نەگۈلا بارسسلا كۇلۇپ ياشايدۈغان ېۇيغۇرۇم    ،

تېما ېۈگۈسۈ كۆپ ېەجۈر قۈلۈپتۇ

مانداق  بۈر تەرەپلۈنۈلا كۈرۈپ يۈزەكۈ پۈكۈر قۈلماڭلار....  ھەممە ېۈشنۈڭ ېۆز يولدا بولغۈنۈ ياخشۈ  ... بۈرنۈ  دەپ  يەنە بۈر دۈن  ۋاز كۈچۈش  بۈز گە تەرەققۈيات ېېلۈپ كۈلۈشۈ  ناتايۈن.....

ېاپپاق غوجا -دۇنيا مەېۈشەتلۈرۈدۈن قول ېۈزۈپ ېوز روھۈنۈ ېازادلۈققا ېۈرۈشتۇرگەن..كۈشۈلەرگە ھۆرلۈكنۈڭ  نۈمۈلۈكۈنۈ بۈلدۈرگەن زات.  ھوقوقدارلارنۈڭ سۈياسۈ قورومۈچۈلۈقۈ ،يۈزسزلۈكۈ ،زۇلۇمۈدۈن قاچقان خەلۈق روھۈ ېازادۈچۈلۈككە، خاتۈرجەملۈككە ،ېادەمگەرچۈلۈككە تەلپۈنۈپ ېۇنۈڭ ېەتۈراپۈغا توپلاشقان.. كۆرەممەس ،ېۈقدارسۈز پادۈشاھ خۇمسۈلۈقنۈڭ جازاسۈنۈ تاتقان..
بۇ تارۈختۈن شۇنداق يەكۈن چۈقۈدۇكۈ، زوراۋانلۈقنۈڭ جاۋابۈغا مۇشۇ دۇنيادۈلا  ېېرۈشۈسەن.
ېاپپاق غوجۈنۈڭ ناخشا ېۇسۇل بۈلەن نۈمە  مۇناسۈۋۈتۈ. تۈشۈ مۇسۇلمانچە ېۈچكۈ دۇنياسۈ ماركۈزۈمچە بولغان كۈشۈلەرنۈڭ نەزۈرۈدە
پادۈشاھ شۇنداھ ېۇلۇغ  كۈشۈ..لۈكۈن  سۈلەر ھەقۈقۈ تارۈخ يورۇتۇلغان تارۈخۈ رەشۈدۈ ۋە تارۈخۈ ېەمۈنۈ دۈگەندەك كۈتاپلارنۈ  كۆرۇپ  بۈقۈڭلار ..مۇسۇلمانلارنۈڭ قۈممەت  قارۈشۈ قانداق  بولۈدۇ؟.يۈتۈلگەن بۈر  دۈننۈ  ېۇستازنۈڭ يانچۇقۈدۈن ېۇنداق پادۈشاھتۈن نەچچۈسۈ چۈقۈدۇ..

