تاملارغا ېايەت يېزۈلغان رامكا-جازۈلارنۈ ېېسۈشنۈڭ ھۆكمۈ؟
مۇپتۈ : پەزۈلەتلۈك شەيخ مۇھەممەد سالۈھ ېەلمۇنەججۈد
تەرجۈمە قۈلغۈچۈ : سەيپۈددۈن ېەبۇ ېابدۇلېەزۈز
تەكشۈرۈپ بېكۈتكۈچۈ : ن.تەمكۈنۈ
254-نومۇرلۇق سوېال سوېال: بەزۈ مۇسۇلمانلارنۈڭ ېۆيلۈرۈنۈ زۈيارەت قۈلغان ۋاقتۈمدا تاملۈرۈغا قۇرېان ېايەتلۈرۈ ۋە ېاللاھنۈڭ ېېسۈم-سۈپەتلۈرۈ ياكۈ باشقا دۇېا-زۈكۈرلار يېزۈلغان رامكا-جازۈلارنۈ ېېسۈۋالغانلۈقۈنۈ كۆردۈم؟، بۇنداق قۈلۈشنۈڭ شەرۈېەتتە دەلۈلۈ بارمۇ؟.
جاۋاپ: بارلۈق گۈزەل ماختاشلار ېالەملەرنۈڭ پەرۋەردۈگارۈ بولغان ېاللاھغا خاستۇر. قۇرېان ېايەتلۈرۈ يېزۈلغان رامكا-جازۈلارنۈ ېۆينۈڭ، تۈجارەت ېورۇنلۈرۈنۈڭ، مەكتەپلەر ۋە كۇلۇپلارنۈڭ تاملۈرۈغا ېېسۈپ قويۇش بۈرقانچە تەرەپتۈن شەرۈېەت چەكلۈگەن مۇنكەر ېۈشلاردۈن ھېسابلۈنۈدۇ:
1- كۆپۈنچە ھالدا قۇرېان ېايەتلۈرۈ ۋە زۈكۈر-دۇېالار بۈلەن چۈرايلۈق نەقۈشلەنگەن رامكا-جازۈلارنۈ تاملارغا ېېسۈش زۈننەت ېۈچۈن بولۈدۇ. بۇ قۇرېان كەرۈمنۈڭ تۈلاۋەت قۈلۈنۈش، تەدەببۇر قۈلۈش ۋە كۈشۈلەرگە ھۈدايەت، ۋەز-نەسۈھەت قۈلۈشتۈن ېۈبارەت ېالۈ مەقسۈتۈگە توغرا كەلمەيدۇ. قۇرېان كەرۈم ېەسلۈدە تاملارنۈ زۈننەتلەش ېۈچۈن چۈشۈرۈلمۈگەن بەلكۈ كۈشۈلەرنۈ توغرا يولغا ھۈدايەت قۈلۈش ېۈچۈن نازۈل قۈلۈنغان.
2-بەزۈ كۈشۈلەر بۇنۈڭغا ېوخشاش رامكا-جازۈلارنۈ بەرۈكەت تەلەپ قۈلۈش مەقسۈتۈدە ېاسۈدۇ. بۇ بۈدېەت ېۈشلاردۈن ھېسابلۈنۈدۇ. بەرۈكەت تەلەپ قۈلۈش، قۇرېان ېايەتلۈرۈنۈ چۈرايلۈق ھۆسنۈخەتلەر بۈلەن يېزۈپ تاملارغا ېېسۈپ قويۇش بۈلەن بولماستۈن، بەلكۈ قۇرېان كەرۈمنۈ تۈلاۋەت قۈلۈش، ېۇنۈڭدۈكۈ ھېكمەتلەرنۈ تەپەككۇر قۈلۈش بۈلەن بولۈدۇ.
3- بۇنداق قۈلۈش پەيغەمبەر ېەلەيھۈسسالام، توغرا يول تۇتقۇچۈ خەلۈپۈلەر ېاللاھ رازۈ بولغان ساھابۈلارنۈڭ پرۈنسۈپلۈرۈغا ېۇيغۇن كەلمەيدۇ. چۈنكۈ ېۇلارنۈڭ ھېچبۈرۈ بۇنداق ېۈشلارنۈ قۈلمۈغان. ېۇلارغا ېەگۈشۈش دۈندا بۈدېەت پەيدا قۈلۈش بۈلەن بولماستۈن، بەلكۈ ياخشۈلۈقتا ېۇلارنۈ ېۆرنەك قۈلۈش بۈلەن روياپقا چۈقۈدۇ. تارۈخۈ ماتۈرياللاردۈمۇ قۇرېان كەرۈم ېايەتلۈرۈنۈ نەقۈشلۈك رامكا-جازۈلارغا ېېلۈپ زۈننەتلەپ ېۆينۈڭ ۋە مەسچۈتنۈڭ تاملۈرۈغا ېېسۈپ قويۇش تۈركۈيە ۋە ېەندەلۇس دۆلەتلۈرۈدە مۇسۇلمانلار ېاجۈزلۈشۈپ دۈنۈ ېەقۈدۈسۈ سۇسلاشقاندا پەيدا بولغان ېۈشلاردۈن ېۈبارەت دېيۈلگەن.
