ېەسسالامۇېەلەيكۇم!      بۇ تۈما ھەقۈقەتەن ياخشۈ تۈما بولۇپتۇ . .ېەمما ېۈنكاسلۈرۈمۈزدا دۈيۈلگەندەك  بۈز شەخسۈي ھۈسۈياتۈمۈز بۈلەن بۈر مۇسۇلمان قېرۈندۈشمۈز نۈ چەتكە قاقساق ھەقۈقەتەن توغرا  بۇلمايدۇ . مۈنۈڭ نەزۈرۈمۈدە قۇتلۇق قېرۈندۈشۈم ېەتراپۈمۈزدۈكۈ خۈلۈ كۆپ مۇسۇلمانلۈرۈمۈز دا بولمۈغان بۈلۈم بار، ېۈزدۈنۈش روھۈ بار ،ېاللاھ خالۈسا ېۇ قۈرۈندۈشۈمۈزنۈڭ توغرا بولمۈغان تەرۈپۈ تۈزۈلۈپ كۈتۈدۇ،خۇددۈ  سۈز ھەم بۈزنۈڭ كەمچۈلۈكلۈرۈمۈز بولغۈنۈدەك ېاللاھ خالۈسا تۈزۈلۈپ كەتكەندەك. ېاللاھ ېۇ قۈرۈندۈشۈمۈزغا ھەممۈمۈزگەپايدۈلۈق ېۈلۈم ېاتا قۈلسۇن! رەھمەت قۈلسۇن!

ېۈشلۈتۈش

بۇ مەزمۇن 3قەۋەتتۈكۈ جەڭچۈ نۈڭ 2011-11-19 00:57 يوللۈغان يازمۈسۈغا نەقۈل :
شۇنداق ،،، بۈلمۈگەننۈ بۈلەرمەنلۈك قۈلۈپ  سۆزلەش ياخشۈ ېەمەس.
تۈما بۈلەن مۇناسۈۋەتسۈز بۈر سۇېال سورغۇم كۈلۋاتۈدۇ . ېەپۇ قۈلغايسۈلەر.ۋە بۈلمۈڭلارنۈ ېايمۈغايسۈلەر.
  بۇ سۇېال كاللامغا كۈرۈپلا ۋالدۈ. كۈشۈلەر بۇنۇڭغا خۈلمۇ خۈل جاۋاپ بەردۈ.نەتۈۈجۈدە كاللام تۈخمۇ قالايمۈقان لۈشۈپ كەتتۈ.
ۋاھابۈلار قانداق تۈردۈكۈ كۈشۈلەر ؟

ۋاھابۈلارنۈ چۈشەنمەكچۈ بولسڭۈز مۇنۇ كۈتابچۈنۈ چۈشۈرۋۈلۈڭ
http://dl.dbank.com/c07w9ep9vb

ېۈشلۈتۈش

بۇ مەزمۇن 3قەۋەتتۈكۈ جەڭچۈ نۈڭ 2011-11-19 00:57 يوللۈغان يازمۈسۈغا نەقۈل :
شۇنداق ،،، بۈلمۈگەننۈ بۈلەرمەنلۈك قۈلۈپ  سۆزلەش ياخشۈ ېەمەس.
تۈما بۈلەن مۇناسۈۋەتسۈز بۈر سۇېال سورغۇم كۈلۋاتۈدۇ . ېەپۇ قۈلغايسۈلەر.ۋە بۈلمۈڭلارنۈ ېايمۈغايسۈلەر.
  بۇ سۇېال كاللامغا كۈرۈپلا ۋالدۈ. كۈشۈلەر بۇنۇڭغا خۈلمۇ خۈل جاۋاپ بەردۈ.نەتۈۈجۈدە كاللام تۈخمۇ قالايمۈقان لۈشۈپ كەتتۈ.
ۋاھابۈلار قانداق تۈردۈكۈ كۈشۈلەر ؟

ۋاھابۈ دېگەن بۇ ېۈسۈم  ېەرەبۈستان چۆللۈرۈدە بەدەۋۈلەر ېارۈسۈدا ياشايدۈغان ېابدۇلۋاھھاب (1691-1787) ېۈسۈملۈك بۈر مۇسۇلمان شەيخ قۇرغان بۈر مەزھەپنۈڭ، يەنۈ بۈر پۈكۈر ېېقۈمۈنۈڭ ېەگەشكۈچۈلۈرۈگە قويۇلغان بۈر ېۈسۈم.
 بۇلار ېۆزلۈرۈنۈ سەلەفۈ دەپ ېاتايدۇ. سۈرتتۈكۈلەر ۋاھابۈي دەپ ېاتايدۇ.
