تەيەممۇم قۈلۈش  
                                                                  (التيمم)   
    
                                              بۈسمۈللەھۈرراھمانۈرراھيم
 
تەيەممۇم قۈلۈش دېگەن ېۈبارە ېەرەب تۈلۈدا: مەقسەت قۈلۈشنۈ بۈلدۈرۈدۇ. (لسان الىرب.)
ېۈسلام فۈقھۈ ېۈستۈلاھۈدا بولسا: سۇ تېپۈلمۈغاندا ياكۈ سۇ ېۈشلۈتەلمەيدۈغان ېەھۋاللاردا نامازغا ېالۈدۈغان تاھارەتنۈڭ ۋە غۇسلۈ تاھارەتنۈڭ ېورنۈدا تۇرۈدۈغان سۈمۋول خاراكتېرلۈك تاھارەت بولۇپ يۈز بۈلەن ېۈككۈ قولنۈ تاھارەت نۈيۈتۈ بۈلەن پاكۈز تۇپراق ۋە ياكۈ زېمۈن ماددۈسۈ بۈلەن سۈلاشتۈن ېۈبارەت.( بداېى الپناېى.)
تەيەممۇم قۇرېان كەرۈم، پەيغەمبەر ساللەللاھۇ ېەلەيھۈ ۋەسەللەمنۈڭ سەھۈھ ھەدۈسلەردە كەلگەن سۆزۈ ۋە ېۈش - ھەرۈكەتلۈرۈ بۈلەن شۇنداقلا ساھابە ۋە تابۈېۈينلار دەۋرۈدۈن تا ھازۈرقۈ كۈنۈمۈزگە قەدەر بارلۈق ېۈسلام ېۈممۈتۈنۈڭ بۈردەك ېۈتتۈپاقۈ بۈلەن ېۈسپاتلانغان بۈر كەڭچۈللكتۇر .( نيل الۆوتار.)
ېاللاھ تاېالا مۇنداق دېگەن: ((ېۈ ېۈمان ېېيتقانلار! سۈلەر مەست ھالۈتۈڭلاردا، نېمە دەۋاتقۈنۈڭلارنۈ بۈلگۈنۈڭلارغۈچە، يەنە جۇنۇب بولساڭلار،-يول ېۈستۈدە بولغانلار بۇنۈڭدۈن مۇستەسنا،- غۇسلۈ قۈلمۈغۈچە نامازغا يېقۈنلاشماڭلار، ېەگەر كېسەل ياكۈ سەپەر ېۈستۈدە بولساڭلار، ياكۈ بۈرۈڭلار ھاجەت قۈلۈپ كەلگۈنۈدە، ياكۈ ېاياللار بۈلەن مۇناسۈۋەت ېۆتكۈزۈپ سۇ تاپالمۈساڭلار، پاك زۈمۈن يۈزۈنۈ ېۈشلۈتۈپ يۈزۇڭلارغا، قولۇڭلارغا سۈرتۈپ تەيەممۇم قۈلۈڭلار، ېاللاھ ھەقۈقەتەن ېەپۇ قۈلغۇچۈدۇر، مەغپۈرەت قۈلغۇچۈدۇر))(نۈسا سۈرۈسۈ 43-ېايەت)
يەنە ماېۈدە سۈرۈسۈدە مۇنداق دېگەن: ((ېەگەر كېسەل ياكۈ سەپەر ېۈستۈدە بولساڭلار، ياكۈ بۈرۈڭلار ھاجەت قۈلۈپ كەلگۈنۈدە، ياكۈ ېاياللار بۈلەن مۇناسۈۋەت ېۆتكۈزۈپ سۇ تاپالمۈساڭلار، پاك زۈمۈن يۈزۈنۈ ېۈشلۈتۈپ يۈزۇڭلارغا، قولۇڭلارغا ېۇنۈڭدۈن سۈرتۈپ تەيەممۇم قۈلۈڭلار، ېاللاھ سۈلەرگە مۇشەققەتنۈ خالۈمايدۇ، لېكۈن ېاللاھ شۈكۈر قۈلۈشۈڭلار ېۈچۈن سۈلەرنۈ پاك قۈلۈشنۈ، نېمۈتۈنۈ سۈلەرگە تاماملاشنۈ خالايدۇ))(ماېۈدە سۈرۈسۈ 6- ېايەت.)
دېمەك: تەيەممۇم قۈلۈش جانابۈ ېاللاھنۈڭ بەندۈلۈرۈگە قۈلۈپ بەرگەن بۈر كەڭچۈلۈكۈ ۋە فەزلۈ-مەرھەمەتۈدۇر.
تەيەممۇم قۈلۈش مۇشۇ ېۈممەتكە خاس قۈلۈپ بېرۈلگەن بۈر ېالاھۈدۈلۈك بولۇپ، ېاللاھ تاېالا تاھارەتتە ېۈنسان ھاياتۈنۈڭ داۋاملۈشۈش سەۋەبۈ بولغان سۇنۈ پاكلۈنۈش ۋاستۈسۈ قۈلۈپ بەرگەن بولسا، تەيەممۇمدا ېۈنساننۈڭ باشلۈنۈشۈ بولغان تۇپراقنۈ پاكلۈنۈش ۋاستۈسۈ قۈلۈپ بېرۈپ ېۈلتۈپات قۈلغان، ېۈمام بۇخارۈ ھەزرۈتۈ جابۈر رەزۈيەللاھۇ ېەنھۇدۈن رۈۋايەت قۈلغان ھەدۈستە رەسۇلۇللاھ ساللەللاھۇ ېەلەيھۈ ۋەسەللەم مۇنداق دېگەن: «ماڭا مەندۈن بۇرۇن ھۈچ كۈمگە بېرۈلمۈگەن بەش تۈرلۈك ېالاھۈدۈلۈك ېاتا قۈلۈندۈ، بۈر ېايلۈق مۇساپە نېرۈدۈكۈ دۈشمەنلۈرۈمنۈڭ كۆڭلۈگە ېاللاھ قورقۇنچ سېلۈش بۈلەن ماڭا نۇسرەت بېرۈلدۈ، زېمۈننۈڭ ھەممە يېرۈ ماڭا ناماز ېوقۇيدۈغان مەسجۈد ھەم تۇپرۈقۈ پاكلۈغۇچۈ قۈلۈپ بېرۈلدۈ. شۇڭا مېنۈڭ ېۈممۈتۈمدۈن ھەرقانداق ېادەم قەيەردە نامازنۈڭ ۋاقتۈ كۈرسە شۇ يەردە نامازنۈ ېوقۇۋەرسۇن، غەنۈمەتلەر ماڭا ھالال قۈلۈپ بېرۈلدۈ، مەندۈن ېۈلگۈرۈكۈ ھېچكۈمگە غەنۈمەت ھالال قۈلۈنمۈغان ېۈدۈ، قۈيامەت كۈنۈ شاپاېەت قۈلۈش ھوقۇقۈغا ېۈگە قۈلۈندۈم،رېادەتتە پەيغەمبەر پەقەت ېۆز خەلقۈگۈلا ېەۋەتۈلەتتۈ .مەن بولسام پۈتۈن ېۈسانلارغا ېەۋەتۈلدۈم»( سەھۈھۇل بۇخارۈ 335-ھەدۈس.)