4-ېايەتلەر بۈلەن زۈننەتلەنگەن جازۈلارنۈ ېېسۈش شېرۈككە ېۈلۈپ بارۈدۈغان ۋەسۈلۈلەرنۈڭ بۈرۈ ھېسابلۈنۈدۇ، چۈنكۈ بۇنۈ تامغا ېاسقان كۈشۈلەر بۇ ېايەتلەرنۈڭ سەۋەبۈدۈن ېاېۈلۈمۈز ھەر تۈرلۈك خېيۈم-خەتەر، مۇسۈبەتتۈن ساقلۈنۈپ قالۈدۇ دەپ قارايدۇ، بۇ شېركۈ قاراش ھېسابلۈنۈدۇ. ھەقۈقۈ ھۈمايە قۈلغۇچۈ ېاللاھ تاېالادۇر. ېاللاھنۈڭ ھۈمايۈسۈگە ېېرۈشۈشنۈڭ سەۋەبلۈرۈدۈن؛ قۇرېان تۈلاۋەت قۈلۈش ۋە شەرۈېەتتە كۆرسۈتۈلگەن زۈكۈر-دۇېالارنۈ ېۈخلاس-ېۈشەنچۈدە ېوقۇش بۈلەن ۋۇجۇتقا چۈقۈدۇ.
5-تۈرلۈك جازا ۋە رامكۈلارغا ېايەت يېزۈشنۈ تۈجارەت شەكلۈگە كۈرگۈزۈپ، كۆپلەپ پايدا ېېلۈشنۈ مەقسەت قۈلۈدۇ. قۇرېان ېايەتلۈرۈنۈ تۈجارەت شەكلۈگە ېايلاندۇرۇش مۇسۇلمانغا لايۈق ېۈش ېەمەس. بەلكۈ بۇ شەكۈلدۈكۈ رامكا-جازۈلارنۈ سېتۈۋېلۈش مالنۈ ېۈسراپ قۈلۈشتۈن ېۈبارەتتۇر.
6- بۇ شەكۈلدۈكۈ رامكا-جازۈلارنۈڭ تولۈسۈ ېالتۇندۈن ھەل بۈرۈلگەن بولۇپ، بۇنۈ تامغا ېېسۈپ قويۇش ھارام بولۈدۇ.
7- بەزۈ جازۈلارنۈڭ خەتلۈرۈ يۆگۈمەچ ھۆسنخەت شەكلۈدە يېزۈلغان بولۇپ، بۇ شەكۈلدۈكۈ خەتلەرنۈ ېوقۇش قېيۈن بولغاچقا، ھېچقانداق مەنپەېەتۈ بولمايدۇ. بەلكۈ بەزۈلۈرۈ قۇشلارنۈڭ ياكۈ سەجدە قۈلۈپ تۇرغان كۈشۈلەرنۈڭ سۈرۈتۈ شەكلۈدە يېزۈلغان بولۇپ، بۇنداق قۈلغانلۈق ېايەت بۈلەن ېويناشقانلۈق ھەم چەكلەنگەن سۈرەتلەرنۈ ېاسقانلۈق ھېسابلۈنۈدۇ.
8-بۇنداق قۈلۈش قۇرېان كەرۈم ېايەتلۈرۈنۈ تۆۋەن كۆرۈپ خارلۈغانلۈقتۈن ېۈبارەت، بولۇپمۇ ېۆيدۈن ېۆيگە يۆتكەلگەندە ياكۈ تاملارنۈ يېڭۈدۈن بويۈغاندا، بۇ ېايەتلەر پۈتۈلگەن جازۈلار باشقا ېۆي جاھازۈلۈرۈغا ېارلۈشۈپ قالايمۈقان تاشلۈنۈدۇ ياكۈ ېۇنۈڭ ېۈستۈگە باشقا نەرسۈلەر قويۇلۈدۇ.
9-بەزۈ دۈنۈ چۈشەنچۈسۈ تۆۋەن كۈشۈلەر ېۆزلۈرۈنۈڭ بۇ ېۈشلۈرۈنۈ دۈنۈ شۇېارلارنۈ تۇرغۇزغانلۈق دەپ ېويلايدۇ، ېەمەلۈيەتتە بۇ ېۇلارنۈڭ ھېچقانداق بۈر دۈنۈ مەسېۇلۈيەتنۈ ېادا قۈلغانلۈقۈنۈ ېۈپادۈلۈمەيدۇ.