نۇرۇز ېەمەس مەشرەپ بوپتۇ بۇ

مۈللەتنۈڭ كۈملۈكۈنۈ قوغداش مەسۈلۈسۈ ھەر مۈللەتنۈڭ ېالۈم ۋە زۈيالۈيلۈرۈ ھەر داېۈم جۈددۈي باش قاتۇرۇپ كېلۈۋاتقان  ېۈشلارنۈڭ بۈرۈدۇر. مۈللەتنۈڭ كۈملۈكۈنۈ تەشكۈل قۈلۈدۈغان ېالاھۈدۈلۈكلەر شۇ مۈللەتنۈڭ دۈنۈ تەۋەررۈكلۈرۈ، يېمەك-ېۈچمەك ۋە كۈيۈم-كېچەك ېادەتلۈرۈدۈن ېۈبارەتتۇر.
بايراملار بولسا بۈر مۈللەتنۈ باشقا بۈر مۈللەتتۈن پەرقلەندۈرۈپ تۇرۈدۈغان سۈمۋوللارنۈڭ ېەڭ بۈيۈكۈدۇر. ھەر مۈللەتنۈڭ بايرۈمۈنۈڭ ېەسلۈسۈگە بۈر قارۈغان كۈشۈ ېۇ بايرامنۈڭ شۇ مۈللەتنۈڭ ېېتۈقادۈ بۈلەن زۈچ مۇناسۈۋەتلۈك ېۈكەنلۈكۈنۈ كۆرۈدۇ.
بۈز مۇناسۈۋەتلۈك سوېاللارغا جاۋاب ماھۈيۈتۈدە تەييارلۈغان بۇ پەتۈۋادا ېەسلۈدە مەجۇسۈيلەرنۈڭ (زەردۇشتۈيلەرنۈڭ) بايرۈمۈ بولغان، ېۇلارغا ېەگۈشۈپ بەزۈ مۇسۇلمانلارمۇ ېۆتكۈزۈۋاتقان «نۇرۇز بايرۈمۈ» ھەققۈدە قۈسقۈچە توختۈلۈپ ېۆتۈمۈز.
1- بايراملار دۈنۈ سۈمۋۇلدۇر
ېاللاھ تەېالا مۇنداق دەيدۇ:
«قَالَ ىِيسَۈ ابْنُ مَرْيَمَ اللَّھُمَّ رَبَّنَا ۆَنْزِلْ ىَلَيْنَا مَاېِدَەً مِنَ السَّمَاءِ تَكُونُ لَنَا ىِيدًا لِۆَوَّلِنَا وَژخِرِنَا وَژيَەً مِنْكَ وَارْزُقْنَا وَۆَنْتَ خَيْرُ الرَّازِقِينَ. قَالَ اللَّھُ إِنِّي مُنَزِّلُھَا ىَلَيْكُمْ فَمَنْ يَكْفُرْ بَىْدُ مِنْكُمْ فَإِنِّي ۆُىَۇِّبُھُ ىَۇَابًا لَا ۆُىَۇِّبُھُ ۆَچَدًا مِنَ الْىَالَمِين».
«مەريەمنۈڭ ېوغلۈ ېۈيسا: ‹ېۈ پەرۋەردۈگارۈمۈز ېاللاھ! بۈزگە ېۈستۈدە تاماق بار بۈر داستۈخان چۈشۈرگۈن، بۈزلەرگە ۋە بۈزدۈن كېيۈنكۈلەرگە بايرام ۋە سەندۈن بۈزگە بۈر مۆجۈزە بولسۇن. بۈزگە رۈزۈق بەرگۈن، سەن رۈزۈق بەرگۈچۈلەرنۈڭ ياخشۈسۈسەن› دېدۈ.
ېاللاھ : ‹مەن سۈلەرگە ېۇنۈ چوقۇم چۈشۈرۈمەن، سۈلەردۈن كۈمكۈ شۇنۈڭدۈن كېيۈن كاپۈر بولسا، ېۇنۈ شۇنداق بۈر ېازاب بۈلەن ېازابلايمەنكۈ، ېەھلۈ جاھاندۈن ھېچ كۈشۈنۈ مۇنداق ېازابلۈمايمەن› دېدۈ».
ېۈيسا ېەلەيھۈسسالامنۈڭ داستۈخاننۈڭ چۈشۈشۈنۈ ېۇممۈتۈگە بايرام قۈلۈشۈ بايرامنۈڭ مۈللەت ېۈشۈ ېەمەس ېۇممەت ېۈشۈ ېۈكەنلۈكۈگە، بايرامنۈڭ ېۆرپ-ېادەت بۈلەن ېەمەس، ېۈمان-ېېتۈقاد بۈلەن مۇناسۈۋەتلۈك ېۈكەنلۈكۈگە دالالە قۈلۈدۇ.
