نۆۋەتتە ئىستۇدېنىتلار ئوقۇش پۈتكۈزۇپ جەميەتكە يۈزلەنگەندىن كېيىن،كۆڭۇلدىكىدەك خىزمەتكە ئورۇنلىشىشى باش قېتىقچىلىقىغا ئايلاندى.ئەمىلىيەتتە ئولار بىرەر شىركەتتە ئىشلىسە خىزمەت ئۇرىنىغا ئېرىشىپلا قالماي ،جەمئيەتنىڭ ئىشقا ئورۇنلىشىشى بېسىمىنى يەڭگىللەتكىلى ،مىللى كارخانىلىرمىزنى ئىختىساسلىقلار بىلەن تەمىنلەپ ،مەلوم ئىقتىسادىي كىرىم ياراتقىلى ،شۇنداقلا بۇ جەريانىدا ئۆز ئالدىغا ئىگىلىك تىكلىيەلىشى ياكى شىركەتلەردە غۇللوق خادىمغا ئايلىنىپ،ئۆزگىچە يۇللارنى تاپالىشىمۇ مۇمكىن ئىدى،بىراق ئىستۇدېنىتلار ئاساسان بۇ يۇلنى تاللىمايدۇ ،بۇنىڭ سەۋەبى نېمە؟
..ئاتا ئانىلار بالىلارنىڭ كەلگۇسىگە تۇغرا قارىشى كېرەك.
شىنجاڭ مالىيە -ئىقتىساد ئۇنۋىرىسىتىتى سودا-سانائەت مەمۇرىي باشقۇرۇش ئىنىستۇتىدىن دوتىسنىت نۇرگۇل قادىر مۇخبىرنىڭ زىيارەت تېمىسىنى ئاڭلىغاندىن كېيىن،40تىن ئارتۇق ئۇقۇغۇچىسىغا<<ئالىي مەكتەپنى پۈتكۇزگەنلەر نېمە ئۇچۇن مىللىي كارخانىلارنى خېزمەت نىشانى قىلىپ تاللىمايدۇ؟>>دېگەن سۇئالنى قويغاندا ،ئولارنىڭ كۆپىنچىسى ئاتا-ئانىلىرىنىڭ قۇشۇلمايدىغانلىقىنى ئىيتىشتى.


<<مۇستافا>>ئىمپورت-ئېكىسپورت سڭدا چەكلىك شىركىتنىڭ باش دېرىكتۇرى مۇھەممەت ياسىن بۇ ھەقتە مۇنداق دېىدى:
--ئالىي مەكتەپنى پۇتكۇزگەنلەرنىڭ مىللىي كارخانىلارنى تاللىماسلىقىدا ئاتا-ئانىلارنىڭ تەسىرى ھەقىقەتەن زور.ئولار شىركەتتە ئىشلەشنى خىزمەت ،دەپ قارىمايدۇ،پەقەت ھۆكۇمەت ئورنىدا ئىشلىسە ،ئاندىن ئۇنى <<خىزمەتچى >>قىلغان ئىشىنى <<خىزمەت >>دەپ قارايدۇ بۇ خىل قاراش بالىلىرىغىمۇ سىڭىپ كۆپلىگەن ئىستۇدېنىتلار دا بۇ خىل قاراش ئومۇملىشىپ كەتكەن ،شۇڭا شىركەتلەرگە خىزمەت ئىزدەپ كەلگەن ئىستۇدېنىتلار نۆۋەتتىكى قىيىنچىلىقنى ھەل قىلىشى ئۈچۈنلا كىلىدۇ ،ئاخىرغىچە ئىشلەپ ،كۈچ قوشۇشنى ئۇيلايدىغانلىرى يۇق دىيەرلىك ،مۇنداق بىر ياشنى ئۇچراتتىم:ئۇ تىببى ئۇنۋىرسىتىنى پۈتكۈزۇپ ،ئۆزئالدىغا شىپاخانا ئاچقانكەن،ئەمما ئانىسى ھۆكۆمەت ئۇرنىدىن خىزمەت تىپىشىنى تەلەپ قىلغاچقا ئۇ ئاخر كەسپىنى تاشلاپ ئامانلىق ساقلىغۇچى بۇپتۇ  نەتىجىدە ئىلگىركىدىن ئازلىغاننىڭ ئۇستىگە ئۆگەنگەنلىرىنى ئۇنتۇپ كېتىپتۇ.شۇڭا ئاتا-ئانىلار پەرزەنىتلەرنىڭ خىزمەت ئىزدىشىگە ،كەلگۇسىگە،ئۆگەنگەنلىرىگە ھۆرمەت قىلىشى،ئۆزىنىڭ قارىشىنى باشقىلارغا تاڭماسلىق كېرەك.

