ېۈنكاس ېارقۈلۈق ساقلۈۋالاي !

ھۆكۈمەت قولايلۈق دۇكان، مۈلۈچمال دۇكۈنۈ دېگەندەك كۈچۈك ماگۈزۈنلاردۈن ېېغۈر باج ېېلۈۋاتۈدۇ. ھېسابلاپ كۆرەيلۈ، 15 خۈل باجنۈڭ ېۈچۈدە كاررۈفور، ۋالمارتلارنۈڭكۈگە ېوخشاش %5 تۈجارەت بېجۈ، %17 قوشۇلما قۈممەت بېجۈ، يەنە باشقا بۈر قاتار باجلار بار. جۇڭگودۈكۈ بۇ دۇكان ېاچقۇچۈ پۇقرالار ېەڭ بۈچارە بۈر توپ. ېۇلار بۈر مۈلۈچمال دۇكۈنۈ، كۈچۈك بۈر تاللا بازۈرۈ ېېچۈشقۈلا چۈقۈنالايدۇ. ېەمما دۇكان ېاچسا ھۆكۈمەت ېۇلارنۈ شۈلۈۋالۈدۇ. مۇشۇنداق ېېغۈر باج يۈغۈشنۈڭ ېاقۈۋۈتۈ قانداق بولدۈ؟ ھۆكۈمەت خەلق ېارۈسۈدۈكۈ پارچە سېتۈش بازۈرۈنۈ ېۆز قولۈ بۈلەن ۋەيران قۈلدۈ. كۈچۈك تاللا بازارلۈرۈ، ېەپچۈل دۇكانلاردۈن ېېلۈنۈدۈغان باج كاررۈفور، ۋالمارتلارنۈڭكۈ بۈلەن ېوخشاش بولسا، كۈمگە پايدا بولۈدۇ؟ ېەلۋەتتە كاررۈفور، ۋالمارتلارغا پايدا بولۈدۇ. نېمۈشقا؟ ۋالمارتنۈڭ داېۈرۈسۈ چوڭ، كۆلەم جەھەتتە ېەۋزەللۈككە ېۈگە، مەسېۇل بوغالتۈردۈن بۈرنۈ تېپۈپ، باج كېمەيتۈش ېېلۈپ بارالايدۇ. ېەمما كۈچۈك دۇكانلار بۇنداق قۈلالمايدۇ. شۇڭا جۇڭگو ېۈنتايۈن غەلۈتە دۆلەت، تاللا بازۈرۈ قانچە چوڭ بولسا، بېجۈ شۇنچە تۆۋەن بولۈدۇ. نېمۈشقا؟ چۈنكۈ مالۈيە خادۈملۈرۈ ېارقۈلۈق باجدۈن قانۇنلۇق قاچالايدۇ. چوڭ تۈپتۈكۈ تاللا بازارلۈرۈنۈڭ تېخۈ باج ېېتۈبارلۈرۈ بار.
ېۇلار باھانۈ كونترول قۈلۈپ، پارچە سېتۈش دۇكانلۈرۈدۈكۈدۈن سەل تۆۋەن چۈشۈرسۈلا، يېقۈن ېەتراپتۈكۈ بارلۈق كۈچۈك دۇكانلارنۈ شاللۈۋۈتەلەيدۇ. ېاندۈن رايون خاراكتېرلۈك مونوپوللۇق شەكۈللۈنۈدۇ. مونوپوللۇقتۈن كېيۈن، بۇ ۋالمارت، كاررۈفورلار مال تەمۈنلۈگۈچۈلەر ۋە ياساش كەسپۈدۈكۈلەرنۈ بوزەك قۈلۈشقا باشلايدۇ، مالنۈڭ پۇلۈنۈ ېۇزۇن مۇددەت بېسۈۋۈلۈپ بەرمەيدۇ، مەيدانغا كۈرۈش ھەققۈ، يايما ېورنۈ ھەققۈ، بايرامنۈ تەبرۈكلەش ھەققۈ دېگەندەك ھەر خۈل خۈراجەتلەرنۈ مال پۇلۈدۈن تۇتۇپ قالۈدۇ. نېمۈشقا؟ چۈنكۈ ېۇ رايون خاراكتېرلۈك مونوپولچۈغا ېايلۈنۈپ بولغان. پۈتۈن دۇنيادا پەقەت جۇڭگو ھۆكۈمۈتۈلا بۇ ېۈشلارغا پەرۋا قۈلمايدۇ، بۈزنۈڭ ھۆكۈمۈتۈمۈز خېرۈدار چاقۈرۈپ، مەبلەغ كۈرگۈزۈشنۈلا بۈلۈدۇ، قۇرۇلۇش قۈلۈشنۈلا بۈلۈدۇ. پۇقرالارنۈڭ مەنپەېەتۈگە ېالاقۈدار بۇنداق ېۈشلار بۈلەن كارۈ يوق. چوڭ تاللا بازارلۈرۈنۈڭ زورلۇق – زومبۇلۇق قۈلۈشۈنۈڭ ېاقۈۋۈتۈ نېمە بولۈدۇ؟ بېيجۈڭدۈكۈ ۋۇمۈي مال سېتۈۋۈلۈش مەركۈزۈنۈ مۈسالغا ېالايلۈ. تورغا چۈقۈپ باھا تەكشۈرۈپ شۇنۈ بايقۈدۇقكۈ، ۋۇمۈيدۈكۈ ېالتە خۈل ېۇششاق يۈمەكلۈكنۈڭ باھاسۈ گۈزەل زۈمۈن (جۈنشيۇ دادۈ) توپ تارقۈتۈش بازۈرۈدۈكۈدۈن 2.85 ھەسسە يۇقۈرۈ. بۇ نېمە دېگەنلۈك؟ بۇ ېۇلارنۈڭ مونوپوللۇق شەكۈللەندۈرگەندۈن كېيۈن، مال باھاسۈنۈ ېۆستۈرۈپ، ېۈستۈمالچۈلارنۈ بوزەك قۈلۈدۈغانلۈقۈنۈ بۈلدۈرۈدۇ. شۇڭا بۈر رايوندا چوڭ تاللا بازارلۈرۈ قانچە كۆپ بولسا، پارچە سېتۈش باھاسۈ شۇنچە يۇقۈرۈ بولۈدۇ. پەقەت ېەتراپتۈكۈ كۈچۈك دۇكانلارنۈ يوقاتسۈلا، بۇ مۇقەررەر ېاقۈۋەت بولۈدۇ. چوڭ تاللا بازۈرۈ قۇرۇلۇپ، رايون مونوپوللۇقۈنۈ شەكۈللەندۈرگەندۈن كېيۈن، باھانۈ ېۆستۈرۈپ ېۈستۈمالچۈلارنۈ بوزەك قۈلۈدۇ، ېاندۈن مال تەمۈنلۈگۈچۈلەرنۈڭ پۇلۈنۈ تۇتۇپ قالۈدۇ، ېۈشلەپچۈقارغۇچۈ ياكۈ ياساش كەسپۈدۈكۈلەرنۈ بوزەك قۈلۈدۇ. ېۇلارغا بۇ ېۈمتۈيازنۈ كۈم بەرگەن؟ بۈزنۈڭ ھۆكۈمۈتۈمۈز.
شياڭگاڭدا قانداق؟ شياڭگاڭدا كۈچۈك دۇكانلار باجدۈن پۈتۈنلەي دېگۈدەك كەچۈرۈم قۈلۈنغان. پەقەت ېۈككۈلا خۈل باج بار. بۈرۈ %0.1 لۈك رويخەتكە ېېلۈنغان كاپۈتال بېجۈ، يەنە بۈرۈ مەلۇم سوممۈدۈكۈ پايدۈغا ېېرۈشكەندۈن كېيۈن تاپشۇرۈدۈغان %17 لۈك پايدا بېجۈ. ېەمما راۋۇرۇس پايدا تاپالمۈسا بۇ باجنۈ تاپشۇرمايدۇ. شۇ سەۋەبتۈن شياڭگاڭدا ھەممە يەردە كۈچۈك دۇكانلار بار. بۇنۈڭ نېمۈگە پايدۈسۈ بار؟ باج نۆل دۈگۈدەك بولغانلۈقتۈن، پارچە سېتۈش باھاسۈ خېلۈلا تۆۋەن بولۈدۇ. كۈچۈك دۇكانلارنۈڭ باھا رۈقابەت تەھدۈدۈگە ېۇچرۈغاندۈن كېيۈن، شياڭگاڭدا ېۈلگۈرۈ كاررۈفور، ۋالمارتلار كۈچۈك دۇكانلارغا ېەگۈشۈپ باھا چۈشۈرۈشكە مەجبۇر بولۇپ، قانچە چۈشۈرسە شۇنچە زۈيان تارتقان. كۈچۈك دۇكانلارنۈڭ رۈقابۈتۈ بولغانلۈقتۈن، مال تەمۈنلۈگۈچۈلەرنۈڭ پۇلۈنۈ تۇتۇپ قېلۈشقا، ېۈشلەپچۈقارغۇچۈلارنۈ بوزەك قۈلۈشقا جۈرېەت قۈلالمۈغان. مال تەمۈنلۈگۈچۈنۈ بوزەك قۈلساڭ، ېۇلار ساڭا ېۈشلۈمەي، كۈچۈك دۇكانلارغا تەمۈنلەيدۇ. ېوخشاشلا گەپ، نېمۈدەپ كاررۈفورغا ېۈشلۈگۈدەك؟ شۇڭلاشقا شياڭگاڭ پۈتكۈل جۇڭگودۈكۈ چوڭ تاللا بازارلۈرۈ مەۋجۇت بولالمۈغان بۈردۈنبۈر جاي. شياڭگاڭغا ساياھەتكە بېرۈپ باققان بولساڭلار، دەپ بېقۈڭلار، كاررۈفورنۈ كۆردۈڭلارمۇ؟ ۋالمارتنۈچۇ؟ ياق. نېمۈشقا؟ ھەممۈسۈ يوقۈتۈلغان. قانداق قۈلۈپ؟ شياڭگاڭ رايونۈنۈڭ ھۆكۈمۈتۈ تۆۋەن باج سۈياسۈتۈ ېارقۈلۈق كۈچۈك دۇكانلارنۈ يۆلەپ، چوڭ تاللا بازارلۈرۈنۈ شاللۈۋەتكەن. بۇنۈڭ نېمۈگە پايدۈسۈ بار؟ پايدۈسۈ بەك چوڭ!