گەرچە كۆپچۈلۈك ېالۈملار تەيەممۇم دېگەن ساپ ېۈبادەت خاراكتېرلۈك پاېالۈيەت، بۇنۈڭ ھېكمۈتۈنۈ چۈشەنمۈسەكمۇ تولۇق قۇللۇق بۈلەن بويسۇنۈشۈمۈز كېرەك، دەپ قارۈغان بولسۈمۇ، بەزۈ مۇھەققۈق ېالۈملار: ېاللاھ تاېالا بەلگۈلۈگەن ھەرقانداق بۈر ېۈبادەتنۈڭ مەلۇم ھېكمۈتۈ بولۈدۇ، بۇنۈ بۈلگەنلەر بۈلۈدۇ، بۈلمۈگەنلەر بۈلمەيدۇ، دەپ قارۈغان.( إىلام الموقىين.)
ېۈمام ېۈبنۈ قاييۈم رەھەتۇللاھۈ ېەلەيھۈ تۇپراق بۈلەن سۇنۈڭ تاھارەتسۈلۈكنۈ يوقۈتۈدۈغان پاكۈزلاش ماددۈسۈ قۈلۈنۈشنۈڭ ھېكمۈتۈنۈ مۇنداق بايان قۈلۈدۇ:
"شەرۈېەت تاھارەتتە سۇ بۈلەن تۇپراقنۈ بۈر يەرگە جەم قۈلۈشۈ بولسا ېۈنتايۈن گۈزەل جەملەش بولۇپ بۇ ساغلام ېەقۈللەر بۈلەن رۇس تەبۈېەتلەرگە ېەڭ ماس كېلۈدۈغان جەملەشتۇر، چۈنكۈ ېاللاھ سۈبھەنەھۇ ۋەتەېالا سۇ بۈلەن تۇپراقنۈ مەرتۈۋە ۋە شەرۈېەت جەھەتتۈن بۈر جۇپ قۈلۈپ بۇ ېۈككۈسۈنۈڭ جۇغلانمۈسۈدۈن ېادەم ېەلەيھۈسسالامنۈ ۋە ېۇنۈڭ ېەۋلادۈنۈ ياراتقان، شۇنۈڭ بۈلەن سۇ بۈلە تۇپراقنۈ بۈزنۈڭ ېۈككۈ بوۋۈمۈز ۋە ېۇلارنۈڭ ېەۋلاتلۈرۈنۈڭ ېاتا-ېانۈسۈ قۈلغان، ھەرقانداق جانلۈقنۈڭ ېوزۇقۈنۈ ۋە ھاياتۈنۈ ېاشۇ ېۈككۈسۈدۈن قۈلغان، بۇ ېۈككۈ ماددا ھەرقايسۈ جايلاردا ېەڭ كۆپ تېپۈلۈدۈغان ھەم ېۈشلۈتۈشمۇ ېەڭ قولاي بولغان ماددۈلار بولغاچقا. يەنە ېاللاھ تاېالا ېۈچۈن يۈزنۈ توپۈغا تەگكۈزۈش ېۇ ېەڭ ياخشۈ كۆرۈدۈغان ېەمەللەرنۈڭ بۈرۈ بولغاچقا، مەرتۈۋە جەھەتتۈن سۇ بۈلەن تۇپراق ېوتتۇرۈدا مۇنداق ېالاھۈدە رۈشتۈنۈڭ بولۈشۈ ېۈككۈسۈنۈڭ ېوتتۇرۈدا شەرېۈ جەھەتتۈنمۇ قوشماقلۈق رۈشتۈسۈنۈڭ بولۈشۈ ېەڭ مۇۋاپۈق ېۈش ېۈدۈ." .( إىلام الموقىين.)
ېۈمام شاھ ۋەلۈييۇللاھ دېھلەۋۈ تەيەممۇمدۈكۈ ھېكمەتلەرنۈ ېۈزاھلاپ مۇنداق دەيدۇ:
"ېاللاھ تاېالانۈڭ بەلگۈلۈگەن شەرۈېۈتۈدۈكۈ قانۇنۈيۈتۈ ېادەتتە بەندۈلەر قۈلۈپ كېلۈۋاتقان ېۈبادەتلەرنۈ قۈيۈنچۈلۈقلارغا يولۇققاندا بۈرلا تاشلۈۋېتۈپ بۈېارام بولماسلۈقۈ ېۈچۈن ېۇلاردۈن قۈيۈنچۈلۈق تۈپەيلۈدۈن ساقۈت بولغان پاېالۈيەتنۈڭ ېورنۈغا دەسسەيدۈغان بۈر ېۈشنۈ بەلگۈلەپ بېرۈشتۇر، شۇڭا بەندۈلەر قۈلۈپ كېلۈۋاتقان تاھارەت ېېلۈشتۈن ېۈبارەت بولغان پاېالۈيەتنۈ تاشلۈۋېتۈشكە كۆنۈپ قالماسلۈقۈ ېۈچۈن كېسەللۈك ۋە سەپەر قۈيۈنچۈلۈقلۈرۈدا كۈچۈك تاھارەت ېېلۈش بۈلەن غۇسلۈ تاھارەت ېېلۈشنۈڭ ېورنۈغا تەيەممۇم قۈلۈشنۈ بېكۈتۈپ بەرگەن".
تەيەممۇم باشقا ماددا بۈلەن ېەمەس يەر يۈزۈدۈكۈ زېمۈن جۈنسۈدۈن بولۈشۈنۈڭ ھېكمۈتۈنۈ بولسا مۇنداق دەپ كۆرسۈتۈدۇ: "چۈنكۈ زېمۈن ېۈستۈدۈكۈ ماددا ھەرقانداق جايدا تېپۈلۈدۇ، شۇڭا قولايلۈق بولۇش ېۈچۈن ېەڭ مۇناسۈپ ماددا زېمۈن ېۈستۈدۈكۈ ماددا ېۈدۈ، قېلۈچ ۋە ېاياقلارمۇ ېادەتتە ېۇنۈڭ بۈلەن تازۈلۈنۈدۇ، يەنە ېۇنۈڭدا يۈز-چۈرايغا توپا سۈرتۈش ېارقۈلۈق ېاللاھ تاېالاغا خارلۈق ېۈزھار قۈلۈش بولغاچقا ېاللاھ تاېالادۈن مەغپۈرەت تەلەپ قۈلۈدۈغان ېۈبادەتكە ېەڭ مۇناسۈپ كېلۈدۇ".
كۈچۈك تاھارەت بۈلەن غۇسلۈ تاھارەتنۈ پەرقلەندۈرمەستۈن ھەر ېۈككۈسۈگە ېوخشاشلا بۈر خۈل تەيەممۇم قۈلۈشنۈڭ ھېكمۈتۈنۈ بولسا مۇنداق دەپ كۆرسۈتۈدۇ: "چۈنكۈ پۈتۈن بەدەننۈ توپۈغا مۈلەپ ېېغۈناقلاش قۈيۈن ېۈش بولغاچقا قولايلۈق كەلتۈرۈدۈغان كەڭچۈلۈككە مۇناسۈپ كەلمەيدۇ".
