بىر كېچە ئۇزۇن يوللۇق ئاپتۇبۇستا چايقىلىپ، قىسىلىپ، ھەر خىل پۇراقلاردىن سېزىملىرىم تەل-تۆكۈس يوقوتۇپ ئاخىر غەلبىلىك يەر يۈزىگە دەسسىدىم، تاڭ سەھەرنىڭ يېقىشلىق سوغۇق ھاۋاسى تىنىقلىرىمدىن ئېقىپ كىرىپ كېچىچە تومۇر-تومۇرلىرىمغا ئورنىشىپ كەتكەن بۇرۇقتۇرمىچىلىقنى سېرىپ چىقارغىلى تۇردى.
نېمىدېگەن تاتلىق نېمىدېگەن ساپ ھاۋا بۇ، قېنىپ-قېنىپ ئاچكۆزلىك بىلەن بۇ ھاۋانى سۈمۈرۈپ خېلىلا يىنىكلىشىپ قالدىم.
بېكەتتىن چىقىپلا ئالدىمغا چىققان يولدىشىمنىڭ بىر نەۋرە ئىنىسىنى ئاسانلا تونىۋالدىم ، چۈنكى ئۇ يولدىشىمغا قۇيۇپ قويغاندەك ئوخشايدىكەن، بىراق شۇ سەل پاكار ھەم يولدىشىمدىن چوڭدەك كۆرىنىدىكەن. ئۇمۇ مېنى كۆرۈپلا تونۇدى، سەۋەبى ئاپتۇبۇستا مەندىن باشقا ئۈرۈمچىدىن كەلگەن يولۇچى يوق بولۇپ، ھەممىسى يۇرتىغا قايتقانلار ئىكەن. يەنە كېلىپ كىيىنىشىم، باشقىلاردىن ئالاھىدە پەرىقلىنىدىغان سېمىزلىكىمدىن «مانا مەن سېنىڭ يەڭگەڭ» دېگەندەك كۆزگە چېلىقىپلا تۇراتتىم.
ئۇ ئالدىمغا كېلىپ سەل خىجىل چىراي سالاملىشپ تىنچلىق سوراشتى، ئاندىن قولۇمدىكى چامداننى ئېلىپ ئالدىمدا يول باشلىدى. ئۇنىڭغا بەكلا ھەيۋەت كۆرىنىپ كەتتىم بولغاي، ئالدىمدا تەمتىرەپ پۇتلىشىپ دېگۈدەك يولنىڭ نېرىقى چېتىدە دەرەخكە باغلاپ قويغان ئېشەك ھارۋىسىنىڭ يېنىغا ئاران يەتتى.
ۋاھ... دەۋەتتىم مەن ھارۋىغا قېتىلغان قارا ئېشەككە قاراپ، راستىنى دېسەم بۇ مېنىڭ تۇنجى قېتىم ئېشەك ھارۋىسىغا ئولتۇرۇشۇم ئىدى، شۇڭا ئۇنىڭ تەكلىپ قېلىشىنىمۇ كۈتمەي بىر سەكرەپلا ھارۋىغا چىقىۋالدىم.
          -ئاچۇي ! سەت بولدى ماتوغا قوغۇن بېسىپ قويغان شۇڭا... دېدى ئۇ گەدىنى قاشلاپ، ئېنىقكى ئۇ بەكلا ئوڭايسىزلىنىۋاتاتتى.
         -ۋاي، بۇنىڭدىن ياخشى ماشىنا نەدە بار، مەن ياقتۇرىمەن، بېنىز دەڭە بۇ مەن ئۈچۈن، قېنى ھەيدەڭ ! بولمىسا ئۆزەملا ھەيدەپ كېتىمەن بىكار، پىراۋام بولمىغىنىغا قارىماي تازا...
دېدىم مەن ئارىدىكى تارتىنىشنى يوق قىلىش ئۈچۈن گەپكە يۇمۇر ئارلاشتۇرۇشقا تىرىشىپ. دېمىسىمۇ مەن ئۇنى ئالدىمغا ئېشەك ھارۋىسى ئېلىپ چىقىپتۇ دېگەندەك تەكەببۇر خىيالنى خىيالىمغىمۇ كەلتۈرۈپ باقمىغان ئىدىم.
ئېشەك بىر خىل رېتىمدا چامداپ سۆڭگەچلىرىنى ئوينىتىپ توپىلىق يولدا يۈرۈپ كەتتى. يولنىڭ ئىككى قاسنىقىدىكى مەن ئىسمىنى بىلمەيدىغان دەرەخلەر، مېنىڭ ھېلىدىن-ھېلىغا رېلىستىن چىقىدىغان شائىرانە تۇيغۇلىرىمدا خۇددى مېنى قارشى ئېلىۋاتقان رەت-رەت غايىۋى مالائىكىلەردەك جانلىناتتى. ياپيېشىل ئېتىزلار كۆز يەتكۈسىز ھاياتلىق دېڭىزى ئىدى. قاياقلاردىندۇر بىر چوكاننىڭ سۈزۈك ئاۋازىدا ئېيتىۋاتقان ناخشىسى ئاڭلىناتتى. ھەممە نېمە شۇنچە سۆيۈملۈك كۆرۈنۈپ كېتىۋاتقاچقا، ئىنىمىزنىڭ ئالدىدىكى سالاھىيىتمنى ئۇنتۇپ خۇددى كىچىك بالىلاردەك:‹ئا نېمە؟ بۇ نېمە؟›دەپ ئۆيگە يەتكۈچە ئاغزىم تىنماي ۋاتىلداپ كەلدىم. ئۇمۇ باشتا قورۇنغان بولسا كېيىن پۈتۈنلەي ئەركىن ھالەتكە كەلدى.
يول بويى تەبىئەتنىڭ گۈزەللىكىدىن يەتكۈچە ھوزۇرلىنىپ ئۆيگە قانداق كېلىپ قالغىنىمنى سەزمەيلا قاپتىمەن.
ئېشەك ھارۋىسى چوڭ دەرۋازىدىن كىرىپ ھويلىنىڭ نەق ئوتتۇرىسىدا توختىغاندا پاكار سېلىنغان ئۇدۇل ئىشىكلىك ئۆيدىن بىر ئايال چىقىپ كەلدى، ئۇ تولىمۇ سۇلغۇن، بەكلا ھارغىن كۆرىنەتتى.
        -تىنچ كەللىمۇ...ھارلىمۇ ...
ئۇنىڭ ئاشۇندىقىراق بىر نېمە دېگىنىنى ئاڭقىرالىدىم، قالغىنىنى بىلمىدىم، چۈنكى ئۇ خۇددى  ئۆزىگە پىچىرلاۋاتقاندەك قالغان گەپنى ئىچىدە بايان قىلىۋەتكەن ئىدى.
بىراق يەنىلا چاندۇرماي، ھارۋىدىن سەكرەپ چۈشۈپ :‹ئەسسالامۇئەلەيكۇم ، ياخشى تۇردىڭىزمۇ، دېسەم دېمىسەم سىز بۇ ئىنىمىزنىڭ ئايالى بولىسىزغۇ دەيمەن، مەن سىلەرگە ئۈرۈمچىدىن كەلگەن مېھمان.›
دەپ دانە-دانە قىلىپ سالاملاشتىم ، ھەم ئۇنىڭ بىلەن يۈزۈمنى يۈزىگە يېقىپ يېقىنلىقىمنى ئىپادىلىدىم.
باراڭسىز سۇپىغا سېلىنغان كونا كۆرپىدە ئولتۇرۇپ، ھويلا ئىچىگە نەزەر سالدىم. بۇ ھويلا نەزىرىمدە شۇنچىلىك كەڭرى ئىدى.بەلكىم بىرەر مو كېلەر-ھە! دەپ ئويلىدىم مەن. بىراق ئىچىم ئاچچىق بولدى. ھويلىدا نە بىرەر تۈپ دەرەخ ، نە بىرەر تال گىياھ يوق ئىدى. يول بويى مەن كۆرگەن ھېلىقى باراقسان باراڭلىق، كۈن نۇرى ئۆتمىگۈدەك ھۈپپىدە سالقىن ھويلىلارغا ئوخشىمايتتى. ھويلىنىڭ بىر بۇلىڭىدا ئوت يېقىلمىغان بىر ئوچاق، ئوچاقنىڭ بېشىدا چېۋىنلار گىژىلدىشىپ ئولىشىۋالغان بىر قازان، يەنە ئىش قىلىپ نېمە-نېمىلەر قالايمىقان تاشلاقلىق تۇراتتى.
        بايىقى ئايال يوقاپ كېتىپ خېلىدىن كېيىن بىر قولىدا بىر پەتنۇس نان، يەنە بىر قولىدا بىر چايداننى كۆتۈرۈپ ئالدىمدا پەيدا بولدى. ئۇنىڭ قولىدىكى نان بىلەن چايداننى كۆرۈپ غۇژژىدە كەيىپسىزلەندىم. خىيالىمدا يولدىن ھېرىپ-ئېچىپ كەلگەندىن كېيىن چوقۇم ئىسسىق بىر قاچا تاماق ياكى ئاچچىق چۈچۈك بىرەر تەخسە قورۇما كۆرىمەن دەپ ئويلىغان ئىدىم. ئەپسۇس ئالدىمدا قاتتىق نان بىلەن ئىلمان قايناقسۇ پەيدا بولدى. نېمىسىنى دەي ئۆزەمنى زورىغا بېسىپ، يالغان ھىجىيىپ ئىلمان چاي بىلەن بىر بوردا قاتتىق ناننى شۇنچىلىك تەستە يۇتتۇم، بىراق بولمىدى، تەكەللۇپ قىلىپ يەنە چاي لىقلاشقا كۆتۈرۈلگەن چايداننى جايىغا ياندۇردۇم، چايدىن كېيىن ئۇ ئايال مېنى ئۆيگە باشلىدى، بوسۇغىدىن ئاتلاپلا كۆز ئالدىم قاراڭغۇلىشىپ تۇرۇپ قالدىم. بىردەمدىن كېيىن كۆزلىرىم قاراڭغۇلىققا سەل كۆندى، ئۆي ئىچى ئاچچىق بىر خىل قاڭسىق ئىس پۇرايتتى. نەدىن كەلگەن ئىس پۇرىقى ئىكەنلىكىنى تەسەۋۋۇر قىلالمىدىم.