بۈرۈنچۈدۈن، تۆۋەن باج سۈياسۈتۈنۈڭ نەتۈجۈسۈدە پارچە سېتۈش باھاسۈ زور دەرۈجۈدە تۆۋەنلەپ، ېۈستۈمالچۈلار نەپكە ېېرۈشۈدۇ، ېۈچكۈ ېېھتۈياج ېاشۈدۇ، ېۈشقا ېورۇنلۈشۈشمۇ بۇنۈڭغا ېەگۈشۈپ ېېشۈپ بارۈدۇ. مال تەمۈنلۈگۈچۈلەرنۈ، ياساش كەسپۈدۈكۈلەرنۈ بوزەك قۈلمۈسا، ېۇلار بۇنداق ېوڭۇشلۇق ېەھۋالدا ېەلۋەتتە قايتا ېۈشلەپچۈقۈرۈشنۈ، قايتا مەبلەغ سېلۈشنۈ، كۆپرەك ېادەمنۈ ېۈشقا ېورۇنلاشتۇرۇشنۈ خالايدۇ. مانا بۇ شياڭگاڭدۈكۈ ېۈستۈمال بازۈرۈنۈڭ شۇنچۈۋالا گۈللەپ - ياشنۈشۈنۈڭ سەۋەبۈ. چوڭ قۇرۇقلۇقتۈچۇ؟ بۈرەر شەھەرگە ۋالمارت كۈرسە، ېەتراپۈدۈكۈ كۈچۈك دۇكانلارنۈڭ ھەممۈسۈ يوقايدۇ. ېاندۈن يەنە بۈر شەھەرگە كۈرۈدۇ، يەنە بۈر مۇنچە دۇكانلار غايۈب بولۈدۇ. ېاخۈرۈدا رايون مونوپوللۇقۈنۈ شەكۈللەندۈرۈپ، باھانۈ ېۆستۈرۈپ، ېۈستۈمالچۈلارنۈ قاقتۈ – سوقتۈ قۈلۈدۇ، مالنۈڭ كۈرۈش باھاسۈغا بېسۈم چۈشۈرۈپ، ېۈشلەپچۈقارغۇچۈنۈ بوزەك قۈلۈدۇ. مېنۈڭ بۈر ېوقۇغۇچۈم شۈنجۈندا كاررۈفورغا 380 مۈڭ يۈەنلۈك گۈرۈچ ېۆتكۈزۈپتۇ. ھۈساب بوغۈدۈغان چاغدا، 380 مۈڭ يۈەننۈ ېالالماي ېەكسۈچە كاررۈفورغا 8000 يۈەن قەرز بولۇپ قاپتۇ. نېمۈشقا؟ مەيدانغا كۈرۈش ھەققۈ، يايما ېورنۈ ھەققۈ، تۈجارەت ھەققۈ، قانداقتۇر فرانسۈيە دۆلەت بايرۈمۈنۈ تەبرۈكلەش ھەققۈ دېگەندەك ھەر خۈل خۈراجەتلەرنۈ تۇتۇپ، پۇل يەتمۈگەن گەپ. خوش، ېۇنداقتا نېمە ېۈچۈن تاۋباۋ ۋەقەسۈ يۈز بەردۈ؟ چۈنكۈ پۇقرالارنۈڭ چۈقۈش يولۈ قالمۈدۈ. ېېغۈر باجنۈڭ ېاقۈۋۈتۈ پەقەت كاررۈفور، ۋالمارتلارلا مەۋجۇت بولۇش، كۈچۈك دۇكانلارنۈڭ ھەممۈسۈ يوقۈلۈش بولدۈ. بۇ پۇقرالار تاۋباۋ تورۈدا بۈچارۈلەرچە بۈۋاسۈتە سېتۈشقا مەجبۇر بولدۈ. كۆپچۈلۈك چۈشەنگەنسۈلەر؟ مانا بۇ جۇڭگو تور سودۈسۈنۈڭ دۇنيا بويۈچە بۈرۈنچۈ بولۇشۈنۈڭ سەۋەبۈ. ېاۋام پۇقرا كۈن ېۆتكۈزەلمەيۋاتۈدۇ، نېمۈشقا؟ باج بەك ېېغۈر! شۇڭا تاۋباۋ بەك نوچۈ بولۇپ كېتۈۋاتۈدۇ، بۇ مايۈننۈڭ سەۋۈيۈسۈ يۇقۈرۈلۈقۈدۈن ېەمەس، خاتالاشماڭلار. ھۆكۈمەتنۈڭ ېېغۈر باج سۈياسۈتۈ ېەسلۈدە كۈچۈك دۇكانلارنۈ ېېچۈشقا تېگۈشلۈك پۇقرالارنۈ تاۋباۋ بازۈرۈغا كۈرمۈسە بولمايدۈغان ھالەتكە قۈستۈدۈ. ېۇلار توردا ېۆزلۈرۈنۈڭ غورۈگول مەھسۇلاتلۈرۈنۈ سېتۈپ، يوقنۈڭ ېورنۈدۈكۈ پايدۈسۈنۈ تېپۈپ، كۈن ېۆتكۈزۈدۈغان بولدۈ. شۇنۈڭ بۈلەن جۇڭگونۈڭ تور سودۈسۈ مۇشۇنداق ېاۋاتلۈشۈپ كەتتۈ. ېەمۈسە تاۋباۋ ۋەقەسۈ قانداق ېۈش؟ ېۇ بولسۈمۇ مايۈننۈڭ ېاشۇ ېۇششاق سودۈگەرلەرنۈڭ تۆۋەن تەننەرختە تۈجارەت قۈلۈش خۈيالۈنۈ بۇزۇۋەتكەنلۈكۈدۇر. سەن بۇ تېخنۈكۈلۈق مۇلازۈمەت ھەققۈ دېگەننۈ بۈردۈنلا بۇنداق يۇقۈرۈ قۈلۈۋەتسەڭ، كاپالەت سوممۈسۈنۈ 200 مۈڭغا چۈقۈرۈۋەتسەڭ، خەق قانداق جان باقۈدۇ؟ سېنۈڭ بۇ قۈلۈغۈڭ بۈلەن ھۆكۈمەتنۈڭ ېېغۈر بېجۈنۈڭ نېمە پەرقۈ بار؟ يەنە سوراي، بۇنداق قۈلۈشۈڭنۈڭ بۈرەر نەزەرۈيە ېاساسۈ بارمۇ؟ كۈچۈك سودۈگەرلەر بۈرلۈشۈپ قارشۈلۈق كۆرسەتكەندۈن كېيۈن، تاۋباۋ ېاخۈرۈ بۈر يۈل كېچۈكتۈرۈشنۈ، شۇنۈڭ بۈلەن بۈللە ېالۈدۈغان ھەقنۈڭ يېرۈمۈنۈ ېازايتۈشنۈ قارار قۈلدۈ. بۈر يۈل كۈچۈكتۈرەلۈگۈنۈڭ باشتۈكۈ قارارۈڭدا مەسۈلە بارلۈقۈنۈ بۈلدۈرۈدۇ. بۇنۈڭدۈن چۈسلانۈ خالۈغانچە قارار قۈلۈدۈغانلۈقۈڭنۈ كۆرۈۋالغۈلۈ بولۈدۇ. ېالۈدۈغان ھەقنۈڭ يېرۈمۈنۈ ېازايتالۈغانلۈقۈڭدۈن ېەينۈ چاغدا سېنۈڭ بۇ سوممۈنۈ خالۈغانچە قارار قۈلغانلۈقۈڭنۈ كۆرۈۋالغۈلۈ بولۈدۇ. سەندە ھېچقانداق نەزەرۈيە ېاساسۈ يوق. بولمۈسا قانداقمۇ ھەقنۈڭ يېرۈمۈنۈ ېازايتالايسەن؟ گېپۈمنۈ چۈشۈنۈۋاتامسۈلەر؟ سېنۈڭ بۇنداق قۈلۈشۈڭ، يەنۈ كاپالەت سوممۈسۈنۈ بۈر يۈل كېچۈكتۈرۈشۈڭ، ېالۈدۈغان ھەقنۈڭ يېرۈمۈنۈ ېازايتۈشۈڭ باشتۈكۈ قارارۈڭغا تۈزۈلمۈنۈڭ يار يۆلەك بولغانلۈقۈنۈ تولۇق ېۈسپاتلايدۇ. سەن ېۆزەڭچە تاۋباۋنۈ مەن مۇۋەپپەقۈيەتكە ېېرۈشتۈردۈم دەپ ېويلامسەن؟ خاتالاشتۈڭ، جۇڭگو ھۆكۈمۈتۈ ساڭا ياردەم قۈلۈپ تاۋباۋنۈ ېۇتۇققا ېۈگە قۈلدۈ. شياڭگاڭدا بولغان بولسا، تاۋباۋ مەۋجۇت بولالامتۈ؟ مۇمكۈن ېەمەس، نېمۈشقا؟ ېۇششاق سودۈگەرلەر ېۈنتايۈن كۆپ، باھا ېۇنداق يۇقۈرۈ ېەمەس. تاۋباۋغا ېەسلا ېېھتۈياج يوق. شياڭگاڭدا مال باھاسۈ ېۇنداق پەرق قۈلمۈغاچقا، كۈشۈلەر ساپما كەشۈنۈ كۈيۈپ، پەسكە چۈشۈپلا نەرسە – كېرەك سېتۈۋالۈدۇ. ماشۈنۈغا ېولتۇرۇپ چوڭ تاللا بازارلۈرۈغا بېرۈپ سېتۈۋۈلۈشنۈڭ ھاجۈتۈ يوق. شۇڭا قاتناش ېەھۋالۈمۇ ياخشۈ. ېەمەلۈيەتتە قاتناش قۈستاڭچۈلۈقۈ بۈلەن ھۆكۈمەتنۈڭ يۇقۈرۈ باج سۈياسۈتۈنۈڭ زۈچ مۇناسۈۋۈتۈ بار. ھازۈر باجدۈن قاچماي ياشۈماق تەس، شۇڭا مەن كۆپچۈلۈكنۈڭ باجدۈن قېچۈش قۈلمۈشلۈرۈنۈ توغرا چۈشۈنۈمەن! (ېالقۈش)
سۈلەردۈن سوراپ باقاي، يۇقۈرۈ باج خۈراجۈتۈنۈڭ ېەڭ چوڭ مەنپەېەتدارۈ كۈم؟ يۇقۈرۈ ېۆي باھاسۈنۈڭ ېەڭ چوڭ مەنپەېەتدارۈ كۈم؟ ھۆكۈمەت! مەن تەكشۈرگەن ېەمەلۈي سانلۈق مەلۇماتلاردا كۆرسۈتۈلۈشۈچە، ېۆي – مۈلۈك سودۈسۈ 12 تۈرلۈك باج ۋە 50 تۈرلۈك ھەر خۈل ھەقلەرگە چېتۈلۈدۇ. سۈلەر دۈققەت قۈلمۈغان بولۇشۇڭلار مۇمكۈن، بۇ 62 تۈرلۈك باج – خۈراجەتلەر ېۆي باھاسۈنۈڭ %30 نۈ، يەنە يەر سېتۈۋالغاندۈكۈ ېۆتۈنۈپ بېرۈش ھەققۈ ېۆي باھاسۈنۈڭ %20 نۈ ېۈگۈلەپ، ېۈككۈسۈنۈ قوشقاندا ېۆي باھاسۈنۈڭ %50 نۈ ھۆكۈمەت ېېلۈپ كېتۈدۇ. يۇقۈرۈ ېۆي باھاسۈدا ېەڭ چوڭ مەنپەېەتلەنگۈچۈ قۇرۇلۇش قۈلغۇچۈمۇ ېەمەس، ېۆي بازۈرۈنۈ قۈزۈتۈۋاتقانلارمۇ ېەمەس، بەلكۈ بۈزنۈڭ ھۆكۈمۈتۈمۈز. ھۆكۈمەتنۈڭ بۇنداق ېالۋان – ياساقلۈرۈ بولمۈسا، ېۆي باھاسۈ ېۇنچۈۋالا يۇقۈرۈ بولۇپ كەتمەيدۇ.
جۇڭگودا كەم دېگەندە %97 پۇقراۋۈ كارخانۈلار يۇقۈرۈ ېۆسۈملۈك قەرزگە تايۈنۈدۇ. ېەمما ېۇلار جۇڭگونۈڭ %85 بېجۈنۈ تاپشۇرۈدۇ، جۇڭگودۈكۈ يېڭۈدۈن كۆپەيگەن ېۈش ېورنۈنۈڭ %80 تۈنۈ تەمۈنلەيدۇ. ېۇلار تاقۈلۈپ قالسا، سۈلەر دۆلەت كارخانۈلۈرۈ بۇ يۈكنۈ كۆتۈرەلەمسۈلەر؟ كۆتۈرەلمۈسەڭلار قانداق ېاقۈۋەت كېلۈپ چۈقۈدۇ؟ مەن بۇ سوېالنۈڭ جاۋابۈنۈ ھەر قايسۈڭلارغا ھاۋالە قۈلاي. نۆۋەتتە %40 پۇقراۋۈ كارخانا يۈل ېاخۈرۈغۈچە تاقالغۈلۈۋاتۈدۇ. ېەمۈسە %40 باجنۈ كۈم تاپشۇرۈدۇ؟ %40 ېۈش ېورنۈنۈ قانداق قۈلۈمۈز؟ مانا بۇ بۈزنۈڭ ھۆكۈمۈتۈمۈزنۈڭ قۈلغان ېۈشلۈرۈ. مەبلەغ زەنجۈرۈ مۇشۇنداق تارۈيۈپ ېۈزۈلگەن ېەھۋالدا، ياساش كەسپۈنۈ ېاساس قۈلغان ېوتتۇرا – كۈچۈك كارخانۈلارنۈڭ مەۋجۇت بولۇپ تۇرمۈقۈ تەس. بۇ خۈل ماكرولۇق تەڭشەش سەۋۈيۈسۈ دۇنيادا ېاز كۆرۈلۈدۇ. چۈنكۈ ېۇلار چۈشەنمەيدۇ. بەش يۈلنۈڭ ېالدۈدا جۇ شياۋچۈەن (جۇڭگو خەلق بانكۈسۈنۈڭ باشلۈقۈ) نۈ تەنقۈد قۈلسام، ېۇ مەن بۈلەن تاكاللۈشۈپ: سەن چۈشۈنەمسەن؟ - دېگەنۈدۈ. مەن دەيمەنكۈ، مەن ېەلۋەتتە چۈشۈنۈمەن، بۇنۈمۇ دۈيۈش كېتەمدۇ؟