ئۇرۇمچى شەھرىدە ئولتۇرۇشلوق ئابلەت ئەپەندى مۇنداق دېدى:
-كارخانىلار دا سۇغۇرتا،ئىجدىماي كاپالەت،مائاش قاتارلىقلار مۇقىم ئەمەس،بۇ ئاتا-ئانىلارنىڭ ئەڭ چۇڭ ئەندىشىسى،ھۆكۇمەت ئورۇنلىرىنىڭ مائاشى مۇقىم،ۋاختـىدا تارقىتىدۇ .ئۇنىڭ ئۈستىگە سۇغۇرتا قاتارلىقلارنى ۋاختىدا نەقلەشتۇرگىلى بۇلىدۇ.
نۇرگۇل قادىر بۇ ھەقتا مۇنداق دېدى:--ئاتا-ئانىلارنىڭ بۇ ئەندىشىسى ئۇرۇنسىز،دەپ قارىغىلىمۇ بولمايدۇ،ئەمما كارخانا باشقۇرۇش تۇزۇلمىسىنىڭ يىلسېرى ،مۇكەمملەششىگە ئەگىشىپ ،مائاشنى ئالالماسلىق ئەھۋالى ئاساسەن تۈگىتىلدى،ئۇنىڭ ئۈستىگە ئەمگەك تۇختامى تۇزۇلگەندىن كېيىن،چوقۇم مۇناسىۋەتلىك سۇغۇرتىلارغا قاتناشتۇرۇش ھەققىدە ئېىنىق بەلگىلىمىلەر بار .ئاتا-ئانىلارنىڭ بۇ سىياسەتلەردىن خەۋەرسىز قىلىشى ،مىللىي كارخانىلارغا ئىشەنىچ بىلەن قارىماسلىق تۈپەيلىدىن ئۇقۇشماسلىق كېلىپ چىقىۋاتىدۇ.
ئىديەنى ئۈزۈل -كېسىل ئازاد قىلىشى كىرەك
---ماگىسىتر ئاسپىرانىتلىقنى پۈتكۈزۇپ ،خىزمەت كۈتۈۋاتقان بىرسى:
-مېنىڭدىن ياخشىسى بۇ سۇئالنى سورىماڭ ،ئاسپارنىت تۇرۇپ شىركەتتە ئىشلىسەك ،خەق نىمە دەيدۇ؟شۇنچە يىل ئۇقۇپ شىركەتكە بېرىپ ئىشلىمىسەممۇ ،خىزمەت تاپالايمەن--دېىدى.
شىنجاڭ <<شاخرۇق>>ئىمپۇرت -ئېكىسپورت سوداچەكلىك شىركىتىنىڭ خادىمى نادىرە خانىم مۇنداق دىدى:
-ئالىي مەكتەپنى پۇتكۇزگەنلەر ئارسىىدا ئوقۇش تارىخىغا .ئۇنۋانىغا  ئىشىنىپ كىتىىدىغانلار مۇ بار،ئولار دىپلۇمىغا ئىشىنىپ ،تىزلا خىزمەت تاپالايمەن دەپ ئويلايدۇ،لېكىن رىقابەت ئۇنىڭغا يۇل قۇيمايدۇ ،ئۇنىڭدىن باشقا ،ئالىي مەكتەپنى پۈتكۈزگەنلەردە <<باشقىلار نىمە دەيدۇ>>دەيدىغان قاراش بار ،يۇقۇرى ئۇنۋانىمىز بىلەن ئادەتتىكى شىركەتتە ئىشلىسەك ،تۇنۇش-بىلىشىلەر زاڭلىق قىلمامدۇ،دەپ بىكار يۇرۇشكە رازىكى ،شىركەتلەرگە بېرىشىتىن باش تارتىدۇ ،مىنىڭچە ئالىي مەكتەپنى پۈتكۈزگەنلەر بۇ ئىديىسىنى ئۈزگەرتىشى زۆرۈر .