ئۆيدە بىر كاڭ بار ئىكەن، قارىماققا قىشتا بۇ كاڭنىڭ ئاستىدىن ئوت يېقىلدىغاندەك قىلاتتى. كاڭدا بىر پارچە تەڭلىمات كىگىز سېلىقلىقكەن، بىر بۇلۇڭدا بىر توپ يوتقان كۆرپە پۇرلاپ تاشلىغاندەك يىغىپ قويۇلۇپتۇ. ئايال شۇلارنىڭ ئارىسىدىن بىر كۆرپىنى تارتىپ بىر چەتكە سېلىپ مېنى يېتىۋىلىشقا تەكلىپ قىلدى. ئامالسىز كۆرپىگە قاراپ تىزلىنىپ دېگۈدەك ئۆمۈلەپ چىقتىم. نىمىشقىدۇر بۇ ئۆيدىن يىرگىنىپلا تۇراتتىم. مەيلىمگە قويسا ئالدى ئارقىمغا قارىماي قېچىپ چىقىشىمدا گەپ يوق، بىراق ئۇنداق قىلغىلى بولمايدۇ-دە.
ئىچىمدە ئويلايمەن، ئەگەر چىقىپ كەتسەم ، تۇققانلارنىڭ ھەممىسى مېنى ھاكاۋۇر ، قائىدە بىلمەيدىغان شەھەرلىك دېيىشىدۇ، چىقىپ كەتمىسەم بۇ ئۆيدە بىرەر كېچە قونۇشقىمۇ كۆزۈم يەتمەيدۇ. قانداق قىلارمەن؟ بېشىمغا تاغ يىقىلغاندەك بولدى، ئامالىم يوق. يەنىلا مۇشۇ ئۆيدە تۇرۇشقا مەجبۇرمەن.
ھېلىقى ئايال دىمىقىدا بىر نېمىلەرنى دەپ، بىر ياستۇقنى بېشىمغا قويۇپ بېرىپ چىقىپ كەتتى، خىيالىمدا ئۇنى :
        -سىز ئارام ئېلىپ تۇرۇڭ، مەن تاماق قىلاي!-دېدى دەپ ئويلاپتىمەن، يېرىم سائەتلەردىن كېيىن چىقسام ھويلا تىمتاس، كۈن نەيزە بويى تىكلىشىپتۇ.
يازنىڭ قىززىق ئاپتىپىدا بۇ چوڭ ھويلا ماڭا شۇنداق سەت كۆرۈندى. تەپسىلى قارىسام ھويلىنىڭ شىمال تەرىپىدە قارىماققا ئىككى ئېغىزدەك كۆرىنىدىغان بىر ئۆي باركەن، ئاستا بېرىپ ئىشىكتىن بويۇنداپ قاراپ باقتىم، ئاھ خۇدا!  ھېلىقى ئايال شۇ ئۆيدە خورەكنى دۆڭ تارتىپ ئۇخلىغىلى تۇرۇپتۇ.
       بۇ ئۆي بايا مەن ياتقان ئۆيدىنمۇ بەتتەر ئېشەك ئېغىلىكەن، يەر سىموتلانمىغان، ئا تامدىن ما تامغا كات قۇرۇلغان، نە بىرەر پارچە گىلەم، نە كۆزگە چېلىققۇدەك تەئەللۇقات يوق، ھەمە يەر ئېچىنىشلىق بىر مەينەتچىلىك.
بىخسىغان بىر خىل سېسىق پۇراق، ھېلىقى ئايال خورۇلداپ ئۇخلاۋاتىدۇ، يېنىدا ئىككى كىچىك باش... مېنىڭ كىرگىنىمنى سەزدى بولغاي ھېلىقى كىچىك باشلاردىن بىرسى ئاستا كۆتۈرلۈپ شالتاق بېسىپ كەتكەن ئۇماق بىر چىراي كۆرۈندى. ئۇ ماڭا قاراپ شۇنداق تاتلىق بىر ھىجايدىكىن،  بۇ مەن ھويلىغا كىرىپ كۆرگەن ئەڭ يېقىملىق مەنزىرە مۇشۇ بولدى بولغاي.

مەن ئۇنىڭغا ئاستا ئىشارەت قىلدىم، ئۇ ئاپىسىنىڭ يېنىدىن ئاستا سۇغۇرلۇپ چىقىپ يېنىمغا كەلدى. مەن ئۇنى يىتىلەپ ئۆزۈم تۇرغان ئۆيگە ئېلىپ كىردىم. سومكامدا ئۈرۈمچىدىن ماڭغۇچە ئېلىۋالغان توخۇ كاۋىپى، تۇخۇم دېگەندەكلەر بار ئىدى.  ئۇلارنى ئېلىپ بايا بىز چاي ئىچكەن سۇپىغا كەلدۇق، داستىخان جايىدىلا يېپىپ قويۇلۇپتىكەن، ئېچىپ پەتنۇسقا يېمەكلىكلەرنى قويدۇم.  
بالا ماڭا قاراپ يەنە كۈلدى.
     -ئالە بالام ، يە !
ئۇ قولىنى شۇنداق ئۇزاتقانتى،دەرھال بېغىشتىنلا تۇتتۇم.  پاھ بۇ قول تۇغۇلغاندىن بېرى سۇ يۈزى كۆرمىگەندەكلا كۆرۈندى، ئۇنىڭغا قولىنى ئىشارە قىلدىم.
    -يۇيۇپ كەل !
ئۇمۇ گەپ ئاڭلايدىكەن، بېرىپلا ئېۋرىقتىن سۇنى شۇنداقلا دومىلىتىپ قولىنى يۇغان بولدى، ھەي نېمىسىنى دەي ‹ئۆزەڭگە ھالال ، يەۋىرە ساقام› دېدىم.  
ئۆزەممۇ قايتىدىن ئۇنىڭ بىلەن ھەمداستىخان بۇلۇپ مايسىرىغان ئۈچەيلىرىم ئارام تاپقاندەك بولدى.  ئايال يەنە جىم، ئۇ ئۇخلاۋاتىدۇ، قارىسام بىر چەتتە قالايمىقان بىر نېمىلەر بىلەن يېپىپ قويۇلغان كىرئالغۇ بارلىقىنى بايقاپ قالدىم.
بالىغا كىرئالغۇنى شەرەت قىلىپ سورىدىم :
     -ئا ساقمۇ قوزام،-بالا بىلمەيمەن دېگەندەك قىلىپ بېشىنى چايقىدى، كىر ئالغۇغا يېقىنلا جايدا تامغا ئېسىپ قويغان توك چاتىدىغان تاختىنى كۆردۈم. مەن بەلكىم بۈگۈنلەردىن بۇ ئۆيدىن چىقىپ كېتەلمەيمەن، نېمىلا بولسا كېچىچە سەل راھەت ياتىدىغان مۇھىت ياراتمىسام بولمايدۇ، شۇڭا ئىككىلىنىپ ئولتۇرماي كىرئالغۇنى بىكار قىلىپ توكقا چېتىپ باقتىم، تەلىيىمگە ساقكەن. دەرھال بايىقى ئۆيگە كىرىپ يوتقان-كۆرپىلەرنى سۆكۈشكە باشلىدىم، ئىشىكنىڭ ئالدىدىلا ئېقىپ تۇرغان ئۆستەڭ باركەن، پاراشۇكنى تاپالماي، مەھەلىدىكى ماگزىنغا يۈگۈردۈم.
       بىر چەتتىن كىرئالغۇنى ماڭغۇزىۋىتىپ، بىر چەتتىن قازان بېشىدىكى چىۋىنلەرگە ئەجەللىك زەربە بېرىشكە باشلىدىم.  ئوچاققا ئوتۇن-كۆمۈرلەرنى سېلىپ ئوتنى يېقىپ بىر قازان سۇ ئىسىتىپ قاچا يۇيۇش سۇيۇقلىقىنى بولدى دېگۈچە قۇيۇپ ھەممە نەرسىنى غۇچۇرلىتىپ يۇيدۇم. ھويلىغا كىر چايقىغان سۇنى قۇيۇق چېچىپ قالايمىقان نەرسىلەرنى كۆز كۆرمەيدىغان جايلارغا تېقىپ، رەتلەپ دېگەندەك نەق ئىككى سائەت جەڭ قىپتىمەن، ھېلىقى ئۆيدىكى تەڭلىمات كىگىزلەرنى ھويلىغا توشۇپ، تازا قېقىپ ئارتقۇدەك يەرلەرگە ئارتتىم، يوتقان كۆرپىلەرنىڭ پاختىلىرىنىمۇ يېيىۋەتتىم. چاچلىرىمنىڭ ئارىسىدىن ئاققان تەر، كۆزلىرىمگە كىرىپ، كىيىملىرىمگە چېچىۋالغان ئەتتىر غەلىتە پۇرىغىلى تۇرغاندا، ھېلىقى ئايالنىڭ ئۇيقىسى تۈگەپ ھويلىغا ئېرىنچەكلىك بىلەن چىقتى، چىقتى-يۇ، چۆچۈپ ئورنىدا قاققان قوزۇقتەك تۇرۇپلا قالدى. چۈنكى مەن كىرلەرنى يۇيۇپ بولۇپ، ھويلىنى چىنىدەك تازلاپ، قازانغا بايا دوقمۇشتىن ئەكىرگەن يېرىم كىلو گۆشنى توغراپ سېلىۋىتىپ، خام قىيما قايناتقاچ ئۇنىڭ ئىككى بالىسىنىڭ كىچىكىنى داسقا چىلاپ تازا سوپۇنداپ يۇيۇۋاتاتتىم.
چوڭىنى باشتا پاكىزلاپ ئۈرۈمچىدىن ئالغاچ كەلگەن كىيىملەرنى كەيگۈزۈپ، مەينەت قىلىۋەتمەسلىكنى قاتتىق تاپىلاپ، ئاش كۆكى تېپىپ كېلىشكە ئەۋەتىۋەتكەن ئىدىم. ھازىر بۇ ھويلىدا ئاشۇ ئايال ھەم ئۇ ئۇخلايدىغان ئىككى ئېغىز ئۆيلا مەينەتلەر قاتارىدا ئىدى.
ئۇ كالۋالىشىپ ئالدىمىزغا كەلدى، تىلى گەپكە كەلمەيتتى.تۇرقىدىن شۇنچىلىك خىجىل بۇلىۋاتقانلىقى بىلىنىپلا تۇراتتى.  
تۇيۇقسىز ئەيىپلىك كىشى ئۇ ئەمەس، بەلكى مەندەك ھېسسىياتقا كېلىپ قالدىم.  