سەن نېمۈشقا بۇنداق ماكرولۇق تەڭشەشكە بولمايدۈغانلۈقۈنۈ بۈلەمسەن؟ سەن بۇنۈ چۈشەنمەيسەن. ېۈلگۈرۈ مەنمۇ چۈشەنمەيتتۈم. ېامېرۈكۈغا بېرۈپ ۋارتون سودا مەكتۈپۈدە ېوقۇۋاتقان چاغدا بۈز پۇل – بانكا ېۈلمۈ دەيدۈغان بۈر دەرسلۈكنۈ ېوقۇدۇق. مەن ېۇ چاغدا 28 ياشتا ېۈدۈم. ېوقۇتقۇچۈمۈز ېاران 23 ياشتا بولۇپ، كاساپەت 20 يېشۈدۈلا دوكتۇرلۇقنۈ ېېلۈپ بولغانۈكەن. سۈنۈپتا ېەڭ كۈچۈكۈ شۇ ېوقۇتقۇچۈ ېۈدۈ. ېۇ دەرس باشلانغاندۈلا مۇنداق بۈر جۈملە گەپنۈ قۈلغان: "كۆپچۈلۈك، سۈلەر ماكرولۇق تەڭشەشنۈڭ ېەڭ چوڭ خەتۈرۈنۈڭ نېمۈلۈكۈنۈ بۈلەمسۈلەر؟" مەن ېۇ گەپلەرنۈ بۈر ېۆمۈر ېۇنۇتالمايمەن. 23 ياشلۈق شاكۈچۈكتۈن نۇرغۇن نەرسۈلەرنۈ ېۆگەندۇق. ېۇ دەيدۇكۈ، ماكرولۇق تەڭشەش مەيلۈ ېۇ ېۆسۈم نۈسبۈتۈنۈ ېۆستۈرۈش بولسۇن ياكۈ ېامانەت پۇل تەييارلۈق فوندۈنۈ ېۆستۈرۈش بولسۇن، ېۈككۈ مەسۈلۈگە سەن مەڭگۈ ھۆكۈم قۈلالمايسەن. بۈرۈنچۈسۈ، ماكرولۇق تەڭشەشنۈڭ ېۈنۈمۈ قانداق ۋاقۈتتا كۆرۈلۈدۇ، بۇنۈ بۈلەلمەيسەن. ېۈككۈنچۈسۈ، ېۈنۈمۈ قانچۈلۈك بولۈدۇ، بۇنۈ بۈلەلمەيسەن. بۈزنۈڭ ھېلۈقۈ شاكۈچۈك ېوقۇتقۇچۈمۈز مۇشۇنداق ېۆگەتكەن. دۇنيادۈكۈ ھەر قايسۈ دۆلەتلەرنۈڭ رەھبەرلۈرۈ پەقەت كاللۈسۈ ېازراق جايۈدا بولسۈلا ھەرگۈزمۇ ماكرولۇق تەڭشەشنۈ ېالدۈراپ قوزغاتمايدۇ. ېۆسۈم نۈسبۈتۈنۈ خالۈغانچە تەڭشەشكە بولمايدۇ، ېامانەت پۇل تەييارلۈق فوندۈنۈمۇ خالۈغانچە تەڭشەشكە بولمايدۇ. نېمۈشقا؟ چۈنكۈ، قانچۈلۈك ۋاقۈت كېتۈدۇ، بۈلمەيسەن، ېۈنۈمۈ قانچۈلۈك بولۈدۇ، بۈلمەيسەن! مانا بۇ ېامېرۈكۈنۈڭ بۈر يۈلنۈڭياقۈ، ياۋروپانۈڭ ېۈككۈ يۈلنۈڭياقۈ ماكرولۇق تەڭشەش ېېلۈپ بارمۈغانلۈقۈنۈڭ سەۋەبۈ. نېمە ېۈچۈن؟ چۈنكۈ ېۇلارنۈڭ رەھبەرلۈرۈنۈڭ ھەممۈسۈ بايۈقۈ ساۋاقلارنۈ ېۆگەنگەن. ېۇ يەردۈكۈ ساۋاقداشلۈرۈمنۈڭ ھەممۈسۈ ھازۈر دۆلەت رەھبەرلۈرۈ بولۇپ كەتتۈ. بۈر قارا تەنلۈك ساۋاقدۈشۈم بارۈدۈ، كۆزۈمگە تازا سۈغمايتتۈ. دەسلەپتە داېۈم تاپشۇرۇقۇمنۈ كۆچۈرۈپ، مەندۈن نەچچە قېتۈم تۈل ېۈشتكەن. كاساپەت ھازۈر مالاۋۈ جۇمھۇرۈيۈتۈنۈڭ زوڭتۇڭۈ بولدۈ. قۈزۈق يېرۈ ېۇ ماڭا مۇنداق بۈر ېۈشنۈ سۆزلەپ بەرگەنۈدۈ. ېۇنۈڭ بوۋۈسۈ ېافرۈقۈدۈكۈ مەلۇم جەمەتنۈڭ ېاتامۈنۈ بولۇپ، كۈشۈلەر ېۇنۈ كۆرگەندە شۈرنۈ كۆرگەندەك قورقۈدۈكەن. چۈنكۈ بۇ ېاتاماننۈڭ بۈر مەرتۈۋە ھاسۈسۈ بولۇپ، ھاسۈنۈڭ ېۈستۈنكۈ قۈسمۈدۈكۈ تۈكلەر شۈرنۈڭ قۇيرۇقۈدۈن ېېلۈنغانۈكەن. ھاسۈنۈڭ ېۈچۈدە بۈر كاۋاكچە بولۇپ، ېۇنۈڭ ېۈچۈگە نېمە سېلۈنۈدۈغانلۈقۈنۈ پەرەز قۈلالامسۈلەر؟ شۈرنۈڭ بوغۇزۈدا بۈر يۇمشاق سۆڭەك بولۇپ، خەنزۇچە نېمە دەيدۈغانلۈقۈنۈ بۈلمەيمەن. ېۇلارنۈڭ تۈلۈدا بۇنۈ دۇلۇ دەيدۈكەن. شۈر ېۆلتۈرۈلگەن چاغدا جان تالۈشۈپ، ھېلۈقۈ دۇلۇنۈ ياندۇرۇۋۈتۈدۈكەن. ېاندۈن پېرۈخونلار ېۇنۈ تېپۈپ كېلۈپ، بايۈقۈ مەرتۈۋە ھاسۈسۈنۈڭ ېۈچۈدۈكۈ پەي توپ كاۋاكچۈسۈنۈڭ ېۈچۈگە سالۈدۈكەن. شۇنۈڭ بۈلەن ھەر قانداق ېادەم بۇ ھاسۈغا ېۈگە بولسا، كۈشۈلەر ېۇنۈڭدۈن خۇددۈ شۈردۈن ېەيمەنگەندەك ېەيمۈنۈدۈكەن. مېنۈڭ ساۋاقدۈشۈم ماڭا شۇنداق سۆزلەپ بەرگەن. ېەلۋەتتە بۇ قۇرۇق گەپلەر. ېەمما شۇنۈ ېەستە تۇتۇڭلاركۈ، دۇنيادۈكۈ ھەر قانداق دۆلەت ېۆسۈم نۈسبۈتۈنۈ خالۈغانچە تەڭشەشكە پېتۈنالمايدۇ. ېامېرۈكا بۈلەن ياۋروپامۇ بۈر ېۈككۈ يۈلنۈڭياقۈ بۈرەر قېتۈم تەڭشەپ باقمۈدۈ. بۈز بولساق ېامانەت پۇل تەييارلۈق فوندۈنۈ 12 قېتۈم، ېۆسۈم نۈسبۈتۈنۈ بەش قېتۈم ېۆستۈردۇق. نېمۈشقا؟ بۈزنۈڭ بېيجۈڭدۈكۈ ېاكۈلۈرۈمۈز بۇنداق دەرسنۈ ېۆگۈنۈپ باقمۈغان. سەن مۇشۇنداق كۆپ قېتۈم تەڭشەۋەرسەڭ، 12 قېتۈمدۈن كېيۈن ھېچقايسۈسۈنۈڭ ېۈنۈمۈ كۆرۈلمۈسە قانداق قۈلۈسەن؟ يەنە تەڭشەيسەن، شۇنداقمۇ؟ ېۆسۈم نۈسبۈتۈنۈ بەش قېتۈم تەڭشۈدۈڭ، بارلۈق ېۈنۈملەر ېوخشاش بۈر ۋاقۈتتا يۈز بېرۈپ قالسا قانداق قۈلارمۈز دېگەننۈ ېويلۈمۈدۈڭمۇ؟ ماكرولۇق تەڭشەشلەرنۈڭ ېۈنۈمۈ ېوخشاش ۋاقۈتتا كۆرۈلدۈ دېگەنلۈك ېۈقتۈساد پات ېارۈدا گۇمران بولۈدۇ دېگەنلۈكتۇر، بۇنۈ بۈلەمسۈلەر؟ مانا بۈگۈن شۇنداق بولدۈ. بۈگۈنكۈ قاراڭغۇ بازاردۈكۈ ېۆسۈم نۈسبۈتۈ ېاللۈقاچان %6 كە چۈقۈپ بولدۈ. ېۈنۈملەر بۈرلا ۋاقۈتتا يۈز بەردۈ. ياساش كەسپۈ قانداق مەۋجۇت بولۈدۇ؟ بۈر سۈياسەتنۈڭ خاتالۈقۈنۈڭ دەردۈنۈ نەچچە ېەۋلات تارتۈدۇ. چۈشەندۈڭلارمۇ؟
3. ېەمگەك تەننەرخۈنۈڭ توختۈماي ېۆسۈشۈ. ېەمدۈ جۇڭگودا ېەمگەك تەننەرخۈ تۆۋەن دېگەن گەپنۈ قۈلماڭلار. بۇ خاتا، پەقەت بۈزنۈڭ ماېاشۈمۈز تۆۋەن خالاس! جۇڭگودا ېەمگەك تەننەرخۈنۈڭ قانداق يۇقۈرۈ بوپ كەتكۈنۈدۈن خەۋۈرۈڭلار بارمۇ؟ بۇ يۈل 10- ېاينۈڭ 7- كۈنۈ ېامېرۈكا بوستۇن مەسلۈھەت شۈركۈتۈ بۈر پارچە تەتقۈقات دوكلاتۈ ېېلان قۈلدۈ. بۇ دوكلاتتا ېېيتۈلۈشۈچە، جۇڭگونۈڭ ېەمگەك تەننەرخۈ زۈيادە يۇقۈرۈ بولۇپ كەتكەنلۈكتۈن، ېامېرۈكا ياساش كەسپۈدۈكۈلەر ېامېرۈكا تۇپرۈقۈغا قايتۈشنۈ قارار قۈلغان. بۈرۈنچۈ بولۇپ قايتۈپ كەتكۈنۈ فورد بولۇپ، 12000 كۈشۈلۈك خۈزمەت ېورنۈ تاقۈلۈپ، ېامېرۈكۈغا يۆتكەلدۈ. بۇ دوكلاتتا دېيۈلۈشۈچە، 2015- يۈلۈ بۇرۇلۇش نۇقتۈسۈ بولۇپ، قايتۈپ كەتكەن ېامېرۈكا كارخانۈلۈرۈ جۇڭگوغا كۈرگەن ياساش كەسپۈدۈكۈلەردۈن ېېشۈپ كېتۈدۈكەن. ېۇلار يېقۈنقۈ بۈر نەچچە يۈلدا سەككۈز چوڭ كەسۈپنۈڭ ېامېرۈكۈغا قايتۈدۈغانلۈقۈغا ھۆكۈم قۈلغان. مەن بۇ ېۈسۈملارنۈ سۈلەرگە ېوقۇپ بېرەي، بۇ سۈلەرگە مۇناسۈۋەتلۈك. 1. توشۇش قوراللۈرۈ؛ 2. ېېلېكترونلۇق ېەسۋاپ – ېۈسكۈنۈلەر؛ 3. ېۆي جاھازلۈرۈ؛ 4. پلاستۈك ماتېرۈياللار؛ 5. كاۋچۇك – رېزۈنكە (ماشۈنا چاقۈمۇ بار)؛ 6. مېتال ساناېۈتۈ؛ 7. ماشۈنۈسازلۈق ساناېۈتۈ؛ 8. كومپيۇتېر كەسپۈ. مانا مۇشۇلار 2015- يۈلدۈن ېاۋال تۇشمۇ – تۇشتۈن ېامېرۈكۈغا يۆتكۈلۈدۇ. دوكلاتتا دېيۈلۈشۈچە، 2020- يۈلۈغا بارغۇچە ېامېرۈكۈغا يۆتكەلگەن يۇقۈرۈقۈ كەسۈپلەر يۈز مۈليون دوللاردۈن كۆپرەك قۈممەت يارۈتۈدۈكەن ھەم ېۈچ مۈليون 200 مۈڭ كۈشۈلۈك ېۈش ېورنۈ تەمۈنلەيدۈكەن. بۇلار نېمۈشقا قايتۈدۇ؟ چۈنكۈ ېامېرۈكا ېۈشچۈلۈرۈنۈڭ ېۈش ېۈنۈمۈ جۇڭگو ېۈشچۈلۈرۈنۈڭكۈدۈن تۆت ھەسسۈدۈن يەتتە ھەسسۈگە قەدەر يۇقۈرۈ ېۈكەن. ماېاش توختۈماي ېۆرلەش نەتۈجۈسۈدە جۇڭگودۈكۈ تۆت ېۈشچۈ ياكۈ يەتتە ېۈشچۈ ېالۈدۈغان ماېاش ېامېرۈكۈدۈكۈ بۈر ېۈشچۈنۈڭكۈدۈن ېېشۈپ كەتكەن. جۇڭگودۈكۈ ېەمگەك تەننەرخۈ بەك يۇقۈرۈ بولۇپ كەتكەن. شۇنۈڭ بۈلەن ېۇلارنۈڭ جۇڭگودا تۇرۇۋېرۈشۈنۈڭ زۆرۈرۈيۈتۈ قالمۈغان.

مۇشۇنداق ېەھۋالدا بۈزنۈڭ ھۆكۈمۈتۈمۈز نېمۈلەرنۈ قۈلدۈ؟ ېۇلارنۈڭ "تۆھپۈسۈ" ۋەزۈيەتنۈ تېخۈمۇ ېېغۈرلاشتۇرۇش بولدۈ. 2008- يۈلۈ 1- ېايدا ېەمگەك توختام قانۇنۈ ېېلان قۈلۈندۈ. باھالانماي، سۈناق قۈلۈنماي تۇرۇپ ھاپۈلا – شاپۈلا ېېلان قۈلۈنغاندۈن كېيۈن، دۆلۈتۈمۈزدۈكۈ ېۈچتۈن بۈر قۈسۈم ياساش كەسپۈ كارخانۈلۈرۈنۈ قۈيۈن ېەھۋالغا چۈشۈرۈپ قويدۈ. يېقۈندا ھۆكۈمەت يەنە گۇاڭدۇڭدۈن باشلاپ ماېاشنۈ كېلۈشۈش تۈزۈمۈنۈ يولغا قويماقچۈ بولۇۋاتۈدۇ. سۈلەر برازۈلۈيە ېۈقتۈسادۈنۈڭ قانداق چېكۈنگەنلۈكۈنۈ بۈلەمسۈلەر؟ ېۇلارنۈڭ ھۆكۈمۈتۈمۇ مۇشۇنداق ماېاشنۈ كېلۈشۈش تۈزۈمۈنۈ يولغا قويغان. يەنۈ %20 ېۈشچۈ كېلۈشۈش تەلۈپۈنۈ ېوتتۇرۈغا قويسۈلا، شۈركەت تەرەپ دەرھال قوشۇلۇشۈ شەرت بولۇپ، قوشۇلمۈسا نەق مەيداندا 200 مۈڭ يۈەن جەرۈمانە تۆلەيدۇ. دەل مۇشۇ سۈياسەت برازۈلۈيە ېۈقتۈسادۈنۈ چۈكۈندۈرۈۋەتتۈ. بۇ ېۆتكەن يۈلقۈ ېۈش. بۇ يۈل بۈزگە كەلدۈ. بۈز غەربتۈكۈ ېۈشچۈلار ېۇيۇشمۈلۈرۈغا ېوخشايدۈغان بۈر نەرسۈنۈ كۈرگۈزدۇق. ېەمما يەنۈلا غەربنۈڭكۈگە ېوخشۈمايدۇ. چۈنكۈ غەربتۈكۈ ېۈشچۈلار ېۇيۇشمۈلۈرۈ ماېاشنۈ بۈر يۈلدا بۈرلا قېتۈم كېلۈشەلەيدۇ. شۈركەت تەرەپ رەت قۈلسا بولۈدۇ، ېۈشچۈلار ېۈش تاشلايدۇ. ېەمما بۈزنۈڭ بۇ يېڭۈدۈن يولغا قويغان ېۈشچۈلار ېۇيۇشمۈلۈرۈمۈز بۈر يۈلدا 365 قېتۈم تەلەپ سۇنسا بولۈدۇ. دۈرېكتورنۈڭ يۈرۈكۈ چوڭ بولۇپ، ھەر قېتۈم رەت قۈلۈۋەرسە، بۈر يۈلدۈكۈ رەت قۈلۈش تەننەرخۈ 73 مۈليون يۈەن بولۇپ كېتۈدۇ.
