بۈلكۈ، ېۇلۇغ ېاللاھ (جەللە جەلالۇھۇ) بۈر قۇل ېۈچۈن ياخشۈلۈقنۈ خالۈسا، ېۇ قۇلۈغا قۇسۇرلۈرۈنۈ كۆرسۈتۈدۇ. ېۆتكۈر نەزەرلۈك كۈشۈلەرگە ېۆز قۇسۇرلۈرۈ يوشۇرۇن قالمايدۇ. ېۈنسان، قۇسۇرلۈرۈنۈ بۈلگەندۈن كېيۈنلا، ېاندۈن كەچۈرۈلۈشكە ېېرۈشەلەيدۇ. ېەمما ېۈنسانلارنۈڭ كۆپۈنچۈسۈ ېۆز قۇسۇرلۈرۈنۈ كۆرەلمەيدۇ. باشقۈلارنۈڭ كۆزۈدۈكۈ قۈلنۈ كۆرەلەيدۇ، ېەمما ېۆز كۆزۈدۈكۈ تۈكەننۈ كۆرمەيدۇ. قۇسۇرلۈرۈنۈ كۆرۈشنۈ خالۈغان كۈشۈگە تۆۋەندۈكۈ تۆت يول بار:

    بۈرۈنچۈ يول: نەفسنۈڭ قۇسۇرلۈرۈنۈ كۆرەلۈگەن ۋە ېۇنۈڭ يوشۇرۇن ېاپەتلۈرۈنۈ بۈلەلۈگەن بۈر شەيخ بۈلەن بۈللە بولۇش، ېۇنۈ ېۆزۈگە ھەكۈم دەپ تونۇش ۋە ېۇنۈڭ نەفسۈ بۈلەن مۇجادۈلە قۈلۈش ھەققۈدە ېۆگەتكەنلۈرۈنۈ ېورۇنداش. بۇ شاگۈرت بۈلەن شەيخ ۋە تالۈبە بۈلەن ېۇستاز ېوتتۇرۈسۈدۈكۈ مۇناسۈۋەتتۇر. بۇ يولدا ېۇستاز ۋە شەيخ كۈشۈلەرگە قۇسۇرلۈرۈنۈ تونۇتقۇزۈدۇ ۋە تۈزۈتۈشنۈڭ چارۈلۈرۈنۈ ېۆگۈتۈدۇ. زامانۈمۈزدا بۇنداق ېۇستازلارنۈ تاپماق تولۈمۇ مۈشكۈل.
    ېۈككۈنچۈ يول: سادۈق، سەزگۈر ۋە دۈندار بۈر دوست تۇتۇش، ېۇنۈ ېۆز ېۈش-ھەرۈكەتلۈرۈنۈ كۈزۈتۈدۈغان ۋە تۈزۈتۈدۈغان ھەمراھۈم دەپ تونۇش. بۇنداق دوست، كۈشۈنۈڭ ېوچۇق-يېپۈق بارلۈق يامان ېادەتلۈرۈنۈ ۋە قۇسۇرلۈرۈنۈ ېەسكەرتۈپ تۇرۈدۇ. ېۈلگۈرۈ ېۆتكەن بۈيۈك ۋە ېەقۈللۈق زاتلار مانا مۇشۇنداق قۈلاتتۈ. ھەزرۈتۈ ېۆمەر (ر.ېە) :«ماڭا قۇسۇرلۈرۈمنۈ كۆرسەتكەن كۈشۈگە ېاللاھ رەھمەت قۈلسۇن» دەيتتۈ ۋە سەلمانۈ فارۈسۈ (ر.ېە) دۈن قۇسۇرلۈرۈنۈ سورايتتۈ. بۈر كۈنۈ سەلمانۈ فارۈسۈ (ر.ېە) ېۇنۈڭ يېنۈغا كېلۈۋېدۈ، ېۇنۈڭدۈن سورۈدۈ:«مەندۈن ياقتۇرۇلمايدۈغان بۈر ېۈش بايقۈدۈڭمۇ ؟» سەلمان (ر.ېە) ېۆزۈر سوراپ بۈر نەرسە دېمۈدۈ. ھەزرۈتۈ ېۆمەر (ر.ېە) قايتا سورۈغاندا دېدۈ:«داستۈخۈنۈڭدا ېۈككۈ خۈل ياماق قۇيۇپسەن، ېۇنۈڭدۈن باشقا، بۈرۈ كېچۈدە، يەنە بۈرۈ كۈندۈزدە كېيۈدۈغان ېۈككۈ قۇر كۈيۈمۈڭ بار ېۈكەن.» ھەزرۈتۈ ېۆمەر (ر.ېە) :«بۇ ېۈككۈسۈنۈ تۈزۈتۈشنۈڭ چارۈسۈنۈ ېۈزدەي» دېدۈ.
    ھەزرۈتۈ ېۆمەر قۇسۇرلۈرۈنۈ سورايدۈغان كۈشۈلەرنۈڭ بۈرۈ-ھۇزەيفە (ر.ېە) ېۈدۈ. ېۇنۈڭدۈن «سەن پەيغەمبۈرۈمۈزنۈڭ (ېەلەيھۈسسسالاتۇ ۋەسەللەم) مۇناپۈقلار ھەققۈدۈكۈ خەۋەرلۈرۈدۈن ۋاقۈپ سۈردۈشۈ ېۈدۈڭ، مەندۈن مۇناپۈقلۈقنۈڭ بۈرەر ېالامۈتۈنۈ كۆرۈۋاتامسەن؟ » دەپ سورايتتۈ. ھەزرۈتۈ ېۆمەر (ر.ېە) يۈكسەك ېەخلاقۈ ۋە مەنسەپ-ماقامۈنۈڭ ېۈستۈنلۈكۈگە قارۈماي، ېۆز نەفسۈدۈن مانا شۇنداق ھېساپ ېالاتتۈ. شۇنۈڭدەك، ېەقۈللۈق ۋە (مەنۈۋۈياتتا)يۈكسەك دەرۈجۈدۈكۈ زاتلار ېۆزۈنۈ ېاز سۆيۈدۇ (ھەتتا سۆيمەيدۇ) ۋە نەفسۈنۈ تېخۈمۇ شۈددەت بۈلەن ھېساپقا تارتۈدۇ.
لېكۈن ھازۈر بۇنداق كۈشۈلەرنۈڭ تولۈمۇ ېاز ېۇچرۈتۈمۈز. تەكەببۇرلۇق قۈلمايدۈغان ۋە تەنقۈتتە چەكتۈن ېاشۇرۈۋەتمەيدۈغان دوستلار ېازايدۈ. مانا بۇ سەۋەپتۈن داۋۇدۇتتاېۈ (ر.ېە) كۈشۈلەردۈن ېايرۈلۈپ ياشايتتۈ. ېۇنۈڭدۈن «نېمە ېۈچۈن كۈشۈلەر بۈلەن ېالاقە قۈلمايسەن؟» دەپ سورۈسا، «مەندۈن خاتالۈق ۋە قۇسۇرلۈرۈمنۈ يوشۇرغانلارنۈ مەن نېمە قۈلۈمەن؟ ېەسلۈدە، دۈندارلارنۈڭ ېارزۇسۈ باشقۈلارنۈڭ ېەسكەرتۈشۈ بۈلەن ېۆز قۇسۇرلۈرۈنۈ كۆرۈشتۇر.» دەپ جاۋاپ بېرەتتۈ. ېەھۋال بۇنداق تۇرسۈمۇ، ېەكسۈچە بۈزدەكلەرنۈڭ ېارۈمۈزدا تارقالغان چۈشەنچۈگە ېاساسلانغاندا، بۈزگە ېەڭ يېقۈمسۈز كۆرۈنۈدۈغان كۈشۈلەر بولسا بۈزگە نەسۈھەت قۈلۈپ، قۇسۇرلۈرۈمۈزنۈ تونۇتتۇرۇش ېۈچۈن تۈرۈشقان كۈشۈلەردۇر.