           -كەچۈرۈڭ! رۇخـسىتىڭىزسىز ھويلىڭىزغا چېقىلىپ قويدۇم، ئىچىم پۇشۇپ شۇ...
نېمىلا دېسەم ئۇنى بۇ ئوڭايسىزلىقتىن قۇتۇلدۇرالمايدىغانلىقىمغا كۆزۈم يەتتى. شۇڭا تارتىنمايلا ئۇنىڭغا قىسمەن ھىيلىگەر چىرايغا كىرىپ بۇيرۇق تەلەپپۇزىدا گەپ قىلدىم:
           -خانىش ئايىم، تەييارلىقلار پۈتۈپ قالدى، غاچچىدە خېمىر يۇغارسىلا!-ئۇ كەينىگە يېنىپ بىر چاغدا بىر داسقا ئۇن بېسىپ ئۈستىگە بىر ئەلگەكنى قويۇپ چىقىپ كەلدى.
مەن ئەلگەكنى كۆرۈپ ئۇنىڭغا سۇئال نەزىرىدە قارىدىم، ئۇ يەنە ھېلىقى چۈشىنىكسىز ئاۋازىدا ئۇنغا مىتە چۈشكەنلىكىنى ئېيتتى.
جۇدۇنۇم قىرىق گەز ئۆرلەپ كەتتى .  ئۇنىڭغا تەكەللۇپ قىلىشنى خالىمايلا قالدىم. بايا ھېلىقى كىر داستىخاندا توخۇ گۆشىنى تالىشىپ، سۆڭەكلىرىگە تەمشىپ يەپ كېتىشكەن بالىلارنىڭ ئاچ تۇرقى كۆز ئالدىمغا كېلىۋېلىپ جەھلىم قاتتى. ئەزەلدىن گەپ ئاياپ ئولتۇرمايدىغان تەرسالىغىم يەنە تۇتتى.
          -ۋاي... سىزمۇ خوتۇن كىشىمۇ، ئۇن قۇرۇتلاپ كەتكىچە نېمە قىلدىڭىز، قازاننى داتلاشتۇرماي بالىلىرىڭىزغا تاماق قىلىپ بەرسىڭىز بولمامدۇ؟-چاڭىلداپ سۆزلەپلا كېتىپتىمەن، بىر چاغدا ھاياجىنىمنى بېسىپ دىققەت قىلسام ئۇ مىشىلداپ يىغلاپ ئولتۇرۇپتۇ. يەنە ئىچىم ئاغرىدى. ئاسقۇدىكى بايا يۇيۇپ قويغان نەم لۆڭگىنى ئۇنىڭغا سۇندۇم، ئۇ مىچىلداپ ماڭقىسىنى تارتقاچ ياشلىرىنى سۈرتتى.
مېنىڭ بېسىققانلىقىمنى كۆرۈپ يەنە ئاشۇ پاشا غىڭشىغاندەك ئاۋازدا چۈشەندۈرۈپ سۆزلەشكە باشلىدى. نېمىلەرنى دېدى، يامان تەستە ئىلغا قىلدىم.
          كىچىك بالامنى يەڭگىگەندىن كېيىن بېشىم ئاغرىيدىغان بولدى، قوپالمايمەن، ئاغرىقمەن دېگەندەك گەپلەرنى قىلدى.  
ئۇنى خاتا ئەيىپلەپ قويغاندىمەنمۇ دېگۈم كەلدى، بىراق رىماتىزىمدا قاتتىق ئاغرىغان بىر ئايالنىڭ قولىغا پەلەي كىيىپ ئائىلە ئىشلىرىنى قىلىپ، يولدىشىغا ۋاقتىدا تاماق قىلغانلىقىنى ئۆز كۆزۈم بىلەن كۆرگەن ئىدىم، ئۇ ئايال ھېلىمۇ شەكلى ئۆزگۈرۈپ كەتكەن بارماقلىرى بىلەن قاتتىق ئاغرىق ئازاۋىغا بەرداشلىق بېرىپ گۈلىنى گۈلىگە كەلتۈرۈپ ياشاپ كېلىۋاتىدۇ، قىلاي دېسە ھەر قانداق ئىشنى قىلغىلى بولىدۇ. ئۆي ئىشى دېگەنمۇ شۇنداقلا بىر ئىش. ئىمكانىيىتىڭىز بولسىلا كۆز قورقۇتماي ھەركەت قىلسىڭىز، ئالەمچە ئىش بولسىمۇ قىلىپ بولالايسىز. ئۇنىڭ سۆزلىرىنى بىزارلىق بىلەن ئاڭلاپ باقسام قانداقتۇر بىر خىل كېسەل بولغانلىقىنى، بىراق دوختۇرنىڭ ئېنىق دىئاگنوز قويالمىغانلىقىنى، تېۋىپقا بارغانلىقىنى، داخانغا بارغانلىقىنى دېگىلى تۇردى. قولىدا ھېلىقى داس ھەم ھېلىقى ئەلگەك،
‹خۇدا شىپالىق بېرەر ساقىيىپ قالىسىز، قېنى خېمىرىڭىزنى بىر تەييارلىڭە›-دېدىم مەن ئۇننى شەرەت قىلىپ، ئۇ ئېسىنى يىغىپ ئۇننى تاسقاشقا باشلىدى.
         مىزىلىك پۇراق چىقىرىپ ئۈگرە پىشقاندا بازارغا قوغۇن ساتقىلى كەتكەن ئىنىمىز قايتىپ كەلدى. ئۇ ھويلىغا كىرىپلا ئەندىكىپ كەتتى. مەن ئايال خېمىر يۇغۇرۇپ كېسىۋاتقاندا، ھويلىنىڭ بىر بۇلىڭىدا تۇرغان رەڭلىرى ئۆچۈپ كەتكەن بالداق چوڭ يۇپۇقنى تارتىپ چىقىرىپ قېقىپ تازلاپ سۇپىنىڭ ئەتراپىغا باراڭ ياماشتۇرۇش ئۈچۈن قىلىنغان لەمپىگە يامىشىپ چىقىپ، يېرىم سائەتتىن كۆپرەك جەڭ قىلىپ سايىۋەن ياسىغان ئىدىم، تاماقنى خېلى ئارامبەخش، بېشىمىزغا كۈن چۈشمەي يېيىشتۇق.
بالىلار شۇنداق خوشال ئىدى. ئۇلارغا يېڭى كىيىم، مىزىلىك توخۇ گۆشلىرىنى بەرگىنىم ئۈچۈن ماڭا بىردەمدىلا ئامراق بۇلۇشۇپ كەتتى. ئەتراپىمدا چوڭ ئاپۇي دېسە چوڭ ئاپۇي دېيىشىپ ئەگىپ ئويناشقىلى تۇردى. ئۇلارغا قاراپ ئاپامغا تاشلاپ كەلگەن ئىككى بالامنى كۆرگەندەك بولدۇم.

تاماقتىن كېيىن چارچىغانلىقىمنى ھېس قىلدىم، بەدەنلىرىم ئېغىرلىشىپ يېنىم يەر تارتقىلى تۇردى. تومۇز ئايلىرى بولغاچقا يۇيغان كىرلىكلەر قۇرۇپ تاراقشىپ كېتىپتۇ، قازان-قۇمۇچ يىغىشتۇرۇلۇپ بولغاندىن كېيىن، كەڭ سۇپىدا يېيىلىپ ئولتۇرۇپ ئۆزەمگە تەۋە دەپ قارىغان بىر يۈرۈش يوتقان كۆرپىنى چىرايلىق قاتلاپ تۈجۈبىلەپ تىكىۋالدىم. قالغىنىنى ئىنىمىزنىڭ ئايالىغا (ئايشەمگۈل) ۋەزىپە قىلىۋېتىپ، ھېلىقى ئۆيگە كىرىپ جاي راسلاپ ئۆزەمنى تاشلاپلا ئۇيقىغا كېتىپتىمەن.
قانچىلىك ئۇخلىغانلىقىم نامەلۇم، بىر چاغدا بىر يەرلىرىم چىدىغۇسىز قىچىشىپ ئويغۇنۇپ كەتتىم، بايقىسام پاشا مېنى يەپ بولاي دەپتۇ. ھېچ ساق يېرىم يوق، قورساقلىرىم ئېچىپ كوركىراپ كېتىپتۇ. بېشىمنى كۆتۈرۈپ قاراپ باقتىم، قارىغاندا ئاللىقاچان تۈن قاراڭغۇسى بولغان چېغى، ئەتراپ تىمتاسچىلىقكەن.
ئاستا ئورنۇمدىن قوپۇپ ئەتراپقا زەن سالدىم. بىردەمدىن كېيىن ئۆي ئىچى سەل ئېنىق كۆرۈنگىلى تۇردى، قارشى تەرىپىمدە يوتقان كۆرپىلەر رەتلىك يىغىپ قويۇلغاندەك بىلىندى، بېرىپ سىلاپ باقسام يۇيۇلغان كىرلىكلەر قولۇمغا ئۇرۇندى.
        -ھە! تىكىپ بۇلۇپ يىغىپ قويۇپتۇ-دە،-دېدىم ئىچىمدە رازى بۇلۇپ. بىراق بۇ پاشا رەھىم قىلماي گۆشلىرىمنى بوردا-بوردىدىن يىمەكتە ئىدى. تۇرۇپلا مېنى تالاۋاتامدىكىن دېگەن ھېسسىياتقىمۇ كېلىپ قالدىم. ئىككى قولۇم، ئون بارمىقىم بىر-بىرسىگە يېتىشمەي تېرىلىرىمنى كارتىلدىتىپ تاتلىماقتا. بىراق ھېچ بېسىقىدىغاندەك ئەمەس، سىلاپ يۈرۈپ سومكامنى تېپىپ، پۇرقى كۈچلۈك ئەتىرىمنى ئېلىپ نە قىچىشسا شۇ يەرگە چاچقىلى تۇردۇم. خېلى ئارام بەرگەندەك بولدى، بىراق ئاچلىق قىينىماقتا.
بۇلارنىڭ يەيدىغان نەرسىلەرنى نەگە قويىدىغانلىقىنى بىلەلمىدىم ھەم بۇ كېچىدە ئۇلارنى ئويغۇتۇشنىڭ ياخشى ئەمەسلىكىنىمۇ خىيال قىلدىم. ھەي بولدىلا، مۇشۇ بانادا بىرەر كىلو ئورۇقلاپ قالسام ئەجەپ ئەمەس، چىداپلىۋىتەيلا...