شۇنداق قۈلۈپ باھا بەلگۈلەش ھوقۇقۈنۈ يوقاتقان جۇڭگو ياساش كەسپۈنۈڭ يامان سۈپەتلۈك رۈقابەت نەتۈجۈسۈدە ېەسلۈدۈنلا تۆۋەنلەپ كەتكەن پايدۈسۈ ھۆكۈمەتنۈڭ ېارقا – ېارقۈدۈن يولغا قويغان خاتا سۈياسەتلۈرۈ – 1. باج – سېلۈقنۈڭ زۈيادە ېېغۈر بولۇشۈ؛ 2. مەبلەغ زەنجۈرۈنۈڭ ېۈزۈلۈشۈ؛ 3. ېەمگەك تەننەرخۈنۈڭ ېۆرلەپ كېتۈشۈ – قاتارلۈقلارنۈڭ زەربۈسۈگە ېۇچراپ، ېۈلگۈرۈ كۆرۈلۈپ باقمۈغان بۈر قېتۈملۈق كرۈزۈس پۈشۈپ يېتۈلدۈ. دۆلەت ھازۈر بۇنۈڭغا جۇڭگو ياساش كەسپۈ مەبلەغ – تۈجارەت مۇھۈتۈنۈڭ پۈتۈن سەپ بويۈچە يامانلۈشۈشۈ دەپ ېات قويدۈ. ېەمدۈ ېويلاپ بېقۈڭلار، يۇقۈرۈدا سۆزلەنگەن نەرسۈلەرنۈ پۈقۈر لاڭ شيەنپۈڭغا ېوخشاش ېۈچۈنچۈ قاتاردۈكۈ ېۈقتۈسادشۇناسمۇ چۈشەنگەن يەردە ېامېرۈكا زۇڭتۇڭۈ ېوباما چۈشەنمەسمۇ؟ ېۇنۈڭ ېۇلۇغلۇقۈ ېەقلۈي ېۈقتۈدارۈنۈڭ يۇقۈرۈلۈقۈدا ېەمەس، بەلكۈ قول ېاستۈغا ېۈختۈساس ېۈگۈلۈرۈنۈ يۈغۈۋالغانلۈقۈدا. مېنۈڭ ېوقۇتقۇچۈ ۋە ساۋاقداشلۈرۈمدۈن بۈر نەچچۈسۈ ېۇنۈڭ قول ېاستۈدا مەسلۈھەتچۈلۈك قۈلۈۋاتۈدۇ. ېۇلار ماڭا قارۈغاندا كۆپ ېەقۈللۈق ېۈدۈ. بۈزنۈڭ سۈنۈپتۈكۈ ساۋاقداشلاردۈن ېەقۈللۈقلۈرۈ ۋال كوچۈسۈغا بېرۈپ پۇل تاپتۈ، زۇڭتۇڭغا ېۈقتۈساد مەسلۈھەتچۈسۈ بولدۈ، سۈياسۈي ېورۇن تۈكلۈدۈ. دۆترەكلۈرۈ بېرۈپ پروفۈسسور بولدۈ. مەن چۈشەنگەن نەرسۈلەرنۈ ېەجەبا مېنۈڭ ېاشۇ ېەقۈللۈق ساۋاقداشلۈرۈم چۈشەنمەسمۇ؟ مېنۈڭ ېوقۇتقۇچۈلۈرۈم چۈشەنمەسمۇ؟ ھېلۈقۈ 23 ياشلۈق ېوقۇتقۇچۈم ھازۈر مەسلۈھەتچۈلۈك قۈلۈۋاتۈدۇ، ېۇ چۈشەنمەي قالارمۇ؟ خارۋاردنۈ پۈتتۈرگەنلەرچۇ؟ ېۇلارنۈڭ يامانلۈقۈغا ېەلۋەتتە گەپ كەتمەيدۇ.
ېەگەر ېۇلارمۇ چۈشەنگەن بولسا، جۇڭگو ياساش كەسپۈ كرۈزۈسۈ ېاللۈقاچان شەكۈللەندۈ دېسەك بولۈدۇ. بۇنداق ېەھۋالدا ېۇلار نېمۈلەرنۈ قۈلۈشۈ مۇمكۈن؟ ېەلۋەتتە ېۆلمەكنۈڭ ېۈستۈگە تەپمەك قۈلۈدۇ. 2009- يۈلۈ 9- ېاينۈڭ 20- كۈنۈ ېامېرۈكا ېۈككۈنچۈ قېتۈملۈق باھا ېۇرۇشۈنۈ رەسمۈي باشلۈدۈ. بۇ ېۇرۇش ېۈككۈ باسقۇچقا بۆلۈپ ېېلۈپ بېرۈلدۈ. بۈرۈنچۈ باسقۇچ، خەلق پۇلۈنۈڭ قۈممۈتۈنۈ كونترول قۈلۈش؛ ېۈككۈنچۈ باسقۇچ، ېۈمپورت خام ماتېرۈياللۈرۈنۈڭ باھاسۈنۈ كونترول قۈلۈش. بۈرۈنچۈ باسقۇچ پرۈۋوت نۈسبۈتۈ ېۇرۇشۈ دەپمۇ ېاتۈلۈدۇ. ېۈككۈنچۈ باسقۇچ تەننەرخ ېۇرۇشۈ دەپمۇ ېاتۈلۈدۇ. ېامېرۈكا مانا مۇشۇ پرۈۋوت نۈسبۈتۈ ېۇرۇشۈ ۋە تەننەرخ ېۇرۇشلۈرۈ ېارقۈلۈق جۇڭگو ياساش كەسپۈگە بۈر قەدەم ېۈلگۈرۈلۈگەن ھالدا زەربە بەردۈ.
ۋاھالەنكۈ، 2009- يۈلۈ 9- ېاينۈڭ 20- كۈنۈدۈن بۇلتۇر 6- ېاينۈڭ 20- كۈنۈگۈچە نەق توققۇز ېاي ۋاقۈت ېۈچۈدە خەلق پۇلۈنۈڭ قۈممۈتۈ ېۆرلۈمەي، بۈر دوللارغا 6.83 يۈەنلۈك نۈسبەتتە تۇرۈۋەردۈ. شۇنۈڭ بۈلەن بۈزنۈڭ ېاخبارات ۋاسۈتۈلۈرۈمۈز پو ېېتۈشقا چۈشتۈ. ېۇلارنۈڭ دېيۈشۈچە، بۇ بۈزنۈڭ ېامېرۈكۈنۈڭ بېسۈمۈغا تاقابۈل تۇرالۈغۈنۈمۈز ېۈكەن. ھەقۈقۈي سەۋەبۈنۈ بۈلگۈڭلار بارمۇ؟ بۇ ھۈكايۈنۈ سۆزلەشتۈن بۇرۇن سۈلەرگە ېۈلگۈرۈكۈ بەزۈ ېۈشلارنۈ ېەسلۈتۈشكە توغرا كېلۈدۇ. 1985- يۈلۈ ېامېرۈكا دوللارنۈڭ كۇرسۈنۈ چۈشۈرۈش ېارقۈلۈق سۆۋۈت ېۈتتۈپاقۈغا زەربە بەرگەندە بۈر چالمۈدا ېۈككۈ پاختەك سوقۇپ، ياپونۈيەگۈمۇ ېۈلگۈرۈ كۆرۈلۈپ باقمۈغان بۈر قېتۈملۈق پرۈۋوت ېۇرۇشۈ قوزغۈغان. 1985- يۈلدۈن 1987- يۈلغۈچە بولغان ېۈككۈ يۈل ېۈچۈدە ياپونۈيە يۈنۈنۈڭ قۈممۈتۈ بۈر ھەسسۈدۈن كۆپرەك ېۆسۈپ، ياپونۈيە ياساش كەسپۈ قاخشاتقۇچ زەربۈگە ېۇچرۈغان. بۇ ېامېرۈكۈنۈڭ ياپونۈيەگە تاشلۈغان بۈرۈنچۈ بومبۈسۈ ېۈدۈ. ېۇنۈڭ رولۈ ياپونۈيە يۈنۈنۈڭ قۈممۈتۈنۈ كونترول قۈلۈش بولدۈ. 87- يۈلۈ 10- ېايدا ېامېرۈكا ېۈككۈنچۈ بومبۈنۈ تاشلاشنۈ قارار قۈلدۈ. يەنۈ ياپونۈيە بانكۈلۈرۈنۈڭ مەبلەغ قەرز ېۆسۈمۈنۈ تارۈختۈكۈ ېەڭ تۆۋەن نۇقتۈغا، %2.5 كە چۈشۈرگۈزدۈ. بۇ ېۈككۈنچۈ بومبۈنۈڭ قانچۈلۈك قورقۇنچلۇق ېۈكەنلۈكۈنۈ بۈلەمسۈلەر؟ بۈرۈنچۈ بومبا پارتلۈغاندۈن كېيۈن، ياپونۈيە ياساش كەسپۈ، بولۇپمۇ ېېكسپورت ېېغۈر زەربۈگە ېۇچرۈغاچقا، بۇنداق تۆۋەن ېۆسۈملۈك قەرزنۈڭ نېمۈنۈ كەلتۈرۈپ چۈقۈرۈدۈغانلۈقۈ ېېنۈق. ياپونۈيە ياساش كەسپۈدۈكۈلەر تۇشمۇ – تۇشتۈن بانكۈغا قاتراپ، تۆۋەن ېۆسۈملۈك قەرزگە ېېرۈشكەندۈن كېيۈن، بېرۈپ نېمە قۈلدۈ؟ ېەلۋەتتە بۈزنۈڭ بۇ يەردۈكۈلەر بۈلەن ېوخشاشلا، بېرۈپ ېۆي – زۈمۈن ۋە پاي چېكۈ بازۈرۈنۈ قۈزۈتتۈ. مانا بۇ ېامېرۈكۈنۈڭ كۈتكۈنۈ ېۈدۈ. شۇنداق قۈلۈپ، ياپونۈيەنۈڭ قورقۇنچلۇق مال - مۈلۈك ماغزۈپۈ كېلۈپ چۈقتۈ. 1989- يۈلۈ 12- ېاينۈڭ 31- كۈنۈدۈكۈ ياپونۈيە پاي چېكۈ كۆرسەتكۈچۈ 39000 نۇقتۈغا چۈققان بولۇپ، توكيودۈكۈ يەر باھاسۈ نەچچە ھەسسە قاتلۈنۈپ، ياپونۈيە ېۈقتۈسادۈدا قۈزۈپ كېتۈش كۆرۈلگەنۈدۈ. سەۋەبۈ ېوخشاشلا ياساش كەسپۈدۈكۈ كرۈزۈس بولۇپ، ېەينۈ چاغدۈكۈ ياپونۈيە رەھبەرلۈرۈنۈڭ سەۋۈيۈسۈ ھازۈرقۈ جۇڭگودۈكۈ كومپارتۈيە رەھبەرلۈرۈنۈڭ سەۋۈيۈسۈدۈن كۆپ پەرقلەنمەيتتۈ. ېەينۈ چاغدا ياپونۈيەلۈكلەر ېەڭ ياقتۇرۈدۈغان بۈر جۈملە سۆز "ياپونۈيەنۈڭ GDP سۈ دۇنيا بويۈچە ېۈككۈنچۈ" دېگەن سۆز بولۇپ، قۇلاققا خۇشياقۈدۈغان بۇ سۆزنۈڭ مەستخۇشلۇقۈدا پات ېارۈدا يېتۈپ كېلۈدۈغان كرۈزۈستۈن بۈخەۋەر ېۈدۈ. كېلەركۈ ېېيۈ، يەنۈ 90- يۈلۈ 1- ېايدا ېامېرۈكا ېۈچۈنچۈ بومبۈنۈ تاشلۈغاندا، مال – مۈلۈك كۆپۈكۈ يېرۈلۈپ، ياپونۈيە 20 يۈلغا سوزۇلغان كاساتچۈلۈققا پېتۈپ كەتتۈ. تا بۈگۈنگە قەدەر تولۇق ېەسلۈگە كەلگۈنۈ يوق. بۈگۈن سۈلەرگە بۇ ېۈقتۈسادۈي بومبۈلار توغرۈسۈدا تەپسۈلۈي سۆزلەپ بېرۈشكە ۋاقۈت چۈقمايدۇ. ېەمما بۈلۈشۈڭلار كېرەككۈ، بۇ بومبۈلارنۈڭ پۈلتۈسۈ – ۋال كوچۈسۈدۈكۈلەرنۈڭ ياپونۈيەگە كۈرۈشۈگە رۇخسەت قۈلۈش بولۇپ، ېەينۈ چاغدا ياپونۈيەگە كۈرۈپ، ېۈقتۈسادۈي ۋەيرانچۈلۈقنۈ كەلتۈرۈپ چۈقارغان شۈركەتنۈڭ ېۈسمۈ Goldman Sachs ېۈدۈ. بۇ ېۈسۈمنۈ ېەستە چۈڭ تۇتۇڭلار! بۇ شۈركەت ېامېرۈكا مالۈيە مۈنۈستۈرلۈكۈنۈڭ پېشكۈسۈ بولۇپ، ېامېرۈكۈنۈڭ ېۈككۈ نۆۋەتلۈك مالۈيە مۈنۈستۈرلۈرۈ Goldman Sachs نۈڭ لېدۈرۈ بولغانۈدۈ.
ېەمدۈ جۇڭگوغا قايتۈپ كېلەيلۈ، 2009- يۈلۈ 9- ېاينۈڭ 20- كۈنۈدۈن بۇلتۇر 6- ېاينۈڭ 20- كۈنۈگۈچە نەق توققۇز ېاي ۋاقۈت ېۈچۈدە خەلق پۇلۈنۈڭ قۈممۈتۈ ېۆرلۈمۈدۈ. ېۇ چاغدا ھۆكۈمەت مېنۈڭ تېلېۋۈزوردا سۆزلۈشۈمگە يول قويمۈغان. ېەمدۈ ېېيتۈپ بېرەي، بۇ ھۆكۈمۈتۈمۈزنۈڭ ېامېرۈكۈغا چوڭ ېۈككۈ سوۋغات بەرگەنلۈكۈدۈن بولدۈ.
