جاي پەتچىم

جاي پەتچىم مازىرى ئاتۇش شەھرى تۈگۈرمىتى يىزىسىنىڭ غەربىي جەنۇبىغا تەخمىنەن 18 كىلومىتىر كىلىدىغان تاغ جىلغىسىغا جايلاشقان بولۇپ،جىلغىنىڭ ئۇزۇنلۇقى 5-6 كىلومىتىر كىلىدۇ.بۇ جاي يۇرتىمىز بويىچە ئەڭ بۇرۇنقى ئىسلام دىنى مۇجەددەسگاھلىرىدىن بىرى بولۇپ ھىساپلىنىدۇ.
ئىيتىلىشچە،مىلادىيە932-يىلى ئەبۇ نەسىر سامانى ئىسىملىك بىر دىن تارقاتقۇچى ئەينى زاماندىكى قاراخانىيلار خانلىقى تەۋەسىدىكى جايغا(ھازىرقى ئازاق يىزىسىنىڭ شەرقى جەنۇبىدىكى قۇمسىغىر ئەتراپىغا)كىلىپ دىن تارقاتقان،سۇلتان سۇتۇق بۇغراخان بىلەن ئۇنىڭ نەچچە ئونلىغان مۇھاپىزەتچىلىرى تۇنجى بولۇپ ئىسلام دىنىنى قوبۇل قىلغان ھەمدە ئۇنى پائال تۈردە تارقاتقان.بىراق بۇ ئىش سۇلتان سۇتۇق بۇغراخاننىڭ تاغىسى باشچىلىقىدىكى بۇددىسلارنىڭ قاتتىق قارشىلىقىغا ئۇچراپ،ئىككى تەرەپ ئوتتۇرسىدا ئۇرۇش يۈز بەرگەن،سۇلتان سۇتۇق تاغىسىغا تەڭ كىلەلمەي،قول ئاستىدىكىلەرنى باشلاپ جاي پەتچىمغا قىچىپ كىلىپ بۇ يەردە ئارام ئىلىپ،ئۆزىنى ئوڭشاپ،قۇشۇن توپلاپ كۈچىنى پەيدىنپەي ئاشۇرۇپ،قۇرال كۈچىگە تايىنىپ ئىسلام دىنىنى قاراخانىيلار ۋە پۈتۈن دىيارىمىزغا تارقاتقان.شۇڭا بۇجاي كىيىن ئىسلام دىنىنىڭ مۇقەددەسگاھىغا ئايلانغان.
رىۋايەت قىلىنىشچە،بۇ جايدا سۇلتان سۇتۇق بۇغراخان تۇرغان ھەمدە«پەتچىم»ئىسىملىك بىر ھامىلدار ئايالمۇ سۇلتان سۇتۇق بۇغراخانغا ئەگىشىپ بۇ يەرگە كەلگەن ۋە جەڭ ئۈستىدە بويىدىن ئاجراپ كەتكەن.40ئادەم ئۇنىڭغا دۇئا قىلغاندىن كىيىن،ئۇ ئايال تاشقا ئايلىنىپ كەتكەنمىش.شۇڭا،كىشىلەر بۇ ئايالنى خاتىرلەش يۈزىسىدىن بۇ يەرگە«جاي پەتچىم»دەپ نام بەرگەن.بۇ يەرنى يەنە بۆشۈك ئانام دەپمۇ ئاتايدۇ،ئاياللار كۆپرەك بۇ يەرگە كىلىپ بالا يەلەپ قىلىدۇ.
«جاي پەتچىم»جلغىسىغا يىقىن جايدا«سۆگەت ئاتا مازىرى»دەپ ئاتىلىدىغان بىر مەنزىرلىك جاي بولۇپ،بۇ يەردە بىر ئاددىي مەسچىد،بىر تۈپ قەدىمىي سۆگەت،بىر بۇلەق،بىر ئۈجمە،پىچىلغان تاۋۇزغا ئوخشايدىغان تاش قاتارلىق نەرسىلەر بار.سۆگەتتىن 1000مىتىرچە نىرىدا «قول سالدى مازار»دەپ ئاتىلىدىغان،سۇ چىقىپ تۇرىدىغان بىر بۇلاق بار.بۇ بالا تەلەپ قىلىدىغان بىر قىسىم ئاياللار بۇيەرگە قولىنى تىقىپ،قولىغا چىققان نەرسىنى يىيىشىدۇ.سۇ ئىقىپ تۇرىدىغان ئۇزۇن جىلغا ئىچىدە غۇسۇلخانا(سۇلتان سۇتۇق بۇغراخان يۇيۇنغان مۇنچا)تاش ئوقۇر،ئات باغلىغان تاش ۋە تامچى مازار،قىرىق مەسچىد قاتارلىق تاۋاپ قىلىدىغان جايلار بار.ھەر يىلى ياز ۋە كۈز پەسىللىرىدە خوتەن،قەشقەر قاتارلىق جايلاردىن نۇرغۇن مۇسۇلمانلار بۇ جايغا كىلىپ تۇرىدۇ.
جاي پەتچىم مازىرى ناھىيە(شەھەر)دەرىجىلىك نوقتىلۇق قوغدىلىنىغان مەدەنىيەت يادىكارلىق ئورۇن قىلىپ بىكىتىلگەن.