جايىمغا كېلىپ تورۇسقا قاراپ ياتتىم. ئەمدى بايقىدىمكى تورۇستا بىر تۈڭلۈك بار ئىكەن، بەك كىچىكمۇ قانداق ئاسماننىڭ ناھايىتى كىچىك بىر يېرى كۆرۈنۈپ تۇرۇپتۇ. شۇ كىچىككىنە يەردىن كىچىككىنە ئاسمانغا قاراپ ئۈرۈمچىنى، بالىلىرىمنى، قوساقنىڭ ئاچلىقىدا قاچانلا چىقسا ھەممە نېمە تېپىلىدىغان كونسول كوچىسى، بۇلاق بېشىلىرىنى ئويلاپ يېتىپ ئۇخلاپ قاپتىمەن .
ئوڭۇممۇ چۈشۈممۇ ئاڭقىرالماي قالدىم. بىر يەردىن بىرسى يۈزلىرىمنى سىلاپ، مەڭزىنى مەڭزىمگە يېقىپ بىر نېمىلەرنى دېمەكتە. يەر تېگىدىن ئاڭلانغاندەك بىلىنىۋاتقان بۇ ئاۋاز بارغانسىرى ئېنىق ئاڭلانغىلى تۇردى، ئۆزەممۇ سەگىپ خېلى ئويغۇنۇپ قالدىم.
كۆزلىرىمنى يىرتىپ ئېچىپ قارىسام تونۇش بىر چىراي، ئىللىق تەبەسسۇم قىلىپ ياش يۇقى كۆزلىرى بىلەن ماڭا قاراپ بېشىمدىلا ئولتۇرغاندەك قىلدى. ئەندىكىپ تۇرۇپ كەتتىم. قارىسام مېنى بۇ سەھراغا قايتا-قايتا تەكلىپ قىلغان مېھرىبان ھامما ئاچىمىز ئىكەن. دەرھال تۇرۇپ يۈز يېقىشىپ كۆرۈشۈپ ئامانلىق سوراشتىم.
     -ئۇيقىڭىزنى بۇزۇپ قويدۇم -ھە! ۋاي چىرايلىق قىزىم،كۆيۈمچان تۇققىنىم، شۇنچە چوڭ شەھەردىن لەۋزىمنى قويماي، بىزنى يوقلاپ كەپتۇ، ۋاي ئۆرگىلەي !...موماي يېقىشلىق يۇمشاق سۆزلەپ كۆڭۈل ئېيتقىلى تۇردى. مەنمۇ ئۇيقۇمدىن تولۇق ئويغىنىپ ئۇنىڭغا ماسلىشىپ يوتقۇنۇمدىلا تۇرۇپ ھال مۇڭ بۇلۇشۇپ كەتتىم. يېرىم سائەتلەرچە ئۇنى بۇنى دېيىشكەندىن كېيىن، يوتقانلىرىمنى يىغىپ، كاڭدىن پەسكە چۈشتۈم. مومايغا يۈزلىرىمنى يۇيىۋالاي دەپ ئۆزرە ئېيتىپ سومكامدىن سوپۇن، چىش پاستىلىرىمنى ئېلىپ ھويلىغا چىقتىم. ئىشىكتىن چىقىشىمغا تاڭ سەھەرنىڭ ساپ سەھرا ھاۋاسى بۇرنۇمغا ئۇرۇلدى. ھويلىدا ئايشەمگۈل قازان بېشىدا بىر ئىشلار بىلەن ئالدىراشكەن، مېنى كۆرۈپ ئالدىمغا تېز-تېز مېڭىپ سالامغا كەلدى. ياخشى ئۇخلاپسىزمۇ؟ ھاردۇق چىقىپتۇمۇ؟ دېگەندەك رەسمىيەتلىك سۆزلەر بىلەن ئەھۋاللىشىپ بولۇپ، يۈزۈمنى يۇيىمەن دېدىم.
ئۇ بىر نوگاينى قولۇمغا تۇتقۇزدى، ھويلىنىڭ بىر چېتىگە بېرىپ يۇيۇشقا تېگىشلىك يەرلەرنى تازا سوپۇنداپ يۇيۇپ، پاكىزلىنىپ بولغانلىقىمغا ئىشەنچ قىلغاندىن كېيىن قايتىپ كەلسەم،ئاپئاق ھورۇن ئايشەمخان، تۆنۈگۈن قورمىغان قورىمىنى قورۇپ، ئەتكەن چاي تەييار قىپتۇ.
ھى ھى ھى ...
قېيىنئاپا دېگەن باشقا گەپ-ھە!

      ھېساپتا بۇ مۇمايغا مەنمۇ كېلىن. خۇددى ‹يېقىندىكى موللام جا موللام، يىراقتىكىسى جىڭ› دېگەندەك موماي ئۆز ئوغلىنىڭ ئايالىدىن جىيەنىنىڭ ئايالىنى ئالاھىدە يېقىن كۆرمەكتە ئىدى. ھېلىدىن ھېلىغا قاچامغا چاي لىقلاپ بەھۇزۇر يەپ ئىچىشكە ئۈندەيتتى. بەئەينى رىۋايەتلەردىكى ئېچىل دەستۇرخانلاردا ئولتۇرغاندەك ھېسياتتا ئولتۇرماقتىمەن. چوڭلار ھەقىقەتەن بەركەتلىك بولدىكەن. ئۇلارنىڭ شاپائىتىدىن ئاددىيغىنە ناشتىلىق قايسىدۇر ئەپسانىلەردىكى چۈجە كاۋىپى، بىيە باسقان پولو، ئانار شەربىتى، قوزا كاۋىپى، سۈرلەنگەن گۆش ئەيتاۋۇر ئىش قىلىپ نۇرغۇن-نۇرغۇن نېمەتلەر باردەك موماينىڭ شېرىن شېكەر پاراڭلىرى، سىلىق-سىپايە تەكەللۇپلىرى باھانىسىدا ناشتىلىق تولىمۇ ھوزورلۇق بىلىندى. ئارلىقتا ئايشەمگۈل ئۇيان-بۇيان مېڭىپ قالغان باھانىدا ۋاقىتنى چىڭ تۇتقان موماي ئۇنى دارىتمىلاپ ئىككى ئېغىز غەيۋەتكە يېقىن تۇمشۇق ئۇچلاپمۇ ئۈلگۈردى.
ناشتىدىن كېيىن موماي بىلەن ئۇنىڭ ئۆيىگە بارىدىغان بولدۇم. سىرتقا چىقىدىغىنىمنى ئاڭلاپ موماينى ساقلاپ تۇرۇشقا قويۇپ ھېلىقى ئۆيگە كىردىم. نىمىلا بولسا سىرتقا چىقىدىغان بولغانكىن ئانچە مۇنچە ئۆزۈمنى تۈزەشتۈرمەكچى ئىدىم، ئايشەمگۈلمۇ سوڭدىشىپلا بىللە كىردى

كىچىككىنە ئەينەككە رامدىن كىرىۋاتقان ئازراق يورۇقلۇقتىن پايدىلىنىپ دىققەت بىلەن قاراپ يۈزىمگە ئىشلەۋاتىمەن. ئايشەمگۈل سومكامدىكى چوڭ-كىچىك، ئورۇق-سېمىز قۇتىلاردىكى سۇيۇقلۇقلارغا قىزىقىپ قاراپ مېنى كۈزەتكەچ يېنىمدا ئۆرە تۇرىدۇ، مەن ئۇنىڭغا بىر چەتتىن سۆزلەپ بىر چەتتىن ئەمەللىي مەشغۇلات قىلىپ بېرىۋاتىمەن.
توۋا... ئايال كىشى-ھە! ئاجايىپ بىر دۇنيا بىز. 80 دىن ئاشقان مومايلارنىڭمۇ ئۆزگىچە گۈزەللىك قاراشلىرى بار. ھەر بىر ئايال بىر تىرىك گۈزەللىك قامۇسى، ھېچ بولمىغاندا مەن شۇنداق قارايمەن.
ئون ئايال بىلەن مۇشۇ توغۇرلۇق پاراڭلاشسىڭىز، سىزگە ئون خىل ئىشەنچىلىك رىتسىپ بېرەلەيدۇ. ئارىدىكى سىز بىلەن تېرە ئەھۋالى، چىراي شەكلى يېقىنلىشىپ قالىدىغان بىرەرسىنىڭ تەجرىبىسىنى سىناپ بېقىڭ، ھۆددە قىلىمەن زىيان تارتمايسىز.
مانا ھازىرمۇ دەل شۇنداق. ئايشەمگۈل ماڭا پۈتۈن ئىشتىياقى بىلەن دىققەت قىلماقتا. بەلكىم يىل بويى ئاپتاپ كۆرمەي كۈن نۇرى رادىئاتسىيىسىگە ئۇچراپ باقماي، ئاپئاق تۇرىدىغان تېرىلىرىمگە ھەۋەس قىلغان بولسا كېرەك. كىچىككىنە سۇيۇقلۇقلارنى سۈركەش بىلەنلا باشقىچە يالتىراپ نۇرلىنىپ كەتكەن يۈزىمگە قاراپ ھەيرانلا قالدى. بايقاپ باقسام ئۇ سەل تارتىنىۋاتىدۇ، بىراق شۇنداق سىناپ باققۇسى بار.
     -قېنى سىزمۇ يۈزىڭىزنى بىر يۇيۇپ كىرىپ سۈرۈپ باقامسىز!-دېدىم مەن ئۇنىڭ كۆڭلىنى ئىزدەپ. ئۇ خۇشاللىق بىلەن باش لىڭشىتىپ سىرتقا قاراپ ماڭدى. ئۇنى چاقىرىۋېلىپ، قولىغا ئەتىر سوپۇننى تۇتقۇزدۇم ۋە بويۇن-پاتاڭلىرىنى ئىشارە قىلدىم. ئۇ ھىجايغىنىچە چىقىپ كېتىپ بىر چاغدا يېنىمغا يەنە ئۈندى.
