ئىچىگە ماتۇر ئورنىتىلغان شارچىنى ئەركىن تاشلاش تەجىربىسىنى تەكرار ئىشلەشنىڭ جىق ئەھمىيتى يوق ، بۇنىڭغا سەرىپ قىلغان ئىقسادنى يىغىپ تەجىربە قۇرۇلمىسنى ئۆزگەرتىپ كەسىپ ئەھلىلىرىنى قايىل قىلغۇدەك تەجىربە ئىشلەش كىرەك ، كاۋاك شارچە ئىچىگە ماتۇر ئورنىپىپ ئىشلىگەن بۇ تەجىربىنى ئوخشاشلا ئىغىرلىق تەخسىملىنىشى ياكى باشقا قۇسۇرلانى تىپىپ ئىغىشنىڭ سەۋەبى قىلىپ كۆرسىتىپ ئىتراپ قىلماسلقى ئىنىق ...
_____________________________
رەھمەت،بۇمۇ ياخشى تەكلىپ ئىكەن.كۇپچىلىك ئەڭ مۇۋاپىق دەپ قارالغان،ئۇزىمىزنىڭ ھازىرقى شارائىتىدا ئىشلىگىلى بولىدىغان ھەر خىل تەجىرىبە لايىھىلىرىنى ئۇيلۇشۇپ كۇرسە ۋە تورغا يوللىسا تولىمۇ ياخشى بولاتتى!.

يەنە بىر گەپ،مۇبادا بىز بېرنوللى تەسىرىنىڭ مىقدارىنى توغرا ھىساپلاپ چىقىش ئۇسۇلىنى تاپالىساق،بۇھالدا ئۇيۇل شارچىنى بىۋاستە يىتەرلىك ئىگىزلىكتىن ئايلاندۇرۇپ تاشلىساق بۇلاتتى. لىكىن بۇنىڭدا يەنە شارچىنىڭ ئايلىنىش ئوقىنىڭ تۇۋەنگە چۇشۇش جەريانىدا مۇقىم بولىشىنى كاپالەتلەندۇرگىلى بولامدۇ-يوق،دىگەن مەسىلىگىمۇ دۇچ كىلىمىز.شارائىتىمىز يار بەرسىغۇ بۇ تەجىرىبە ھەقىقى بۇشلۇقتا ئىشلەنسە ئەڭ ياخشى بولاتتى.كۇپچىلىك ئويلۇشۇپ باقسا.

قاسىمكا بۇ ئىشقا باشقىلارنىڭ كۆڭۇل بۆلۇشى تەس جۇما ؟ ھەممە ئادەم ئۆزنىڭ ئىشى بىلەن يۇرگەن ......... چەتئەلدىكى بىرەر نوپۇزلۇق زورنالدا ئىلان قىلاي دسىڭىز ، ئۆزىڭز قىلالمايسىز ؟ باشقىلار ئۆزنىڭ ئىشى بىلە ئاۋارە مۇنداق ئىشقا كۆڭۇل بۆلگۇدەك باشقىلارادا تازا ۋاقىت يوق بولسا كىرەك. ھەي بۇمۇ تازا تەس بولدى جۇما ؟ مۇشۇنچىلىك بىر ئىش كەلمىگەندىن كىيىن ئۆزىمىزنى ياخشى دەڭسەپ باقساق  بولىدۇ. يەنە يوغان سۆزلەيمىز تىخى . بۇ بەختىلىك كۇنمىزگە مىڭ رەخمەت ئتساق بولىدىغان ئوخشايدۇ.