    يامان ېەخلاقلار گوياكۈ زەھەرلۈك يۈلان ۋە چايانلاردۇر. ېەگەر بۈرسۈ بۈزگە كۈيۈمۈمۈزنۈڭ ېارۈسۈدا چايان بارلۈقۈنۈ دەپ بەرسە، ېۇنۈڭدۈن مۈننەتدار بولۈمۈز، مەمنۇن بولۈمۈز ۋە چاياندۈن يۈراقلۈشۈپ، ېۇنۈ ېۆلتۈرۈشكە تۈرۈشۈمۈز. ۋەھالەنكۈ، چاياننۈڭ بۈزگە بېرۈدۈغان ېازابۈ بەدۈنۈمۈزگۈلا بولۈدۇ، شۇنداقلا بۈر كۈن ھەتتا ېۇنۈڭدۈنمۇ ېاز ۋاقۈتتا ېاغرۈق توختايدۇ. ېەمما يامان ېەخلاقلارنۈڭ زەھۈرۈ قەلبۈمۈزنۈڭ چوڭقۇر قاتلۈرۈغا قەدەر تارايدۇ ۋە ېۆلۈمدۈن كېيۈنمۇ مۈڭلارچە يۈل ۋەيا ېەبەدۈ ېازاپ بېرۈش خەتۈرۈ بار. مۇشۇنداق بولغان ېۈكەن، يامان ېەخلاقلۈرۈمۈز ھەققۈدە بۈزگە ېەسكەرتۈش بەرگەن كۈشۈدۈن خۇشال بولۇپ، بۇ قۇسۇرۈمۈزنۈ تۈزۈتۈشكە ھەرۈكەت قۈلۈش ېۇياقتا تۇرسۇن، بۈزگە نەسۈھەت قۈلغان كۈشۈگە گەپ تاقاپ، ېۇنۈڭغا «سەنمۇ مۇنداق مۇنداق قۈلۈسەنغۇ» دەيمۈز. بۇنۈڭ بۈلەن ېۇنۈڭغا قارشۈ ېويغانغان ېاداۋات ھۈسسۈ بۈزنۈ ېۇنۈڭ نەسۈھۈتۈدۈن پايدا ېېلۈشتۈن مەھرۇم قويۈدۇ. بۇ ېەھۋال گۇناھنۈ كۆپ ېۈشلەشتۈن مەيدانغا كەلگەن-قەلبنۈڭ قاتتۈقلۈقۈدۈن بولۈدۇ.
    ېۇلۇغ ېاللاھ (جەللە جەلالۇھۇ) دۈن بۈزنۈ توغرا يولغا باشلاپ، قۇسۇرلۈرۈمۈزنۈ كۆرسۈتۈشۈنۈ ۋە تۈزۈتۈشۈمۈز ېۈچۈن چارۈسۈنۈ نېسۈپ قۈلۈشۈنۈ، فەزلۈ-كەرەمۈ بۈلەن خاتالۈقلۈرۈمۈزنۈ بۈزگە كۆرسەتكەنلەرگە تەشەككۈر ېېيتۈشۈمۈزنۈ مۇيەسسەر قۈلۈشۈنۈ تۈلەيمۈز. ېامۈين، يا مۇېۈين!
   ېۈچۈنچۈ يول: قۇسۇرلارنۈ دۈشمەنلەرنۈڭ تۈلۈدۈن بۈلۈش. چۈنكۈ دۈشمەن داېۈم قۇسۇرلۈرۈمۈزنۈ ېاشكارۈلايدۇ. يالغان ماختاپ، شۈلۈغان ۋە قۇسۇرلۈرۈمۈزنۈ يوشۇرغان بۈر دوستتۈن، قۇسۇرلۈرۈمۈزنۈ كۆرسەتكەن بۈر دۈشمەن بۈزگە تېخۈمۇ پايدۈلۈقتۇر. لېكۈن ېۈنسان تەبۈېۈتۈ دۈشمۈنۈنۈڭ ېېيتقانلۈرۈنۈ ېۈنكار قۈلۈشقا مايۈلدۇر. ېەمما ېۆتكۈر نەزەرلۈك كۈشۈلەر دۈشمۈنۈنۈڭ سۆزلۈرۈدۈن پايدۈلۈنۈشنۈ بۈلۈدۇ.
    تۆتۈنچۈ يول: كۈشۈلەر بۈلەن بولغان ېالاقە. باشقۈلارنۈڭ خاتالۈقلۈرۈنۈ ېۆزۈدۈن ېۈزدەش ۋە نەفسۈنۈ شۇ ېارقۈلۈق دەڭسەش. مۆېمۈن مۆېمۈننۈڭ ېەينۈكۈدۇر. ھەركۈم ېەتراپۈدۈكۈلەرنۈڭ قۇسۇرلۈرۈ ېارقۈلۈق ېۆز قۇسۇرۈنۈ بايقۈيالايدۇ ۋە بۈلەلەيدۇكۈ، نەفسۈگە ېەگۈشۈشتە ېۈنسانلار بۈر-بۈرۈگە بەكمۇ ېوخشايدۇ. ېەتراپۈمۈزدۈكۈ كۈشۈلەردۈن بۈرۈنۈڭ ېادەتلەنگەن بۈر يامان خۇيدۈن باشقۈلۈرۈمۇ تامامەن مۇستەسنا ېەمەس. ېۇنۈڭدۈنمۇ ېۆتە بۈر تەرۈزدە ۋەيا ھېچ بولمۈسا شۇ خۇيدۈن بۈر پارچۈسۈ باشقۈلاردۈمۇ ھەتتا ېۆزۈدۈمۇ بار. بۇ سەۋەپتۈن، ھەركۈم باشقۈلار ېۈشلۈگەن خاتالۈق ۋە قۇسۇرلاردۈن ېۆزۈنۈ تارتۈشۈ، ېۆزېۆزۈنۈ ېۈسلاھ قۈلۈشۈ كېرەك. بۇ سەن ېۈچۈن يېتەرلۈك بۈر ېەدەپ دەرسۈدۇر. ھەركۈم باشقۈلار ېۈشلۈگەن ېەيۈپلۈك ېۈش-ھەرۈكەتلەرنۈ ېۈشلەشتۈن باش تارتسا، ېەدەپ ېۆگۈنۈشكە ېېھتۈياج قالمايتتۈ. ھەزرۈتۈ ېۈسا (ېە.س)دۈن «سېنۈ كۈم تەربۈيۈلۈدۈ؟» دەپ سوراپتۇ. ېۇ «مېنۈ ھېچكۈم تەربۈيەلۈمۈدۈ، ېۆزۈم جاھۈل(ېۈلۈمسۈز)لارنۈڭ جاھۈللۈقۈدۈن يۈرگۈنۈپ، ېۇنۈڭدۈن چېكۈندۈم.» دەپ جاۋاپ بېرۈپتۇ.
    بۇلار بولسا-ېۈرپان ساھۈبۈ، دۇرۇس، ېۆزۈنۈڭ قۇسۇرلۈرۈنۈ ېۈتۈراپ قۈلغان، دۈنۈ نەسۈھەتتۈن قاچمۈغان ۋە نەسۈھەت قۈلۈدۈغان بۈر ېۇستازدۈن مەھرۇم قالغانلارنۈڭ چارۈسۈدۇر. بۇنداق ېۇستازنۈ تاپقان كۈشۈ، ېۆز ھەكۈمۈنۈ تېپۈپتۇ، ېۇنۈڭغا يېپۈشسۇن. چۈنكۈ ېۇنۈ (مەنۈۋۈ) كېسەللۈكتۈن قۇتقۇزۈدۈغان، كۆز ېالدۈدۈكۈ خەتەردۈن قۇتقۇزۈدۈغان ھەكۈم شۇ ېۇستازدۇر.