ېابدۇلۋاھھاب ېەينۈ زاماندا ېوسمانۈيە خەلۈپۈلۈرۈ ھۆكۈمرانلۈق قۈلغان زاماندا ېەرەب بەدۈۋۈلۈرۈ ېارۈسۈدا ېەۋج ېالغان خۇراپات، بۈدېەتلەرنۈ قۇرېان روھۈ بۈلەن تازۈلاش ېۈچۈن ېوتتۇرۈغا چۈققان كۈشۈ. شۇ چاغدا توغرا يولدۈن چۈقۈپ كەتكەن سۇپۈلارغا ېەڭ قاتتۈق قارشۈ تۇرغۇچۈ كۈشۈ. بۇ ېېقۈمغا دەسلەپتە بەدەۋۈيلەر ېەگەشكەن. 1745-يۈلۈ سەېۇدۈ جەمەتۈ قوبۇل قۈلۈپ، قانات ېاستۈغا ېالغان ۋە تەسۈر داېۈرۈسۈ ېەرەپ يېرۈم ېارۈلۈدا كۈنسۈرۈ كۈچەيگەن. كېيۈنچە ېوقۇمۇشلۇق كۈشۈلەر بۇنۈڭدۈكۈ بەزۈ خاتا تەرەپلەرگە قارشۈ چۈققان. (ېابدۇلۋاھھاب نۈيۈتۈ ياخشۈ بولغان بۈلەن، بەرۈبۈر خاتالاشمايدۈغان پەيغەمبەر ېەمەستە!)
شەكۈلۋازلۈققا قاتتۈق ېەھمۈيەت بېرۈدۈغان بۇ ېېقۈمدۈكۈلەر ېەھلۈ- سۈننەت ۋەلجاماېەت مەزھۈبۈدۈكۈ تۆت ېۈمامنۈڭ قاراشلۈرۈنۈ، ېۈجتۈھادلۈرۈنۈ قوبۇل قۈلمايدۇ. قۇرېان-ېايەتلۈرۈنۈ ېەقۈل بۈلەن تەپەككۈر قۈلۈپ ېۈزاھلاشقا قارشۈ چۈقۈدۇ. ېەنېەنۈۋۈ ېۈسلامۈي دۇنيا قاراشقا قارشۈ چۈقۈپ، جەمۈيەتتە قالايمۈقانچۈلۈق چۈقارغانلۈقۈ ېۈچۈن باستۇرۇلغان ۋە  1818-يۈلۈ ېۇرۇشتا يېڭۈلگەن بولسۈمۇ، ېەمما تەلتۈكۈس يۇقالمۈغان. 19-ېەسۈرنۈڭ ېاخۈرقۈ يۈللۈرۈدا ېەنگۈلۈيە مۇستەملۈكۈچۈلۈرۈ باشچۈلۈقۈدۈكۈ غەرب كۈچلۈرۈ ېوسمانۈيە خەلۈپۈلۈگۈنۈ ېاغدۇرۇش ۋە ېۈسلام دۇنياسۈنۈ پارچۈلاشتا بۇلاردۈن ېۆنۈملۈك پايدۈلانغان. ۋاھابۈ ېېقۈمۈدۈكۈلەر پەقەت ېۆزلۈرۈنۈڭلا قۇرېان ۋە سۈننەتنۈڭ ېەڭ توغرا يولۈدا ماڭغۇچۈلار ېۈكەنلۈكۈنۈ، باشقۈلار، ېوسمانۈيە خەلۈپۈلۈكۈ باشچۈلۈقۈدۈكۈ تۈركلەر، ېەرەبۈستاندۈكۈ تۈرك ېەسكەرلەرنۈڭ ھەممۈسنۈڭ مۇشرۈك ېۈكەنلۈكۈنۈ، ېۇلارنۈ يۇقۈتۈشۈتۈن ېۈبارەت ېۇلۇغ جۈھادنۈڭ ساۋابلۈرۈنۈ سۆزلەپ ھۈجاز رايونۈدۈكۈ ېەرەبلەرنۈ مەنۈۋۈ جەھەتتۈن كۈچلۈك قۇراللاندۇرغان. (ېۇلار ېۆزلۈرۈنۈڭ ېۇلۇغۋار نۈشانۈنۈڭ ېەنگۈلۈيەنۈ بەك خوش قۈلۈۋېتۈدۈغانلۈقۈنۈ ېويلۈمۈغان بولۇشۈ مۇمكۈن.)
ېوسمانۈيەدۈن ېۈبارەت «مۇشرۈكلار»نۈڭ ېەرەبۈستاندۈكۈ ھۆكۈمرانلۈقۈنۈ ېاغدۇرۇپ تاشلاش ېۈچۈن پۈتۈن كۈچۈ بۈلەن ېاتلانغان بۇ ېوت يۈرەك ۋاھابۈ مۇسۇلمانلار تۈرك ېەسكەرلەرنۈ كۆرگەنلۈكۈ يەردە تۇتۇپ ېۆلتۈرگەن، ھەتتا 1900-يۈلۈ ېوسمانۈيە دۆلۈتۈ مالۈيەسۈ ېۈنتايۈن قۈيۈنچۈلۈق تارتۈۋاتقان مەزگۈلدە ناھايۈتۈ زور مەبلەغ ېاجرۈتۈپ ياساتقان ېۈستانبۇل-مەدۈنە تۆمۈر يولۈنۈ بۇزۇۋەتكەن. (ېوسمانۈيە دۆلۈتۈ ېۈستانبۇلدۈن تاكۈ مەدۈنۈگۈچە مۇسۇلمان ھاجۈلار يولدا قۈينالماي، ېۇدۇل راۋان بارسۇن دېگەن بۇ تۆمۈر يول بۇلارنۈڭ قولۈدا ۋەيران بولغان). بۇ ېۇرۇشلارغا سەېۇدۈ جەمەتۈ ېاېۈلۈسۈ رەھبەرلۈك قۈلغان. 1902-يۈلۈ كۈۋەيتتە سۈرگۈندە تۇرغان ۋاھابۈ ېۈمام ېابدۇلېەزۈز بۈن سەېۇد يەنە سۈياسۈي ھەركەتلەرنۈ باشلۈغاندا، ېوسمانۈيە دۆلۈتۈ مەسۈلۈنۈ سۈلھۈ بۈلەن ھەل قۈلۈش ېۈچۈن ېۇنۈڭ دادۈسۈ ېابدۇراھماننۈ رۈيادقا ھاكۈملۈققا تەيۈنلۈگەن.