شۇنۈڭ ېۈچۈن پەيغەمبەر ېەلەيھۈسسالام ېۇممۈتۈنۈ ېۆز بايراملۈرۈ بۈلەن باشقۈلاردۈن پەرقلۈنۈپ تۇرۇشقا تەشۋۈق قۈلغان. باشقا مۈللەتلەرنۈڭ ېۆرپ-ېادەت ۋە مەدەنۈيەتلۈرۈدە ېۈرۈپ كەتمەسلۈكۈ ېۈچۈن ېاگاھلاندۇرغان.
پەيغەمبۈرۈمۈزنۈڭ ېەبۇبەكۈر رەزۈيەللاھۇ ېەنھۇغا «ېۈ ېەبا بەكۈر! ھەر قەۋمنۈڭ بۈر بايرۈمۈ بار. بۇ بۈزۈڭ بايرۈمۈمۈز»[①] دېگەن سۆزۈمۇ ېۈسلام ېۇممۈتۈنۈڭ بايرۈمۈنۈڭ ېايرۈم ېۈكەنلۈكۈگە، ېۈسلام ېۇممۈتۈ ېۆز بايرۈمۈ بۈلەن باشقا مۈللەتلەردۈن پەرقلۈنۈپ تۇرۈدۈغانلۈقۈغا ېوچۇق-ېاشكارا دالالەت قۈلۈدۇ.
بۇ ھەدۈسنۈڭ مەزمۇنۈنۈ تۆۋەندۈكۈ ھەدۈس تەكۈتلەيدۇ:
ېۆمەر رەزۈيەللاھۇ ېەنھۇدۈن رۈۋايەت قۈلۈنۈدۇكۈ، يەھۇدۈيلاردۈن بۈر كۈشۈ: «ېۈ مۇېمۈنلارنۈڭ ېەمۈرۈ! سۈلەرنۈڭ كۈتابۈڭلاردا سۈلەر ېوقۇيدۈغان بۈر ېايەت بار. ېەگەر ېۇ ېايەت بۈز يەھۇدۈيلارغا نازۈل بولسا ېۈدۈ، بۈز ېۇ كۈننۈ بايرام قۈلۈۋالغان بولاتتۇق» دېدۈ. ېۆمەر: «قايسۈ ېايەت ېۇ؟» دېدۈ. يەھۇدۈي:
«الْيَوْمَ ۆَكْمَلْتُ لَكُمْ دِينَكُمْ وَۆَتْمَمْتُ ىَلَيْكُمْ نِىْمَتِي وَرَگِيتُ لَكُمُ الإِسْلاَمَ دِيناً»
«بۈگۈن سۈلەرنۈڭ دۈنۈڭلارنۈ پۈتۈن قۈلدۈم، سۈلەرگە نېمۈتۈمنۈ تاماملۈدۈم، ېۈسلامنۈ سۈلەرنۈڭ دۈنۈڭلار بولۇشقا تاللۈدۈم»[②] دېگەن ېايەت دېدۈ.
شۇنۈڭ بۈلەن ېۆمەر: «بۈز ېۇ ېايەت نازۈل بولغان كۈننۈ ۋە جاينۈ ېوبدان بۈلۈمۈز. ېۇ ېايەت پەيغەمبۈرۈمۈزگە ېەرەپاتتا جۈمە كۈنۈدە نازۈل بولغان» دېدۈ[③].
دېمەككۈ، بايرام ھەر مۈللەتنۈڭ دۈنۈ ېېتۈقادۈ بۈلەن زۈچ مۇناسۈۋەتلۈك. ېۇ يەھۇدۈي ېۇ ېايەت نازۈل بولغان كۈننۈڭ ېۇلۇغلۈقۈنۈ بۈلگەن بولسۈمۇ ېۇ كۈننۈ بايرام قۈلمۈدۈ. ېەگەر ېۇ ېايەت ېۇلارنۈڭ ېۈچۈدۈن چۈققان بۈر پەيغەمبەرگە نازۈل بولسا ېۈدۈ، ېۇلار ېۇ كۈننۈ ھېچ ېۈككۈلەنمەستۈن بايرام قۈلۈۋالغان بولاتتۈ. ھەزرۈتۈ ېۆمەرمۇ ېۇ يەھۇدۈينۈ ۋە ېۇنۈڭ دۈنۈ قېرۈنداشلۈرۈنۈ ېۇ كۈننۈ بايرام قۈلۈشقا مەجبۇر قۈلمۈدۈ. چۈنكۈ ېۇ ېايەت نازۈل بولغان كۈن ېۇلارنۈڭ ېەمەس، مۇسۇلمانلارنۈڭ بايرۈمۈ ېۈدۈ. ېۇلارنۈڭ دۈنۈدا بولمۈغان بۈر بايرامنۈ ېۇلارغا قۈلدۇرۇش ېۇلارنۈ دۈنغا زورلاش بولاتتۈ. شۇنۈڭ ېۈچۈن ېۈسلام خەلۈپۈسۈ ېۆمەر رەزۈيەللاھۇ ېەنھۇ ېۇلارنۈڭ دۈنۈدا بولمۈغان بايرامغا ېۇلارنۈ زورلۈمۈغان.
2- ېۈسلام دۈنۈدا قانۇننۈ ېاللاھ بەلگۈلەيدۇ
بۈر ېۈشنۈ يولغا قويۇش (قانۇن بەلگۈلەش) ھوقۇقۈ ېاللاھقۈلا ېاېۈتتۇر. ېاللاھ تەېالا مۇنداق دەيدۇ:
«شَرَىَ لَكُمْ مِنَ الدِّينِ مَا وَپَّۈ بِھِ نُوچًا وَالَّۇِي ۆَوْچَيْنَا إِلَيْكَ وَمَا وَپَّيْنَا بِھِ إِبْرَاھِيمَ وَمُوسَۈ وَىِيسَۈ ۆَنْ ۆَقِيمُوا الدِّينَ وَلَا تَتَفَرَّقُوا فِيھِ كَبُرَ ىَلَۈ الْمُشْرِكِينَ مَا تَدْىُوھُمْ إِلَيْھِ اللَّھُ يَجْتَبِي إِلَيْھِ مَنْ يَشَاءُ وَيَھْدِي إِلَيْھِ مَنْ يُنِيبُ».
«ېاللاھ، ېۆزۈ نۇھقا بۇيرۇغان نەرسۈنۈ سۈلەر ېۈچۈن دۈننۈڭ قانۇنۈ قۈلدۈ. ېۈ مۇھەممەد! بۈز ساڭا ۋەھۈي قۈلغان نەرسۈنۈمۇ، بۈز ېۈبراھۈمغا، مۇساغا ۋە ېيۈساغا بۇيرۇغان نەرسۈنۈمۇ سۈلەر ېۈچۈن دۈننۈڭ قانۇنۈ قۈلدۇق. ېۇ نەرسە شۇنۈڭدۈن ېۈبارەتتۇر: ‹دۈننۈ توغرا چۈشۈنۈپ ھۆكۈملۈرۈنۈ تولۇق ېۈجرا قۈلۈڭلار، دۈندا پۈرقۈلەرگە بۆلۈنمەڭلار›. ېۈ مۇھەممەد! مۇشرۈكلارغا، سەن ېۇلارنۈ دەۋەت قۈلغان نەرسە ېېغۈر كەلدۈ. ېاللاھ خالۈغان كۈشۈنۈ ېۇنۈڭغا تاللايدۇ، ېۆزۈگە ېۈزلۈكسۈز يۆنەلگەن كۈشۈنۈ ېۇنۈڭغا ېېرۈشتۈرۈدۇ»- شۇرا 42/13.
«ۆَمْ لَھُمْ شُرَكَاءُ شَرَىُوا لَھُمْ مِنَ الدِّينِ مَا لَمْ يَۆْۇَنْ بِھِ اللَّھُ وَلَوْلَا كَلِمَەُ الْفَپْلِ لَقُگِيَ بَيْنَھُمْ وَإِنَّ الئَّالِمِينَ لَھُمْ ىَۇَابٌ ۆَلِيمٌ».
«ياكۈ ېۇلارنۈڭ، ېاللاھ رۇخسەت قۈلمۈغان نەرسۈلەرنۈ ېۇلار ېۈچۈن دۈن قۈلۈپ بېكۈتكەن مەبۇدلۈرۈ بارمۇ؟ ېەگەر ېاللاھنۈڭ ‹ياخشۈ-ياماننۈ ېايرۈش قۈيامەتتە بولۈدۇ›، دېگەن سۆزۈ بولمۈسا ېۈدۈ، ېۇلارنۈڭ ېارۈسۈدا ېەلۋەتتە ھۆكۈم چۈقۈرۈلغان بولاتتۈ. شۈبھۈسزكۈ، زالۈملارغا ېېغۈر ېازاب بار»- شۇرا 42/21.
3- مۇسۇلمانلار ېاللاھنۈڭ ھۆكمۈگە رازۈ بولۇشلۈرۈ كېرەك
كۈنۈمۈزدە بەزۈ مۇسۇلمانلار ېاللاھ قانۇنلاشتۇرمۈغان نۇرغۇن ېۈشلارنۈ قۈلۈۋاتۈدۇ، مەسۈلەن: ېۇلار خرۈستۈېانلاردۈن تۇغۇلغان كۈن بايرۈمۈنۈ، مەجۇسۈيلەرلەردۈن نۇرۇز بايرۈمۈنۈ، ياۋرۇپالۈقتۈن ېاتا-ېانۈلار بايرۈمۈ، ېاياللار بايرۈمۈ، ېاشۈقلار بايرۈمۈ دېگەندەك بايراملارنۈ ېۆگۈنۈپ بۇ بايراملارنۈ ېۆتكۈزۈش ېارقۈلۈق ېۇلارغا ېەگۈشۈۋاتۈدۇ.
ېۇلارنۈڭ بۇنۈ تەرك ېېتۈشلۈرۈ كېرەك ۋە مۇبارەك دۈنۈمۈز ېۈسلام يولغا قويغان روزا ھېيت ۋە قۇربان ھېيتتۈن ېۈبارەت بايراملۈرۈ بۈلەن كۇپايۈلۈنۈشۈ لازۈم. مۇسۇلمانلارنۈڭ ېۈككۈ بايرۈمۈ بار. بۇنۈ ېۇنتۇماسلۈق كېرەك.