    بۈلكۈ، ېەگەر بۇلارنۈ ېۈبرەت نەزۈرۈ بۈلەن ېۆگەنسەڭ، نەزەر داېۈرەڭ ېېچۈلۈدۇ، قەلبۈڭنۈڭ بۇزۇقلۇقلۈرۈ، كېسەللۈكلۈرۈ ۋە ېۇلارنۈڭ داۋا يوللۈرۈ ېۈلۈم ۋە ېۈمان نۇرۈ بۈلەن ېاپېايدۈڭ ھالغا كېلۈدۇ. ېەگەر ېۇنداق قۈلالمۈساڭ تەقلۈد يولۈ بۈلەن تەستۈق قۈلۈپ، ېۈمان كەلتۈرۈشتۈن چېكۈنمەسلۈكۈڭ كېرەك. چۈنكۈ ېۈلۈمگە ېوخشاش، ېۈمانمۇ دەرۈجۈلەرگە ېايرۈلۈدۇ؛ ېۈلۈمگە بولسا، ېۈماندۈن كېيۈن ېېرۈشۈلۈدۇ.
ېۇلۇغ ېاللاھ (جەللە جەلالۇھۇ) ېېيتۈدۇكۈ:
«يَا ۆَيُّھَا الَّۇِينَ ژمَنُوا إِۇَا قِيلَ لَكُمْ تَفَسَّچُوا فِي الْمَجَالِسِ فَافْسَچُوا يَفْسَچِ اللَّھُ لَكُمْ وَإِۇَا قِيلَ انشُزُوا فَانشُزُوا يَرْفَىِ اللَّھُ الَّۇِينَ ژمَنُوا مِنكُمْ وَالَّۇِينَ ۆُوتُوا الْىِلْمَ دَرَجَاتٍ وَاللَّھُ بِمَا تَىْمَلُونَ خَبِيرٌ
ېۈ مۇېمۈنلەر ېەگەر (سورۇندا) بەزۈلەر سۈلەرگە: «ېورۇن چۈقۈرۈپ بېرۈڭلار» دۈسە ېورۇن چۈقۈرۈپ بېرۈڭلار اﷲ سۈلەرگە (رەھمۈتۈ ۋە جەننۈتۈنۈ) كېڭەيتۈپ بېرۈدۇ ېەگەر سۈلەرگە (باشقۈلارغا ېورۇن بۇشۈتۈپ بېرۈش ېۈچۈن): «ېورنۇڭلاردۈن تۇرۇپ بېرۈڭلار» دېيۈلسە ېورنۇڭلاردۈن تۇرۇپ بېرۈڭلار .اﷲ سۈلەردۈن ېۈمان ېېيتقانلار ۋە ېۈلۈم بېرۈلگەنلەرنۈ بۈر قانچە دەرۈجە يۇقۈرۈ كۆتۈرۈدۇ .اﷲ سۈلەرنۈڭ قۈلۈۋاتقان ېۈشۈڭلاردۈن تولۇق خەۋەردار.»  [مۇجادەلە 11]