ئۇنىڭ يۇيۇلۇپ ئېچىلىپ قالغان، سوپۇن پۇراپ تۇرغان يۈزىگە قاراپ مەنمۇ خوش بۇلۇپ قالدىم. ئاندىن بىر باشتىن رەت تەرتىۋى بويىچە سۇ تولۇقلاش سۇيۇقلۇقى، سۇت سۇيۇقلۇقى دېگەندەكلەرنى ئالقىنىغا يېتەرلىك تۆكۈپ تەكشى ئەتراپلىق سۈرۈپ ياسىنىشىغا رىياسەتچىلىك قىلدىم. ئالاھەزەل يېرىم سائەتلەردىن كېيىن، ئايشەمگۈلنى غەلبىلىك ياساپ بولدۇم. ماڭا ئىشىنىڭلاركى، مەن ھەرگىز ئۇنداق چەكتىن ئاشۇرۇپ گىرىم قىلىدىغانلاردىن ئەمەس، سۇس تەبىئىي بۇلۇش تەرەپدارى.
ئەينەكتىكى ئەكسىگە قاراپ ئايشەمگۈلمۇ مەمنۇن بولدى.

        موماينىڭ ئۆيى قوشنا كەنىتتە ئىكەن، ھېلىقى ئېشەك يەنە سۆڭگەچلىرىنى ئوينىتىپ بىزنى موماينىڭ ئۆيىگە يەتكۈزدى. ئەلۋەتتە ئېشەكنىڭ سۆڭگىچى جايىدا ئوينىيالماي قالسا ئىنىمىزنىڭ قامچىسى لايىقىدا ئويناپ تۇردى.
موماينىڭ ئۆيىدە ئۇنىڭ باشقا بالىلىرى ھەم ئىككى قېرىندىشى بىزنى قارشى ئالدى. مەن ئىشىكتىن ئاتلىشىمغا شەرىپىمگە تەييارلانغان قوينىڭ بوغۇزىغا پىچاق ئۇرۇلدى.
        كەتمەن تۇتۇپ قاتقان ئەزمەتلەر ھەش-پەش دېگۈچە قوينى سويۇپ ئەرەختەن-پەرەختەن قىلىۋەتتى. ھويلىدىكى چوڭ قازانغا ئوت يېقىلىپ، قوينىڭ يېرىمى پارچىلىنىپ سېلىندى، ئىككى كېلىن ئۆپكە-قېرىنلارنى تازلاپ قۇيۇشقا تۇتۇندى.
ئاھ خۇدا...قازاندىكى قايناۋاتقان گۆشكە قارايمەن. كېلىنلەر قۇيىۋاتقان ئۆپكە-ھېسىپقا قارايمەن، ئويلايمەن، بۇ قوينى قاچان يەپ بولارمەن!
ھويلىدىكى كىچىككىنە بىنەمگە ئېچىلغان تال خالىقى باراڭ ئاستىدىكى سۇپىغا تۈگەل سايە تاشلاپ تومۇزنىڭ پىژغىرىم ئاپتىپىنى تامامەن توسقان بولغاچقا، جانلار يايرىغىدەك بىر كەيپىياتتا ئولتۇرىمەن. قازاندىكى  يېڭى سويۇلغان قوي گۆشى، ئىللىق شورپا، ھويلىدىن ئېشىپ مەھەللىنىڭ خېلى يەرلىرىگىچە مېزىلىك پۇراق تارقىتىپ قاينىماقتا. ئوچاقنىڭ يەنە بىر كۆزىگىمۇ ئوت يېقىلىپ چوڭ قازاندىن بىرسى ئېسىلدى. سۇ قاينىشىغا ئاپئاق قۇيقا سۈيىگە تويۇنغان لىغىر-لىغىر ئۆپكە پەم بىلەن سېلىندى. كانايدىن مۇستەھكەم بوغۇلۇپ تۇۋاقلىرى دۈملەندى.
تېخى تۈنۈگۈنلا مۇشۇ چاغدا ئاپامنىڭ يېنىدا بالىلىرىمنى ئورۇنلاشتۇرۇپ يۈرەتتىم. مانا ھازىر شىڭخادەن گۈللۈك قېلىن كۆرپىدە مېھمان بۇلۇپ تەكلىماكاننىڭ بىر چەتلىرىدە يۈرۈيمەن.
ۋاقىت ئاجايىپ سېلىشتۇرمىلارنى پەيدا قىلىدۇ-ھە! ناۋادا ئۆيدە بولغان بولسام بۇ چاغدا بەلكىم مەنمۇ قازان بېشىدا ئالدىراپ يۈرگەن بولار ئىدىم.
ئۈچ ئەۋلات جەم بولغان جەمەتلىك بۇ ئائىلە، ئائىلە بويىچە ھۆرمىتىمگە ئالدىرىماقتا. ساددا، مېھماندوست جەنۇپ دېھقانلىرى ئاجايىپ مېھرىلىك كىشىلەر، ئۆمرۈمدە بۇنداق ھۆرمەتكە ئىنتايىن ساناقلىقلا نائىل بولغاچقا تەمتىرىمەكتىمەن. مەقسەت-غەرەزلەردىن مۇستەسنا بۇ ساھىپخانلارغا قارىغانسىرى تۈگۈلۈپ يوقىماقتىمەن. موماينىڭ ئىككى ئىنىسى سۆڭىكى قاتقان ئوتتۇرا ياش كىشىلەر ئىكەن. قارىماققا چىراي شەكلى كىيىنىشلىرى بىر-بىرسىگە شۇنچىلىك يېقىن، ئىتتىك قارىغان كىشى چوقۇم بۇلارنى قوشماقلار دەپ قالىدۇ. سۆزلىشىشلىرى شۇنچىلىك سىپايى، بىر-بىرسىگە تەكەللۇپ بىلەن مۇئامىلە قىلىشلىرىدىن بۇ ئاكا-ئۇكىلارمۇ سەن-پەن دېيىشىپ قالامدىغاندۇ دەپ ئويلاپ قالدىم. موماينىڭ ئاق ئارلىغان چاچلىرى، باستۇرۇپ ئېڭىكىدىن چېگىلگەن ياغلىقى، تاپانلىرىغىچە سۆرەلگەن كۆڭلەكلىرى، ياستۇققا قىيپاش قىڭغىيىپ يېتىشلىرىغا قاراپ ئۇنىڭ بۇ ئائىلىنىڭ بۇزرۇكۋارى بولۇش ھوزۇرىنى قانداق سۈرىۋاتقانلىقىنى پەرەز قىلالىدىم. پاراسەتلىك موماي ھەر ئىشنى يولىدا ئورۇنلاشتۇرماقتا. ئىككى قىز، ئىككى كۈيئوغۇل، ئىككى ئوغۇل، ئىككى كېلىن، بىر پاتمان نەۋرە ئۇنىڭ ئىلكىدىكى بايلىقى.  ھەر ئىشتا ئاغرىنىش يوق، ئىشلار ئۇنىڭ سىنچى كۆزلىرىنىڭ نازارىتىدىن ئۆتىدۇ، ئۇلارغا قاراپ سۆيۈنمەكتىمەن.
     راست، مەن يەپ نەچچىلىك يەيتتىم. يوغان بىر قوينىڭ كاللا-پاقالچاقلىرىلا قالدى، كەڭتاشا سەھرا ھويلىسىنىڭ ئادەم ئولتۇرغىدەك يېرى بولسىلا دەستۇرخان سېلىنىپ، مەن بىر مېھمان ھەم بىر ھويلا ساھىپخان غىزاغا تۇتۇندۇق. ئىنچىكە بەلنىڭ يۇقىرى تەرىپى پارچىلىنىپ تاۋاقلارغا ئېلىنىۋاتقاندا ھېسىپمۇ يۆگىمەچ-يۆگىمەچ بۇلۇپ قازانغا كىردى. گۆشتىن كېيىن ئۈلگۈرۈپ پىشقان ئۆپكە-ھېسىپ تارتىلدى. ھەيرانمەن شۇنداق قىلىپ ھېلىقى رەھمىتى قوي بىر ئائىلە كىشىلىرىنىڭ بىر ۋاقلىغىغا تاس قالدى يەتمىگىلى. تاماقتىن كېيىن قىززىق دەملەنگەن قېنىق چاي بىلەن قوغۇن تاۋۇز تۆكمە قىلىندى. سېپىدىن ھازىرلا ئۈزۈلگەن بۇ شېرىن مېۋىلەر گۆشنىڭ مېيىنى بېسىپ ، تاماق سىڭىرىشكە باشلىغاندا، مەن موماينىڭ كىچىك قىزى بىلەن ئېتىز كۆرگىلى چىقتىم. ساتما قىلىنىپ بۈك-باراقسان ئاينىغان تاۋۇزلۇق كۆز ئالدىمدا زاھىر بولغاندا، ئۆسۈملۈكنىڭ سالقىن، راھەت پۇرىقى ھەقىقىي تەبىئەت دېڭىزىنىڭ ئەسلى كارتىنىسىنى كۆزلىرىمگە كۆرسەتتى.  سېخىي قۇياش ئايىماي نۇر چاچقان بۇ ئېتىزلار ياپيېشىل قۇت ئوردىنىڭ ئۆزى. ھەمراھىم ئاجايىپ تەسىرلىك ھېسلىرى ئويناپ تۇردىغان ئايالكەن، مېنىڭ ئېتىزغا قاراپ ھاياجانلىنىۋاتقىنىمنى سېزىپ قالدىمۇ بىلمىدىم، ئالدىمدا ئون قەدەملەرچە ئىلگىرلەپ ساز ئاۋازىنى قويۇپلىۋەتتى. نېرى-بېرىسىغا كۆز يەتمەيدىغان بۇ ئېتىزلىقلاردا ئادەم سايىسى نە قىلسۇن.

نېمە ئۈچۈن ناخشىچىلار سەھنىلەرنى تاللاپ ناخشا ئېيتىدىغاندۇ؟ مانا مۇنداق تەبىئىي مۇھىتتا ھېچقانداق سازنىڭ تەڭكىشىسىز ئېيتىلغان ناخشا ئادەمگە ھەقىقى ھوزۇر بېرىدىكەن ئەمەسمۇ. ھەمرايىمنىڭ قارايغان چىرايى، ئاۋاق تۇرقىغا قاراپ ھېچقاچاندا ئۇنى بۇنچە يېقىملىق ناخشا ئېيتىدۇ دەپ ئويلىماپتىكەنمەن.
گۈلۈم گۈليار ئەمەسمۇ!
يۇرتۇم كورلا ئەمەسمۇ!
بىزنى يامان دېگەنلەر،
ئۆزى يامان ئەمەسمۇ.