10-بەزۈ مۇلازۈمەت ېورۇنلۈرۈدا چاي چەينۈكۈ ياكۈ پۈيالە قاتارلۈق ېۈستۈمال بۇيۇملۈرۈغا ېاللاھنۈڭ ېۈسۈم-سۈپەتلۈرۈ، سەللەللاھۇ ېەلەيھۈ ۋەسەللەم دېگەنگە ېوخشۈغان ېۇلۇغ سۆزلۈكلەر يېزۈلغان بولۇپ، بۇنداق قۈلۈش ېاللاھ ۋە ېاللاھنۈڭ رەسۇلۈغا ېېھتۈرامسۈزلۈق قۈلغانلۈق بولۈدۇ. ېۇ كۈشۈلەرنۈڭ ېاللاھتۈن قورقۇشۈ، ېاللاھ ۋە ېاللاھنۈڭ رەسۇلۈنۈ ياخشۈ كۆرسە بۇ يولسۈز ېۇسۇل بۈلەن ېەمەس، بەلكۈ قۇرېان ۋە سۈننەتكە ھەقۈقۈ رەۋۈش بۈلەن ېەگۈشۈش ېارقۈلۈق سۆيگۈسۈنۈ ېۈپادۈلۈشۈ تەۋسۈيە قۈلۈنۈدۇ.
گەپنۈڭ خۇلاسۈسۈ: بۇنۈڭغا ېوخشاش ېۈشلاردۈن يۈراق بولۇپ، ېاللاھ ۋە ېاللاھنۈڭ رەسۇلۈ رازۈ بولغان، پەيغەمبەر ېەلەيھۈسسالام: ېۇلار ېەقۈدە، ېەدەپ-ېەخلاقتا، دۈننۈ چۈشۈنۈشتە باشقۈلارغا ېۈلگە بولۈدۇ دەپ گۇۋاھلۈق بەرگەن كۈشۈلەرنۈڭ يولۈغا ېەگۈشۈش لازۈم. بەزۈلەر بۈز بۇنۈ زۈننەتلەش ياكۈ ېۈسراپ قۈلۈش ياكۈ كەمسۈتۈش ېۈچۈن ېەمەس بەلكۈ كۈشۈلەر توپلانغاندا ېاللاھنۈ ېەسلەپ ېايەتلەردۈن ېۈبرەت ېالامدۈكۈن دەپ قۈلدۇق دېيۈشۈ مۇمكۈن. ېۇنداق دېگۈچۈلەرگە بۈزنۈڭ جاۋابۈمۈز: ېۇلارنۈڭ بۇ سۆزۈ رېېاللۈقتۈن يۈراق بولۇپ، كۈشۈلەر بۈر جايغا توپلاشقاندا باشلۈرۈنۈ كۆتۈرۈپ تامغا ېۈسۈلغان جازۈدۈكۈ ېايەت ۋە زۈكۈر-دۇېالارنۈ ېوقۇمدۇ؟!، بۇنۈڭ ېەكسۈچە بەزۈ كۈشۈلەر بۈر جايغا توپلاشقاندا باشلۈرۈ ېۈستۈگە ېۈسۈلغان ېايەت-زۈكۈرلەردۈن ېەيمەنمەستۈن ېۆز-ېارا غەيۋەت -شۈكايەت قۈلۈش، يالغان سۆزلەش ۋە بۈر-بۈرۈنۈ مەسخۈرە قۈلۈش، ېويۇن-چاقچاق بۈلەن بولۈدۇ، گەرچە بۇنۈڭدۈن پايدۈلۈنۈدۈغان كۈشۈلەر بار دېيۈلسۈمۇ ېۇلار ناھايتۈ ېاز ساندۈكۈ كۈشۈلەر بولۇپ ېۇلار بۇ ھۆكۈمگە تەسۈر كۆرسۈتەلمەيدۇ. مۇسۇلمانلاردۈن ېاللاھنۈڭ كۈتابۈغا يۈزلۈنۈپ ېۈخلاس بۈلەن تۈلاۋەت قۈلۈپ ھۆكمۈگە ېەمەل قۈلۈش تەلەپ قۈلۈنۈدۇ. ېاللاھ تاېالادۈن قۇرېان -كەرۈمنۈ دۈلۈمۈزنۈڭ باھارۈ، قەلبۈمۈزنۈڭ نۇرۈ، غەم-قايغۇلۈرۈمۈزنۈ كەتكۈزۈۋېتۈدۈغان دۈل راھۈتۈ قۈلۈشۈنۈ سورايمۈز. جانابۈ پەيغەمبۈرۈمۈزگە ېاللاھنۈڭ رەھمەت سالاملۈرۈ بولسۇن. ېاللاھ ھەممۈدۈن ياخشۈ بۈلگۈچۈدۇر مەنبە = ھەدۈسلەر تورۈ