   نەفسنۈڭ ېازغۇن ېارزۇلۈرۈغا قارشۈ تۇرۇشنۈڭ ېاللاھ (جەللە جەلالۇھۇ) غا يېقۈنلۈشۈشنۈڭ يولۈ ېۈكەنلۈكۈنۈ قۇبۇل قۈلۈپ، بۇنۈڭ سەۋەپ ۋە سۈرۈنۈ بۈلمۈگەن كۈشۈنۈ «ېۈمان ېېيتقانلار» دەيمۈز. نەفسنۈڭ ېازغۇن ېارزۇلۈرۈنۈ تۈزگۈنلەش ھەققۈدە يۇقۈرۈدا ېيتقانلۈرۈمۈزنۈ ېۆگەنگەنلەر بولسا-«ېۈلۈم بېرۈلگەنلەر»دۇر. ھەر ېۈككۈسۈگە ېاللاھ (ج.ج) ېەڭ گۈزەل مۇكاپاتنۈ ۋەدە قۈلغاندۇر. قۇرېانۈ كەرۈمدە، ھەدۈستە ۋە ېۈلگۈرۈكۈ ېالۈملارنۈڭ سۆزلۈرۈدە بۇنۈ تەستۈقلۈغان دەلۈللەر نۇرغۇندۇر.

داۋامۈ__>

   ېۇلۇغ ېاللاھ (جەللە جەلالۇھۇ) ېېيتۈدۇكۈ:
«وَۆَمَّا مَنْ خَافَ مَقَامَ رَبِّھِ وَنَھَۈ النَّفْسَ ىَنِ الْھَوَۈ فَإِنَّ الْجَنَّەَ ھِيَ الْمَۆْوَۈ