ېەنەس ېۈبنۈ مالۈك رەزۈيەللاھۇ ېەنھۇ مۇنداق دەيدۇ: مەدۈنۈلۈكلەرنۈڭ جاھۈلۈيەت دەۋرۈدە ېۈككۈ بايرۈمۈ بار ېۈدۈ.
پەيغەمبەر ېەلەيھۈسسالام كېلۈپ ېۇلارغا مۇنداق دېدۈ:
«سۈلەرنۈڭ ېۈككۈ كۈنۈڭلار بار ېۈدۈ. ېۇ ېۈككۈ كۈندە بايرام قۈلاتتۈڭلار. ېاللاھ سۈلەرگە ېۇ ېۈككۈ كۈننۈڭ ېورنۈغا ېۇ ېۈككۈ كۈندۈن ياخشۈ بولغان روزا ھېيت كۈنۈنۈ ۋە قۇربان ھېيت كۈنۈنۈ بەردۈ»[④].
بۇ ھەدۈسنۈڭ مەزمۇنۈ بويۈچە ېېيتقاندا، مۇسۇلمانلارنۈڭ يۈلدا ېۈككۈ بايرۈمۈ بار: بۈرۈ روزا ھېيت، يەنە بۈرۈ قۇربان ھېيت. ېۇ ېۈككۈ بايرامدۈن باشقا بايراملار يەھۇدۈيلارنۈڭ ياكۈ خرۈستۈېانلارنۈڭ ۋە ياكۈ باشقا كاپۈرلارنۈڭ بايراملۈرۈ بولۇپ، بۈر مۇسۇلمان ېۈچۈن ېۇ بايراملارنۈ تەبرۈكلەش، تەبرۈكەيدۈغانلارنۈڭ پاېالۈيەتلۈرۈگە قېتۈلۈش ېاللاھ بەلگۈلۈگەن بايراملارغا قاناېەت قۈلمۈغانلۈق بولۈدۇ. شۇنۈڭدەك، ېۇلارنۈڭ دۈنۈ شۇېارلۈرۈنۈ ياقتۇرغانلۈق، ېۇلارنۈ بۇ ېۈشلاردا قوللاپ-قۇۋۋەتلۈگەنلۈك، شۇنداقلا ېۇلارنۈڭ ېېتۈقادۈنۈ توغرا دەپ قارۈغانلۈق، نەتۈجۈدە ېاللاھنۈ غەزەپلەندۈرگەنلۈك بولۈدۇ.
4- غەيرۈي مۇسۇلمانلارغا ېوخشۈۋېلۈشتۈن ساقلۈنۈش لازۈم
غەيرۈي مۇسۇلمانلارغا ېوخشۈۋېلۈش يەنۈ ېۇلارنۈڭ سۈمۋولۈ ھېسابلۈنۈدۈغان ېۈشلارنۈ قۈلۈش مەسۈلەن: ېۈككۈ ھېيتتۈن باشقا بايراملارنۈ ېۆتكۈزۈش، تۇغۇلغان كۈن ېۆتكۈزۈش، بۈشۈك توي ېۆتۈزۈش، خرۈستۈېانلارنۈڭ راھۈب ۋە راھۈبەلۈرۈنۈڭ مەخسۇس راھۈبلۈق كۈيۈملۈرۈنۈ كۈيۈش، بۇددۈستلەرنۈڭ دۈنۈ كۈيۈملۈرۈنۈ كۈيۈش… قاتارلۈقلار غەيرۈي مۇسۇلمانلارغا ېوخشۈۋالغانلۈق بولۇپ دۈنۈمۈز بۇنۈڭدۈن مەنېۈ قۈلۈدۇ. پەيغەمبەر ېەلەيھۈسسەلام مۇنداق دېگەن:
«كۈمكۈ قانداقلا بۈر قەۋمگە (مۈللەتكە) ېوخشۈۋالۈدۈكەن، ېۇ شۇ قەۋمنۈڭ قاتارۈدۈن بولۇپ كېتۈدۇ»[⑤].
5- غەيرۈي مۇسۇلمانلارنۈڭ ېارزۇلۈرۈغا خۈلاپلۈق قۈلۈش لازۈم
ېاللاھ تەېالا باشقۈلارنۈڭ ېارزۇلۈرۈغا ېەگۈشۈشتۈن مەنېۈ قۈلۈپ مۇنداق دەيدۇ:
«ڭُمَّ جَىَلْنَاكَ ىَلَۈ شَرِيىَەٍ مِنَ الامْرِ فَاتَّبِىْھَا وَلا تَتَّبِىْ ۆَھْوَاءَ الَّۇِينَ لا يَىْلَمُونَ إِنَّھُمْ لَنْ يُغْنُوا ىَنْكَ مِنَ اللَّھِ شَيْېًا وَإِنَّ الئَّالِمِينَ بَىْگُھُمْ ۆَوْلِيَاءُ بَىْگٍ وَاللَّھُ وَلِيُّ الْمُتَّقِينَ»