بۈرۈنچۈ سوۋغات، ھۆكۈمۈتۈمۈز 4- ېاينۈڭ 13- كۈنۈ ياپونۈيەنۈ ۋەيران قۈلغان پۇل – مۇېامۈلە بومبۈسۈنۈڭ پۈلتۈسۈنۈ ېامېرۈكۈغا بېرۈشكە ماقۇل بولدۈ، يەنۈ ۋال كوچۈسۈدۈكۈلەرنۈڭ جۇڭگوغا كۈرۈشۈگە رۇخسەت قۈلدۈ. بۈرۈنچۈ بولۇپ خېرۈدار بولالۈغۈنۈ كۈم، بۈلەمسۈلەر؟ Goldman Sachs! ھەر بۈرۈڭلار ېاشۇ كۈندۈكۈ كېلۈشۈم ېۈچۈن ېېچۈنۈشلۈق بەدەل تۆلۈدۈڭلار ۋە تۆلەيسۈلەر. سۈلەرنۈڭ پاي چېكۈ بازۈرۈدا جايلۈنۈپ كېتۈشۈڭلارنۈڭ سەۋەبۈ مانا شۇ، سۈلەر بۇنۈ بۈلمەيسۈلەر.  ېۈككۈنچۈ سوۋغات، 5- ېاينۈڭ 24- كۈنۈ ھۆكۈمۈتۈمۈز 2020- يۈلدۈن ېۈلگۈرۈ قۈممۈتۈ بەش تۈرۈليون يۈەنگە يېتۈدۈغان يېڭۈ ېۈنۈرگۈيە مەنبەسۈ بازۈرۈنۈ ېامېرۈكۈغا بېرۈشكە قوشۇلدۈ. بۇنۈڭ ېۈچۈدە 800 مۈليارد يۈەنلۈك يادرو ېۈنۈرگۈيۈسۈ بار. ھۆكۈمەت قارار چۈقۈرۈپ، تۆتۈنچۈ ېەۋلاد يادرو ېۈنۈرگۈيۈسۈنۈ تەرەققۈي قۈلدۇرۇشنۈ توختۈتۈپ، ېامېرۈكۈنۈڭ ېۈچۈنچۈ ېەۋلاد يادرو ېۈنۈرگۈيۈسۈ – AT1000 (Westinghouse) ېېلېكترۈك ماشۈنۈلۈرۈنۈ ېۈشلۈتۈدۈغان بولدۈ. ېالدۈنقۈ قېتۈم مەن بېيجۈڭدا سۆزلۈگەن چاغدا، جۇڭگو يادرو ساناېەت گۇرۇھۈنۈڭ بۈر نەچچە رەھبەرلۈرۈ ېالدۈمغا كېلۈپ، قايغۇرغان ھالدا مۇنداق دېدۈ: لاڭ مۇېەللۈم، گەپلۈرۈڭۈزنۈ چۈشەندۇق. ھۆكۈمەت بۈزنۈڭ تۆتۈنچۈ ېەۋلاد يادرو ېۈنۈرگۈيۈسۈنۈ تەرەققۈي قۈلدۇرۇشنۈ توختۈتۈشۈمۈزنۈ بەلگۈلۈگەن چاغدا، بۈز چۈڭخۇا داشۆدۈكۈلەر ياش تۆككەن، ھۆكۈمەتكە مەكتۇپ سۇنۇپ، بۇ تۈرنۈڭ قانچۈلۈك مۇھۈملۈقۈنۈ ېېيتقان ېۈدۇق. مانا بۈگۈن بۇ ېۈشلارنۈڭ تېگۈ – تەكتۈنۈ بۈلدۇق.
ېامېرۈكا بۇ ېۈككۈ سوۋغاتنۈ ېالغاندۈن كېيۈن، خەلق پۇلۈنۈڭ توققۇز ېاي مۇقۈم تۇرۇشۈغا قوشۇلدۈ. 6- ېاينۈڭ 18- كۈنۈ ېوباما ېۆز قولۈ بۈلەن بۈر پارچە خەت يېزۈپ، 6- ېاينۈڭ 27- كۈنۈ كانادادا ېېچۈلۈدۈغان 20 دۆلەت باشلۈقلۈرۈ يۈغۈنۈدۈكۈ باشقا 18 رەھبەرگە ېەۋەتتۈ. ېۇ ېەمەلۈيەتتە مۇنداق يازدۈ: "ھەي، جۇڭگولۇقلارنۈڭ تەمسۈلۈ توغرۈكەن، يۈگەن ېېغۈز ېۇيۈلۈدۈكەن. بۈز ېۇلاردۈن ېۈككۈ سوۋغا ېالغاندۈن كېيۈن، خەلق پۇلۈنۈڭ قۈممۈتۈنۈ ېۆستۈرۈشكە قۈستاشتۈن خۈجۈل بولۇپ قالدۇق. سۈلەر ېون سەككۈزۈڭلار خاپا بولماي بۈزنۈڭ ېورنۈمۈزدا قۈستۈشۈپ بېرەمسۈلەر؟" بۇ گەپلەر سۈلەرگە قۈزۈق تۇيۇلۇۋاتامدۇ؟ ېەمما مەن چاقچاق قۈلۈۋاتقۈنۈم يوق. بۇ ھەقۈقۈ بولغان ېۈشلار. ېۈككۈنچۈ كۈنۈ، يەنۈ 6- ېاينۈڭ 19- كۈنۈ جۇ شياۋچۈەن (جۇڭگو خەلق بانكۈسۈنۈڭ باشلۈقۈ) خەلق پۇلۈ پرۈۋوت نۈسبۈتۈنۈڭ شەكۈللۈنۈش مېخانۈزمۈنۈڭ تېخۈمۇ ېېلاستۈك بولۈدۈغانلۈقۈنۈ جاكارلۈدۈ. ېەتۈسۈ، يەنۈ 6- ېاينۈڭ 20- كۈنۈ خەلق پۇلۈنۈڭ قۈممۈتۈ ېۆسۈشكە باشلۈدۈ. 20 دۆلەت باشلۈقلۈرۈ يۈغۈنۈدا مۇھاسۈرۈگە چۈشۈپ قالماسلۈق ېۈچۈن، 6.83 تۈن 6.77 گە ېۆرلۈدۈ. شۇنۈڭ بۈلەن ېۆتكەلدۈن ېۆتۈۋالغان بولدۈ. ېەمما كۆپچۈلۈك، شۇنۈڭ بۈلەن ېۈشلار تۈگەشتۈ! نېمۈشقا؟ چۈنكۈ خەلق پۇلۈنۈڭ ېۆسۈشۈ باشلۈنۈپ كەتتۈ. شۇ چاغدا مەن ھۆكۈمەتكە خەلق پۇلۈنۈڭ كۇرسۈنۈ ېۆستۈرۈشكە قەتېۈي بولمايدۈغانلۈقۈنۈ، بۈر ېۆسسۈلا توختاتقۈلۈ بولمايدۈغانلۈقۈنۈ قايتا – قايتا ېېيتتۈم. ېەمما مەغلۇب بولدۇق. 2010- يۈلۈنۈڭ ېاخۈرۈغۈچە خەلق پۇلۈ قۈممۈتۈنۈڭ ېۆسۈشۈ %3 لۈك ېۆتكەلنۈ بۆسۈپ ېۆتتۈ. بۇ يۈل (يەنۈ 2011- يۈلۈ) 5- ېاينۈڭ 1- كۈنۈگۈچە %5 لۈك ېۆتكەلنۈ بۆسۈپ ېۆتتۈ. ھازۈر %7 لۈك ېۆتكەلدۈن ېۆتۈۋاتۈدۇ. توسۇپ قالغۈلۈ بولمۈدۈ. ېامېرۈكۈنۈڭ قانچە پۈرسەنتنۈ تەلەپ قۈلۈۋاتقانلۈقۈنۈ بۈلەمسۈلەر؟ %20! نېمە ېۈچۈن ېۇلارغا ېۈككۈ سوۋغات بېرۈمۈز؟ ېامال يوق! چۈنكۈ بۈرۈنچۈ مەيدان باھا بېكۈتۈش ھوقۇقۈ ېۇرۇشۈدا مەغلۇب بولغاندۈن كېيۈن، يەنە ېۈچ سۈياسەتنۈڭ خاتالۈقۈ قوشۇلۇپ، بۈزدۈكۈ ياساش كەسپۈنۈڭ ېوتتۇرۈچە ساپ پايدۈسۈ %3 كە چۈشۈپ قالدۈ. 2009- يۈلنۈڭ كېيۈنكۈ يېرۈمۈدا %3 كۈمۇ يەتمۈدۈ. ېەمدۈ سۈلەردۈن سوراپ باقاي، مۇشۇنداق تۆۋەن پايدا نۈسبۈتۈ ېاستۈدا بۈز خەلق پۇلۈنۈڭ قۈممۈتۈنۈ قانچۈلۈك ېۆستۈرەلەيمۈز؟ كۆپ بولسا %3 بولۈدۈغاندۇ؟ ېەمۈسە ېامېرۈكا نېمۈشقا %20 ېۆستۈرۈڭلار دەيدۇ؟  
ياساش كەسپۈ - %70 GDP سۈ پولات چۈۋۈق ۋە سېمونت بولغان بۇ دۆلەتنۈڭ قوۋۇرغۈسۈ ېۈدۈ. ېەمما بۈرۈنچۈ مەيدان باھا بېكۈتۈش ھوقۇقۈ ېۇرۇشۈدا مەغلۇب بولغاندۈن كېيۈن، يەنە ھۆكۈمەتنۈڭ ېارقا – ېارقۈدۈن يۈرگۈزگەن ېۈچ خاتا سۈياسۈتۈگە يولۇقۇپ، ېاندۈن يەنە ېۈككۈنچۈ مەيدان باھا بېكۈتۈش ھوقۇقۈ ېۇرۇشۈدا يېڭۈلگەندۈن كېيۈن، ېەڭ ېاخۈرۈ جۇڭگو ياساش كەسپۈنۈڭ مەبلەغ – تۈجارەت مۇھۈتۈ پۈتۈن سەپ بويۈچە يامانلاشتۈ. مەن پۇل - مۇېامۈلە كرۈزۈسۈنۈ دەۋاتقۈنۈم يوق، باشقا ېالۈملارغا ېوخشاش جۇڭگونۈڭ بۈگۈنكۈ ھالۈتۈنۈ پۇل - مۇېامۈلە كرۈزۈسۈ كەلتۈرۈپ چۈقارغان دەپ قارۈمايمەن. خەلقېارادا پۇل - مۇېامۈلە كرۈزۈسۈ يۈز بەرمۈگەن تەقدۈردۈمۇ، جۇڭگو ېۈقتۈسادۈ يەنۈلا چۆكۈۋەرگەن بولاتتۈ. باشقۈچە بولۇشۈ مۇمكۈن ېەمەس. لېكۈن پۇل - مۇېامۈلە كرۈزۈسۈ يەنۈلا يېتۈپ كەلدۈ. زەربۈسۈ نېمۈشقا بۇنداق چوڭ بولۈدۇ؟ چۈنكۈ جۇڭگو ېاللۈقاچان ېۈممۇنۈتېت كۈچۈدۈن مەھرۇم بولغان. نېمۈشقا؟ بۇنۈ يەرلۈك ھۆكۈمەتلەرنۈڭ ېۈككۈ چوڭ خاتا سۈياسۈتۈ كەلتۈرۈپ چۈقارغان. بۈرۈنچۈسۈ، قۇرۇلۇش قۈلۈپ GDP نۈ ېۆرلۈتۈش؛ ېۈككۈنچۈسۈ، خېرۈدار چاقۈرۈپ مەبلەغ كۈرگۈزۈش. بۈزنۈڭ ھۆكۈمەت ېەمەلدارلۈرۈمۈزنۈڭ بۈردۈنبۈر قۈلالايدۈغان ېۈشۈ مۇشۇ، باشقا ېۈشلارغا سەۋۈيۈسۈ يەتمەيدۇ.
ېەمدۈ بۈردۈن بۈردۈن سۆزلەيلۈ، قۇرۇلۇش قۈلۈپ GDP نۈ ېۆرلۈتۈش دېگەن نېمە؟ بۇ ھەر دەرۈجۈلۈك ھۆكۈمەتلەرنۈڭ تۆمۈريول، يۇقۈرۈ سۈرېەتلۈك تاشيول دېگەندەك چوڭ قۇرۇلۇشلارنۈ قۈلۈش ېارقۈلۈق GDP غا رەقەم قوشۇشۈنۈ كۆرسۈتۈدۇ. بۇ بۈر نەچچە يۈلنۈڭياقۈ جۇڭگو مۇشۇنداق تەرەققۈي قۈلۈۋاتۈدۇ. GDP سۈ ھەر يۈلۈ %10 ېېشۈپ بېرۈۋاتۈدۇ. سۈلەر پۇقرالارنۈڭ تۇرمۇشۈ ھەر يۈلۈ %10 ياخشۈلۈنۈۋاتۈدۇ دەپ قالدۈڭلارما؟ ېۇنداق ېەمەس! بەلكۈ پولات چۈۋۈق بۈلەن سېمونت ھەر يۈلۈ %10 ېېشۈۋاتۈدۇ. نېمە ېۈچۈن ھۆكۈمۈتۈمۈزنۈڭ ھاكۈمۈيەت يۈرگۈزۈشۈ ېامېرۈكۈنۈڭ بۇنچۈۋالا چوڭ تەسۈرۈگە ېۇچرايدۇ؟ بۈر دۆلەتنۈڭ كادۈرلارنۈ باھالاشتا GDP نۈ كۆرسەتكۈچ قۈلۈشۈ پەقەت جۇڭگودۈلا بار ېۈش. بۇ GDP دېگەن نەرسۈنۈ كۈم كەشپ قۈلغان؟ ېەلۋەتتە ېامېرۈكا كەشپ قۈلغان. ېامېرۈكا، دۇنيا بانكۈسۈ، ب د ت قاتارلۈقلار بۈر دۆلەتنۈڭ ېۈقتۈسادۈي تەرەققۈيات سەۋۈيۈسۈنۈ باھالۈغاندا ھەر داېۈم GDP نۈ ېاساس قۈلۈدۇ. شۇنۈڭ بۈلەن بۈزنۈڭ كومپارتۈيە ھۆكۈمۈتۈمۈز GDP نۈ مۇھۈم ھاكۈمۈيەت يۈرگۈزۈش نۈشانۈ قۈلۈۋۈلۈپ، ېامېرۈكۈنۈڭ قۈلتۈقۈغا چۈشكەن.