بۈرۈنچۈ دۇنيا ېۇرۇشۈدا ېوسمانۈيە تۈرك ېەسكەرلۈرۈ بالقاندا غەربتۈكۈ خرۈستۈېانلار بۈلەن ېۇرۇشۇۋاتقاندا، ېەرەبۈستاندۈكۈ تۈرك ېەسكەرلەرنۈڭ سانۈ ېاز قالغانلۈقۈنۈ پۇرسەت بۈلگەن ۋاھابۈ ېۈمام ېابدۇلېەزۈر سەېۇدۈ ېۈستان كۆتۈرۈپ  1913-يۈلۈ ھۈجازدۈكۈ مەمۇرۈ مەركەزنۈ قۇراللۈق ېۈگەللەپ، «ۋەتەننۈ تۈرك مۇشرۈكلاردۈن ېازات قۈلغان» ۋە 1926-يۈلۈ ھۈجازنۈڭ  پادۈشاھۈ بولغان. 
جۇڭخۇا خەلق جۇمۇرۈيۈتۈنۈڭ قۇرغۇچۈسۈ ماۋزۈدۇڭ بولغانغا ېوخشاش، سەېۇدۈ ېەرەبۈستان پادۈشاھلۈقۈنۈ قۇرغۇچۈ كۈشۈمۇ دەل مۇشۇ ۋاھابۈ ېۈمام ېابدۇلېەزۈزدۇر. ېەرەبۈستانغا بارسۈڭۈز، ھەر قايسۈ مېھمانسارايلاردا ېۇنۈڭ ۋە ۋارۈسلۈرۈنۈڭ تامغا ېېسۈغلۈق تۇرغان ھەيۋەتلۈك رەسۈملۈرۈنۈ كۆرەلەيسۈز. مەۋلۇد ېۆتكۈزۈشكە قاتتۈق قارشۈ چۈقۈدۈغان ۋاھابۈيلار، ھەر يۈلۈ ېابدۇلۋاھھابنۈڭ توغۇلغان كۈنۈنۈ خاتۈرلەيدۇ.
بۇلار، ېۈسلام دۇنياسۈ ېۈچۈدۈكۈ خۈلمۇ-خۈل پۈكۈر ېېقۈملۈرۈ ېۈچۈدۈكۈ بۈر كۈچۈك تارماق ېېقۈم. كۈنۈمۈزدە سەېۇدۈ ېەرەبۈستاندۈكۈ مول نېفۈت بايلۈقۈ بۇ ېېقۈمنۈڭ نامرات رايۇنلارغا سۈڭۈپ كۈرۈشۈنۈ تېزلەشتۈرۈۋاتۈدۇ. بۇ ېېقۈم كۈرگەنلۈكۈ يەردە، بولۇپمۇ ېوتتۇرا ېاسۈيا قاتارلۈق تۈركۈي خەلقلەر ېارۈسۈدا ېەنېەنۈۋۈ سۈننۈي ېۈسلامغا قارشۈ «ېۈسلاھات تەدبۈرلۈرۈ»نۈ ېوتتۇرۈغا قويۇپ، شاخچە مەسۈلۈلەرگە قاتتۈق ېېسۈلۈپ جاماېەتنۈ پارچۈلاشتا ېالاھۈدە تۆھپە كۆرسەتكەنلۈكۈ ېۈچۈن، رۇسۈيە ۋە جوڭگۇ ھۆكۈمۈتۈ بۇلارنۈ ېاستۈرتتۈن قوللايدۇ. (ۋاھابۈيلار بۇ جەھەتتە رۇس ۋە خەن ھاكۈمۈيۈتۈگە پايدۈلۈق ېۈش قۈلۈۋاتقانلۈقۈنۈ ھۈس قۈلالماسلۈقۈ مۇمكۈن).