بۇ ئىش خەلىقئارا زورناللاردا ئىلان قىلىندىمۇ دەيلى ، كيىنچۇ قانداق قىلىمىز ؟ ئۇ خەلىقئارادا ئىتراپ قىلىنغان تەقدىردىمۇ كېيىن  بۇنى نوقتىلىق تۇتۇپ تەتقىق قىلىدىغانغا ئىقتىساد كىرەك ، ئۇنى كىم چىقىردۇ، مىللتىمىزگە دەپ مىڭ شوئار توۋلىغان بىلەن قۇرۇق ھو بولۇپ قالسا كىرەك . مەن بۇ ئىشتىن ھازىرقى ھالتىمىزنى چۇشنۇپ قالدىم ، ھەي بۇمۇ بىر ئىسل ئىش بولدى ، ئۆزىنى ئۆزگنىمۇ بىلىش كىرەك.  مەن ئۆزىمىزنىڭ ئىقتىدارنى بلمەي يۇرۇپتىكەنمەن ، بۇ قتىم بىلدىم ، سىزمۇ بىزنى بىلمەيسىزكەن ، ئەمدى بىلگەنسىز ؟ ئەسلى بىز ئۇيغۇر مىللتىدە بۇنداق بىر ئىشنى قىلغۇدەك ئىقتىدار يوق . قىرىنداشلىرمىزدىن رەنجىشنىڭ ھىچ ئورنى يوق .
بىزنىڭ نۇرغۇن ئارزۇلىمىز بار ئىدى،
داڭلىق پۇتبۇل كۇلۇبى قۇرۇش ،  سىزنىڭكىدەك مۇشۇندا ئىشنى دۇنيادا تونۇتۇش ، ئەسلى بۇنداق ئىشلارغا ئقتىساد ھەم ئورۇن كىتىدىكەن لىكن ئۇ نەرسىلەر بىزدە بولمىسا كىرەك.

ئىشلەپ باقماقچى بولىۋاتقانلار يوق ئەمەس.ھىچ بولمىغاندا بۇ ئىش كىشىلەرنىڭ ئاڭ پاكىتىغا ئايلىنىپ قالسۇن.بۇ بىر ئىدىيە تارقىتىش ھەركىتى دىسەكمۇ بولىدۇ.ئۇيغۇر جەميىتىنىڭ مۇشۇنداق ئاددى بىر مەسىلىنى ئىلمى بىرتەرەپ قىلالماسلىغى،ئۇزىنى كەسىپ ئەھلى دەپ قارايدىغان بەزىلەرنىڭ ھە دىسىلا چەتئەللىكلەرنى دالالەت قىلىشىدىن مۇستەقىل پىكىر قىلىش ئىقتىدارىمىزنىڭ نە قەدەر زەئىپلەشكەنلىگىنى كۇرۇپ ئالغىلى بولىدۇ.
بۇنىڭ سەۋەپلىرى ئەلۋەتتە ئاز ئەمەس.

داڭلىق پۇتبۇل كۇلۇبى قۇرۇش ،  سىزنىڭكىدەك مۇشۇندا ئىشنى دۇنيادا تونۇتۇش ، ئەسلى بۇنداق ئىشلارغا ئقتىساد ھەم ئورۇن كىتىدىكەن لىكن ئۇ نەرسىلەر بىزدە بولمىسا كىرەك.
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
بۇتەجىربىگە ھچقانچە پۇل كەتمەيدۇ،تەجىربە ئىشلەشكە يىتەكچىلىك قىلىدىغان ئالى،ئۇتتۇرا مەكتەپ ئۇقۇتقۇچىلىرى مەيدانغا چىقسىلا تەجىربە ئۇسكۆنىلىرىنىڭ چىقىمىنى ئۇستىگە ئالىدىغان ئادەملەر چىقىۋاتىدىغۇ.

بۇسا مۇشۇ ھەممە نەرسىلىرڭىزنى كىتاپ قىلىپ تاماملىۋىتىپ ، ئۆزىڭىزنىڭ ئارام ئىلىشغا ئانچە مۇنچە كۆڭۇل بۇلۇپ قويسىڭىزمۇ توغۇرمىكىن دەپ قالدىم ، بۇ ئىشنىڭ  بۇ دەۋىردە ھامىنى ئايغى چىقمىسا  كىرەك . سىزنىڭ مىڭ كۇچۇگىنىڭىز بىكار  . كىتاپ يىزىۋەتسىڭزى كىيىن ياشلار ھامان ئۇنى ئۇگۇندۇ تەتقىق قىلىدۇ،  شۇڭا قاسىمكا كىتاپتىن بىرنى يىزشنى ئاخرىقى نىشان قىلىپ بۇنى قىلىپ بولغاندىن كىيىن ياخشىراق ئارام ئالسىڭىز توغرىمىكىن دەيمەن، .
بۇ ئىش ئاددى تۇرغان بىلەن ئۇنداق ئاسان بولمىسا كىرەك .