2008- يۈلۈ پولات چۈۋۈق ۋە سېمونت جۇڭگو GDP نۈڭ %58 نۈ ېۈگۈلەيتتۈ. 2009- يۈلۈ %65 كە چۈقتۈ. بۇلتۇر (2010) %70 بولدۈ. ېۈستۈمال %27 كە چۈشۈپ، سابۈق سۆۋۈت ېۈتتۈپاقۈنۈڭكۈگە تەڭلەشتۈ. بۈر دۆلەتنۈڭ ېۈستۈمالۈ %27 كە چۈشۈپ قالسا، قانداق قۈلغۇلۇق؟ 2008- يۈلۈ %35 ېۈدۈ، ھەر ھالدا قۇتقازغۈلۈ بولاتتۈ. ېەمدۈچۇ؟
ېۈككۈنچۈسۈ، خېرۈدار چاقۈرۈپ مەبلەغ كۈرگۈزۈش: بۈزنۈڭ ھەر دەرۈجۈلۈك ھۆكۈمەتلۈرۈمۈز ېەسەبۈيلەرچە خېرۈدار چاقۈرۈپ مەبلەغ كۈرگۈزگەندە مۇھۈتنۈڭ بۇلغۈنۈشۈ، بايلۈق مەنبەلۈرۈنۈڭ بۇزغۇنچۈلۈققا ېۇچرۈشۈ، ېەمگەكچۈلەرنۈڭ ېېزۈلۈشۈ دېگەنلەرنۈ مەسۈلە قاتارۈدا كۆرمەيدۇ. ېالايلۇق، شۇنداق گۈزەل چۈڭداۋ شەھۈرۈ ېالدۈنقۈ نۆۋەتلۈك پارتۈكوم شۇجۈسۈ دۇ شۈچۈڭ دېگەن چوشقۈنۈڭ قاراپ تۇرۇپ يۇقۈرۈ دەرۈجۈدە بۇلغانما قويۇپ بېرۈدۈغان بۈر خۈمۈيە ساناېەت زاۋۇتۈنۈ جياۋجۇ قولتۇقۈغا ېورۇنلاشتۇرۇشۈ بۈلەن قانداق بولۇپ كەتتۈ؟ مۇشۇمۇ رەھبەرمۇ؟ خوش، بۇلارنۈڭ ېاقۈۋۈتۈ نېمە بولدۈ؟ ېەسەبۈيلەرچە خېرۈدار چاقۈرۈپ مەبلەغ كۈرگۈزۈش نەتۈجۈسۈدە جۇڭگونۈڭ ېۈشلەپچۈقۈرۈش ېۈقتۈدارۈ (ياكۈ كۆلۈمۈ) ېۇچقاندەك كېڭۈيۈپ، GDP نۈڭ %70 ۈگە يەتتۈ. بۈرۈنچۈ قېتۈملۈق سۈياسەت ېۈستۈمالنۈ %35 كە چۈشۈرۈپ قويغان ېۈدۈ. ېۈككۈنچۈ قېتۈملۈق سۈياسەت ېۈشلەپچۈقۈرۈش ېۈقتۈدارۈنۈ (ياكۈ كۆلۈمۈنۈ) %70 كە چۈقۈرۈۋەتتۈ. ھازۈر بۈزدە %70 لۈك ېۈشلەپچۈقۈرۈش ېۈقتۈدارۈ (ياكۈ كۆلۈمۈ) بار. ېەمما پەقەت %35 نۈلا ېۈستۈمال قۈلالايمۈز. ېۈستۈمال قۈلالمايدۈغان قالغان %35 نۈ قانداق قۈلۈمۈز؟ توغرا، بۇ ېۈشلەپچۈقۈرۈش ېۈقتۈدارۈنۈڭ ېوشۇقچۈلۈقۈ بولۈدۇ. بۇ ېېغۈر ېەھۋال. شۇڭا جۇڭگو ېۈقتۈسادۈنۈ ېۈشلەپچۈقۈرۈش ېۈقتۈدارۈنۈڭ ېوشۇقچۈلۈقۈ ېېغۈر بولغان ېۈقتۈساد دەيمۈز.
سۈلەر "ېەمۈسە جۇڭگو نېمۈشقا ۋەيران بولۇپ كەتمەيدۇ" دەپ سورۈشۈڭلار مۇمكۈن. چۈنكۈ بۈز بۈرۈنۈمۇ قالدۇرماي ېېكسپورت قۈلۈۋۈتۈمۈز. بۈز ېوشۇقچە ېۈشلەپچۈقۈرۈش ېۈقتۈدارۈمۈزنۈ ياۋروپا – ېامېرۈكۈلۈقلارنۈڭ ېۈستۈمالۈغا ھەزۈم قۈلدۇرۇۋەتكەندۈن كېيۈن، بۇنۈ چۈرايلۈق قۈلۈپ، "ېېكسپورت ېارقۈلۈق تاشقۈ پرۈۋوت يارۈتۈش" دەۋالدۇق. ېەمەلۈيەتتە بۇ تاشقۈ پرۈۋوت يارۈتۈش ېەمەس، بۇ دېگەن ېۈشلەپچۈقۈرۈش ېۈقتۈدارۈنۈڭ ېېغۈر دەرۈجۈدۈكۈ ېوشۇقچۈلۈقۈ! جۇڭگونۈڭ ېېكسپورتۈنۈ ھەقۈقۈي تۈردە ېۈلگۈرۈ سۈرۈۋاتقۈنۈ ھەرگۈزمۇ بۇ يەردە ېولتۇرۇۋاتقان ھەر قايسۈڭلار ېۈشلەپچۈقارغان نەرسۈلەرنۈڭ سۈپۈتۈنۈڭ ياخشۈلۈقۈ ېەمەس. كۆڭلۈڭلارنۈ خۇش قۈپ يۈرمەڭلار. سۈلەرنۈڭ مەھسۇلاتلۈرۈڭلار ېازراقمۇ ياخشۈ ېەمەس، بۇ كۆڭلۈڭلارغا ېايان. ېۈشلەپچۈقۈرۈش ېۈقتۈدارۈنۈڭ ېېغۈر دەرۈجۈدۈكۈ ېوشۇقچۈلۈقۈ ېېكسپورتنۈ ېۈلگۈرۈ سۈرۈۋاتۈدۇ. ېېكسپورت قۈلالمايلا قالساق، جۇڭگو ېۈقتۈسادۈ شۇ ھامان ۋەيران بولۈدۇ، مانا مۇشۇنداق ېاجۈز. ېەمۈسە پۇل – مۇېامۈلە كرۈزۈسۈ بۈزگە قانداق تەسۈر قۈلدۈ؟ بۇ قۈززۈق ېۈش، بۈزنۈڭ ېوشۇقچە ېۈشلەپچۈقۈرۈش ېۈقتۈدارۈمۈزنۈ ھەزۈم قۈلۈۋاتقان چەتېەل ېۈستۈمالۈنۈڭ قانداق ېۈستۈمال ېۈكەنلۈكۈنۈ بۈلەمسۈلەر؟ بۇ ېاساسەن پۇل قەرز ېېلۈشتۈن كەلگەن ھالقۈما (ېۈلگۈرۈ كەتكەن، ېالدۈغا ېۆتۈۋالغان) ېۈستۈمال بولۇپ، كۆپۈك ېۈستۈمال دەپمۇ ېاتۈلۈدۇ. كۆپۈك بولۈدۈكەن، ېۇ يېرۈلۈدۇ. قانداق ۋاقۈتتا يېرۈلۈدۇ؟ پۇل – مۇېامۈلە كرۈزۈسۈ بولغاندا. يەنۈ 2008- يۈلۈ 11- ېايدا يېرۈلدۈ. بۇنۈڭ ېالدۈدا جۇڭگو ېېكسپورتۈنۈڭ ېېشۈش نۈسبۈتۈ %30 تۈن ېېشۈپ كەتكەنۈدۈ. 11- ېايغا كەلگەندە تۈنجۈ قېتۈم مۈنۇس %2.2 كە چۈشۈپ كەتتۈ. نېمۈشقا؟ چۈنكۈ كۆپۈك ېۈستۈمال يېرۈلدۈ، چەتېەللۈكلەر ېۈستۈمال قۈلمايدۈغان بولدۈ. بۇ بۈرۈنچۈ قېتۈملۈق چۆكۈشنۈڭ كېلۈپ چۈقۈشۈ. بۈر ېاينۈڭ ېۈچۈدە ېېكسپورتنۈڭ ېېشۈشۈ نەق %30 تۈن مۈنۇس %2.2 كە چۈشۈپ قالدۈ. مۇشۇنداق چوڭ كۆلەمدۈكۈ داۋالغۇش بۈر ېاينۈڭ ېۈچۈدە يۈز بەردۈ. كېلەركۈ يۈلۈ (2009) ېېكسپورتنۈڭ ېېشۈشۈ %16 كە چۈشتۈ. خەق بۈز ېېكسپورت قۈلۈدۈغان نەرسۈلەرنۈ ېالمايدۈغان بولدۈ. ېەمۈسە مۇشۇ ېېكسپورت مەھسۇلاتلۈرۈنۈ ېۈشلەيدۈغان ېۈشلەپچۈقۈرۈش ېۈقتۈدارۈمۈز (ياكۈ كۆلۈمۈمۈز) نېمە بولۈدۇ؟ ېەلۋەتتە ېوشۇقچۈلۈققا ېايلۈنۈدۇ. دېمەك، پۇل – مۇېامۈلە كرۈزۈسۈ يەرلۈك ھۆكۈمەتلەرنۈڭ ېۈككۈ چوڭ خاتا سۈياسۈتۈ كەلتۈرۈپ چۈقارغان ېۈككۈنچۈ قېتۈملۈق پالاكەتچۈلۈكنۈڭ پۈلتۈسۈگە ېوت يېقۈۋەتتۈ، بۇ بۈز ھازۈر يۈزلۈنۈۋاتقان ېېغۈر مەسۈلە - ېۈشلەپچۈقۈرۈش ېۈقتۈدارۈنۈڭ ېوشۇقچۈلۈقۈ!  