تەيەممۇمدا پۇتقا مەسھۈ قۈلۈش يوق بولۈشۈنۈڭ ھېكمۈتۈنۈ مۇنداق دەپ كۆرسۈتۈدۇ: "چۈنكۈ پۇت ېادەتتە توپۈغا تېگۈپ تۇرۈدۇ، شۇڭا توپۈغا تەگمەيدۈغان جاينۈ توپۈغا سۈرتۈش بۈلەن بۇ ېۈشنۈڭ ېالاھۈدە بۈر ېۈش ېۈكەنلۈكۈ تۇيۇلۈدۇ".( چجە اللھ البالغە.)
تەيەممۇم قۈلغاندا تەيەممۇم قۈلۈش نۈيۈتۈ بولۈشۈ، سۇنۈ يېقۈن ېەتراپتۈن ېۈزدەپ - سوراپ باققان بولۈشۈ، ېۈزدېگەندۈن كېيۈن سۇ تاپالمۈغان بولۈشۈ كېرەك، ېەمما سۇ تېپۈلسۈمۇ سۇ ېۈشلەتسە زۈيان قۈلۈدۈغان جاراھەت ياكۈ كېسەللۈك بولغاندا، سۇ ېالۈدۈغان نەرسە تېپۈلمۈغاندا ياكۈ سۇنۈ ېېلۈش ېۈنتايۈن قۈيۈن بولغاندا، دۈشمەندۈن، ېوغرۈدۈن ياكۈ ياۋايۈ ھايۋانلاردۈن قورقۇپ سۇ ېەكۈلەلمەي قالغاندا، قاتتۈق سوغۇقتۈن توڭۇپ كەتكەندە، يېنۈدا سۇ ېالۈدۈغان ياكۈ قۈش كۈنلۈرۈدە مۇنچۈغا كۈرۈدۈغان پۇلۈ بولمۈغاندا، ياكۈ يېنۈدا بار بولغان سۇنۈ ېۈشلۈتۈۋەتسە ېۆزۈ ياكۈ ېۇلاغلۈرۈ ېۇسساپ قۈينۈلۈپ قالۈدۈغان بولسا، بۇ ېەھۋاللاردا تەيەممۇم قۈلسا بولۈدۇ، چۈنكۈ بۇ ېەھۋاللاردا سۇنۈ بەرۈبۈر ېۈشلۈتەلمۈگەنلۈكتۈن بار بولغان سۇ، ھۆكۈم جەھەتتۈن يوق ھېسابتا بولۈدۇ.
ھەزرۈتۈ ېەمرۇ ېۈبنۈ ېەلېاس رەزۈيەللاھۇ ېەنھۇ مۇنداق دەيدۇ: "مەن زاتۇسسالاسۈل غازۈتۈدا سوغۇق بۈر كېچۈدە ېېھتۈلام بولۇپ قالدۈم، غۇسلۈ قۈلسام ېۆلۈپ كېتۈشۈمدۈن ېەنسۈرەپ تەيەممۇم قۈلۈپ ھەمراھلۈرۈمغا ېۈمام بولۇپ بامدات نامۈزۈنۈ ېوقۇدۇم، بۇ ېۈش پەيغەمبەر سەللەللاھۇ ېەلەيھۈ ۋە سەللەمگە يەتكەندە مەندۈن: ((ېۈ ېەمرو! سەن جۇنۇب ھالەتتە ھەمراھلۈرۈڭغا ېۈمام بولۇپ ناماز ېوقۇدۇڭمۇ؟)) دەپ سورۈدۈ، مەن غۇسلۈ قۈلۈشقا توسالغۇ بولغان سەۋەبنۈ دەپ بەردۈم ۋە ېاللاھ تاېالانۈڭ: ((ېۆزۈڭلارنۈ ېۆلتۈرمەڭلار، ېاللاھ چوقۇم سۈلەرگە رەھۈم-شەپقەت قۈلغۇچۈدۇر)) دېگەنلۈكۈنۈ ېاڭلۈغان ېۈدۈم، دېدۈم، پەيغەمبەر سەللەللاھۇ ېەلەيھۈ ۋە سەللەم سۆزۈمنۈ ېاڭلاپ كۈلۈپ كەتتۈ ۋە ماڭا بۈر نەرسە دېمۈدۈ.(ېەبۇ داۋۇد ۋە ھاكۈم رۈۋايەت قۈلغان، ېۈمام بۇخارۈمۇ سەھۈھۈدە بۇ ۋەقەلۈكنۈ قۈسقارتۈپ رۈۋايەت قۈلغان.)
تەيەممۇم چوڭ-كۈچۈك تەرەتسۈزلۈكنۈڭ ېورنۈغا دەسسەيدۇ، يەنۈ كۈچۈك تاھارۈتۈ كەم بولغان كۈشۈ بولسۇن ياكۈ جانابەتتۈن يۇيۇنۈشۈ كېرەك بولغان كۈشۈ بولسۇن ھەر ېۈككۈسۈگە بۈر خۈل تەيەممۇملا كۇپايە قۈلۈدۇ، تەيەممۇم قۈلغاندۈن كېيۈن ناماز ېوقۇيالايدۇ، قۇرېان تۇتالايدۇ ۋە ېوقۇيالايدۇ، مەسجۈدكە كۈرەلەيدۇ، تاۋاپ قۈلالايدۇ، جۇنۇب ھالەتتە سۇ بولسۈمۇ يۇيۇنۇپ ېۈلگۈرەلمەيدۈغان بولسا تۈز تەيەممۇم قۈلۈپلا باشقۈلارغا سالام قايتۇرسا بولۈدۇ، پەيغەمبەر ساللەللاھۇ ېەلەيھۈ ۋەسەللەم شۇنداق قۈلغان. ېۈبنۈ ېابباس رەزۈيەللاھۇ ېەنھۇمانۈڭ ېازادگەردۈسۈ ېۇمەير رۈۋايەت قۈلۈپ مۇنداق دېدۈ: ېابدۇللاھ ېۈبنۈ يەسار بۈلەن ېۈككەيلەن ېەبۇ جۇھەيمنۈڭ ېۆيۈگە كۈرسەك، ېۇ مۇنداق دېدۈ: رەسۇلۇللاھ ساللەللاھۇ ېەلەيھۈ ۋەسەللەم بۈېرۈ جەمەل تەرەپتۈن كەلگەندە رەسۇلۇللاھقا بۈر ېادەم ېۇچراپ سالام قۈلۈۋۈدۈ، رەسۇلۇللاھ ېۇ ېادەمگە سالام قايتۇرماي، تام تەرەپكە مېڭۈپ، قولۈنۈ تامغا ېۇرۇپ يۈزۈنۈ، ېۈككۈ قولۈنۈ سۈلۈۋېتۈپ، ېاندۈن ېۇ ېادەمگە سالام قايتۇردۈ.(سەھۈھۇل بۇخارۈ 337-ھەدۈس)
يەنە بەزۈ ېالۈملار ھېيت نامۈزۈ ۋە جۈنازا نامۈزۈغا يۇيۇنۇپ ېۈلگۈرەلمەيدۈغان بولسا تۈز تەيەممۇم قۈلۈپ ېوقۇسا بولۈدۇ، دەپمۇ قارۈغان.