يۇقىردا ئىيتىلغاندەك بىر قىسىم خۇراپىي دىنى چۈشەنمەي تۇرۇپ ھەركەت قىلىدىغان كىشىلەر تولىمۇ كۆپ بولۇپ،پۈتۈن مەۋجۇدادنى ياراتقان ئۇلۇغ ئىگىمىز بولغان ئاللاھ تالا غا شىرىك كەلتۈرىدۇ.بىر قىسىم،قۇرئاننى قولىغا يىلدا بىر ئالمايدىغان چالا داموللىلار،دىلىدا ئاللاھ قەلبى بولغان سەبىي،دىلىدىن ئىمان نۇرى يىغىشقا باشلىغان مۇسۇلمانلىرىمىزنى تار يولغا قىستاپ بىدئەتچىلىكنى تارقىتىپ،ئاللاھ تالانىڭ پۈتۈن بەندىلەرگە چۈشۈرۈلگەن كىتاپ «قۇرئان كەرىم»نى تولۇق ئوقۇماي تۇرۇپ پەتىۋە بىرىۋەتىدۇ.(ھەمدە جاھان ئوزگەردىنى باشلاپ بىرىۋاتىدۇ).ئاللاھ بەندىلىرىڭنى شەيتاندىن يىراق قىلىپ ،چالا داموللىلارنى(جاھان ئوزگەردىلەرنى)ھىدايەتكە باشلىغىن ئامىن

خەۋەردار قىلغىنىڭىزغا رەخمەت،باشقىلاردىن ئاتۇشتا بىدئەت ئىشلار خېلى كۆپ دەپ ئاڭلىغان ئىدىم.بىدئەتنى يۇقۇتۇشقا قۇلىمىزدىن كېلىشىچە خىزمەت قىلايلى.

مازارغا تىۋىنىش ئۇيغۇرلار ئارىسىدا بىر قەدەر كەڭ ئاممىۋىي ئاساسقا ئىگە.بولۇپمۇ جەنۇبى ۋە شەرقى شىنجاڭدا يىزىللىرىدا مازارغا تىۋىنىش بىر قىسىم ئۇيغۇرلارنىڭ ئىتىقاتىغا ئائىت تۇمۇشنىڭ مۇھىم تەركىبىي قىسمىغا ئايلانغان.كىشىلەر مازارنىڭ ئۆزلىرىنى پاناھىدا ساقلىشىنى،مۈشكىلاتلىرىنى يىنىكلىتىشىنى،ھاياتلىقىدا ئۆتكۈزگەن سەۋەنلىكلىرىنى كەچۈرىشىنى ئۈمىد قىلغان.بىمارلار كىسىلىگە سەۋەب،ياش قىز -ئوغۇللار ئۆزلىرىگە جورا،قولى قىسقىلار بايلىق ئىزدەپ مازارلارنى تاۋاپ قىلغان  ۋە ھەر خىل مۇراسىملارنى ئۆتكۈزۈپ كەلگەن.مازار دەردمەنلارنىڭ دەردىنى ئىيتىدىغان،تۇرمۇشتا كۆڭۇلسىزلىكلەرگە يولۇققاندا تەسەللى تاپىدىغان،ئوزلىرىنىڭ نەزىرىدە كىسەل داۋالايدىغان،تەبىئىي ئاپەتلارنىڭ ئالدىنى ئالىدىغان،روھىنى پاكلايدىغان،جۈملىدىن كۆڭۇل ئاچىدىغان،ئۇچۇر ئالماشتۇردىغان مۇھىم سورۇنغا ئايلانغان.شۇ سەۋەپتىن كىشىلەر قاتتىق ئىسسىق،قەھرىيان سوغۇقلاردا ئۇزۇن،خەتەرلىك مۇساپىلەرنى بىسىپ،مازارلارغا يول ئالغان،ھەتتا بەزىلەر بىر قىسىم داڭلىق مازارلارنى مەككە بىلەن تەڭ ئورۇنغا قويغان.