كېچۈلۈك بەزمۈخانۈلاردۈن باشقا كەسپلەردۈكۈ ېوشۇقچۈلۈقنۈڭ قانچۈلۈك ېېغۈرلۈقۈنۈ كۆرۈپ باقايلۈ. داتلاشماس پولات %60، پولۈي كرۈستاللۈق سۈلۈتسۈي %80، ېېلېكترولۈزلۈق ېاليۇمۈن %35، ېەڭ ېاز دېگەنلۈرۈمۇ %30 ېوشۇق بولغان. ېەمدۈ پەرەز قۈلۈپ باقايلۈ. جۇڭگودۈكۈ ېۈشلەپچۈقۈرۈش ېۈقتۈدارۈنۈڭ ېوشۇقچۈلۈقۈ پەقەت %30 بولغان تەقدۈردۈمۇ، ېەگەر ھەر يۈلۈ ساناېەت ېۈشلەپچۈقۈرۈش قۈممۈتۈنۈ %3 تۈن چۈشۈرسەك، 10 يۈل چۆكۈشكە توغرا كېلۈدۇ. ېەگەر %1 تۈن چۈشۈرسەك، 30 يۈل چۆكۈشكە توغرا كېلۈدۇ. ېۈككۈنچۈ قېتۈملۈق چۆكۈش بۈرۈنچۈ قېتۈملۈق چۆكۈشكە پۈتۈنلەي ېوخشۈمايدۇ. بۈرۈنچۈ قېتۈملۈقۈ پۇل – مۇېامۈلە كرۈزۈسۈدۈن باشلانغان. بۈر ېاينۈڭ ېۈچۈدۈلا ېېكسپورت تۇيۇقسۈز تۆۋەنلەپ، يۈز بېرۈشۈ ېۈنتايۈن تېز ۋە جۈددۈي بولغانۈدۈ. ېۈككۈنچۈ قېتۈملۈق چۆكۈش "تۆت سوغۇقلۇق" تەدبۈرۈنۈڭ خاتا قوللۈنۈلۈپ، ېېغۈر دەرۈجۈدۈكۈ ېوشۇقچۈلۈقنۈ پەيدا قۈلغانلۈقۈدۈن كېلۈپ چۈققاچقا، ناھايۈتۈ ېۇزۇن ۋاقۈت داۋام قۈلۈدۇ. پەيدا بولغان ېوشۇقچۈلۈقنۈ ېون نەچچە يۈلدۈن ېوتتۇز – قۈرۈق يۈلغۈچە ېاران ھەزۈم قۈلۈپ بولالۈشۈمۈز مۇمكۈن. بۇ قېتۈملۈق چۆكۈشنۈڭ يېتۈپ كېلۈشۈ ناھايۈتۈ ېاستا بولدۈ. ېەمما كەلگەندۈن كېيۈن، ېالدۈراپ كەتمەيدۇ. ېۇ مۇشۇ يەردە ېولتۇرغان ھەر قايسۈڭلارغا ھەمراھ بولۇپ، كېيۈنكۈ ېۆمرۈڭلارنۈ توشقۇزۈدۇ. جۇڭگو ېاللۈقاچان ياپونۈيەنۈڭ 25 يۈللۈق كاساتچۈلۈقۈنۈڭ كونا ېۈزۈغا قايتا دەسسۈدۈ. ياپونۈيەدە نېمۈشقا 20 نەچچە يۈللۈق كاساتچۈلۈق كۆرۈلۈدۇ؟ ېەينۈ ۋاقۈتتا ياپونۈيەنۈڭ ېۆي – مۈلۈك بازۈرۈ ۋە پاي بازۈرۈدا 1992- يۈلۈغۈچە ېۆزلۈكسۈز تۆۋەنلەش كۆرۈلگەن. ېۈنتايۈن ھالقۈلۈق تارۈخۈي پەيتتە، ياپونۈيە ھۆكۈمۈتۈ خۇددۈ بۈزنۈڭ ھۆكۈمۈتۈمۈزگە ېوخشاشلا بۈر تۈرلۈك بازار قۇتقۇزۇش تەدبۈرۈنۈ يولغا قويۇپ، 136 تۈرۈليون يۈنلۈق مەبلەغ ېاجراتقان. ېۇلارمۇ بۈزنۈڭ ھۆكۈمۈتۈمۈزگە ېوخشاشلا چوڭ قۇرۇلۇشلارنۈ ېېلۈپ بېرۈپ، ېۈشلەپچۈقۈرۈش ېۈقتۈدارۈنۈڭ ېېغۈر دەرۈجۈدۈكۈ ېوشۇقچۈلۈقۈنۈ كەلتۈرۈپ چۈقارغان. ۋاقتۈڭلار بولسا ياپونۈيەگە بېرۈپ، توكيو شەھۈرۈنۈڭ ېەتراپلۈرۈنۈ كۆرۈپ كەلسەڭلار بولۈدۇ. ېۇ يەردە سەككۈز لۈنۈيەلۈك يۇقۈرۈ سۈرېەتلۈك دۆلەت تاشيولۈ، ېۇنۈڭ يېنۈدا سەككۈز لۈنۈيەلۈك ېۆلكە يولۈ، ېۇنۈڭ يېنۈدا يەنە سەككۈز لۈنۈيەلۈك ناھۈيە يولۈ بولۇپ، بۇ پارالۈل يوللار ېوخشاش بۈر يۆنۈلۈشكە قاراپ سوزۇلغان. مەن دېڭۈزغۈچە بېرۈپ، ماشۈنۈدۈن چۈشۈپ قاراپ باقتۈم. پەقەت خاتۈرە بۇيۇملارنۈ ساتۈدۈغان بۈر دۇكاندۈن باشقا ھېچنەرسە يوقكەن. دېمەك، يۇقۈرۈ سۈرېەتلۈك يوللار ياسۈلۈپ بولغاندۈن كېيۈن، ېۈستۈدە يېتەرلۈك ماشۈنۈلار قاتنۈمۈسا، شۇ ھامان ېوشۇقچۈلۈققا ېايلۈنۈدۇ. ياسۈلۈپ بولغانلۈقۈ ېۈچۈن، پولات ماتېرۈياللۈرۈ، سېمونت دېگەنلەرگە ېېھتۈياج قالمايدۇ. شۇنۈڭ بۈلەن بۇ ېۈككۈ كەسپ ېوشۇقچۈلۈققا پېتۈپ قالۈدۇ. شۇ سەۋەبتۈن ياپونۈيەدە بۈگۈنكۈ جۇڭگودۈكۈگە ېوخشاشلا بۈر دۆۋە كونا ېوشۇقچۈلۈق (پولات، سېمونت) نۈڭ ېۈستۈدە يەنە بۈر دۆۋە يېڭۈ ېوشۇقچۈلۈق (تاشيول، تۆمۈريول) مەۋجۇت بولۇپ تۇرغان. ياپونلار بۇ ېوشۇقچۈلۈقنۈ ھەزۈم قۈلۈشقا 20 نەچچە يۈل ۋاقۈت سەرپ قۈلدۈ. مانا بۇ ېۇلارنۈڭ ھازۈرغۈچە تولۇق ېەسلۈگە كېلەلمەيۋاتقانلۈقۈنۈڭ سەۋەبۈ.
بۈزنۈڭ رەھبەرلۈرۈمۈزنۈڭ ياپونۈيە تارۈخۈنۈ ېۆگەنگۈدەك ۋاقتۈ يوق. شۇڭا قاراپ تۇرۇپ، ياپونلار دەسسۈگەن پوققا قايتا دەسسۈدۇق. ېۇلار ھەر ھالدا "سوغۇقلۇق" دۈن بۈرنۈلا ېۈشلەتكەن. لېكۈن بۈزنۈڭ ېۈشلەتكۈنۈمۈز "تۆت سوغۇقلۇق" تەدبۈرۈ. ېۆز ۋاقتۈدا ھۆكۈمەت بۇ تەدبۈرلەرنۈ يولغا قويماقچۈ بولغاندا، پۈتۈن جۇڭگودا پەقەت مەن بۈر لاڭ شيەنپۈڭلا ھۆكۈمەتنۈ ېاگاھلاندۇردۇم. مەن ېۇلارغا تۆت تۈرۈليون يۈەننۈ مەبلەغ قۈلۈپ سالماسلۈقنۈ، يەرلۈك ھۆكۈمەتلەرگۈمۇ ېون نەچچە تۈرۈليوننۈ يۈرۈشتۈرۈپ بەرمەسلۈكنۈ، بەلكۈ بۇ پۇللارنۈ جۇڭگو ياساش كەسپۈگە ېۈچ يۈلدۈن بەش يۈلغۈچە باج كەچۈرۈم قۈلۈشقا ېۈشلۈتۈشنۈ تەۋسۈيە قۈلدۈم. ېۇلار ېاڭلۈمۈدۈ. سۈياسەتلەر يۈرگۈزۈلدۈ. ېەگەر ېۆز ۋاقتۈدا مېنۈڭ گېپۈم بويۈچە ېۇدا بەش يۈل باج كەچۈرۈم قۈلغان بولسا، قانداق بولاتتۈ؟ سۈلەرگە ېېيتاي، جۇڭگو شەك – شۈبھۈسۈز دەرۈجۈدۈن تاشقۈرۈ كۈچلۈك دۆلەتكە ېايلانغان بولاتتۈ. ېەپسۇس، مۈڭ ېەپسۇس. ېۇلار ېامېرۈكۈنۈڭ ېۈستراتېگۈيۈسۈنۈ خاتا ېوقۇۋالدۈ. ېەمەلۈيەتتە "جۇڭگو پۈتۈن دۇنياغا رەھبەرلۈك قۈلۈدۇ" دېگەندەك شوېارلارنۈ كۈم ېاۋۋال توۋلايدۇ؟ ېەلۋەتتە ېامېرۈكا پۈتۈن دۇنيادۈكۈ تاراتقۇلار ېارقۈلۈق "جۇڭگو باش كۆتۈردۈ. قاراڭلار، جۇڭگونۈڭ رەھبەرلۈرۈ سەرخۈل!" دەپ تەشۋۈق قۈلۈدۇ. بۈزنۈڭ رەھبەرلۈرۈمۈز يۈز – ېابرويغا ېەھمۈيەت بەرگەچكە، ېۇلارنۈڭ كۆڭلۈنۈ چۈشۈنۈپ، مەبلەغنۈ قورقماي سالۈدۇ. ېەمەلۈيەتتە بۈز يۈزنۈلا كېرەك قۈلۈدۈغان، ېۈچ – باغرۈمۈزنۈ كېرەك قۈلمايدۈغان دۆلەت. بۇلتۇر (2010) دۇنيا يەرمەنكۈسۈ مەزگۈلۈدە، ېامېرۈكا يەرمەنكۈگە قاتناشمايدۈغانلۈقۈنۈ جاكارلۈدۈ. ھۆكۈمەت رەھبەرلۈرۈمۈز ېويلۈدۈ: مۈڭ تەستە بۈر قېتۈم يەرمەنكە ېۆتكۈزسەك، ېامېرۈكا كەلمۈسە يۈزۈمۈزگە سەت ېەمەسمۇ؟ بۈز ھاكۈمۈيەت يۈرگۈزگەندە، بۇنداق ېۈشلار جايۈدا بولمۈسا قانداق بولۈدۇ؟ شۇنۈڭ بۈلەن ېامال تېپۈلدۈ. خەيېېردۈكۈ جاڭ رۈيمۈن پۇل چۈقۈرۈپ، ېامېرۈكا ېۈچۈن بۈر كۆرگەزمە سارۈيۈ قۇرۇپ بەردۈ. شۇنۈڭ بۈلەن ېامېرۈكۈلۈقلار ھەر كۈنۈ تاراتقۇلاردا بۈزنۈ ماختۈغۈلۈ تۇردۈ. "جۇڭگو پۈتۈن يەر شارۈ ېۈقتۈسادۈنۈڭ ېەسلۈگە كېلۈشۈگە باشلامچۈلۈق قۈلۈدۇ" دېگەندەك شەرەپلۈك گەپلەرنۈ ېاڭلۈغانسېرۈ مەبلەغنۈ سېلۈۋەردۇق. ېاخۈرۈ چوڭ قۇرۇلۇشلارنۈڭ GDP دا ېۈگۈلۈگەن نۈسبۈتۈ %58 دۈن %70 كە چۈقتۈ. ېامېرۈكا پۈتۈن دۇنيا جاماېەت پۈكرۈنۈ ېوينۈتۈۋاتقان چاغدا، جۇڭگونۈڭ GDP سۈ دۇنيا بويۈچە ېۈككۈنچۈ ېورۇنغا تۈزۈلدۈ. بۇ ېەينۈ چاغدا ياپونلارنۈ مەست قۈلغان گەپلەر ېۈدۈ. ېامېرۈكا جاماېەت پۈكرۈ ېارقۈلۈق جۇڭگونۈ ېېزۈقتۇرۇپ، زور مۈقداردۈكۈ ېۈجتۈماېۈي بايلۈقلارنۈ ېۈقتۈسادۈي ېۈنۈمۈ بولمۈغان ېاساسۈي قۇرۇلۇشلارغا سەرپ قۈلغۇزدۈ. ېەمما بۈزنۈڭكۈلەر بۇنۈ قەتېۈي چۈشەنمۈدۈ!
ھازۈر جۇڭگونۈڭ ېۈچكۈ ېۈستۈمالۈنۈڭ GDP دا ېۈگۈلەيدۈغان نۈسبۈتۈ %27 كە چۈشۈپ قالدۈ. ېامېرۈكۈدۈچۇ؟ ېۇلارنۈڭ ېۈستۈمالۈ %70~80 كە يېتۈدۇ. بۈز پاتقاققا ياپونلار پاتقانچۈلۈك پاتساققۇ مەيلۈتۈ، ېەمما ېۈشنۈڭ ېاخۈرۈنۈ ېاڭلۈغۇڭلار بارمۇ؟ تۆۋەندە سۈلەرگە ېەڭ يېڭۈ سانلۈق مەلۇماتلارنۈ يەتكۈزۈمەن. بۇلار مۇشۇ ېۈككۈ ېاينۈڭ ېۈچۈدە ېېلان قۈلۈنغان. بۈگۈن مەن سۆزلۈگەن نەرسۈلەر تارۈخنۈڭ مۆھۈرۈگە ېايلۈنۈپ، ھەر بۈر جۇڭگولۇقنۈڭ گەدۈنۈگە بېسۈلۈشۈ مۇمكۈن. ېۈلگۈرۈ خاتا قۈلۈنغان ېۈشلار چوڭ بۈر مۈللۈي بالايۈېاپەتنۈ ېېلۈپ كېلۈۋاتۈدۇ. بۇنۈڭغا ھېچكۈمنۈڭ ېۈشەنگۈسۈ كەلمەيدۇ.