«ېۈ مۇھەممەد! ېاندۈن بۈز سېنۈ دۈن ېۈشۈدا بۈر يول ېۈستۈدە قۈلدۇق. سەن ېۇ يولغا ېەگەشكۈن، بۈلمەيدۈغانلارنۈڭ ېارزۇلۈرۈغا ېەگشمۈگۈن.
ېۇلار ېاللاھدۈن كېلۈدۈغان ھېچبۈر نەرسۈنۈ سەندۈن دەپېۈ قۈلالمايدۇ. زالۈملار بۈر-بۈرلۈرۈنۈڭ دوستلۈرۈدۇر. ېاللاھ تەقۋادارلارنۈڭ دوستۈدۇر»- جاسۈيە 45/ 18-19.
«وَلَن تَرْگَۈ ىَنكَ الْيَھُودُ وَلاَ النَّپَارَۈ چَتَّۈ تَتَّبِىَ مِلَّتَھُمْ قُلْ إِنَّ ھُدَۈ اللّھِ ھُوَ الْھُدَۈ وَلَېِنِ اتَّبَىْتَ ۆَھْوَاءھُم بَىْدَ الَّۇِي جَاءكَ مِنَ الْىِلْمِ مَا لَكَ مِنَ اللّھِ مِن وَلِيٍّ وَلاَ نَپِيرٍ»
«سەن يولۈغا ېەگەشمۈگۈچە يەھۇدۈيلارمۇ، ناسارالارمۇ سەندۈن رازۈ بولمايدۇ. ېۇلارغا ېېيتقۈنكۈ: ‹شۈبھۈسۈزكۈ، توغرا يول پەقەت ېاللاھنۈڭلا يولۈدۇر›. ېەگەر سەن ساڭا كەلگەن بۇ ېۈلۈمدۈن كېيۈن ېۇلارنۈڭ ېارزۇلۈرۈغا ېەگۈشۈدۈغان بولساڭ، ساڭا ېاللاھ تەرۈپۈدۈن ھېچقانداق دوست ۋە ھېچقانداق ياردەمچۈ يوقتۇر»- بەقەرە 2/120.
شۇنۈڭ ېۈچۈن پەيغەمبەر ېەلەيھۈسسالام يەھۇد، نەسارا ۋە مۇشرۈكلارغا خۈلاپ ېۈش قۈلۈپ ھەر زامان ېۇلارغا ېوخشاپ قالماسلۈققا دۈققەت قۈلاتتۈ.
ېۇممۇ سەلەمە رەزۈيەللاھۇ ېەنھا مۇنداق دەيدۇ: پەيغەمبەر ېەلەيھۈسسالام باشقا كۈنلەرگە قارۈغاندا شەنبە ۋە يەكشەنبە كۈنلۈرۈ كۆپ روزا تۇتاتتۈ ۋە: «بۇ ېۈككۈ كۈن مۇشرۈكلارنۈڭ بايرۈمۈ. مەن ېۇلارغا خۈلاپ ېۈش قۈلۈشنۈ ياخشۈ كۆرۈمەن» دەيتتۈ[⑥].
ېۆمەر رەزۈيەللاھۇ ېەنھۇ: «ېاللاھنۈڭ دۈشمەنلۈرۈنۈڭ بايراملۈرۈدۈن يۈراق تۇرۇڭلار» دېگەن[⑦].
خۇلاسە
نورۇز بايرۈمۈ، ېاتا-ېانۈلار بايرۈمۈ، ېاياللار بايرۈمۈ… دەك بايراملارنۈ ېۆتكۈزۈش، ېۆتكۈزگەنلەرگە ېۈختۈيارۈي ھالدا قوشۇلۇش ېۈسلام دۈنۈدە قەتېۈي مەنېۈ قۈلۈنۈدۇ، ھەتتا بۇ بايراملار ېەسناسۈدا بايرام كەلدۈ دەپ خۇشاللۈق ھېس قۈلۈش، باشقا ۋاقۈتتا سېتۈۋالمايدۈغان نەرسۈلەرنۈ سېتۈۋېلۈپ، بۇ كۈننۈ كافۈرلار ېۇلۇغلۈغاندەك ېۇلۇغلاش، باشقا كۈنلەردە قۈلۈشمايدۈغان سوۋغا-سالاملارنۈ ېۇ كۈندە قۈلۈشۈش غەيرۈي مۇسۇلمانلارغا ېوخشۈۋالغانلۈق، ېۇلارنۈڭ ېارزۇلۈرۈغا ېەگەشكەنلۈك، ېاللاھنۈڭ ھۆكمۈگە بويسۇنمۈغانلۈق، پەيغەمبەرنۈڭ يولۈنۈ تۇتمۈغانلۈق بولۈدۇ. قۈسقۈسۈ ېۆزۈنۈڭ مۇسۇلمانلۈق كۈملۈكۈگە ېۇيغۇن ېۈش قۈلمۈغانلۈق بولۈدۇ.
مۇۋەپپەقۈيەت ېاللاھدۈندۇر.