بۇ ئىش خەلىقئارا زورناللاردا ئىلان قىلىندىمۇ دەيلى ، كيىنچۇ قانداق قىلىمىز ؟ ئۇ خەلىقئارادا ئىتراپ قىلىنغان تەقدىردىمۇ كېيىن  بۇنى نوقتىلىق تۇتۇپ تەتقىق قىلىدىغانغا ئىقتىساد كىرەك ، ئۇنى كىم چىقىردۇ، مىللتىمىزگە دەپ مىڭ شوئار توۋلىغان بىلەن قۇرۇق ھو بولۇپ قالسا كىرەك .
ــــــــــــــــــــــ
بۇ تەجىربە خەلىقئارادا ئىتراپ قىلىنسا ئىشنىڭ مۇۋەپپىقيىتى دىگەن شۇ.ئۇ ۋاقىتتا بۇ تەتقىقاتنىڭ قالغان تېمىلىرىنىڭ ئىشلىنىشىگە ئادەم چىقماي قىلىشىدىن ئەنسىرەشنىڭ ھاجىتى يۇق.

تەجىربە ئىشلەشكە دالالات قىلشنىڭ ئورنى يوق ، ئۇنى ئىشلىسە توغرا چىقىدۇ، بىراق ئاندىن چۇ يەنە شۇ  جامائەتتىن بۇ ئىشنى دۇنيادا ئىلان قىلشنى تەلەپ قىلدىغان گەپ ،  بۇ جامائەتنىڭ قولدىن ئۇ يەنىلا كەلمىسە ؟  بىزدە ئدىسۇنداك جاپا چىداپ تەتقىق قىلىدىغان روھ بولسۇنمۇ دەيلى ، تەشۋىق قىلدۇقمۇ دەيلى ، بىزگە ئۇ قۇرۇق جاپاغا چىداشتىن نىمە چىقدۇ ؟، سىزدە شۇنداق روھ بارغۇ ؟ ئاخرىدا يەنلا شۇ شارائىتقا مۇراجىئەت قىلىپ قالدىڭىز ؟ بۇ ئىشنى تاشلىۋتىڭ دىمەيمەن، ئەمدى شۇ قانداق قىلىش توغۇرسىدا تخمۇ ئەتراپلىق ، ئەمەليەتكە ئويغۇنلۇشۇپ تەپەككۇر قىلىپ باقايلى دەيمەن ، خەلقىمىزدىن ياردەم سورغان ئىكەنمىز خەلقىمىزنىڭ ئەھۋالىنى چۇشنۇش كىرەك دەپ ئويلايمەن.