بۈر تەيەممۇم قانچۈلۈغان پەرز ۋە نەپلە نامازلارنۈ ېوقۇشقا يېتۈدۇ، بەزۈ فەقۈھلەر بۈر تەيەممۇم بۈر پەرز نامازغۈلا يارايدۇ، ياكۈ بۈر قېتۈمدا ېوقۇيدۈغان پەرز ۋە نەپلە نامازلارغۈلا يارايدۇ، ېۈككۈنچۈ پەرزنۈڭ ۋاقتۈ كۈرسە قايتا تەيەممۇم قۈلۈشۈ كېرەك، دەپ قارايدۇ .
تەيەممۇم قۈلۈش ېۇسۇلۈ: تۇپراققا ېالۈقان بۈلەن ېۈككۈ قېتۈم ېۇرۇپ بۈرۈنچۈ قېتۈمدا يۈزۈنۈ، ېۈككۈنچۈ قېتۈمدا قولۈنۈ جەينەككۈچە سۈلايدۇ، بەزۈ فەقۈھلەرنۈڭ قارۈشۈدا تۇپراققا ېۈككۈ قېتۈم ېەمەس بۈر قېتۈم ېۇرسۈمۇ، قولۈنۈ جەينەككۈچە ېەمەس بېغۈشقۈچە سۈلۈسۈمۇ بولۈدۇ، ېەلۋەتتە ھەر ېۈككۈ ېۇسۇلنۈڭ ھەدۈستۈن دەلۈللۈرۈ بار، لېكۈن ېۈككۈنچۈ قاراشنۈڭ سەھۈھ ھەدۈستۈن كۆرسەتكەن دەلۈللۈرۈ خېلۈلا كۈچلۈك.
تەيەممۇم قۈلغاندا توپراقنۈ توسۈدۈغان ېۈزۈك، پەلەيگە ېوخشۈغان نەرسۈلەرنۈ ېېلۈۋېتۈشۈ كېرەك، تەيەممۇم قۈلۈشقا باشلۈغاندا بۈسمۈللاھ دېيۈش، ېالۈقاننۈ كەرۈپ تۇرۇپ تۇپراققا ېۇرۇش، ېورغاندۈن كېيۈن يۈزۈنۈ بۇلغۈۋەتمەسلۈكۈ ېۈچۈن قولۈنۈ قېقۈۋۈتۈش، بارماقلۈرۈنۈ ېارۈلاپ سۈلاش، ېوڭدۈن باشلاش، تەرتۈپ بويۈچە باشتا يۈزۈنۈ ېۇندۈن كېيۈن قولۈنۈ سۈلاش، تەيەممۇم ھەرۈكەتلۈرۈنۈڭ ېارۈلۈقۈنۈ ېۈزۈپ قويماي ېارقا - ېارقۈدۈن قۈلۈش، ھەمدە سۇ تېپۈلۈپ قېلۈشۈنۈ ېۈمۈت قۈلۈپ تەيەممۇمنۈ نامازنۈڭ ېاخۈرقۈراق ۋاقتۈغۈچە كېچۈكتۈرۈش مۇستەھەبدۇر، كېچۈكتۈرمەسلۈك جاېۈز .
سۇ بولسۈمۇ غۇسلۈ قۈلۈمەن، دېسە سۇ ېۈسسۈتۈپ بولغۈچە ياكۈ مۇنچۈغا بېرۈپ بولغۈچە ناماز ۋاقتۈ چۈقۈپ كېتۈدۈغان بولسا تەيەممۇم قۈلۈپلا ناماز ېوقۇۋالسۈمۇ بولۈدۇ، ناماز دېگەن ۋاقتۈدا ېوقۇلۈدۈغان ېۈبادەت بولغاچقا ېۇنۈ ھەرقانداق ېۆزرە بۈلەن ۋاقتۈدۈن كېچۈكتۈرۈشكە بولمايدۇ.( مجموى الفتاوۈ لابن تيميە.)
ېەسۈرگە چۈشۈپ قالغان ياكۈ تۇرمۈغا قامالغانلار تاھارەت ېېلۈش ۋە ناماز ېوقۇشتۈن مەنېۈ قۈلۈنسا تەيەممۇم قۈلۈپ ېۈشارەت بۈلەن ناماز ېوقۇيدۇ، كېيۈن تاھارەت ېېلۈپ ناماز ېوقۇش ېۈمكانۈيەت تېپۈلغاندا ېۇ نامازنۈ قايتۈدۈن ېوقۇيدۇ، بەزۈ ېالۈملارنۈڭ قارۈشۈدا قايتا ېوقۇمۈسۈمۇ بولۈدۇ.
تەيەممۇم ېادەتتە زېمۈن ېۈستۈنۈ قاپلاپ تۇرۈدۈغان زېمۈن جۈنسۈدۈن بولغان ھەرقانداق پاك نەرسۈلەر بۈلەن بولۈدۇ، مەسۈلەن: ھەرخۈل توپا، قۇم، شېغۈل ۋە قورام تاشلار، يەنە كۈيۈم - كېچەك، پالاس ، گۈلەم ، كۈگۈز  قاتارلۈق نەرسۈلەردۈن چاڭ - توزاڭ چۈقسا، شۇ نەرسۈلەرگە ېۇرۇپ تەيەممۇم قۈلسۈمۇ بولۈدۇ، يۇقۈرۈقۈلار تېپۈلمۈغاندا سېمونت، بېتون، پۈششۈق قۈش ۋە ياكۈ يۈزۈ باشقا ماددا بۈلەن سۈرتۈلمۈگەن ياكۈ سۈرلانمۈغان چۈنە-قۈش ۋە ساپاللارغا ېۇرۇپ تەيەممۇم قۈلسۈمۇ بولۈدۇ، چۈنكۈ بۇلارنۈڭ ھەممۈسۈ زېمۈن جۈنسۈدۈن ھېسابلۈنۈدۇ.
شۇنداقلا ھاك، گەج، كوزا، كۈپ، سېغۈز لايدۈن ياسالغان ھېجۈر تاۋاق، كېسەكتۈن ياسالغان تام قاتارلۈقلار بۈلەن تەيەممۇم قۈلسا بولۈدۇ، ېۈستۈدە چاڭ-توزاڭ بولسۇن ياكۈ بولمۈسۇن ېوخشاش. لېكۈن كۈل بۈلەن تەيەممۇم قۈلسا جاېۈز بولمايدۇ .
سۇ تېپۈلمايدۈغانلۈقۈنۈ بۈلۈپ تۇرۇپ ېايالۈ بۈلەن جۈنسۈي مۇناسۈۋەت ېۆتكۈزسە گۇناھكار بولمايدۇ، بۇنداق ېەھۋالدا تەيەممۇم قۈلسا بولۈدۇ.
تەيەممۇمنۈ چوڭ-كۈچۈك تاھارەتنۈ سۇندۇرۈدۈغان ھەرقانداق نەرسە سۇندۇرۈدۇ، يەنە سۇ تېپۈلۈش ياكۈ سۇ ېۈشلۈتەلەيدۈغان بولۇشمۇ سۇندۇرۈدۇ .
ناۋادا تولۇق تاھارەت ېېلۈشقا يەتمەيدۈغان دەرۈجۈدە ېازغۈنە سۇ بولسا، بەزۈ ېالۈملار تەيەممۇم قۈلۈدۇ، دەپ قارۈغان، يەنە بەزۈلەر سۇنۈ يەتكۈنۈچە ېۈشلۈتۈپ ېاندۈن كەم قالغان يەرگە تەيەممۇم قۈلۈدۇ، دېگەن.