ئاتۇشتا قانداق بىدئەت بار بولغۇيتى ئەمدە؟  

شۇنداق!!! بىزنىڭ مەسچىتنىڭ ئىمامى مۇشۇ مەسلە توغرۇلۇق كۆپ ئاگاھلاندۇراتتى! يەنە قىز ئوغۇللار بىر دەرەخكە لىنتا چىگىپ قويمىش،شۇنىڭ بىلەن مۇھەببىتى مەڭگۈلۈك بولۇرمىش،بۇ دەرەخ مۇھەببەت دەرىخىمىش!!!! يەنە بالىسىنىڭ قولىغا مۇنچاق ئىسىش،ئۆزىنىڭ بوينغا ياكى قولىغا ئۇ بۇ ھايۋانلارنىڭ چىشى،قاشتىشى قاتارلىق نەرسىلەرنى كۆز تىگىشتىن ساقلايدۇ دەپ ئىسىۋىلىش قاتارلىق بىلىپ بىلمەي قىلىپ قالدىغان شىرىك ئىشلار خلى باركەن!!!!

ياخشى مەلىمات بىرىپ سىز بۇ بىر تارىخى راۋايەتكەن ،

قايەردە  دىن  .. قۇرئان. ھەدىستىن. يىراق لاشسا  تەۋھىد كە  سەل  قارالسا  .  ئەشۇنداق؟؟؟؟؟؟؟
لارنى
ڭ  بازرى  چىقىدۇ    ئىي  رەببىم    بىزنى   سەنەدسىز.  ئاتالمىش  رىۋايەتلەردىن  يىراق
قۇرئان. ھەدىسقا.  يىقىن  قىلسىلا

بۇيەردىكى نۇرغۇن نەرسىلەر  ئوغرىلىنىپتۇ. بۇرۇنقى ھالىتىدىن ئەسەرمۇ  يوق..

كۆپ رەھمەت .

ئاللاھ رەھمەت قىلسۇن .
تەبلىغدىن ئاڭلىشىمچە ، ھەزرىتى ئۆمەر خەلىپە ۋاقتىدا ، ئۇنىڭغا يىراق-يېقىندىكى كىشىلەرنىڭ ئەينى ۋاقىتتا رەسۇلۇللاھ يېنىدا بەيئەت قۇبۇل قىلغان درەخنىڭ يېنىغا بېرپ ناماز ئوقۇپ ماڭغانلىق خەۋىرى يەتكىنىدە ، ئۇ زات بۇ دەرەخنىڭ قۇرئاندا زىكىر قىلىنغانلىقىنى ، قاچانكى قۇرئان قىيامەتكىچە ئوقۇلۇپ تۇرار ئىكەن ، بۇ دەرەخنىڭمۇ ھەم قىيامەتكىچە تىلغا ئېلىنىدىغانلىقىنى نەزەرگە ئېلىپ ، ئادەم ئەۋەتىپ ئۇ دەرەخنى يىلتىزىدىن قۇشۇپ قومۇرۇپ تاشلىغان ئىكەن . بۇ خىل ئۇلۇغلاش كېيىنچە شېرىككە ئېلىپ بېرىپ قېلىشىدىن شۇنچىلىك ئېھتىيات قىلغان ئىكەن . ئاللاھ ئۇ كىشىدىن رازى بولسۇن .