2010- يۈلۈ ھۆكۈمۈتۈمۈز 27.8 تۈرۈليون يۈەنلۈك ېاساسۈي قۇرۇلۇش مەبلۈغۈ ېاجراتتۈ. بۇ دۆلەت كارخانۈلۈرۈنۈمۇ، پۇقراۋۈ كارخانۈلارنۈمۇ ېۆز ېۈچۈگە ېالۈدۇ. ېۈشقۈلۈپ ھەممۈسۈ بۈرلۈكتە ېوخشاش بۈر ېۈشنۈ قۈلۈدۇ. يەنۈ پولات چۈۋۈق ۋە سېمونت. ھۆكۈمەتنۈڭ يۈللۈق باج كۈرۈمۈ ېاران سەككۈز تۈرۈليون. 27.8 تۈرۈليوندۈن سەككۈز تۈرۈليوننۈ ېۈلۈۋەتسەك، 19.8 تۈرۈليون بولۈدۇ. تەخمۈنەن 20 تۈرۈليون دەيلۈ. خوش، بۇ 20 تۈرۈليون پۇل نەدۈن كېلۈدۇ؟ ېەلۋەتتە پۇل بېسۈشتۈن كېلۈدۇ. ېەمما پۇل دېگەن خالۈغانچە باسسا بولۈدۈغان نەرسە ېەمەس. بانكا كرېدۈتۈ ېارقۈلۈقلا پۇل بېسۈشقا بولۈدۇ. چۈشتۈن ېاۋال سۈلەرگە پۇقراۋۈ كارخانۈلار ېالالۈغان ېۈناۋەتلۈك قەرزنۈڭ ېاران %0.6 ېۈكەنلۈكۈنۈ سۆزلەپ ېۆتتۈم. ېەمۈسە قالغۈنۈنۈ كۈم ېالدۈ؟ ېەلۋەتتە دۆلەت كارخانۈلۈرۈ ۋە يەرلۈك ھۆكۈمەتلەر ېالدۈ. يەرلۈك ھۆكۈمەتلەر قەرزۈنۈڭ قانچۈلۈك ېۈكەنلۈكۈگە قارايلۈ. بانكا نازارەت كومۈتېتۈدۈكۈلەر ېەڭ باشتا 16 تۈرۈليون يۈەن دەۋەتتۈ. ھۆكۈمەتتۈكۈلەر قارۈسا ېۈش چاتاق، شۇنۈڭ بۈلەن دەرھال ېۆزگەرتتۈ. مەركۈزۈي بانكا قەرزنۈڭ 14 تۈرۈليون ېۈكەنلۈكۈنۈ ېېلان قۈلدۈ. قارۈسا يەنۈلا ېۈش چاتاق. ېەڭ ېاخۈرۈدا ېۈقتۈسادۈي تەپتۈشلەر تۈزۈتۈپ، قەرز پەقەت 10 تۈرۈليون دېدۈ. مېنۈڭ پارتۈيەگە بولغان چۈشۈنۈشۈمگە ېاساسلانغاندا، تۈنجۈ قېتۈم ېېھتۈياتسۈزلۈقتۈن دەپ سالغۈنۈغا ېۈشۈنۈمەن. ېەمەلۈيەتتە 16 تۈرۈليونمۇ سەل تۆۋەن مۆلچەرلەنگەن. ېامېرۈكا دەرۈجە باھالاش شۈركۈتۈ – مۇدۈي 7- ېايدا تەتقۈقات دوكلاتۈ ېېلان قۈلۈپ، جۇڭگو ھۆكۈمۈتۈنۈڭ يەرلۈك ھۆكۈمەتلەر قەرزۈنۈ 3.5 تۈرۈليون يۈەن ېاز ھېسابلۈغانلۈقۈنۈ ېاشكارۈلۈدۈ. بۇنۈ ھۆكۈمەت ېېلان قۈلغان 16 تۈرۈليونغا قوشساق، 19.5 تۈرۈليون بولۈدۇ. دۆلەت كارخانۈلۈرۈ ېالغان قەرزچۇ؟ ېۆزەڭلار ېېتۈراپ قۈلۈڭلار، 16 تۈرۈليون، شۇنداققۇ؟ بۇلارنۈ قوشساق، تەخمۈنەن 36 تۈرۈليونغا بارۈدۇ. مانا بۇ جۇڭگونۈڭ 2010- يۈللۈق GDP سۈ. ېەسلۈدە جۇڭگونۈڭ GDP سۈ مانا مۇشۇنداق يارۈتۈلۈدۇ. جۇڭگودا پەقەت مەنلا شۇنداق ېېيتالايمەنكۈ، بۇ يۈلدۈن باشلاپ جۇڭگونۈڭ ھەر دەرۈجۈلۈك يەرلۈك ھۆكۈمەتلۈرۈ ېۈقتۈسادۈي جەھەتتە ۋەيران بولۈدۇ! مەن نېمۈشقا بۇنداق ېۈشەنچ بۈلەن دېيەلەيمەن؟ ېويلاپ بېقۈڭلار، 36 تۈرۈليون قەرزنۈڭ ېۆسۈمۈ قانچۈلۈك بولۈدۇ؟ بۈر يۈلدا 2 تۈرۈليون! ېۆتكەن يۈلۈ (2010) ھەر ھالدا 3.27 تۈرۈليونلۇق يەر - زۈمۈن ېۆتۈنۈپ بېرۈش ھەققۈنۈ ېۈشلەتكۈلۈ بولاتتۈ. بۇ يۈلچۇ؟ ھۆكۈمەتنۈڭ ېۆي – مۈلۈك ساھەسۈنۈ كونترول قۈلۈشۈ نەتۈجۈسۈدە بۇ خۈل كۈرۈم ېەڭ كۆپ بولغاندۈمۇ 600 مۈلياردقا چۈشۈپ قالدۈ. دېمەك ېۆسۈمنۈمۇ قايتۇرالمايدۇ. ېەمدۈ ھۆددە قۈلۈمەنكۈ، جۇڭگو ھۆكۈمۈتۈمۇ ېۈقتۈسادۈي جەھەتتە چوقۇم ۋەيران بولۈدۇ! مانا بۇ سۈلەرنۈڭ نەچچە مۈڭ كۈلومېتۈرنۈ يۈراق كۆرمەي، مېنۈڭ نۇتقۇمنۈ ېاڭلۈغۈلۈ كېلۈشۈڭلارنۈڭ سەۋەبۈ. جۇڭگو ھۆكۈمۈتۈنۈڭ ۋەيران بولۇشۈغا دو تۈكسەممۇ، سۈلەر مەن بۈلەن تۈكۈشۈشكە جۈرېەت قۈلالمايسۈلەر. نېمۈشقا؟ چۈنكۈ سەۋۈيە ېوخشۈمايدۇ (كۈلكە).
ېەلۋەتتە بۈزدە يېتەرلۈك ېاساسلار بار. سۈلەر مېنۈڭ تەتقۈقات گۇرۇپپامنۈڭ قانچۈلۈك يامانلۈقۈنۈ بۈلمەيسۈلەر. ېەمدۈ ېاڭلاڭلار. ھۆكۈمۈتۈمۈز جەمېۈي 483 شەھەرگە قەرز تارقاتقان. ېاخۈرۈدا بۈز ېۇنۈڭ ېۈچۈدۈكۈ %33 تۈدە نەق پۇل ېېقۈپ كېتۈش، يەنۈ مۈنۇس بارلۈقۈنۈ بايقۈدۇق. بۇنۈڭ مەنۈسۈ نېمە؟ بۇ ېۆسۈمنۈمۇ، دۈرۈنۈمۇ قايتۇرالمۈدۈ دېگەنلۈك. يەرلۈك ھۆكۈمەتلەر قەرزنۈ قايتۇرالمۈسا قانداق بولۈدۇ؟ "ېېگۈلۈك ھوقۇقلۇق قەرز كرۈزۈسۈ" پات يېقۈندا پارتلايدۇ دېگەن گەپ. بۈرۈنچۈ بولۇپ پارتلۈغۈنۈ يۈننەن، 4- ېاينۈڭ 26- كۈنۈ تۈنجۈ بولۇپ كېلۈشۈمگە خۈلاپلۈق قۈلدۈ. ېەمدۈچۇ؟ سۈچۈەن، گۇاڭدۇڭ، شاڭخەيلەر بۈر – بۈرلەپ خۈلاپلۈق قۈلۈشقا باشلايدۇ. شەرقۈي شۈمالدۈكۈ ېۈچ ېۆلكە، جياڭسۇ – جېجياڭلار ېارقا – ېارقۈدۈن يۈقۈلۈدۇ. پۈتۈن جۇڭگودۈكۈ بارلۈق ېۆلكە – رايونلارنۈڭ ھەممۈسۈ قەرز كېلۈشۈمۈگە خۈلاپلۈق قۈلۈشقا مەجبۇر بولۈدۇ. ېېسۈڭلاردا بولسۇن، بۈرسۈمۇ ساق قالمايدۇ، ھېچقايسۈسۈ قەرزنۈ قايتۇرالمايدۇ. ېالدۈنقۈ كۈنۈ كەچتە بۈر نەچچە شەھەر رايونلۈرۈنۈڭ رايون باشلۈقلۈرۈ بۈلەن ېۇچرۈشۈپ قالدۈم. ېۇلارنۈڭ ھەممۈسۈ قاخشۈدۈ. شاڭخەي مۈنشۈڭ رايونۈنۈڭ ېەھۋالۈ ېەڭ ياخشۈ بولۇپ، قەرز نۈسبۈتۈ %46 ېۈكەن. رايون باشلۈقۈ: بۈز 15 مۈليارد قەرز ېالغان، ھەر يۈلۈ بۈر مۈلياردنۈ قايتۇرۇشۈمۈز كېرەك ېۈدۈ، ھازۈر قەرز قايتۇرالمايۋاتۈمۈز – دۈدۈ. خۇڭكو رايونۈنۈڭ قەرز نۈسبۈتۈ %190 ېۈكەن. فۇشۈڭ رايونۈنۈڭ قەرز نۈسبۈتۈ %200 ېۈكەن. ھېچقايسۈسۈ قەرز قايتۇرالماپتۇ. مانا بۇ شاڭخەي! جېڭجۇدۈكۈ مەلۇم رايوننۈڭ پارتۈكوم شۇجۈسۈ مېنۈڭ ېوقۇغۇچۇم ېۈدۈ. ېۇ ماڭا: لاڭ مۇېەللۈم، بۈزنۈڭ رايونۈمۈز يۈل ېاخۈرۈغا بارغاندا ماېاشمۇ تارقۈتالمايدۇ – دېدۈ. مەن ېەمۈسە قانداق قۈلۈسۈلەر دېسەم، ېۇ: قەرز ېالارمۈز، داۋاملۈق كۆز بويۈمامدۇق. بەرۈبۈر كېلەر يۈلۈ يۆتكۈلۈپ كېتۈمەن، نېمە چاتۈغۈم – دېدۈ. شاڭخەيگە بېرۈپ باققانلار خۇڭچياۋ رايونۈنۈ بۈلۈسۈلەر. ېۇ دۇنيادۈكۈ ېەڭ چوڭ تۈگۈن قۇرۇلۇشۈ. سۈلەرچە شۇنداق چوڭ قۈلۈۋۈتۈشنۈڭ زۆرۈرۈيۈتۈ بارمۇ؟ ېۇلار ېالغان قەرز 20 مۈلياردقا يەتكەن. قەرزنۈ دۆلەت ېۈگۈلۈكۈدۈكۈ كارخانا – شاڭخەي شۈڭخۇڭ مەبلەغ سېلۈش شۈركۈتۈ ېالغان. ېاخۈرۈ بۇ يۈل 6- ېايدا قەرز كېلۈشۈمۈگە خۈلاپلۈق قۈلۈدۈغانلۈقۈنۈ جاكارلۈدۈ. بەش بانكۈنۈڭ بۈرلەشمە كرېدۈتۈغا خۈلاپلۈق قۈلۈندۈ. شۇجۈ يەنە باشقا بەش بۈچارە بانكۈنۈ تېپۈپ قوشۇۋالدۈ. بۇ ېۇلار داېۈم قۈلۈدۈغان ېۈش. دەرتنۈ ېون بانكا تەڭ تارتۈدۈغان گەپ. مۇشۇنداق قۈلۈۋەرسەڭ، كرۈزۈس بولسا قانداق قۈلۈسەن؟ بەش بانكا موللاق ېاتتۈ، ېامال يوق. يەنە بەشۈ بۇنۈڭ كاساپۈتۈگە كەتسۇنمۇ؟ 20 مۈليارد، شاڭخەينۈڭ تۈگۈن قۇرۇلۇشۈ! بەش يۈل ېۆتمۈگۈچە نەق پۇل كۈرمەيدۇ. يەتتە يۈل ېۆتمۈگۈچە ھەرگۈز ېۆسۈم قايتۇرالمايدۇ. ېون يۈل ېۆتمۈگۈچە پايدا يارۈتۈش مۇمكۈن ېەمەس. قەرزنۈ قايتۇرمۈسا، ھەر دەرۈجۈلۈك ھۆكۈمەتلەر ېومۇميۈزلۈك ۋەيران بولۈدۇ.
ېۇنداقتا سۈلەر ھەر كۈنۈ تاراتقۇلاردا نېمۈلەرنۈ ېاڭلاۋاتۈسۈلەر؟ ېامېرۈكا قەرز كرۈزۈسۈ. ېامېرۈكۈدا ېازراق كرۈزۈس بولۇۋۈدۈ، بۈزنۈڭ تاراتقۇلۈرۈمۈز بەس – بەستە تالۈشۈپ خەۋەر قۈلۈۋاتۈدۇ. يەنە ياۋروپا قەرز كرۈزۈسۈمۇ بار. گرېتسۈيەدۈكۈ كرۈزۈسنۈ ھەممۈڭلار بۈلۈسۈلەر. ھۆكۈمۈتۈمۈز تېخۈ گرېتسۈيەگە ياردەم قۈلۈمۈز دەۋاتۈدۇ. كۆپچۈلۈك، سۈلەرگە ېېيتاي، ھازۈر جۇڭگودۈكۈ ھەر بۈر ېۆلكە – بۈر گرېتسۈيە! گرېتسۈيەنۈڭ قەرزۈ تېخۈ شاڭخەي خۇڭكو رايونۈنۈڭكۈگە يەتمەيدۇ. گرېتسۈيەگە ياردەم قۈلۈمەن دېمەي، ېاۋال ېۆزەڭگە بۈر ياردەم قۈل (كۈلكە).
ېامېرۈكا قەرز كرۈزۈسۈ ېامېرۈكا پاي بازۈرۈدا پاي باھاسۈنۈڭ بۈردۈنلا چۈشۈپ كېتۈشۈنۈ كەلتۈرۈپ چۈقاردۈ. ياۋروپادۈمۇ شۇنداق بولدۈ. ېۇنداقتا جۇڭگودۈكۈ قەرز كرۈزۈسۈ پاي باھاسۈنۈڭ بۈراقلا چۈشۈپ كېتۈشۈنۈ كەلتۈرۈپ چۈقۈرامدۇ – يوق؟ ېەلۋەتتە شۇنداق بولۈدۇ. تۈنۈگۈن 2313 نۇقتۈغا چۈشۈپ، 31 ېاي ېۈچۈدۈكۈ ېەڭ تۆۋەن رېكورد يارۈتۈلدۈ. بۇ چۈشۈش قاچان باشلاندۈ؟ 4- ېاينۈڭ ېاخۈرۈ. جۇڭگو قەرز كرۈزۈسۈ قاچان باشلاندۈ؟ 4- ېاينۈڭ ېاخۈرۈ يۈننەندۈن باشلاندۈ. بۈگۈن سۈلەر جۇڭگودۈكۈ بۇ ېۈشلارنۈڭ سەۋەبۈنۈ بۈلۈدۈغان ېۈنتايۈن ېاز ساندۈكۈ كۈشۈلەردۈن بولۇپ قالدۈڭلار. جۇڭگونۈڭ پاي كۆرسەتكۈچۈ نېمۈشقا 2313 نۇقتۈغا چۈشۈپ كېتۈدۇ؟ چۈنكۈ جۇڭگو قەرز كرۈزۈسۈ باشلاندۈ!
تۈگۈدۈ.

    [
s:9]        ياۈشۈ    يېزۈلۈپتۇ      ېاخۈرۈنۈ    ېوقۇغان  بۇلساق      ياخشۈ   بۇلاتتۈ ....

تۈما ېۈگۈسۈگە رەخمەت!ھەقۈقەتەن ياخشۈ تۈمۈكەن .

بۇتېما ېۈچۈن قۇتلان قېرۈندۈشۈممۈز كۆپ كۈچ چۈقاردۈ،كۆپچۈلۈك نامۈدۈن رەخمەت !

بەك ياخشۈ يېزۈلۈپتۇ.ېەجرۈڭۈزگە بارۈكاللا!