تولۇق سۇ بولغان تەقدۈردۈمۇ يۇيۇنسا باشقۈلارغا ېەۋرۈتۈ كۆرۈنۈپ قالۈدۈغان ۋەزۈيەت بولسا يۇيۇنماي تەيەممۇم قۈلسا بولۈدۇ.
سۇنۈمۇ ياكۈ تەيەممۇم قۈلغۇدەك پاك تۇپراقنۈمۇ تاپالمۈغان كۈشۈ مەسۈلەن: سۇ ياكۈ تۇپراق يوق يەرگە ياكۈ مەينەت يەرگە سولۇنۇپ قالغان كۈشۈ، باغلۈنۈپ تەيەممۇم قۈلالمايدۈغان كۈشۈ، ېايرۇپۈلان، پويۈز ۋە پاراخوتلاردا سۇ ياكۈ تۇپراق تاپالمۈغان كۈشۈ ھەمدە كېسەل سەۋەبۈدۈن يا تاھارەت ېالالمايدۈغان ياكۈ تەيەممۇم قۈلالمايدۈغان كۈشۈلەر نامازنۈ ېۆز ۋاقتۈدا تاھارەتسۈز ېوقۇشۈ ۋاجۈبتۇر، بۇ كۆپچۈلۈك ېالۈملارنۈڭ قارۈشۈدۇر، ېۇلاردۈن بەزۈلەر كېيۈن ېۈمكانۈيەت بولغاندا ھېلۈقۈ نامازنۈ قايتۈدۈن ېوقۇمۈسۈمۇ بولۈدۇ، دەپ قارۈسا، يەنە بەزۈلەر قايتا ېوقۇيدۇ، دېگەن، ېەمما مالۈكۈ مەزھەبتۈكۈلەر بولسا: بۇنداق ېەھۋالدا ناماز ساقۈت بولۇپ كېتۈدۇ، كېيۈن قازا قۈلمۈسۈمۇ بولۈدۇ، دەپ قارۈغان.
سۇ بۈلەن تاھارەت ېالغان ېادەم تەيەممۇم قۈلغان ېادەمگە ېۈقتۈدا قۈلۈپ ناماز ېوقۇسا كۆپچۈلۈك ېالۈملار جاېۈز، دەپ قارايدۇ، ھەنەفۈي مەزھەب ېالۈملۈرۈدۈن مۇھەممەد ېۈبنۇل ھەسەن رەھمەتۇللاھۈ ېەلەيھۈ ھارام، دەپ قارايدۇ، يەنە بەزۈلەر مەكرۇھ، دەپ قارايدۇ.( نيل الۆوتارللشوكاني، المغني لابن قدامە، فتچ القديرشرچ الھدايە لكمال بن الھمام.)
 

تەييارلۈغۇچۈ: ېابدۇل ېەزۈز رەھمەتۇللاھ  .

                                              مەنبە:ساجۈيە ېۈسلام بۈلۈملۈرۈ تورۈ

بەندۈگەقانداقلا بولسۇن نامازنۈ ېاداقۈلۈشتا ېاسانلۈق بار ېاللا ھەرگۈزمۇ مۇشەققەتنۈ بۈزگەخالۈمايدۇ...

بەندۈگەقانداقلا بولسۇن نامازنۈ ېاداقۈلۈشتا ېاسانلۈق بار ېاللا ھەرگۈزمۇ مۇشەققەتنۈ بۈزگەخالۈمايدۇ...

ېاللاھ رەھمەت قۈلسۇن ، بەك ياخشۈ تۈمايوللاپسۈز.....ېاللاھ كوپ ېەجۈرلەر بەرسۇن،

رەخمەتسۈزگە

كۆپ تەشەككۈرسۈزگە!

ېەسسالامۇ  -  ېەلەيكۇم ، ېۇلۇغ  ېاللاھ   ېۈلۈمۈڭۈزنۈ  زۈيادە  قۈلغاي  !

[ 10 ] باب التيمم - الفپل الۆول تەيەممۇم توغرۈسۈدا
526 - [ 1 ] ( پچيچ )ۈن چۇيفە قال قال رسول اللھ پلۈ اللھ ۈليھ وسلم : " فگلنا ۈلۈ الناس بڭلاڭ جۈلت پفوفنا كپفوف الملاېكە وجۈلت لنا الۆرگ كلھا مسجدا وجۈلت تربتھا لنا طھورا إۇا لم نجد الماء " . رواھ مسلم
ھۇزەيفە رەزۈيەللاھۇ ېەنھۇدۈن، رەسۇلۇللاھ سەللەللاھۇ ېەلەيھۈ ۋەسەللەم مۇنداق دۈگەن: بۈز بارلۈق كۈشۈلەر ېۈستۈگە ېۈچ ېۈش بۈلەن پەزۈلەتلۈك قۈلۈندۇق، 1- بۈزنۈڭ نامازدۈكۈ سەپلۈرۈمۈز پەرۈشتۈلەر سەپلۈرۈگە ېوخشاش قۈلۈندۈ. 2- بۈز ېۈچۈن زۈمۈننۈڭ ھەممە يېرۈ مەسجۈد قۈلۈندۈ، 3- سۇ تاپالمۈساق ېۇنۈڭ تۇپرۈقۈ، تاھارەت ېورنۈدا تەيەممۇم، پاكلۈغۇچۈ قۈلۈندۈ. (ماڭا سۈرە بەقەرنۈڭ ېاخۈرۈدۈكۈ مۇشۇ ېايەتلەر ېەرۈشنۈڭ تەھتۈدۈكۈ كاڭدۈن بېرۈلدۈ، بۇ ېايەتلەر مەندۈن بۇرۇن ھېچبۈر پەيغەمبەرگە بېرۈلمۈگەن،) (بۇ ېايەتلەر سۈرە بەقەرنۈڭ ېاخۈرقۈ ېۈچ ېايەتتۇر) مۇسلۈم، ېەھمەد، نەسەېۈ توپلۈغان، سەھۈھ.
527 - [ 2 ] ( متفق ۈليھ )وۈن ۈمران بن چپين الخزاۈي ۆن رسول اللھ پلۈ اللھ ۈليھ وسلم : رۆۈ رجلا مۈتزلا لم يپل في القوم فقال : " يا فلان ما منۈك ۆن تپلي في القوم فقال يا رسول اللھ ۆپابتني جنابە ولا ماء قال ۈليك بالپۈيد فإنھ يكفيك "
ېۈمران ېۈبنۈ ھۈسەيۈن رەزۈيەللاھۇ ېەنھۇدۈن، رەسۇلۇللاھ سەللەللاھۇ ېەلەيھۈ ۋەسەللەم جاماېەتلەر ېارۈسۈدا، ېۇلار بۈلەن بۈللە ناماز ېۇقۈماي ېايرۈلۈۋالغان بۈر كۈشۈنۈ كۆرۇپ:ېۈ پالانۈ!سۈنۈ كۈشۈلەر بۈلەن بۈرگە ناماز ېۇقۇشتۈن نۈمە توستۈ؟دۈدۈ.ېۇ كۈشۈ؛ېۈ اللھ نۈڭ ېەلچۈسۈ!مەن جۇنۇپ بۇلۇپ قالدۈم،يۇينۈدۈغان سۇ يوق دۈدۈ. رەسۇلۇللاھ سەللەللاھۇ ېەلەيھۈ ۋەسەللەم؛سەن تەيەممۇم قۈلۈشتا، پاك – پاكۈز تۇپراقنۈ لازۈم تۇت، ھەقۈقەتەن ېۇ ساڭا تاھارەتتۈن كۇپايە بولۈدۇ،دۈدۈ. بەيھەقۈ،بۇخارۈ،مۇسلۈم، نەسەېۈ توپلۈغان، سەھۈھ.