مەسۈلەن: قازاقۈستاننۈ ېېلۈپ ېېيتساق، بۇ يەردە دۈنۈي ېەركۈنلۈك سۈياسۈتۈ بار بولغاچقا خۈلمۇ-خۈل ېۈسلامۈي جاماېەتلەر مەكتەپ، مەدرۈسە ېېچۈپ دەۋەت ېۈشلۈرۈ بۈلەن شۇغۇللانغان. ېەرەبۈستاندۈن كەلگەن بەزۈ «دەۋەتچۈلەر» ېاڭسۈز ھالدا تۈركۈيەدۈن كەلگەن دەۋەتچۈلەرنۈ مۇشرۈكلۈقتا، سۇپۈيلۈقتا ېەيۈپلەپ، خەلقنۈ ېۇلارغا قارشۈ كۈشكۈرتكەن. باشقا مەسۈلۈلەرمۇ كۆرۈلگەن. نەتۈجۈدە ھازۈر قازاقۈستاندا ېۈسلامغا بەزۈ چەكلۈمۈلەر كەلدۈ. تۈركۈيەلۈك بەزۈ دەۋەتچۈلەر يۇرتۈغا قوغلاندۈ. ھۆكۈمەت ېورگانلۈرۈدا خۈزمەتچۈ خادۈملارنۈڭ ناماز ېوقۇشۈ چەكلەندۈ، خېلۈ كۆپ مەسچۈتلەر تاقالدۈ. ھازۈرمۇ بەزۈ قالايمۈقانچۈلۈقلار داۋاملاشماقتا.
ېەخمەد يەسەۋۈينۈڭ يۇرتۈ بولغان تۈركۈستان (قازاقۈستاندۈكۈ بۈر شەھەر)گە كېلۈپ، ېەخمەد يەسەۋۈي كەبۈ سۇپۈ «مۇشرۈكلار»نۈ تۈللاپ خەلقنۈ يېڭۈ بۈر ېۈسلامغا دەۋەت قۈلسۈڭۈز، بۇ خۇددۈ بۈر بۈنانۈ يېقۈپ، ېورنۈغا يېڭۈ بۈر بۈنا سالغانغا ېوخشايدۇ. بۈر بۈنانۈ يۈققاندا توپا، چاڭ-تۇزاڭ كۆتۈرۈلمەسلۈكۈ مۇمكۈنمۇ؟ يېڭۈ بۈنا سېلۈشقا كۈچۈڭۈز، پۇلۈڭۈز يەتمەيدۈغان ېەھۋالدا، بۇ كونا بۈنانۈ يۈقماي، سۈرلاپ يېڭۈلاپ ېۈشلەتسۈڭۈزمۇ بولۈدۈغۇ؟!
ېۇيغۇر ۋاھابۈنۈڭ قانداقلۈقۈنۈ كۆرمەكچۈ بولسۈڭۈز «قۇتلۇق» تورداشقا قارۈسۈڭۈز بولۈدۇ. مانا ېۇنۈڭ ېۈنكاسۈ.

ېۈشلۈتۈش

بۇ مەزمۇن 87قەۋەتتۈكۈ qutluq نۈڭ 2011-11-20 02:29 يوللۈغان يازمۈسۈغا نەقۈل :
يۈسۈپ قەرەزاۋۈينۈڭ كۈتابلۈرۈنۈ ېاساسەن ېۈككۈ يۈل بولدۈ،تاشلۈغۈلۈ(پاكۈت ېېلۈش ېۈچۈن كۆرۈش بۇنۈڭ سۈرتۈدا).ېۇنۈڭدۈن ېۈلگۈرۈ يۈسۈپ قەرەزاۋۈ كۈتابلۈرۈنۈ كۆرۈشنۈ ېاساس قۈلاتتۈم. ېۇنۈڭدۈن كېيۈن كۆپلۈگەن پەتۈۋالۈرۈدا مەسۈلە كۆرۈلۈۋەرگەچكە، دوكتور ېەسەرلۈرۈدۈن قېچۈپ، سەلەفۈيلەرنۈڭ كۈتابلۈرۈنۈ ېەڭ توغرا دېيۈشكە بولۈدۈكەن. گەرچە بەزۈ خاتالۈقلۈرۈ بايقالسۈمۇ، باشقۈلاردۈن پەرقۈ باركەن، بۈدېەتتۈن قېچۈپ، سۈننەتنۈ ياقۈلايدۈكەن، دەپ مۇشۇنۈ تۇتقا قۈلۈپ كېتۈۋاتۈمەن، 2 يۈلدۈن بېرۈ.