        ناخشىدىكى گۈليارىخان دەل مۇشۇ چوكان بولغىيمىتى، مەردان تاتلىقنىڭ بۇ ناخشىسى خۇددى مەن بىلەن بىللە تۇغۇلغاندەكلا بىلىنىدۇ، بىراق ھازىر كورلا نۇسقىسىدىكى بۇ گۈليارىخان يېشىللىق قاينىمىدا يەنە بىر قېتىم كەيپىمدە ئەۋج ياراتتى. ئۇنىڭ سۈزۈك، يېقىملىق ئاۋازىنىڭ ناخشىنىڭ ھەر بىر ئاراشلىرىدىن دولقۇن-دولقۇن ھاياجانلارنى ئۆرلەتمەكتە.
تازا زەن قويۇپ بېرىلىپ ئاڭلاپ كېتىپ باراتتىم، يېقىنلا يەردىن بىرسى لەپپىدە قوزغىلىپ چىقماسمۇ، ھېچقاچاندا بۇ خىلۋەت تاۋۇزلۇقتىن مەن ھەم ھەمرايىمدىن باشقا ئۈچىنچى بىرسى بار دەپ ئويلاپ باقماپتىكەنمەن.
         تاۋۇزلۇقتىن ئۈنگەن ئۇ ئايال كەينىدە مېنىڭ بارلىقىمنى بايقىمايلا سەتلا بىرنى تۈكۈردى. ئۇنىڭ ئاشۇ ئاغزىدىن چىقان شىلىمشىق سۇيۇقلۇق دېسەم دېمىسەم چەكسىز گۈزەللىكنىڭ بىر دانىسى بولغان قايسىدۇر بىغۇبار ياپراققا يىرگىنىچلىك چاپلىشىپ قالدى ياكى بولمىسا شىكەر تەملىك تاۋۇزغا ئانا بولغان ئېتىز توپىسىغا سىڭىپ كەتتى. ئەپسۇس، ئۇنىڭ ئاشۇ بەتقىلىق ئاغزىدىن يەنە بىر نېمىلەرنىڭ تەڭلا غۇدىراپ چىققانلىقىنى بىلدىميۇ، نېمە دېگەنلىكىنى ئاڭقىرالمىدىم. ئۇ مېنى كۆرۈپ قالدى، ئۇ ھېلىقى يىرگىنىچلىك تۈكرىكىنى يۇتمىغان بىلەن ھاۋاغا تارقىلىپ كېتىدىغان ئىككى ئېغىز سۆزىنى ئاياپ يۇتىۋالدى. مەن بىر ئالدىمدا مەغرۇر كېتىۋاتقان ناخشىچى ھەمرايىمغا بىر تاۋۇزلۇقتىن ئۈنگەن بۇ ئايالغا ئەجەپلىنىپ قاراپ يېنىدىن ئۆتتۈم. ئۇ مەن بىلەن بەكلا سۇس، ھەتتا يوق دېيەرلىكلا سالاملىشىپ يەنە جايىغا پېتىپ كەتتى. ئېتىز يۈزى ھېچقاچاندا ئىككىمىزدىن باشقا ئادەم بولۇپ باقمىغاندەك بايىقى ئىزگۈ ھالىتىگە چاققانلىق بىلەن ياندى.
ھەيرانمەن، ھەيران بولمايمۇ ئامالىم يوق، يېقىن قوشنا قېرىنداشتىن ئەلا دەپ تۇرىۋالىمىز، بىراق بۇ تۇققىنىمنىڭ ئېتىز قوشنىسى ھېچ قېرىنداشتەك قىلىق قىلمىدى. نېمىشقا ھەمرايىمنىڭ ‹بىزنى يامان دېگەنلەر، ئۆزى يامان ئەمەسمۇ› دەپ پۈتۈن تاۋۇزلۇقنى تىترەتكۈدەك ناخشا توۋلىغانلىقىنى پەمىلىگەندەك قىلدىم. ئېتىزنىڭ توپا يۆلەپ پاسىل قىلغان چىگرىسىنىڭ ئىككى يېقىدىكى كۆز يەتكۈسىز تاۋۇزلۇقتىكى تاۋۇزلار بىر-بىرسىدىن روشەن پەرىقلىنىدىكەن.
ئەلۋەتتە ماڭلاي تەرى سىڭمەي شىلىمشىق تۈكۈرۈك سىڭىپ كەتكەن يەرنىڭ تاۋۇزى قانچىلىك بولماقچى ئىدى. تاۋۇزلۇقتىن توغرا كېسىپ كېلىپ شىلدىرلاپ سۈزۈك سۇ ئېقىۋاتقان ئېرىقتا پۇتلىرىمىزنى چىلاپ ئولتۇردۇق.
مەن سۇ بالىسى ئىدىم، بىرەر كۈن مۇنچىغا چۈشمىسەم بۇنداق تومۇز كۈنلەر ماڭا ھارام بولاتتى. ئاپام دائىم:‹سەندىكى ھۆللۈك زىيادە ئېشىپ كەتكەن شۇڭا سەمىرىپ كەتتىڭ، بېلىققۇ ئەمەستىڭ بولمىسا نىمانچە سۇغا ئامراقسەن› دەپ پات-پات كايىپ تۇراتتى، بىراق مەن يەنىلا تاماق يېمىسەممۇ سۇنى كۆرسەم چۆكمەي قويمايتتىم.
       مانا ھازىرمۇ راھەت سۇغا ئاپتاپتا توپا چىڭداپ مېڭىپ قىزىپ كەتكەن پۇتلىرىمنى چىلاپ ئاجايىپ ھوزۇرلاندىم. ناۋادا كىچىك بالا بولغان بولسام مۇشۇ سۇغىلا چۆمۈلۈشتىن يانمايتتىم. ئەپسۇس، ئۇنداق قىلالماي ئارماندا قالدىم.
بىردەم گۇڭۇر-مۇڭۇر پاراڭلىشىپ سايىداپ سالقىنلىۋېلىپ قايتىپ كەلدۇق. يول بويىدىكى دەل-دەرەخلەر، توپىلىق يولدىكى ھارۋا-ئۇلاغ ئىزلىرى، خۇددى مەن نەچچە ئەسىر بويى مۇشۇ يوللاردا مېڭىپ باققاندەك شۇنداق تونۇش، بۇ تونۇشلۇق بايا مەن كەلگەندە دىققەت قىلغىنىمدىن ئەمەس بەلكى دەل مۇشۇ ۋاقىتنىڭ ئۆزىدە مەندە پەيدا بولىۋاتقان سۆيۈنۈش، ياقتۇرۇش ھېسسىياتىدىن پەيدا بولىۋاتقان خىيالى سەزگۈ. تاۋۇزلۇقتىكى قارانچۇقلار، ئاپتاپتا قۇرۇپ ئاقىرىپ قەدىمىي رەڭگە كىرىپ قالغان ياغاچ قاشالار، ئىشەكنىڭ ئاللا-قاياقلاردىن ئاڭلىنىپ قالىدىغان سوزۇپ ھاڭراشلىرى، يېشىللىقتىن كېلىۋاتقان ساپ تەبىئەت پۇرىقى... ئەلقىسسە، بۇ يەردە تىرناقچە زامانىۋىلىقنىڭ ھىدى بولغان بولسا ئىدى، مېنىڭ رىۋايەتكە چىلىشىپ كېتىۋاتقان تۇيغۇلىرىمغا ئۆلۈم جازاسى بېرىلەتتى-دە، چەكسىز ئەپسۇسلىنىشقا چۆكۈپ كەتكەن بولاتتىم، بىراق ئۇلۇغ ئاللاھقا مىڭلاپ شۈكرى، مەن ئەڭ ئىپتىدائىي گۈزەللىكلەردىن ھوزۇرلانماقتىمەن.
نېمىشقىمۇ مۇشۇنداق گۈزەل سەھرالاردا تۇغۇلمىغانلىقىمدىن ئاپامدىن تۇنجى قېتىملاپ رەنجىدىم.
        ھويلىدا ساھىپخانلار تاماق قالايمىقانلىرىنى يىغىشتۇرۇپ بولۇپ باراڭ ئاستىدا سەگىدىشىپ ئولتۇرغاچ پاراڭلىشىۋېتىپتۇ. بالىلار ئويۇنغا كىرىشىپ كېتىپتۇ. بىزنىڭ كىرگىنىمىزنى كۆرۈپ دەرھاللا ئورنىدىن قوزغىلىشىپ تۆرىگە تەكلىپ قىلىشتى. نېمىلا دېسە مەن موماي ھەم ئۇنىڭ ئىنىلىرىدىن كىچىكتە، ئۇلارنىڭ سىلىق تەكەللۇپتا قول باغلاپ ھۆرمىتىمنى قىلىشى مېنى ئوڭايسىزلاندۇردى. چىرايلىق رەت قىلدىم، ئۆزرە ئېيتتىم، سېمىزلىكىمنى باھانە قىلىپ پەگادا ئولتۇرۇشقا ئىجازەت سورىدىم.
بىراق ئىچ-ئىچىمدىن خۇشمەن، داۋاملىق مېھمان بولۇپ ئۆتۈش نېمىدېگەن راھەت-ھە!

شۇ كۈنى كېچىسى موماينىڭ يېنىدا يېتىپ قالدىم. پاراڭچى موماي يىراق ئۆتمۈشلەرنى سۆزلەپ قاچان ئۇخلاپ قالغانلىقىمنىمۇ بىلدۈرمىدى. سەھەردىكى ناشتىغا قارىسام ئايشەمگۈل ۋاقتىدا ئۈلگۈرۈپ كېلىپ تەييارلىق قىلىپ بوپتۇ. ئۇنىڭ قايسى كۈچنىڭ تۈرتكىسىدە بۇنچە چاققانلىشىپ قالغانلىقىنى پەرەز قىلالمىدىم، بىراق ئۇ كېپىنەكتەك شاش ئىدى، ئىشەنمەي بولمىدى. كۆرىۋاتقىنىم دەل شۇ ئايشەمگۈل.
         بىز ناشتىدىن كېيىن موماينىڭ ھەمراھلىقىدا ئۇنىڭ ئىككى ئەركەك قېرىندىشىنىڭ بىرسىنىڭ ئۆيىگە تەكلىپ بىلەن ماڭدۇق.
موماي ‹يىراقتىن كەلگەن تۇققىنىمنى سىلەرگە يالغۇز-ياياق قاتمايمەن› دېگىنىدە چىڭ تۇرۇپ يېزىلىق ھۆكۈمەتتە ئىشلەيدىغان جىيەنىنىڭ ماشىنىسىنى كەلگىلى سالدى، ھۆكۈمەت ماشىنىسىنىڭ شەخسى ئىشقا ئىشلىنىشىدىن ئوڭايسىزلاندىم.
بىراق ئۇلار بولسا بۇنىڭدىن پەخىرلىنىۋاتاتتى، قارىماققىمۇ بۇ ئۇلارنىڭ يېزىسىدا ئانچە چوڭ ئىش بولمىسا كېرەك.
تۇيۇقسىز تۆنۈگۈنكى «بىزنى يامان دېگەنلەر،ئۆزى يامان ئەمەسمۇ» دېگەن ناخشا بىلەن، تاۋۇزلۇققا تۈكۈرگەن قوشنا كۆز ئالدىمغا كەلدى.
راسا بىر ھەپتە ئۆيمۇ-ئۆي مېھمان بولۇپ مەن ئۈچۈن بىباھا سېھىرلىك بىلىنگەن ئېتىز-قىرلارنى ھارغىچە كېزىپ، يەنە تېخى ئادەم كۆرمىگەندە، موماينىڭ كىچىك قىزىنى كۈزەتكە قويۇپ سوغاق شېرىن سۇغا چۆمۈلۈپ تازا پۇخادىن چىققاندا ئۆيدىن قايتىش بۇيرىقى كەلدى.  
ھەممىگە قىيماسلىق نەزىرىمدە خوش ئېيتىپ، مومايغا بىر كېچە ھەمرا بولۇۋېتىپ .ئۇنىڭ نۇرلىرى پىلدىرلاپ قالغان كۆزلىرىدىن ئېقىۋاتقان ياشلىرىغا قاراشقا پېتىنالماي، ئۆزەمنىڭمۇ كۆزلىرى نەمدىلىپ بۇ ماكاندىن ئايرىلىشقا تەمشەلدىم.
ئىنىمىز بىلەن ئايشەمگۈل مېنى ئۇزۇتۇپ قويىدىغان بولدى، مەن ھېلىقى سۆڭگىچى ئوينايدىغان ئارغىماقسىمان ئېشەك تارتىدىغان ھارۋىغا يەنە بىر قېتىم چىقىۋىلىش ئىستىكىدە ئۇلارنىڭ ئۆيىگە كەلدىم ھەم بىر قۇر لازىمەتلىكلىرىم مۇشۇ ئۆيدە ئىدى.
ھويلىغا كىرىپلا كەيپىم ئۇچتى، ھويلىغا نەچچە كۈنلەپ سۈپۈرگە سېلىنمىغاندەك قىلاتتى. سۇپىدا تاۋۇز شاپاقلىرىغا ئولاشقان چىۋىنلەر گىژىلدىشىپ بىر كەلگەن ئىدى. قىسقىسى ھويلا مەن دەسلەپتە كۆرگەن سىياقى بىلەن ئالدىمدا نامايەن بولدى.
ئىنىمىز ئېشەك ھارۋىسىنى تەقلىغىلى كەينىگە ماڭغان مۇشۇ پۇرسەتتە نەرسە-كېرەكلىرىمنى ئالغاچ كەينىمدىن بىللە كىرگەن ئايشەمگۈلگە ئىككى ئېغىز گەپ قىلىپ قويماقچى بولدۇم. دېمىسەممۇ ئۇنىڭ بۇ ھورۇنلۇقىدىن بەكلا ئىچىم پۇشقان ئىدى. ناۋادا ئىنىمىزنىڭ ئورنىدا مەن بولسام ئۇنى بىر كۈنمۇ ئۆيدە ساقلىماس ئىدىم.
كۈن نۇرى چۈشمەيدىغان ھېلىقى ئۆيدە سومكامغا پاتماي قالغان يوللۇقلارنى رەتلىگەچ ئايشەمگۈلگە سۆز باشلىدىم.
       -قاراڭ ئايشەمگۈل، جېنىم ئۇكام، كۆڭلىڭىزگە كەلسىمۇ دەي، ئايال كىشى ئۆينىڭ بەركىتى. سىز شاش بولسىڭىز ئائىلىڭىز روناق تاپىدۇ. مەن كەلگەن كۈنى تازلىققا چۈشۈپ كەتسەم بەلكىم بىئارام بولدىڭىز، ھازىر كىرسەم ھالىڭىز يەنە شۇ. ئۇنداق قىلما، مەن ھەدىڭىزنىڭ ئورنىدا.
       ھويلا-ئارامنى چىرايلىق پاكىز تۇتۇڭ، ئىنىمىزمۇ باش كۆتۈرمەي ئىشلەيدىكەن، ئىككىڭلار تىرىشساڭلار ھال-كۈنىڭلار باشقىلاردىنمۇ ياخشى بۇلۇپ كەتمەمدۇ. قارىڭە ئۇرۇق-تۇققانلارغا نېمىدىگەن راھەت تۇرمۇش ئۇ، پاكىزلىق جاننىڭ راھىتى، سەل چاققان بولسىڭىزلا ئالەمچە ئىش بولسىمۇ تۈگەيدۇ، ئۆزىڭىزمۇ ئارام تاپىسىز. تاپا-تانە ئاڭلىمايسىز ئەمەسمۇ! (نەچچە كۈندىن موماينىڭ ئۇنى خېلى ئوبدانلا ئەدەپلەيدىغانلىقىنى سېزىپ قالغان ئىدىم)
مەن دانە-دانە قىلىپ خۇددى قېرى-موماملاردەك بىر ھازا ۋەزخالىق قىلدىم. ئۇمۇ يەردىن باش كۆتۈرمەي، تىرناق تاتلاپ ماقۇللۇق بىلدۈرۈپ تۇردى. ئۇنىڭ بۇ ساددا قىياپىتىگە قاراپ ئىچىم سېيرىلىپ كەتتى. شەپقىتىم ئېرىپ ئۈرۈمچىدىن ماڭغىچە يېڭى سېتىۋالغان بىر يۈرۈش گىرىم بۇيۇملىرىم ھەم تازلىق ئەسلىھەلىرىمنى (چاچ سوپۇن، چاچ ئاسراش مەلھىمى، تۈركىيەنىڭ ئەتىر سوپۇنى، يۇيۇنۇش سۇيۇقلۇقى، يۈز يۇيۇش سۇيۇقلۇقى، ئىش قىلىپ ۋاھاكازا ئون نەچچە بوتۇلكا لازىمەتلىك) ئۇنىڭغا تارتىشمايلا سوۋغا قىلىۋەتتىم. ئۇمۇ بۇلارنى كۆرۈپ ئاپتاپپەرەستەك ئېچىلىپلا كەتتى. ئۇنىڭغا قايتا كەلگىنىمدە يېڭىچە قىياپىتىنى كۆرۈش ئۈمىدىمنى قايتا-قايتا بىلدۈرۈپ ئېشەك ھارۋىسىغا جايلىشىپ ماكانىم تامان يۈرۈپ كەتتىم.
        ئىشىك ئالدىدا قالغان ئايشەمگۈل خېلىگىچە قول پۇلاڭلىتىپ ئۇزۇندىن ئۇزۇن خوشلاشتى. بۇ مەنزىرە خۇددى ئايرىلىشقا چىدىمىغان ئاچا-سىڭىللارنىڭ كۆرۈنۈشلىرى بېرىلىدىغان كىنولاردەك كۆڭۈل ئىكرانىمدا قېتىپ قالدى.
ئۈرۈمچى-كىندىك قېنىم تۆكۈلگەن ئانا يۇرتۇم. ئۇلانبايدىن ئۆتۈپلا يىنىكلەپ قۇشتەك بولۇپ قالدىم. كېچىدىن ئۇيقۇسىز قېلىپ، تۈگۈلۈپ قىسىلىپ، تىرىك تۇرۇپ دوزاقنى كۆرۈپ ۋايساپ كېلىشلىرىم ئۇلانباينى كۆرۈپ يەتتە قات ئاسماننىڭ نېرىغا ئۇچۇپ كەتتى. مەن شۇنداق تەنتەك مىجەز، خۇددى كىچىك بالىغىلا ئوخشايمەن. كۆڭلۈمنىڭ خوشلىقى مېنىڭ بارلىقىم، ئاپتوبۇستىن چۈشۈپلا يولدۇشۇمنى كۆرۈپ ئۇنى شۇنداق سېغىنغانلىقىمنى ھېس قىلدىم. ئۇنىڭ كىشىلەر ئارىسىدا ئاپتۇبۇستىن چۈشۈۋاتقانلارغا تاقەتسىزلىك بىلەن بويۇنداپ قاراشلىرىدىن ئۇنىڭ ھازىرقى ھېسسىياتىنىمۇ ئۆلچەپ ئۈلگۈردۈم. دېمەك يەنىلا ئۆز يەر، ئۆز ئەر، ئۆز ماكان ھەممىدىن قىممەتلىك. ماشىنىدىن چۈشسەم ئۇ كۆرمىدى، چاققانلىق بىلەن كەينىگە ئۆتۈپ كۆزىنى ئېتىۋالدىم.
       -ۋاي قويىۋەت، قېرىغاندا قىلىقىنى ماۋۇنىڭ!-ئۇ كۈلكە ئارىلاش ئاۋازدا قوللۇرۇمنى چۈشۈرۋەتتى. بىز ئامانلىق سوراشتۇق. ئۇ ئاپتوبۇسنىڭ ئاستىدىن يۈك-تاقىلىرىمنى ئالدى.ماشىنىدىن بىرنى توسۇپ چوڭ ئۆيگە بېرىپ ئاپام بىلەن كۆرۈشۈپ، تۇققانلارنىڭ سوۋغا-سالاملىرىنى يەتكۈزۈپ، بالىلارنى ئېلىپ ئۆيگە ياندۇق.
ئۆزەمنىڭ خانىدانىمغا قايتىپ كەلدىم. ئۆز ئۆيۈمنىڭ بوشلىقى، پۇت قولۇمنىڭ خۇشلىقى. ئۆيگە كىرىپلا مۇنچىغا ئۆزەمنى ئاتتىم. تازا ھوزۇرلىنىپ يۇيۇنىۋەتكەندىن كېيىن، ھېچنىمىدىن بىخەۋەر كارۋاتنى قۇچاقلاپ نەق بەش سائەت ئۇخلىۋېتىپ ئاندىن ئۆز تۇرمۇشۇمنىڭ رېتىغا كىرىپ كەتتىم.