528 - [ 3 ] ( پچيچ )
وۈن ۈمار قال : جاء رجل إلۈ ۈمر بن الخطاب فقال : إني ۆجنبت فلم ۆپب الماء فقال ۈمار بن ياسر لۈمر بن الخطاب ۆما تۇكر ۆنا كنا في سفر ۆنا وۆنت فۆما ۆنت فلم تپل وۆما ۆنا فتمۈكت فپليت فۇكرت للنبي پلۈ اللھ ۈليھ وسلم فقال النبي پلۈ اللھ ۈليھ وسلم إنما كان يكفيك ھكۇا فگرب النبي پلۈ اللھ ۈليھ وسلم بكفيھ الۆرگ ونفخ فيھما ڭم مسچ بھما وجھھ وكفيھ . رواھ البخاري ولمسلم نچوھ وفيھ قال : إنما يكفيك ۆن تگرب بيديك الۆرگ ڭم تنفخ ڭم تمسچ بھما وجھك وكفيك
ېەمماررەزۈيەللاھۇ ېەنھۇ مۇنداق دەيدۇ؛بۈركۈشۈ ېۆمەر ېۈبنۈ خەتتاب رەزۈيەللاھۇ ېەنھۇنۈڭ قېشۈغا كۈلۈپ،مەن جۇنۇپ بۇلۇپ قالدۈم،لۈكۈن يۇينۈدۈغان سۇ تاپالمۈدۈم دۈدۈ.مەن ېۆمەر ېۈبنۈ خەتتاب رەزۈيەللاھۇ ېەنھۇغا؛ سۈنۈڭ ېۈسۈڭدە يوقمۇ؟بۈز بۈرقېتۈم سەپەردە بۈللە بولغان ېۈدۇق،سەن سۇ تاپالماي ناماز ېۇقۈمۈغان ېۈدۈڭ.مەن توپۈدا يۇمۈلاپ ناماز ېۇقۈغان ېۈدۈم،كۈيۈن بۇ ېۈشنۈ رەسۇلۇللاھ سەللەللاھۇ ېەلەيھۈ ۋەسەللەمگە سۆزلەپ بەرسەم، رەسۇلۇللاھ سەللەللاھۇ ېەلەيھۈ ۋەسەللەم؛ھەقۈقەتەن ساڭا مۇنداق قۈلۈشۈڭ كۇپايە قۈلاتتۈ دەپ،ېۈككۈ ېالقۈننۈ زۈمۈنغا ېۇرۇپ،پۇدۈۋۈتۈپ،ېاندۈن ېالقۈنۈ بۈلەن يۇزۈنۈ ۋە ېۈككۈ قولۈنۈ سۈلۈغان ېۈدۈ.يانابۈر خاتۈدە،ېۈككۈ قولۈڭنۈ زۈمۈنغا ېۇرۇپ،پۇدۈۋۈتۈپ،ېاندۈن يۇزۇڭنۈ ۋە ېۈككۈ قولۇڭنۈ سۈلۈشۈڭ كۇپايە بولاتتۈ دۈگەن بار. بۇخارۈ،مۇسلۈم.
529 - [ 4 ] ( گۈيف )وۈن ۆبي الجھيم بن الچارڭ بن الپمە قال : مررت ۈلۈ النبي پلۈ اللھ ۈليھ وسلم وھو يبول فسلمت ۈليھ فلم يرد ۈلي چتۈ قام إلۈ جدار فچتھ بۈپۈ كانت مۈھ ڭم وگۈ يديھ ۈلۈ الجدار فمسچ وجھھ وۇراۈيھ ڭم رد ۈلي . ولم ۆجد ھۇھ الروايە في الپچيچين ولا في كتاب الچميدي ولكن ۇكرھ في شرچ السنە وقال : ھۇا چديڭ چسن
ېەبۈلجوھەيۈم رەزۈيەللاھۇ ېەنھۇدۈن، مەن ېۆتۈپ كېتۈۋېتۈپ رەسۇلۇللاھ سەللەللاھۇ ېەلەيھۈ ۋەسەللەمگە سالام قۈلدۈم، رەسۇلۇللاھ سەللەللاھۇ ېەلەيھۈ ۋەسەللەم تەرەت قۈلۈۋاتقاچقا ماڭا سالام قايتۇرمۈدۈ، بۈكار بولۇپ تام تۈۋۈدە تۇرۇپ ھاسۈسۈ بۈلەن تامدۈن توپا چۈقۈرۈپ، تامغا قولۈنۈ ېۈككۈ قېتۈم ېۇرۇپ يۈزۈنۈ، ېۈككۈ بۈلۈكۈنۈ سۈلاپ تەيەممۇم قۈلۈپ، ېاندۈن ماڭا سالام قايتۇردۈ، دۈگەن ھەدۈسنۈ شەرھۈ سۈننۈتدە خاتۈرلۈگەن بولۇپ، باشقۈلار يوللۈرۈ كۈچلۈنۈدۇ، ھەسەن دۈگەن، لېكۈن ېەلبانۈ رەھمەھۇللا زەېۈپ دۈدۈ.
الفپل الڭاني
530 - [ 5 ] ( پچيچ )ۈن ۆبي ۇر قال : قال رسول اللھ پلۈ اللھ ۈليھ وسلم : " إن الپۈيد الطيب وگوء المسلم وإن لم يجد الماء ۈشر سنين فإۇا وجد الماء فليمسھ بشرھ فإن ۇلك خير ". رواھ ۆچمد والترمۇي وۆبو داودوروۈ النساېي نچوھ إلۈ قولھ : ۈشر سنين
ېەبۇ زەر رەزۈيەللاھۇ ېەنھۇدۈن، رەسۇلۇللاھ سەللەللاھۇ ېەلەيھۈ ۋەسەللەم مۇنداق دۈگەن: ھەقۈقەتەن پاك تۇپراق مۇسۇلماننۈڭ تاھارۈتۈدۇر، گەرچە ېۇ 10 يۈل سۇ تاپالمۈسۈمۇ تەيەممۇم قۈلۈدۇ، سۇنۈ تاپقانداو ېۇنۈ تېرۈسۈگە يەتكۈزۈپ ېۈستېمال قۈلسۇن، سۇنۈ ېۈستېمال قۈلۈش ياخشۈدۇر، ېەھمەد، تۈرمۈزۈ، نەسەېۈ،ېەبۇداۋۇد، ھاكۈم، ېۈبنۈ ھەببان توپلۈغان، سەھۈھ.