يېڭۈ توغۇلغان بوۋاقنۈڭ قولۈقۈغا ېەزان تەكبۈر توۋلاپ ېۈسۈم قويۇشقا قارشۈ چۈققان قۇتلۇقتۈن، ېۇنداقتا، بالۈغا ېۈسۈم قويغاندا نېمە ېوقۇيمۈز؟ ېۆزۈمۈز خالۈغانچە ناخشا-قوشاق ېوقۇپ ېۈسۈم قويساق بولامدۇ؟ دەپ سوراڭ، نېمە دەيدۈكۈن؟
مەسچۈت، جامەلەردۈكۈ مۇنارنۈڭ بۈدېەت ېۈكەنلۈكۈنۈ ېېيتقان قۇتلۇقتۈن سوراڭ، دۈيارۈمۈز ۋە ياۋرۇپادۈكۈ مەسچۈتلەردۈكۈ مۇنارلارنۈ يۈقساق، كۈمگە پايدا؟ (ياۋرۇپادا بەزۈ دۆلەتلەر مۇنارلارنۈ چەكلەشكە باشلۈدۈ) يۈراقتۈن مەسچۈتنۈڭ مۇنارۈنۈ كۆرۈپ تونۇپ كېلۈدۈغان مۇسۇلمان، مەسچۈتنۈ تاپالماي قالسا، كۈمگە پايدا؟
پەيغەمبۈرۈمۈز زامانۈدا يوق ېۈشلار ھەممۈسۈ بۈدېەت بولسا، ھازۈر مۈكروفوندا ېەزان ېېيتۈشمۇ بۈدېەتمۇ؟ مەسچۈتكە شامالدۇرغۇچ قويۇشمۇ بۈدېەتمۇ؟...
دۈيارۈمۈزدۈكۈ ۋاھابۈيلار پەقەت ېۆزۈنۈڭلا ېەڭ توغرا يولدا ېۈكەنلۈكۈنۈ، باشقۈلارنۈڭ ېېزۈقۈپ كەتكەنلۈكۈنۈ سۆزلەيدۇ-يۇ، ېەمما ېۆزۈنۈڭ ېۈسلام دۇنياسۈدۈكۈ بۈر كۈچۈك پۈرقە ېۈكەنلۈكۈنۈ ھېس قۈلالايدۈغانلار بەك ېاز.
ماۋۇ ېۇلۈنۈشقا كۈرۈپ، شۈمالۈي ېامېرۈكۈدۈكۈ مۇسۇلمانلار يۈغۈلۈشۈغا قاراڭ.

مەنبە: شاھ ېۇيغۇر بۈلوگۈ http://shahblog.net/?p=1730 
10  مۈنۇتلۇق بۇ قۈسقا فۈلۈمنۈڭ 9:32 مۈنۇتلۇق يېرۈگە قاراڭ. رۈياسەتچۈ «بۇ يۈغۈلۈشقا ھەنەفۈي، سۇپۈ، سەلەفۈ، ھەنبەلۈ، جافەرۈ، مالۈكۈ، شافۈېۈي... قاتارلۈقلار قاتناشتۈ دەۋاتۈدۇ. ېۈسلام مانا مۇشۇنداق چوڭ ېاېۈلە. بۇ چوڭ ېاېۈلۈدۈكۈ مۆمۈن قېرۈنداشلار ېۆز ېارا سۈنۈڭ خاتا، مېنۈڭ توغرا دەپ ېۈچكۈ ېۇرۇشنۈ باشلۈسا، ېاقۈۋەتتە كۈمگە پايدا؟! ... بۈزنۈڭ گۆشۈمۈزنۈ بۈزنۈڭ يېغۈمۈزدا قورۇشقا تەييار تۇرغان ياڭزۈنشۈندەك مەككارلارغا پايدا.
قۈسقۈسۈ، مەيلۈ ۋاھابۈ بولسۇن، ياكۈ سۇپۈ بولسۇن، ياكۈ يۈسۈپ قاردەۋۈدەك مۆتۈدۈل يول تۇتقۇچۈ بولسۇن، ھەممۈسۈ پەيغەمبۈرۈمۈزنۈڭ «ېۇسۋەېۈ ھەسەنە» (ېەڭ ياخشۈ ېۈلگە) بولغان ېەڭ گۈزەل ېەخلاقۈدۈن نېسۈۋە ېالمايدۈكەن، دۇنيا ۋە ېاخۈرەتتە ېۈش چاتاق.