پەرۋەردۈگارۈڭنۈڭ ېالدۈدا (سوراققا تارتۈلۈشتۈن) قورقۈدۈغان ېۆزۈنۈ نەپسۈ خاھۈشۈغا بېرۈلۈشتۈن(يەنۈ ھارام قۈلۈنغان نەرسۈلەردۈن) چەكلۈگەن ېادەمگە كەلسەك ھەقۈقەتەن ېۇنۈڭ جايۈ جەننەت بولۈدۇ.»
‹نازۈېات 40-41›
« إِنَّ الَّۇِينَ يَغُگُّونَ ۆَپْوَاتَھُمْ ىِندَ رَسُولِ اللَّھِ ۆُوْلَېِكَ الَّۇِينَ امْتَچَنَ اللَّھُ قُلُوبَھُمْ لِلتَّقْوَۈ لَھُم مَّغْفِرَەٌ وَۆَجْرٌ ىَئِيمٌ
شۈبھۈسۈزكۈ رەسۇلۇللانۈڭ يېنۈدا پەس ېاۋازدا گەپ قۈلغانلارنۈڭ دۈللۈرۈنۈ اﷲ تەقۋا ېۈچۈن سۈنۈغان ېۇلار مەغفۈرەتكە ۋە كاتتا ساۋابقا (يەنۈ جەننەتكە) ېېرۈشۈدۇ.
»‹ھۇجۇرات 3›
     يۇقۈرۈقۈ ېايەتتۈكۈ «دۈللۈرۈنۈ تەقۋا ېۈچۈن سۈنۈغان» سۆزۈ، «قەلبلۈرۈنۈ نەفسۈنۈڭ ېارزۇلۈرۈنۈڭ سۆيگۈسۈدۈن تازۈلۈغان» دېگەن مەنۈنۈ بېرۈدۇ.
     پەيغەمبۈرۈمۈز (ېەلەيھۈسسسالاتۇ ۋەسەللەم) ېېيتۈدۇكۈ: «مۆېمۈن بەش تەرەپتۈن زەربۈگە ېۇچرايدۇ: مۆېمۈن ېۇنۈڭدۈن قۈزغۈنۈدۇ، مۇناپۈق ېۇنۈڭدۈن نەپرەتلۈنۈدۇ، كافۈر ېۇنۈڭغا جەڭ ېاچۈدۇ، شەيتان ېۇنۈ يولدۈن چۈقۈرۈدۇ، نەفسۈ ېۇنۈڭغا قارشۈ چۈقۈدۇ.»
     نەفس ېوپېوچۇق بۈر دۈشمەندۇر. ېۇنۈڭغا قارشۈ جۈھاد قۈلۈش ھەركۈم ېۈچۈن لازۈمدۇر.
     ېۇلۇغ ېاللاھ (جەللە جەلالۇھۇ) ھەزرۈتۈ داۋۇد(ېە.س)غا مۇنداق ۋەھۈي قۈپتۇ:«ېۈ داۋۇد، دوستلۈرۈنۈڭنۈ نەفسۈنۈڭ پەس ېارزۇلۈرۈنۈ قاندۇرۇشتۈن توس. چۈنكۈ دۇنيا ېارزۇلۈرۈغا باغلانغان قەلبلەر بۈلەن مېنۈڭ ېارامدا پەردە باردۇر.»
     ھەزرۈتۈ ېۈسا (ېە.س) ېېيتۈدۇكۈ:«ۋەدە قۈلۈنغان، ېۆزۈ كۆرمۈگەن غەيب ېۈچۈن كۆز ېالدۈدۈكۈ ېارزۇسۈنۈ تەرك قۈلغان كۈشۈ نېمە دېگەن بەختۈيار!»
     پەيغەمبۈرۈمۈز (ېەلەيھۈسسسالاتۇ ۋەسەللەم) جۈھادتۈن قايۈتقان بۈر جاماېەتكە دەيدۇكۈ :«خوش كەلدۈڭلار. كۈچۈك جۈھادتۈن چوڭ جۈھادقا قايتتۈڭلار.» ېۇنۈڭدۈن سورۈدۈكۈ «يا رەسۇلاللاھ، چوڭ جۈھاد دېگەنلۈرۈ نېمە؟» پەيغەمبۈرۈمۈز (ېەلەيھۈسسسالاتۇ ۋەسەللەم) دېدۈكۈ :«نەفس بۈلەن جۈھاد قۈلۈشتۇر.»
     پەيغەمبۈرۈمۈز (ېەلەيھۈسسسالاتۇ ۋەسەللەم) دېدۈكۈ :«مۇجاھۈد ېاللاھقا ېۈتاېەت قۈلۈش يولۈدا نەفسۈ بۈلەن جۈھاد قۈلغان كۈشۈدۇر.»
     پەيغەمبۈرۈمۈز (ېەلەيھۈسسسالاتۇ ۋەسەللەم) دەيدۇكۈ:«نەفسكە زۇلۇم قۈلۈشتۈن ساقلۈنۈڭلار. ھەم ېاللاھنۈڭ ېەمرۈگە قارشۈ بولغان ېارزۇلۈرۈغا بوي سۇنمايلار. قۈيامەت كۈنۈ نەفسۈڭلار سۈلەرگە داۋاچۈ بولۇپ، بۈر ېەزايۈڭ يەنە بۈر ېەزايۈڭغا لەنەت ېېيتۈدۇ. پەقەت ېاللاھ مەرھەمەت قۈلغانلار ۋە سەتر قۈلۈغان(ياپقان)لار مۇستەسنا.»
     سۇفيانۇ سەۋرۈ(ر.ېە) ېېيتۈدۇكۈ :«نەفسۈمدۈنمۇ ېۆتە تاقابۈل تۇرۇش تەس بۈر نەرسۈگە يولۇقمۈدۈم. بەزۈدە دوست بەزۈدە دۈشمەن بولۈدۇ.»
     ېەبۇ ېابباس مەۋسۈلۈ(ر.ېە) ېۆز نەفسۈگە شۇنداق دەيتتۈ:«ېەي نەفسۈم،  دۇنيادا كۈچۈك بالۈلاردەك يەپ-ېۈچۈپ ياشۈيالمايسەنۇ، ېاخۈرەت ېۈچۈن ېاللاھنۈڭ ياخشۈ قۇللۈرۈ بۈلەن بۈرگە غەيرەت كۆرسەتمەيسەن. مەن سېنۈڭ يۈزۈڭدۈن جەننەت بۈلەن جەھەننەم ېارۈسۈدا قالدۈم. ېەي نەفسۈم، خۈجۈل بولمامسەن ؟!»