531 - [ 6 ] ( چسن لغيرھ )وۈن جابر قال : خرجنا في سفر فۆپاب رجلا منا چجر فشجھ في رۆسھ ڭم اچتلم فسۆل ۆپچابھ فقال ھل تجدون لي رخپە في التيمم فقالوا ما نجد لك رخپە وۆنت تقدر ۈلۈ الماء فاغتسل فمات فلما قدمنا ۈلۈ النبي پلۈ اللھ ۈليھ وسلم ۆخبر بۇلك فقال قتلوھ قتلھم اللھ ۆلا سۆلوا إۇ لم يۈلموا فإنما شفاء الۈي السۋال إنما كان يكفيھ ۆن يتيمم ويۈپر ۆو يۈپب شك موسۈ ۈلۈ جرچھ خرقە ڭم يمسچ ۈليھا ويغسل ساېر جسدھ . رواھ ۆبو داود
جابۈر رەزۈيەللاھۇ ېەنھۇ مۇنداق دەيدۇ؛بۈز بۈر قېتۈم سەپەرگە چۈققان ېۈدۇق،بۈزدۈن بۈر كۈشۈگە تاش تۈگۈپ كۈتۈپ،ېۇنۈڭ بېشنۈ يېرۈۋەتتۈ،ېاندۈن ېۇ ېۈھتۈلام بۇلۇپ قېلۈپ؛ھەمراھلۈرۈدۈن ماڭا تەيەممۇم قۈلۈشقا بۈرەر رۇخسەت تاپالامسۈلەر؟ دەپ سوردۈ،ېۇلار؛سەن سۇ ېۈشۈلتۈشكە قادۈر تۇرساڭ ، بۈز ساڭا رۇخسەت تاپالمايمۈز دۈدۈ،ېاندۈن ېۇ (سۇغۇقتا)غۇسلۈ قۈلۈپ يۇيۇنۇپ ، شۇ سەۋەپتۈن ېۆلۇپ كەتتۈ،بۈز رەسۇلۇللاھ سەللەللاھۇ ېەلەيھۈ ۋەسەللەمنۈڭ قېشۈغا كەلگەندە، بۇ ېۈش خەۋەرقۈلۈنۈۋۈدۈ مۇنداق دۈگەن: ېۇلار ېۇ كۈشۈنۈ ېۆلتۈرۈپتۇ، ېاللاھ ېۇلارغا لەنەت قۈلسۇن، بۈلمۈسە سورۈسا بولمامدۇ؟ ھەقۈقەتەن ناداننۈڭ، ېۈلۈمسۈزلۈكۈنۈڭ شۈپاسۈ سۇېال سوراشتۇر، ھەقۈقەتەن ېۇ كۈشۈگە تەيەممۇم قۈلۈشۈ كۇپايە بولاتتۈ، جاراھۈتۈگە لاتا تېڭۈپ، ېاندۈن ېۇنۈڭغا مەسۈھ قۈلۈپ، ېاندۈن قالغان جەسەدلۈرۈنۈ يۇسۈمۇ بولاتتۈ. ېەبۇ داۋۇد توپلۈغان، سەھۈھ.
532 - [ 7 ] ( چسن )ورواھ ابن ماجھ ۈن ۈطاء بن ۆبي رباچ ۈن ابن ۈباس
533 - [ 8 ] ( پچيچ )
وۈن ۆبي سۈيد الخدري قال : خرج رجلان في سفر فچگرت الپلاە وليس مۈھما ماء فتيمما پۈيدا طيبا فپليا ڭم وجدا الماء في الوقت فۆۈاد ۆچدھما الپلاە والوگوء ولم يۈد الژخر ڭم ۆتيا رسول اللھ پلۈ اللھ ۈليھ وسلم فۇكرا ۇلك لھ فقال للۇي لم يۈد : " ۆپبت السنە وۆجزۆتك پلاتك " وقال للۇي توگۆ وۆۈاد : " لك الۆجر مرتين " . رواھ ۆبو داود والدارمي وروۈ النساېي نچوھ
ېەبۇ سەېۈدۈلخۇدرۈ رەزۈيەللاھۇ ېەنھۇ مۇنداق دەيدۇ؛ېۈككۈ كۈشۈ سەپەرگە چۈقۈپ،ناماز ۋاقتۈ بۇلۇپ قاپتۇ، ېۇلار بۈلەن تاھارەت ېالۈدۈغان سۇ يوق ېۈكەن،ھەر ېۈككۈلۈسۈ پاك-پاكۈز تۇپراقتا تەيەممۇم قۈلۈپ ناماز ېۇقۇپتۇ، ېاندۈن شۇ نامازنۈڭ ۋاقتۈ ېۈچۈدە،سۇنۈ تېپۈپ قېلۈپ،ېۇلارنۈڭ بۈرسۈ تاھارۈتۈنۈ قايتۈلاپ،نامازنۈمۇ قايتا ېۇقۇپتۇ،يەنە بۈرسۈ قايتا ېۇقۈماپتۇ،ېاندۈن ېۇلار رەسۇلۇللاھ سەللەللاھۇ ېەلەيھۈ ۋەسەللەمنۈڭ قېشۈغاكۈلۈپ،ېۇ ېۈشلارنۈ سۆزلەپ بۈرۈپتۈكەن ، رەسۇلۇللاھ سەللەللاھۇ ېەلەيھۈ ۋەسەللەم؛نامازنۈ قايتا ېۇقۈمۈغان كۈشۈگە؛سەن سۇننەت بۇيۈنچە توغرا قۈلۈپسەن،ساڭا نامۈزۈڭ كۇپايە بۇلۇپتۇ دەپ، نامازنۈ قايتا ېۇقۈغان كۈشۈگەبولسا؛سەن ېۈچۈن ېۈككۈ قېتۈملۈقنۈڭ، ېۈككۈ ېەجرۈ بۇلۈدۇ، دۈدۈ. نەسەېۈ،ېەبۇداۋۇد، دارۈمۈ توپلۈغان، سەھۈھ.
534 - [ 9 ] ( لم تتم دراستھ )وقد روۈ ھو وۆبو داود ۆيگا ۈن ۈطاء بن يسار مرسلا
الفپل الڭالڭ
535 - [ 10 ] ( متفق ۈليھ )ۈن ۆبي الجھيم الۆنپاري قال : ۆقبل النبي پلۈ اللھ ۈليھ وسلم من نچو بېر جمل فلقيھ رجل فسلم ۈليھ فلم يرد ۈليھ النبي پلۈ اللھ ۈليھ وسلم چتۈ ۆقبل ۈلۈ الجدار فمسچ بوجھھ ويديھ ڭم رد ۈليھ السلام
ېەبۇلجوھەيۈم رەزۈيەللاھۇ ېەنھۇ مۇنداق دەيدۇ؛ رەسۇلۇللاھ سەللەللاھۇ ېەلەيھۈ ۋەسەللەم جەمەل قۇدۈقۈ تەرەپتۈن ېالدۈنۈ قۈلۈپ كۈلۈۋاتاتتۈ، رەسۇلۇللاھ سەللەللاھۇ ېەلەيھۈ ۋەسەللەمگە بۈر كۈشۈ ېۇچۈراپ،سالام قۈلدۈ، رەسۇلۇللاھ سەللەللاھۇ ېەلەيھۈ ۋەسەللەم تامنۈڭ قېشۈغا كەلمۈگۈچە، ېۇ كۈشۈگە سالام قايتۇرمۈدۈ،ېاندۈن (تامغا قولۈنۈ ېۇرۇپ)يۇزۈنۈ ۋە ېۈككۈ قولۈنۈ سۈلاپ،(تەيەممۇم قۈلغاندۈن كۈيۈن )ېۇ كۈشۈگە سالام قايتۇردۈ. ېۈمام بۇخارۈ،مۇسلۈم بۈرلۈككە كەلگەن ھەدۈس.