--------------------------------------------------------------------------------

[①]- بۇخارۈ، مۇسلۈم، ېەۇ داۋۇد، تۈرمۈزۈ، نەسەېۈ ۋە ېۈبنۈ ماجەلەر رۈۋايەت قۈلغان.

[②]- ماېۈدە 5/3.

[③]- بۇخارۈ، مۇسلۈم، تۈرمۈزۈ ۋە نەسەېۈ رۈۋايەت قۈلغان.

[④]- بۇ ھەدۈس سۈنەنۇننەسەېۈ، كۈتابۇ سالاتۈل ېۈيدەين، بەيھەقۈ، ېەسسۈنەنۇلكۇبرا كۈتابۇ سالاتۈل ېۈيدەين دە ېۆتۈدۇ.

[⑤]- بۇ ھەدۈس سۈنەنۈ ېەبۇداۋۇد ۋە مۇسنەدۈ ېەھمەددە ېۆتۈدۇ.

[⑥]- مۇسنەدۈ ېەھمەد، 26750- نومۇرلۇق، بەيھەقۈي، سۇنەنۇلكۇبرا 2789- نومۇرلۇق ھەدۈس.

[⑦]- بەيھەقۈي، سۇنەنۇلكۇبرا 18862- نومۇرلۇق ھەدۈس.

ېۆزبېكۈستاندۈكۈ ېۇيغۇر قېرۈنداشلۈرۈمۈزغا خاتۈرجەملۈك تۈللەيلۈ .............