     ھەسەن بەسرۈ (ر.ېە) ېېيتۈدۇكۈ:«نەفسۈڭ شاش بۈر ېاتتۈن تېخۈمۇ بەك شۈددەت بۈلەن باشقۇرۇشقا مۇھتاجدۇر.»
     يەھيا ېۈبنۈ مۇېازۇررازۈ (ر.ېە) دەيتتۈكۈ :«نەفسكە رۈيازەت (قۈيۈنچۈلۈق) قۈلۈچۈ بۈلەن قارشۈ تۇر.»
     رۈيازەت تۆت تۈرلۈكتۇر: 1.ېاز يۈيۈش 2.ېاز ېۇخلاش 3.لازۈمسۈز گەپ قۈلماسلۈق 4.ھېچكۈمنۈ رەنجۈتمەسلۈك. ېاز يۈيۈش پەس ېارزۇ-ھەۋەسلەر پەسۈيۈدۇ، ېاز ېۇخلاش ېۈرادۈنۈ مۇستەھكەملەيدۇ، ېاز سۆزلەش بالالاردۈن ساقلايدۇ، باشقۈلارنۈ رەنجۈتمەسلۈك بۈلەن مەقسۈدۈڭگە يېتۈسەن.
ېۈنسانغا ېەڭ تەس كېلۈدۈغۈنۈ، ھەقسۈزلۈككە قارشۈ سۈلۈق مۇېامۈلە قۈلۈش ۋە قۈيۈنچۈلۈقلارغا سەبۈر قۈلۈشتۇر. نەفستۈكۈ ېازغۇن ېارزۇلار ۋە گۇناھ ېۈستەكلۈرۈ ھەرۈكەتكە كېلۈپ، ېوشۇق گەپ قۈلۈش ھەۋۈسۈ كۈچەيگەندە؛ تەھەججۈد(كېچە ېۈبادۈتۈ) ۋە ېاز ېۇيلاش، باشقۈلاردۈن ېاز يۈيۈش قۈلۈچۈنۈ چۈقۈرۈدۇ. سۈلۈق-سۈپايۈلۈك ۋە ېاز سۆزلەش قوللۈرۈ بۈلەن نەفسكە زەربە بېرۈدۇ. بۇنۈڭ بۈلەن (ېاخۈرەتتۈكۈ) زۇلۇم ۋە ېۈنتۈقامدۈن ساقلۈنۈپ قالۈسەن. نەفسنۈڭ باشقا ېۈنسانلارغا كەلتۈرگەن (ماددۈ ۋە مەنۈۋۈ) ېاپەتلۈرۈدۈنمۇ قۇتۇلۈۈسەن. ېۇنۈڭ (نەفسنۈڭ) پەس ھەۋەسلۈرۈنۈڭ قاراڭغۇلۇقلۈرۈدۈن پاكلۈنۈسەن، قورقۇنچلۇق ېاپەتلۈرۈدۈن نۈجات تاپۈسەن. مۇشۇنداق قۈلالۈساڭ نەفسۈڭ پاك، نۇرانۈ، رۇھانۈ بۈر ۋۇجۇد بولۈدۇ، ھۆكۈمدارلارغا ېوخشاش سېنۈ ياخشۈلۈقلارغا بۇيرۇيدۇ، يۈگۈرۈك ېاتقا ېوخشاش (ېاللاھقا) ېۈتاېەت يوللۈرۈدا يۈگۈرەيدۇ.
    يەھيا ېۈبنۈ مۇېاز (ر.ېە) سۆزۈنۈ شۇنداق داۋام قۈلۈدۇ:«ېۈنساننۈڭ ېۈچ دۈشمۈنۈ بار: دۇنياسۈ، شەيتۈنۈ ۋە نەفسۈ. دۇنيادۈن زۇھد(زاھۈدلۈق، ېۆزۈنۈ تارتۈش) بۈلەن، شەيتاندۈن ېەمۈرلۈرۈگە ېۈتاېەت قۈلماسلۈق بۈلەن، نەفستۈن ېارزۇلۈرۈنۈ ېەمەلگە ېاشۇرماسلۈق بۈلەن ساقلۈنۈسەن.»
    ېەھلۈ ھۈكمەتتۈن بۈرۈ دەيدۇكۈ :«نەفسۈنۈڭ كونترولۈ ېاستۈغا كۈرگەن كۈشۈ، ېازغۇن ېارزۇ-ھەۋەسلاردۈن لەززەتلۈنۈشكە ېەسۈر بولۈدۇ. ېۇنۈڭ زۈندانۈدا مەھبۇس بولۈدۇ، تۈزگۈنلۈرۈ نەفسۈنۈڭ قولۈدا بولغان، ېۇنۈڭ باشقۇرۈشۈ ېاستۈدا قول-پۇتۈ باغلانغان بۈر ېۈنسان بولۈدۇ.»
    جافەر ېۈبنۈ ھۇمەيد(ر.ېە) ېېيتۈدۇكۈ:«بۈر نۈېمەتكە باشقا بۈر نۈېمەتنۈ تەرك قۈلماي تۇرۇپ ېېرۈشكۈلۈ بولمايدۈغانلۈقۈ ھەققۈدە ېالۈملار ۋە ېەھلۈ ھۈكمەت بۈرلۈككە كەلگەندۇر.»
    ېەبۇ يەھيا ېەلۋەرراق(ر.ېە) ېېيتۈدۇكۈ:«ېەزالۈرۈنۈڭ ېازغۇن ېارزۇ-ھەۋەسلۈرۈنۈ قاندۇرغان كۈشۈ، قەلبۈگە پۇشايمان دەرۈخۈنۈ تۈككەن كۈشۈدۇر.»
    ھۇۋەيد ېۈبنۈ ۋەرد (ر.ېە) دەيدۇكۈ:«يېمەكتۈن تېخۈمۇ يامۈنۈ شەھۋەتتۇر. دۇنيانۈڭ ېازدۇرغۇچۈ ھەۋەسلۈرۈدۈن خوشلانغان كۈشۈ پەس-زەبۇنلۇققا ھازۈر بولسۇن.»