ھەممىدە ئىشەنچ تۇرۇغۇزۇش كېرەك .
مۇخبىر ئىشى كۈتۈپ تۇرغان بىر قانچە ياشنى زىيارەت قىلغاندا ،ئۇلار شىركەتلەردە جان كۆيدۇرۇپ ئىشلىگەن بۇلسىمۇ ،مائاشنى ئالالماي قۇرۇق قول قايىتقانلىقىنى ،مىللىي كارخانىلارغا بىردەك ئىشەنمەسلىك نەزىرىدە قارايدىغانلىقىنى ،ئېيىتتى .ئۇرۇمچى شەھرىدىكى مەلوم شىركەتنىڭ دېرىكتۇرى بۇ ھەقتە مۇنداق دېىدى:
--مىنىڭچە ،بۇ بىر تەرەپلىمە قارش چۇنكى ئالدى بىلەن شىركەتتە قانچىلىك تۇرغانلىقى  قانچىلىك ئۇنۇم ياراتقانلىقىنى سورۇشتۇرۇش كىرەك .بەزىلەر ھەقىقەتەن جان كۆيدۇرۇپ ئىشلەيدۇ ،بىراق ئۇزاق ئىشلىمەيلا :<<مائاشىمنى بېرىڭ >>دەيدۇ ،يېڭى كەلگەنلەرنى بىر ئورۇنغا تەيىنلەپ ئۇنى تەربىيەلەپ ئىشقا ياىغۇدەك قىلغاندا ،ئولار بىردىنلا كېتىمەن ،دېسە ئۇرنىغا ئادەم قۇيۇشقا كېلىپ چىققان زىياننى تولدۇرۇشقا تۇغرا كېلىدۇ ،بۇ مەسىللەرنى ئويلاشماي تۇرۇپ ،مائاشىمنى ئالالمىدىم ،دەپ قاقشىسا ،ئەلۋەتتە تۇغرا بولمايدۇ ،شۇڭا ئىشلەۋاتقان ئىشى ئۇرنىدا ئىپتىخارلىق ۋە ئىشەنىچ تۇيغۇسى بىلەن خىزمەتكە باش چۆكۇرۇپ كىرىشسە،ئەلۋەتتە ئۇنداقلارنىڭ ئەمگىكى يەردە قالمايدۇ
مەنبە: شىنجاڭ قانۇنچىلىق گېزىتى 2011-يىل 14-ئۆكتەبىر ساندىن ئاپتۇرى ئوبۇلقاسىم مەمەت

مېنىڭچە بۇتوغرىلىق مەسلە بەكجىق 1-شنىجاڭدا مىللى كارخانا قانچىلىك ھازىر  قانچىلىك ئادەم ورىنلاشتۇرالايدۇ.
