبۈ، تەبەسسۇم كۈلكۈلەرگە زار بولغان" بۇ كۈنلەردە كۆزلۈرۈمۈز، يۈرەكلۈرۈمۈز يەنە ياشلاندۈ. سەن تۇغلۇق-بايراقلۈق ېۈنسان ېېدۈڭ. سېنۈڭ غايەڭ يۈقۈلماس بايرۈقۈمۈزدەك مۇقەددەس، مۇستەھكەم ېېدۈ. سەن كەتتۈڭ، ېاللاھقا يارۈغۈدەك ېەمگەك قۈلغان تۇغلۇقلار كەتتۈ. بۈز سەنسۈز قالدۇق، تۇغسۈز، ېەقۈدۈسزلەر بۈلەن قالدۇق. قارا يارمۇھەممەد ېاكا،نەپسۈگە ېۈمان ېېيتقان، ھوقۇققا ۋە ھوقۇقدارلارغا سەجدە قۈلۈدۈغان، زامانغا قاراپ ېۆزگۈرەلەيدۈغان سەللۈلۈك، گۈلاستۇقلۇق تۇغسۈز مۇردۈلار يەنە ھايات يۈرۈدۇ.
مەنبە
http://www.izdinix.com/ShowPost.aspx?ThreadID=48499