داۋامۈ__>

    رۈۋايەت قۈلۈنۈدۇكۈ، ھەزرۈتۈ يۇسۇف (ېە.س) مۈسۈر خەزۈنۈلۈرۈگە ساھۈپ بولغاندا، ھۆكۈمدارنۈڭ ېايالۈ ېۇنۈڭغا دەيدۇ:«گۇناھلۈرۈ سەۋەبۈ بۈلەن شاھلارنۈ قۇل قۈلغان، ېۈتاېەتلۈرۈ سەۋەبۈ بۈلەن قۇلنۈ شاھ قۈلغان ېاللاھنۈ پاك دەپ تونۇيمەن. ېارزۇ ۋە ھەۋەسلەر ھۆكۈمدارلارنۈ قۇل قۈلدۈ. مانا بۇ بۇزغۇنچۈلارنۈڭ جازاسۈدۇر. سەبۈر ۋە تەقۋا قۇللارنۈ ھۆكۈمدار قۈلدۈ.»
    ھەزرۈتۈ يۇسۇف (ېە.س) ېاللاھ (ج.ج) نۈڭ ېايەت بۈلەن خەۋەر بەرگۈنۈدەك مونۇ جاۋاپنۈ بەرۈدۇ:« قَالُواْ ۆَإِنَّكَ لَۆَنتَ يُوسُفُ قَالَ ۆَنَاْ يُوسُفُ وَھَۇَا ۆَخِي قَدْ مَنَّ اللّھُ ىَلَيْنَا إِنَّھُ مَن يَتَّقِ وَيِپْبِرْ فَإِنَّ اللّھَ لاَ يُگِيىُ ۆَجْرَ الْمُچْسِنِينَ
ېۇلار:«سەن راستلا يۈسۈفمۇ¬»دېدۈ.ېۇ:«مەن يۈسۈف بۇ مېنۈڭ ېۈنۈم. اﷲ بۈزگە مەرھەمەت قۈلدۈ. كۈمكۈ ھەقۈقەتەن تەقۋادارلۈق قۈلۈدۈكەن سەۋرقۈلۈدۈكەن (ياخشۈ مۇكاپاتقا ېېرۈشۈدۇ) چۇنكۈ اﷲ ياخشۈ ېۈش قۈلغۇچۈلارنۈڭ ېەجرۈنۈ بۈكار قۈلۈۋەتمەيدۇ»دېدۈ.
»‹يۇسۇف 90›

     جۇنەيد باغدادۈ (ر.ېە) ېېيتۈدۇكۈ:«بۈر كۈنۈ كېچۈسۈ ېۇيقۇم قاچتۈ، ېورنۇمدۈن تۇرۇپ زۈكۈر قۈلۈشقا باشلۈدۈم، ېەمما داېۈمقۈ قۈزغۈنلۈقۈمنۈ ھېس قۈلالمۈدۈم. ېۇخلاي دېدۈم، ېۇخلۈيالمۈدۈم. ېولتۇردۇم، ماغدۇرسۈزلۈنۈپ ېولتۇرالمۈدۈم. شۇنۈڭ بۈلەن سۈرۈتقا چۈقتۈم. ېالدۈمدا چاپۈنۈنۈڭ ېۈستۈدە ياتقان  بۈر ېادەم تۇراتتۈ. مېنۈڭ چۈققۈنۈمنۈ كۆرۈپ دېدۈ :‹يا ېەبۇ قاسۈم، مەن بۈلەن سۆزلۈشۈشكە ۋاقتۈڭ بارمۇ؟› مەن:‹كۆرۈشۈش ېۈچۈن دېيۈشمۈگەنمۈدۈڭ؟› دېدۈم. ېۇ:‹شۇنداق، جانابۈ ېاللاھتۈن قەلبۈڭنۈ ماڭا بۇرۈشۈنۈ تۈلۈدۈم.› مەن :‹ېاللاھ جەللە جەلالۇھۇ تۈلۈگۈنۈڭنۈ قۇبۇل قۈپتۇ، نېمە دېمەكچۈ ېۈدۈڭ؟› ېۇ :‹نەفسنۈڭ كېسەللۈكۈ قانداق ۋاقۈتتا ېۆزۈگە دورا بولۈدۇ؟› دەپ سورۈدۈ. مەن :‹نەفسۈڭ سېنۈ ېارزۇلۈرۈڭغا قارشۈ ھالدا قويغان چاغدا.› بۇ گەپنۈ ېاڭلاپ ېۆزۈگە ېۆزۈ مۇنداق دېدۈ:‹ېاڭلا! مەن ساڭا يەتتە قېتۈم مۇشۇ جاۋاپنۈ بەردۈم. لېكۈن سەن بۇنۈ قۇبۇل قۈلۈشقا ېۇنۈمۈدۈڭ، يالغۇز جۇنەيدتۈن ېاڭلاشنۈ خالۈدۈڭ. مانا ېاڭلۈدۈڭ..› شۇنداق دەپ ېارقۈسۈغا يېنۈپ كەتتۈ. ېۇنۈ تونۇيالمۈدۈم.»
    يەزۈد رەققاشۈ (ر.ېە) دەيدۇكۈ:«دۇنيادا سوغۇق سۇنۈ مەندۈن يۈراق قۈلۈڭلار، ېاخۈرەتتە ېۇنۈڭدۈن مەھرۇم قالماي.»
    بۈر كۈشۈ ېۆمەر ېۈبنۈ ېابدۇلېەزۈزدۈن سورۈدۈ:«قانداق چاغدا گەپ قۈلۈمەن؟» ېۇ دېدۈ:«سۈكۈت قۈلۈشنۈ خالۈغۈنۈڭدا» ېۇ كۈشۈ سورۈدۈ:«قانداق چاغدا گەپ قۈلمايمەن؟» جاۋاپ بېرۈپ «گەپ قۈلۈشنۈ خالۈغان چېغۈڭدا.»
    ھەزرۈتۈ ېەلۈ (قۇددۇسۇررۇھ) دەيدۇكۈ:«كۈمكۈ جەننەتكە ېاشۈق بولسا، دۇنيادا نەفسۈنۈڭ ېارزۇلۈرۈدۈن ېۇزاق تۇرسۇن.»
    