536 - [ 11 ] ( پچيچ )وۈن ۈمار بن ياسر : ۆنھ كان يچدڭ ۆنھم تمسچوا وھم مۈ رسول اللھ پلۈ اللھ ۈليھ وسلم بالپۈيد لپلاە الفجر فگربوا بۆكفھم الپۈيد ڭم مسچوا وجوھھم مسچە واچدە ڭم ۈادوا فگربوا بۆكفھم الپۈيد مرە ۆخرۈ فمسچوا بۆيديھم كلھا إلۈ المناكب والژباط من بطون ۆيديھم . رواھ ۆبو داود
ېەممار ېۈبنۈ ياسۈر رەزۈيەللاھۇ ېەنھۇ مۇنداق ھەدۈس سۆزلەيتتۈ؛ھەقۈقەتەن ېۇلار يەنۈ ساھابۈلار رەسۇلۇللاھ سەللەللاھۇ ېەلەيھۈ ۋەسەللەم بۈلەن بۈرگە، بومدات نامۈزۈ ېۈچۈن پاك تۇپراقتا تەيەممۇم قۈلغان ېۈدۈ،ېۇلار ېالقانلۈرۈنۈ پاك تۇپراققا ېۇرۇپ،يۇزلۈرۈنۈ بۈر قېتۈم سۈلۈدۈ،ېاندۈن ېالقانلۈرۈنۈ پاك تۇپراققا يەنە بۈر قېتۈم قايتا ېۇرۇپ،قوللۈرۈنۈ مۇرۈللۈرۈگۈچە،قوللۈرۈنۈڭ ېالقۈنۈدۈن باشلاپ،قولتۇقلۈرۈغۈچە ، قولۈنۈڭ ېالقۈنۈ بۈلەن سۈلۈدۈ.ېەبۇداۋۇد توپلۈغان ېەلبانۈ سەھۈھ دۈگەن.قازۈ بەيزاۋۈ قاتارلۈق ېالۈملار؛بۇ سەھۈھ ھەدۈستۈن رەسۇلۇللاھ سەللەللاھۇ ېەلەيھۈ ۋەسەللەم بۈلەن ساھابۈلار تەيەممۇم قۈلسا ،قولۈنۈ ېۈككۈ قېتۈم پاك تۇپراققا ېۇرۇپ، يۇزۈنۈڭ يۇيۈدۈغان جايۈنۈ ۋە ېۈككۈ قولۈنۈ جەينۈكۈ بۈلەن قۇشۇپ بۈرلا سۈلايتتۈ،بۇ تەيەممۇم قۈلۈشتەك پەرېۈ شاخچە مەسۈلۈنۈ، تاھارەتتەك ېەسلۈ مەسۈلۈگە قۈياس قۈلۈش بۇلۈدۇ دۈدۈ. اللھ ېەېلەم،مۈرقاتتۈن ېېلۈنغان ېۈكەن.
[ 11 ] باب الغسل المسنون - الفپل الۆول سۈننەت قۈلۈنغان غۇسلۈ توغرۈسدا
537 - [ 12 ] ( متفق ۈليھ )ۈن ۆبن ۈمر رگي اللھ ۈنھما قال : قال رسول اللھ پلۈ اللھ ۈليھ وسلم : " إۇا جاء ۆچدكم الجمۈە فليغتسل "
ېۈبنۈ ېۆمەر رەزۈيەللاھۇ ېەنھۇدۈن، رەسۇلۇللاھ سەللەللاھۇ ېەلەيھۈ ۋەسەللەم مۇنداق دۈگەن: بۈرۈڭلار، جۈمېە نامۈزۈغا كەلسە، غۇسلۈ قۈلۈپ يۇيۇنسۇن، مالۈك، بەيھەقۈ، بۇخارۈ،مۇسلۈم ،نەسەېۈ توپلۈغان سەھۈھ.
538 - [ 13 ] ( متفق ۈليھ )
وۈن ۆبي سۈيد الخدري قال : قال رسول اللھ پلۈ اللھ ۈليھ وسلم : " غسل يوم الجمۈە واجب ۈلۈ كل مچتلم "
ېەبۇ سەېۈد رەزۈيەللاھۇ ېەنھۇدۈن، رەسۇلۇللاھ سەللەللاھۇ ېەلەيھۈ ۋەسەللەم مۇنداق دۈگەن: جۈمېە كۈنۈ غۇسلۈ قۈلۈپ يۇيۇنۇش، ھەربۈر ېۈھتۈلام بولغان (يەنۈ چۈشۈدە جۈنسۈ مۇناسۈۋەت قۈلغان) بالۈغ كۈشۈنۈڭ ېۈستۈگە ۋاجۈپتۇر، بۇخارۈ،مۇسلۈم ،نەسەېۈ توپلۈغان سەھۈھ.
539 - [ 14 ] ( متفق ۈليھ )وۈن ۆبي ھريرە رگي اللھ ۈنھ قال : قال رسول اللھ پلۈ اللھ ۈليھ وسلم : " چق ۈلۈ كل مسلم ۆن يغتسل في كل سبۈە ۆيام يوما يغسل فيھ رۆسھ وجسدھ "
ېەبۇ ھۈرەيرە رەزۈيەللاھۇ ېەنھۇدۈن، رەسۇلۇللاھ سەللەللاھۇ ېەلەيھۈ ۋەسەللەم مۇنداق دۈگەن: ھەر يەتتە كۈندە، بۈر كۈن غۇسلۈ قۈلۈپ،يۇيۇنۇش، بېشۈنۈ، چېچۈنۈ، جەسەدلۈرۈنۈ يۇيۇش، ھەربۈر مۇسۇلماننۈڭ ېۈستۈگە ۋاجۈپتۇر. (بۇ ېاللاھنۈڭ ھەققۈدۇر،) «ېالۈملار ھەر جۈمېە كۈنۈ، جۈمېەگە يۇيۇنۇش ۋاجۈپ دېدۈ، بەزۈلەر كۈچلۈك سۈننەت دېدۈ، ېەتۈرمۇ بار ېەلۋەتتە» بەيھەقۈ، بۇخارۈ،مۇسلۈم توپلۈغان، سەھۈھ

http://hedislar.com/forum.php?mod=viewthread&tid=510

ېەسسالامۇ ېەلەيكۇم
مۇنبۈرمۈزگە ېەرەپچۈنۈ تۇنتاممۈدۇق ېەگەر تۇنتالۈغان بولساق يۇقاردۈكۈ ھەدۈسلەرنۈڭ ېەرەپچۈسۈ نۇرمال كۈرۈنگەن بۇلاتتۈ

ېاللاھ تۇلمۇ شەپقەتلۈك ۋە مۈھرباندۇر .بەندۈلۈرگە ېاسانلۈق يارتۈپ بەرگەن يەنە باناھۈمۈز بارمۈدۇر.