     ئالتۇن كۈزنىڭ ئالدىراش بىر كۈنى شۇم خەۋەر يىراق-يىراقلاردىن ساناقسىز نۇر كابىللاردىن ئۆتۈپ تېلفۇنىمىزنىڭ قوڭغىرىقىنى باسقاندا تولىمۇ بىئارام بولدۇم. ئىچىمنى مۈشۈك تاتلىماقتا.
مېھرىبان مۇڭداشقاق موماينىڭ بىتاپ بولغانلىقىنى ئاڭلاپ ھازىرلا ئۇچقۇم كەلدى، بىراق يۇرتىمىزنىڭ ئاۋىئاتسىيىسى تېخى ئۇ تەرەپلەرگە ئۇلانمىغان ئىدى.
ئامالسىز يەنە شۇ ئاپتۇبۇستا چىشىمنى چىشلەپ كېچىلەپ يول مېڭىپ تونۇش بېكەتكە كىرىپ كەلدىم. ئالدىمغا يەنىلا شۇ ئېشەك بىلەن ئىنىمىز چىقتى. ھارۋىنىڭ ياغاچلىرى تاۋۇزلىقتىكى قاشالاردەك قەدىمىي رەڭدە ئۆڭگەن ئىدى.
موماينىڭ مۇسىبەت خەۋىرىنى ئاڭلىمىغانغا خۇشمەن. يول بويى ئېغىر بىر كەيپىياتتا يەنە شۇ ھويلىغا كىرىپ كەلدىم.
ئاھ خۇدا! چاچلىرىم قايتا بۈدرە بولۇپ كەتتى. ھويلا بەئەينى ئون ئېشەك باققان ئېغىلنىڭ ھېساۋىدا ئىدى. نەدىندۇر قاڭسىق بىر خىل پۇراق دىماغنى ئېچىشتۇرغىدەك دەرىجىدە پۇرىماقتا، كەيپىم ئۇچتى. قاپاقلىرىمنىڭ قانچىلىك ساڭگىلاپ كەتكىنى ئۆزەمگىمۇ بىلىنىپ كەتتى.
دەل شۇ چاغدا ئۇدۇلدىكى ئۆيدىن ئۇيقۇلۇق كۆزلىرىدىكى چاپاقلىرى بىلەنلا ئايشەمگۈل چىقىپ مەن بىلەن يۈزلەشتى.ئۇنىڭغا قارايدىغان ھەپسىلەم يوق، ئېشەك ھارۋىسىدىكى سومكامنى يۇلۇپ ئېلىپ تونۇش توپىلىق يولدا موماينىڭ ئۆيىگە قاراپ ماڭدىم. كەينىمدىن ئىنىمىزنىڭ يۈگرەپ چىققىنىنى بىلدىم، بىراق قايرىلىپ قارىمىدىم. ئايشەمگۈلنىڭ بىر نېمىلەر دېگىنىنى بىلدىم. كارىم نېمە... كېتىۋەردىم. باشتا چۈشكەندە ھېچ يەرنى بىلمەيتتىم، بىراق ھازىر بىلىمەن. يول مەن ئۈچۈن داغدام، ھارغىن تېنىمنى بۇ ئېشەك ئېغىلىدا قىينىغىم يوق، موماينىڭ يېنىغا بېرىپ ئۇنىڭغا بالدۇراق ھەمرا بولاي.
ئازماي موماينىڭ ئۆيىنى تېپىپ كەلدىم. تېخى ئەمدى تاڭ سۈزۈلگىنىگە باقماي تارتىنماي ئىشىكنى ئۇردۇم، گەرچە كېسەل بار ئۆيگە بۇنداق سەھەردە ئۆندەرەپ كىرىشىم توغرا بولمىسىمۇ بىراق يەنىلا مەن ئىشىكنى ئۇردۇم.
موماينىڭ يېنىدا قىزلىرى بار ئىكەن. ئۇلارمۇ مېنىڭ بۇنداق سەھەردە پەيدا بولۇشۇمدىن ھەيران قالدى. ئۇلارغا مومايدىن بەكلا ئەنسىرەپ ئايشەمگۈلنىڭ ئۆيىگە كىرمىدىم دەپ قويدۇم. بىراق ئاچچىقىم كېلىپلا تۇراتتى. بىر ئۆمۈر جاپا تارتىپ، ئەمگەكتە پىشىلىپ، ئېتىز-ئېرىق ئىشلىرىدا چېقىلىپ، ئەمدى ئاجىزلاپ بىر چاڭگال  قورايدەك  قالغان سەكراتتىكى مومايغا قاراپ ئاچچىقلىرىم يوقاپ ئېچىنىش قىيالماسلىق بىلەن بوغۇزۇمدىن چىققان بىر ئاچچىق كۆزلىرىمگە ياماشتى.
موماي ئېغىر تىنىپ ئادەم تونۇماي ياتاتتى. ھەممە سۈكۈتتە. قېرىنداشلىرى ياندىكى ئۆيدە قۇرئان تاماملىماقتا، سۈرە ياسىن ئوقۇپ دىمىدە قىلماقتا ئىدى. سومكامنى كىچىك قىزغا بېرىپ موماينىڭ يېنىدا يۈكۈنۈپ ئولتۇردۇم. ئۆزۈمنى شۇنچە قاتتىق تۇتماقتىمەن. ھېلىقى ئاخىرقى كۈنى موماي كېچىچە ئۆزىنى چۆرىدەپ ئېيتىپ بەرگەن ھايات كارتىنىلىرى كۆز ئالدىمدا زاھىر بولماقتا. مەن خۇددى موماينىڭ تەڭتۇشىدەك، شۇ ھايات سەپەرلىرىنى موماي بىلەن بىر تىنىقتا ياشىغاندەك ئېرىپ-ئېرىپ يىغلىغاچ ئەسلىمەكتىمەن.
بىر ئايالنىڭ ھاياتى، ئېتىز بېشىدا ئەرلەر بىلەن بەسلىشىپ سول ئالغان موماي بەرنا ئىدى. بىلەكتەك ئىككى ئۆرۈم چېچى تېقىمىدا سويلايتتى، غەيرىتى بىلەن سارغايغان بۇغداي باشاقلىرىدىن دان تۆكمەي باشقا چىقىپ قىپقىزىل ئالما سىياقىغا كىرگەن مەڭزىدە تەبەسسۇم جىلۋىلىتىپ، ماڭلىيىدىكى تەرنى سۈرتكەن چوكان ئەمدى مانا ھاياتىنىڭ ئەڭ ئاخىرقى مىنۇتلىرىنى تىركىشىپ باسماقتا. قېنى ئۇنىڭدىكى ئاشۇ سول ئالغان كۈچ-قۇدرەت!
داش قازانغا بىر قىلىپ توي ئېشىپ ئىتىپتىكەن بىر چاغدا ئىشچان قوللىرى بىلەن،بىراق قورايغا ئايلانغان قوللار ساناقسىز قورۇقلىرى بىلەن ھازىر بىر چۆگۈن چاي دەملەشكە يارىمايدۇ.
مەشرەپلەردە ئۇسسۇل ئوينىغىنى، ناخشا ئېيتقىنىنى تولىمۇ پەخىر بىلەن دەپ بەرگەن ئىدى، مانا ئەمدى ئۇنىڭ تىنىقلىرىمۇ ئۆزىگە بوي سۇنمايۋاتىدۇ.
       ھاياتلىق، ئايال زاتىنىڭ ھاياتلىقى، ئىنسان ئۆمرى مانا مۇشۇنچىلىك ئىكەن. ئەزىز جاننىڭ تەندىن ئۇچۇپ چىقىشى بەلكىم سەكراتتا ياتقۇچى ئۈچۈن يا بىلىنەر يا بىلىنمەس، بىراق ياندا تۇرغۇچى ئۈچۈن تولىمۇ ئازاپلىق بىر مۇساپىكەن. موماي جان تالاشماقتا...
تاڭ ئاتتى، كۈن نەيزە بويى تىكلەشتى، باراڭلىق ھويلىغا كۈز غازاڭلىرى تولۇپ كېتىپتۇ. يازدىكى قاينام تاشقىنلىقتىن ئەسەر يوق، ئۇ خۇددى بىر تال تۆۋرۈكى غولاپ چۈشسە دۈم كۆمتۈرۈلىدىغان ئاسماندەك تەشۋىشتە تۇرماقتا. ھايات مانا مۇشۇنداق تەشۋىش تاقەتسىزلىك بىلەن ئاياقلاشماقتا.
       ھويلىغا چىقىپ يۈزۈمنى مۇزدەك سۇدا يۇيۇۋاتاتتىم، دەرۋازا ئېچىلىپ، ئىنىمىز بىلەن ئايشەمگۈل كىرىپ كەلدى.تۇرغان جايىمدا تۇرۇپلا قالدىم، قولۇمدىكى ئىۋرىقتىن سۇ بۇلدۇقلاپ تۆكۈلۈپ كەتتى.
ئالدىمدا ئايشەمگۈل ئەمەس، بوينىنى يۇماي بولۇشىغا گىرىم قىلغان مايمۇن تۇراتتى. ئۇنىڭ تەلەتىگە قاراپ چوغقا چۈشكەن قىلدەك تولغۇنۇپ كەتتىم.
       ئۆيدە موماي جان تالىشىۋاتىدۇ، پۈتۈن جەمەت ئېغىر مۇسىبەت ئالدىدا تۇرماقتا، بىراق ئايشەمگۈل ...
ھەممىگە مەن ئەيىبلىك!

تۈگىدى!

بارغانسىرى قېلىن بوپ كېتىۋاتىمەن ، يازغىنىمنى ھەممە مۇنبەرگە تەڭ يوللاپ

بۇ قېلىنلىق ئەمەس شەھلا ، ھەممە قېرىنداشلار يېڭى تىمىدىن بەھرىلەنسە ياخشى .

ئەسسىلامۇئەلەيكۈم:
شەھلا ھەدەمنىڭ تىمىللىرىنى ئاشپەز مۇنبىرىدىلا ئەمەس بۇ كەڭساي مۇنبىرىدىمۇ دائىملا كۆرۈپ تۇرۋاتىمەن. بۇ تىمىغىمۇ ئورۇن ئېلىپ قويۇپ سىرتتىكى قىلىدىغان ئىشىمنى تۈگۈتۈپ كىرىپلا ئاندىن ئوقۇي.  

       بۇ ھېكايە ھەقىقەتەن ياخشى يېزىلىپتۇ.شۇنداق ھوزۇرلىنىپ ئوقۇدۇم.ئاپتورنىڭ پىشقان قەلىمىگە بەركەت تىلەيمەن.