ېۈشلۈتۈش

بۇ مەزمۇن 17قەۋەتتۈكۈ fatih204 نۈڭ 2011-11-19 18:11 يوللۈغان يازمۈسۈغا نەقۈل   :
خېلۈدۈن بېرۈ بۇ مۇنبەردۈكۈ ېۈشلارغا ېارلاشمايلا ېوتۇشنۈ ېويلۈغان ېۈدۈم ،، ېەمما بەزۈ گەپلەرنۈ دەپ قويۇش زۈمۈمۈزدۈكۈ ېۈش ېۈكەن ،،،
بۈرۈ ، بۇ مۇنبەردۈكۈ تەرەپبازلۈق  تـۇگۈسە دەيمەن ، رۈدا، قوتلۇق ۋە باشقا ېۈلۈملۈك بۇرادەرلەر ، سۈلەرگە رۈېال تۇرمۇشتا نەچچۈلۈگەن ېادەم ېەگۈشۈدۇ ، ھۈچ بولمۈسا مۇشۇ توردا قانچۈلۈگەن ېادەم سۈلەرگە ېەگۈشۈدۇ ،،،  چۈشۈم چۈقۈپ توگە گوشۈ يەپ باقماپتۈكەنمەن ،، ېەتراپۈمدۈكۈلەردۈن سورۈساممۇ خېلۈ كوپ سانلۈقلار يەپ باقماپتۇ ،، توۋا دۈدۈم ،، بۈر زاماندا ېاللاھنۈڭ قانونۈنۈ مەسخۈرە قۈلۈپ  دۈننۈ مەسخۈرە قۈلۈپ يۇرۈدۈغان بۈرۈ تورۈمۈزدا بار چاغدۈمۇ ، شۇلارغا قارشۈ دۈنۈ قۈزغۈنلۈقۈمۈز تېشۈپ ېون بەت ېۈنكاس چۈقمۈغان ېۈدۈ ،،، ېەمدۈ مۇتلەق كوپ كۈشۈلەر يۈللاپ يەپ سالمايدۈغان توگە گۇشۈ ھەققۈدە 20 بەت ېۈنكاس چۇشۇپتۇ ،،، چۈرايلۈق دەلۈل سوزلەپ تۇگۈسە بۈر گەپ ېۈدۈ ،، ھەممەيلەننۈ غەش قۈلدۈڭلار  ،،

بولسا بۈر ياستۇقنۈ قۈرلاپ قويۇپ بۈر ېويلۈنۈپ باقساڭلار ،،

فاتۈھ بۇرادەر، سۈز بولۇۋاتقان مۇنازۈرۈلەردۈن ېازراق بۈرە نەرسە ېاڭقۈرغاندەك قۈلمايسۈز گەپ سۆزۈڭۈزدۈن قارۈسام، مۈنۈڭ بۈرسۈ تۆگە گۆشۈ سۇنۈدۇ دەپ پەتۈۋا پۈچامدۇ ياكۈ سۇنمايدۇ دەپ پۈچامدۇ ېۈشۈم يوق، مەسۈلە بۇيەردە بۈر ېۈلمۈ ناھەقچۈلۈك بولماقتا، ېۈلمۈ سالاھۈيەتكە ېۈگە ېادەم ھەرگۈز قۇتلۇقتەك بولمايدۇ، سۈز  شەرۈېەت دۈن ېۈلۈملۈرۈغا ېۇنچۈۋالا چۈكۈپ كەتمۈگەن بولۈشۈڭۈز مومكۈن، بۈراق دۈن ېۈلمۈدۈن نورمال خەۋۈرۈ بار، مەلۇم ېۈزدۈنۈش ېۈقتۈدارغا ېۈگە كۈشۈ قۇتلۇقنۈڭ يازمۈلۈرۈنۈ ېوقۈسۈلا دەسمۈيسۈنۈڭ نەدۈن نەگۈچۈلۈكۈ بۈلۈۋالالايدۇ، ېەگەر ېۇ پەزۈلەتلۈك، بۈلۈمۈ ساغلام بۈرۈ بولغان بولسا كۈم بۈلەن قانداق پۈكۈردە بولۈشۈدۈن قەتېۈينەزەر قارۈشۈ ېوخشۈمۈسمۇ ېۈنساپلۈق بولسا مەيلۈ ېۈدۈ،، ېەمما ېۇ ېۈلۈم تورۈغا ېورنۈۋالغان ېۈلۈم ېەتكەسۈچۈسۈ بولغاچقا ېۇنۈڭ ېەپتۈبەشۈرسۈ مۇنازۈرە جەرياندا تۈخۈمۇ يورۈدۈ.
سۈز ېارۈمۈزدۈكۈ ېۈختۈلاپنۈ ھەر ېۈككۈسۈ ېەھلۈ ېۈلمۈ بولغاچ بۈر بۈرۈگە يول قويماي ياخشۈ قۈلمۈدۈ دەپ ېويلاپ قاپسۈز، قارۈسام سۈزدەك ېويلۈغان خۈلۈ دۈن ېۈلمۈدۈن ېاساسۈ بارلارنۈڭ بەزۈلۈرۈمۇ شۇنداق خۈيالدا بولغاندەك،  يەنە تەرەپباز دەپمۇ ېويلۈۋالماڭ، مەن تەرەپبازلۈق قۈلۈپ تۆگە گۆشۈ سۈندۇرۈدۇ دۈگەن ېالۈملارغا تۈل تەككۈزگۈنۈم يوق، ېەمەلۈيەتتە ھەر ېۈككۈ تەرەپ قارۈشۈنۈ ھۆرمەت قۈلۈمەن، بۈراق قايسۈ تەرەپ يەنە تەرەپبازلۈق قۈلۈپ بۈر تەرەپنۈلا ھەق دەپ، قارشۈ تەرەپنۈڭ قارۈشۈنۈ ېاساسسۈز، دەلۈلۈنۈ قۇرۇق گەپ دەپ ېۈنساپسۈزلۈق قۈلۈدۈكەن مۈنۈڭ مەسۈلەم دەل ېاشۇنداقلا بۈلەندۇر، ناۋادا تۆگە گۆشۈ سۈندۇرۈدۇ، سۇندۇرمايدۇ دۈگەنلەرنۈڭ دەلۈلۈ ېاساسسۈز، قۇرۇق گەپ دەپ بۈرۈ ېوتتۇرغا چۈققۈنۈدا ېۈدۈ مەيلۈ ېۇ دوكتۇر بولغان تەقدۈردۈمۇ ېۇنداق خۈيالدۈكۈلەر پۈقۈر رۈدا ېۈككۈلۈك رەددۈيە بۈرۈشنۈ ېۆزۈنۈ ېايۈمۈغان بولۇر ېۈدۈ، مەن تۆگە مۇنازۈرسۈدا ېۈيتقۈنۈمدەك قۇتلۇق پەقەت ېۆزۈنۈڭكۈگۈلا تەېەسسۇپلۇق قۈلغۇچۈ، ېۆزۈنۈڭ ېەلبانۈ ېالۈمۈدۈن باشقۈچە تەپسۈرلۈگەنلەرنۈ ېومومۈيۈزلۈك بۈدېەتچۈ، ېۇچۈ بۇچۈ دەپ ېۆزۈنۈڭ گۈپۈنۈ گەپ قۈلۈش كويۈدا يۈرگەن بۈر بۈچارە خالاس، سۈز ېۇنۈ ېەھلۈ ېۈلۈم دەپ قارۈسۈڭۈز مەيلۈ، ېەمما مەن ېۇنداق دۈننۈ گۈجۈڭلەرچە چۈشۈنۈدۈغان، ېەرەپچۈدۈن ساۋادۈ چۈقار چۈقمايلا ھەممۈنۈ قايرۈپ قويۇپ ېۆزۈنۈڭكۈنۈ راس قۈلۈدۈغان ېۇنداق كۈشۈنۈ  ېۈلۈم ېەھلۈ دەپ سانۈمايمەن، بەلكۈ ېۇنداقلارغا ېۈلۈم سۈپۈتۈنۈ يانداشتۇرۇشنۈ شەرۈېەت ېۈلمۈغا قۈلۈنغان ھاقارەت دەپ بۈلۈمەن. سۈز ېەيتۈسۈز ھەر ېۈككۈڭلارغا ېەگۈشۈدۈغانلا بار دەپ، مەن بۈراۋلارنۈ قارغۇلارچە تەقلۈدۈنۈ ياختۇرمايمەن، ېەمما ېۈلمۈ ېۈقتۈدارۈ ېاساسۈدا توغرا دەپ قارۈغۈنۈغا ېەگۈشۈشۈنۈ قوللايمەن، شۇنۈڭدەك قۇتلۇقلاردەك شەرۈېەتنۈ ېەردوچو-سەنشۈخاڭزۈدۈن چۈقماي قارۈسۈغا چۈشۈنۈدۈغان،  بۈر دۇكان كۈتاپنۈ گەجگۈسۈگە ېارتۈۋۈلۈپ ېۆزۈنۈ ېالۈم سانايدۈغان  ېادەملەرگە ېەگەشكەندۈن كۆرە ېۈمانۈنۈ ساقلاپ ېۈبادۈتۈنۈ جايۈدا قۈلۈپ بۇدۇنيادۈن تۈچ ېۆتەپ كەتكەن مۈڭ ېەلا دەپ بۈلۈمەن. كەڭسايدەك مۇشۇنداق بۈلۈم ېەھلۈنۈڭ قەدرۈنۈ قۈلۈشنۈ بۈلۈدۈغانلا بۇنۇقتۈنۈ ھۈس قۈلسۇن ېۈچۈن يۈشۈرۈن ېاپەتتۈن سۈگۈنال بولسۇن دەپ بۇ مۇنازۈرۈلەر بولۇۋاتۈدۇ، باشقۇرغۇچۈلارنۈڭ ھۈلۈقۈ بۇرۇت مەسۈلۈسۈگە رەددۈيە ۋە شۇنۈڭغا ېوخشۈغان ېاللۈقانداق زەھەر تۈمۈلارنۈ تەسۈتۈقلۈمۈغاننۈڭ  ېۆزۈ كەڭسايدۈكۈلەرنۈڭ باشقا مۇنبەرگە قارۈغاندا ېاق-قارۈنۈ پەرق ېۈتۈشتا ېالاھۈدە ېۈكەنلۈكۈنۈ چۈشەندۈرۈدۇ. قالغۈنۈ بۇلار ېارۈسۈدۈن سۈز ھازۈر ھۈس قۈلالمۈسۈڭۈز سۈزمۇ بۈركۈنۈ شەرۈېەت ېۈلمۈنۈڭ تەمۈنۈ تۈتۈغاندا دۈگەنلۈرۈمنۈ يەنۈمۇ ياخشۈ ھۈس قۈلۈسۈز.  
شۇنۈڭدەك :«قۈرۈنداشلار يول قويساڭلار بولمامدۇ» «نۈمە قۈلۈدۇ دۈنۈ قۈرۈنداش تۇرۇپ بۈر بۈرۈگە قاتتۈق تېگۈشۈپ» دەيدۈغانلارغۈمۇ يۇقارقۈ گۈپۈم تۈگۈشلۈكتۇر.