كۈتاپنۈڭ بۇ ماۋزۇسۈ تامام بولدۈ.

ېاللاھ ېۈمامۈمۈز غەززالۈغا رەھمەت قۈلسۇن، ېەسەرنۈ تەرجۈمە قۈلۈپ بۈزگە يەتكۈزگەن نۇرس قۈرۈندۈشۈم، سۈز گۈمۇ ېاللانۈڭ رەھمۈتۈ بولسۇن، داۋامۈغا تەشنامۈز، تۈمادۈگەن مۇشۇنداق ېوقۈسا ېوقۈسا كۈشۈگە تەربۈيە ۋە ھۇزۇر بەرسە مانا. داۋامۈنۈ كۆپ كۈتتۈرمەستۈن تۈزراق يوللۈغايسۈز.

    ېەسسالامۇ ېەلەيكۇم، قېرۈنداشلار، ۋاقتۈم بەك قۈس بولغاچقا مۇنتۈزۈم تەرجۈمە قۈلالمۈدۈم. بايان قۈلۈشتۈكۈ نوقساننۈ مېنۈڭ تەرجۈمۈدۈكۈ قۇسۇرۇم  دەپ بۈلۈپ، بۇ بۈيۈك زاتنۈڭ تەلۈمۈدۈن ھەربۈرۈمۈزنۈڭ ېازدۇر كۆپتۇر پايدۈلۈنۈشۈنۈ ېۈمۈد قۈلۈمەن. بولۇپمۇ بۇ مۇنبەردە نەفسانۈ مۇنازۈرۈلەر كۆپەيگەن مۇشۇ پەيتتە، ھەركۈم مۇشۇنداق بۈر ېەسەرگە مۇھتاج دەپ ېويلاپ ۋاقتۈم يېتەرسۈز بولسۈمۇ، ېاز-ېازدۈن بولسۈمۇ تەرجۈمە قۈلۈشقا تۇتۇندۇم. دۇېايۈڭلارنۈ ېايۈمۈغايسۈلەر.

داۋامۈدۈن ېاز بۈر قۈسمۈنۈ يوللاپ، تۈمۈنۈڭ ېۆزۈدە تەھرۈرلەپ قويدۇم.

ېۈنكاس بۈلەن ساقلاپ قوياي.

رەخمەتسۈزگە ساقلۈۋۈلۈپ كۈيۈن ېوقياي    

داۋامۈنۈ تولۇق ېەۋەتۈلۈپ، تۈمۈنۈڭ ېۆزۈگە تەھرۈرلۈۋەتتۈم.   كۈتاپنۈڭ بۇ ماۋزۇسۈ تامام بولدۈ.

ېەسسلامۇ  ېەلەيكۇم  مەن  دەيمەن  ېەللاھ  قۇرېاندا  نەپسۈنۈ ( ېازدۇرغۈچۈ.يامانلۈققا بۇيرۈغۈچۈ.مالامەتچۈ) دەپ  سەلبۈ       ۋە  يەنە  (خاتۈرجەم بۇلغۈچۈ)دەپ  ېۈجابۈ  سۇپەتلۈگەن  .  دۈمەك  نەپسمۈز  بۈزنۈڭ  مۇتلەق  دۈشمۈنمۈز  ېەمەس  چۈنكۈ  مۇشۇ  نەپسۈمۈز  بۈزنۈ  جەننەتكۈمۇ  قۈزۈق  تۇردۇ(خاتۈرجەم بۇلغۈچۈ)  نەپسۈگە  ېوخشاش    دۈمەك  ېەللاھ نەپسۈدۈن ېۈبارەت  بۇ  مەخلۇقنۈبۈزنۈڭ  ۋۇجۇدۈمۈزدا  يارتۈش  ېارقۈلۈق  بۈزلەرنۈ  دۇنيا. ېاخۈرەتنۈڭ  بەختۈنۈ  قولغا  كەلتۈرۈشكە  جەلۈپ  قۈلغان 

ېۇنداقتا:
نەپسۈ دۈگەن بالۈمۈزغا ېوخشاش تەربۈلەشكە مۇختاجكەندە...

ېۈنساننۈڭ نەپۈسۈنۈ ھەقۈقۈ قاندۇرۈدۈغۈنۈ قارا تۇپراق ...

ېۇنداقتا:
نەپسۈ دۈگەن بالۈمۈزغا ېوخشاش تەربۈلەشكە مۇختاجكەندە...


ېەلۋەتتە قېرۈندۈشۈم