تەجىربە ئىشلەشكە دالالات قىلشنىڭ ئورنى يوق ، ئۇنى ئىشلىسە توغرا چىقىدۇ،
ــــــــــــــــــــ
كەسىپ ئىگىلىرى سىزدەك قارىمايۋاتىدۇ(سىزنى بىرسىگە خاتا ئوخشۇتۇپ قالمىغاندىمەن؟)،ئۇلار بۇنداق تەجىربە نىيوتۇن،ئېينشتىيېنلەرنىڭ مۇناسۋەتلىك ئىدىيىلىرىنىڭ بىر تەرەپلىمە ئىكەنلىگىنى ئىسپاتلايدىغانلىغىغا تازا ئىشەنىچ قىلالمايۋاتىدۇ.ئىشەنىچ قىلغان بۇلسا ياكى ئازىراق بولسىمۇ تەۋەككۇلچىلىك،بەدەل تۇلەش رۇھى بۇلغان بۇلسا تەجىرىبە ئىشلەپ سىناپ باقاتتى.سىز تەقلىدى سىناق قىلمىغان بولسىڭىز ھازىرغىچە يەنىلا مىنىڭ بىلەن ئۇرۇشۇپ يۇرگەن بولاتىڭىز.سىناپ بېقىۋىدىڭىز كۇزقارىشىڭىزدا ماھىيەتلىك ئۇزگۇرۇش بولدى ۋە بۇئىشنىڭ ئەھمىيىتىنى تونۇپ يەتتىڭىز.باشقىلارمۇ ئازىراق ۋاقىت ئاجىرىتىپ سىزدەك سىناپ باقسا ياكى چوڭقۇرراق مۇلاھىزە قىلىپ كۇرسە بۇئىشنىڭ ئەھمىيىتىنى بىلىپ يەتكەن بۇلاتتى.بىزدە تەييار بىلىملەرنى ئۆلچەم قىلىپلا يىڭى مەسىلىلەرنى خاتا ياكى توغرا دەپ باھا بىرىدىغان خاھىش بەك ئېغىر.قول سىلىپ ئىشلەپ تەكشۇرۇپ كۇرۇپ ئاندىن باھا بىرىش ئادىتى بەكمۇ كەم ئىكەن.مانا بۇ بىزنىڭ ئىلىم دۇنياسىدىكى ئومۇمى ئوبرازىمىز بولسا كىرەك.مىنىڭ ناھايتى كۇپ ئاڭلىغىنىم«ئۇنداق قىلىش كىرەك،مۇنداق قىلىش كىرەك» دىگەندەك گەپلەر.«مەن مۇنداق قىلىۋىدىم مۇنداق بولدى،ئاۋۇ يەردە مۇنداق مەسىلە  تۇرىدىغۇ،بۇنى قانداق قىلساق بۇلا؟»دەيدىغان ئادەملەر تولىمۇ ئاز بولۇپ، تەلەپنى قاندۇرالمايۋاتىدۇ.نىمىلا بولسۇن ئۇيغۇر جەمىيىتى ھازىرغىچە بۇ تەجىرىبە نەتىجىسى ۋە تىئورمىنى كۇنكىرىت ئىلمى تەنقىت بىلەن ئاغدۇرۇپ تاشىلىيالغىنى يوق.
 مەن قۇزغاۋاتقان بۇ«داۋراڭ» ئۇيغۇر زىيالىلىرىنىڭ يۇقۇرى قاتىلىمىدىكىلەرنىڭ زادىلا ئارامىنى قويمىغاندا ئاندىن ئۇلار بۇئىشقا دىققەت قىلىپ ئۇردىكىنى ئۇردەك،غىزىنى غاز قىلۋىتىش جاسارىتىگە كىلىشى مۇمكىن.ئۇلارنىڭ شۇ خىل ئىرادە ۋە جاسارىتىنى قوزغاش بۇ «داۋراڭ»نىڭ يەنە بىر غەلبىسى بولۇپ قىلىشى مۇمكىن.چۇنكى بۇ ھالدا ئۇلار بىرلىشىپ بۇ ئىشنىڭ ئەرزىمەس ئىشلىغىنى ئىسپاتلاپ چىقسا بۇ«داۋراڭ» تەبىئى ھالدا تارىخنىڭ ئەخلەت ساندۇغىغا مۇكۇنۇپ كۇزدىن غايىپ بولىدۇ.ئەگەر بۇ زىيالىلار بۇئىشنىڭ ئىلمى قىممىتىنى تونۇپ يەتسە تەبىئى ھالدا بۇئىشقا جىددى مۇئامىلە قىلىپ ئۇنى قولغا ئالىدۇ.بۇۋاقىتتا يەنىلا بۇنچىلىك «داۋراڭ»سىلىشنىڭ زۇرۇريىتى قالمايدۇ.ئۇلار يەنىلا پەرۋاسىز يۇرىۋەرسە بۇ«داۋراڭ »ئۇلارنى مەسخىرە قىلىپ بىركۆنمۇ ئارام بەرمەيدۇ.ئەل-جامائەت بۇ ھەقسىز دىرامىنى كۇرۇپ تۇرۇدۇ.بۇ سەھنىدىكى نامى چىققان ياكى نامى تىخى ئانچە چىقمىغان ئاكتىيورلارنىڭ رولىغا باھا بىرىپ تۇرىدۇ.ئۇلار شۇنچە قەدىرلەپ ،چۇڭ بىلىپ ،ئولۇغلاپ كەلگەن زىيالىلىرىنىڭ كارغا كىلىدىغان ياكى كەلمەيدىغانلىغىنى ،قايسىلىرىنىڭ ئۇركىستىردىلا مۇزىكا«ئۇرۇنلاپ»،يالغۇز ھىچنەرسە چالالمايدىغانلىغىنى سىزىۋالىدۇ...ئىشقىلىپ بۇ«داۋراڭ»نىڭ ئۇنىۋىرسال رۇلى بار.تارىخ ھەرگىز بۇ كارتىنىلارنى ئۇنتۇپ قالمايدۇ.....