2-بۇ كارخانىلارنىڭ ساپاسى قانچىلىك مەسۇلىيەتچانلىغى قانچىلىق.ھۈكىمەت قانچىلىك دەرجىدە ئېتىراپقىلىدۇ
3-بۇ كارخانىلار ىشچىلارنىڭ مۇاشىنى دەل ۋاختىدا بېرەلەمدۇ،ياكى ئادىتى بويچە سىناقتىن ئۈتكەندە بېرىمىزدەپ كەينىگە تارتامدۇ ،ئەسلىدە 1ساەت ىشلىسە 1سائەتلىك پۇلىنى بېرىش تۈزىمىنى قولىنىش كېرەك،مۇكاپات ۋە جازاسى ېنىق بولىش كېرەك،1-2ئاي ىشلىمەي تۇرۇپ پۇلدەمسەن دىگەندەك تۈزىم قوللانسا توغرا بولمايدۇ بۇنداق بولسا ىشلىگۈچىنىڭ ۇزۇن مۇددەت ئشلەش ىرادىسىگە تەسىر يىتىدۇ،
4-مەزكۇر كارخانىلارنىڭ ئۈز دايىردا ئىشلەيدىغان ئشچىلارنى شۇخىل كەسىپ ۋەخىزمەتكە مايىل تەربىلەپ خىزمەت ساپاسىنى ئۈستۈرىپ ۇزۇن مۇددەت ئىشلەشتەك مۇستەككەم ئىرادىسىنى تىكلەشكە تىرىشىشى كېرەك،ۇلارنى كەمسىتىشتىن ساقلىنىشىكېرەك
5-بىزنىڭ مىللى زىيالىرمىز ھازىر كۈپىنچە وقۇت قىچىلىق خىزمىتىدىن باشقا خىزمەتكە ئنتايىن ئاز بۈلىنىۋاتىدۇ  ،بۇ توغرىلىق مېنىڭ چۈشەنچەم توغرا بولمايۋاتىدۇ ،مەسىلەن بىزنىڭ نايەنى ئېلىپ ئېيتايلى 300مىڭ نوپوس ىچىدە 35مىڭ ۇيغۇر بار ومومى نوپوسنىڭ 12%نى ئىگىلەيدۇ ،ئەمدى خىزمەت تەخسىماتىغا قارايلى خەلىق سوتىمىزدا بارلىق خىزمەتچىلەر تەخمىنەن تۈۋەن ھىساپتا 120ئادەم دىمەك مۇشۇ سان بويىچە 10ئادەم ۇيغۇر بولۇش كېرەك ئەمىلىيەتتە ئادەتتىكى ىشچى قاتارلىقلارنى قوشقاندا 3ئادەملا بار ۇيغۇرلارغا سوت ئاچىدىغان سوتچى يوق سۇبىكتىپقا ۇيغۇن كەلمەيدىغان قازاقچە سوت ېچىلىدۇ،يەنە
مۇشۇنىڭبىلەن وخشاش بولغان جەنسايۈەن لەردە تېخى 1لا ۇيغۇر ئايالبار پارتىكوم ھۈكىمەت دىگەنلەردە يوقنىڭ قاتارىدا باڭكا بولۇپمۇ يېزىلاردىكى بانكا پوشتا دىگەندەك ئىدارىلەردە 99%100% پىرسەن خەنلەر ئىشلەيدۇ بىچارە ۇيغۇر دىققانلىرىي.پۇل ئېلىپ قويىش پۇشتىغا يوللانما سېلىش قاتارلىق ئىشلاردا تىل ۇقماي ئاۋارە بۇ خىزمەتچىلەرنىڭ قوپللىغىنى دىمەيلا قوياى.دىمەكچى بولغىنىم ما دىيارىمىزدىكى خىزمەتلەرنى باشقا زىياللار قاتارىدا نىسپەت بويىچە تەڭ تەقسىم قىلىش كېرەك بىزنىڭ مېىربان باشچىلىرىمىز بۇنى،مۇشۇنداق ئجخرا قىلىش كېرەك ،زىيالىلىرىمىزنىڭمۇ ،مۇشۇنىڭغا وخشاش ئىچى كۈيىۋاتقاان يەرلىرىبار ،دىسەك گەپ تولا ئەركىن دۈلەت بولغاشقا بۇ پىكىرنى قويالىدىم، تورداشلا ر ئەپۇ قىلىڭلار .مېنىڭ دىگەنلىرىم ئەمىلىيەتتىن مىساللار،

كارخانىغا ورىنلىشىش بىلەن ھازىرقى خىزمەت كۈتىپ تۇرغان زىيالىلارنىڭ ئىشىنى تامامەن ھەل قىلىپ بولغىلى بولماېدۇ ،نەزەردايىرمىزنى ،كەڭ دايىرگە سالايلى،