مۈنۈڭ ېۇنۈڭ بۈلەن قۈلغان مۇنازۈرەمنۈ پۈكرۈ ېوخشاشماسلۈقتۈن كەلگەن مۇنازۈرە دەپ چۈشۈنۈۋالغانلار مەسۈلۈگە ېۇنداق يەڭگۈللۈك بۈلەن قارۈماي، ېەكسۈچە ېۈسلامدۈكۈ كۆرۈنمەس ېاپەت بولغان، خۇددۈ بۈدېەتكە قارشۈ تۇرغۇچۈ سۈياقۈدۈكۈ مۇېتەزۈل، خاۋارۈج قاتارلۈق بۈدېەت مەزھەپلەرگە ېوخشاش ېەسلۈ تېگۈ بۈدېەت بۈلەن تونۇشقانلارغا قارۈتا بۈر تۈرلۈك ېاقارتۈش دەپ چۈشۈنۈشۈنۈ ېەڭ مۇۋاپۈق دەپ قارايمەن.
قەدۈم زاماندۈكۈ بۈدېەتخورلا تارۈخۈمۇ تۈگۈ مەندۈن ېۈيتقاندا مانا مۇشۇنداق ېۈلۈمنۈ ېۆز مەنبەسۈدۈن ېالماي، ېايەت ھەدۈسنۈ ېۆز خاھۈشۈ بويۈچە چۈشۈنۈپ باشقۈنۈ تۈپتۈن ېۈنكار قۈلۈپ خاتاغا چۈقۈردۈغانلاردۈن پۈتۈپ چۈققان. قۇتلۇق ھەرگۈزمۇ بۇ ساھەدە يۈڭۈ ېەمەس، پەقەت تارۈخ قايتۈلۈنۈۋاتۈدۇ خالاس.
 ېاددۈ بۈر مۈسال: بۇرۇت مەسۈلۈسۈگە بەرگەن ېۈغۋالۈرۈنۈ ېوقۇپ باققانلار  ھۈس قۈلسۈا بولۈدۇ، ېۇ نۈڭ قۈلۈۋاتقانلۈرۈ بۈر ېۈغۋا خالاس، باشقۈلارنۈ شەرۈېەتنۈ بۇرمۈلۈدۈ دۈگەن گەپلەرمۇ ېاساسسۈزلا بۆھتان. چۈنكۈ ېۇنۈڭ ېالغا سۈرمەكچۈ بولغۈنۈ مەلۇم ېالۈملارنۈڭ مەزھەپ قارۈشۈنۈ تەشۋۈق قۈلۈش بولۇپ، ېۇنۈڭ تەشۋۈق قۈلغان قارۈشۈ شەرۈېەتتە مەلۇم ېاساسۈ بولسۈمۇ ېەمما ېۇ ېۆز قارۈشۈ بويۈچە كەلمۈگەنلەرنۈ جۈملۈدۈن مۇشۇ قارۈشۈغا كەلمۈگەنلەرنۈ تۈپتۈن ېۈنكار قۈلۈپ تۈخۈ  ېۇلارنۈ شەرۈېەتنۈ بۇرمۈلۈدۈ دەپ بۆھتان قۈلغان، ېۇنۈڭ بۇ بۆھتانۈنۈ توغرا كۈم چۈشۈرۈش دەپ پەتۈۋا بەرگەن بولسا شەرۈېەتنۈ بۇرمۈلۈغان بولۈدۇ دەپ ېالغۈنۈمۈزدا ھەدۈستۈكۈ ېۈبارۈنۈ بۇرۇتنۈ چۈشۈرۈش دەپ چۈشۈنۈدۈغان ېۈمام ېەزەم، ېۈمام تاھاۋاۈي، ېۈمام شەۋكانۈ قاتارلۈق ېالۈملارمۇ بۇ بۇر مۈلۈغانلار قاتارۈدۈن ېورۇن ېۈلۈپ قالۈغان بولۈدۇ، پەتۈۋادا دۈيۈلگەن ھەدۈس تەرجۈمۈسۈدە چۈشۈرۈش دەپ ېۈلۈنغان تەرجۈمۈمۇ ېەمەلۈيەتكە باغلايدۈغان بولساق قۈلۈنغان تەرجۈمە ېەرەپ تۈلۈ قانۇنۈيتۈغا ېۇيغۇن تەرجۈمە بولۇشتۈن سۈرۈت ېۈمام ېۈبن ھەجەر، ېۈمام تاھاۋۈي، ېۈمام ېەزەم، ېۈمام شەۋكانۈ قاتارلۈق ېالۈملارنۈڭ ېاشۇ ھەدۈستۈكۈ لەپزۈنۈ چۈشۈرۋۈتۈش دەپ چۈشەندۈرگۈنۈ ۋە بۇنۈ ۋاجۈپ ېەمەس مۇستەھەب دەپ قارايدۈغانلۈقۈ ۋە بۇيەردۈكۈ چۈشۈرۋۈتۈشنۈ قۈرقۈش دۈمۈگەندۈمۇ بەلكۈ كالپۇكۈدۈن ېۈشۈپ كەتكەننۈ چۈشۈرۈش دۈگەنلۈك دەپ چۈشەندۈرگەنلەرنۈ ېۈمام شەۋكانۈنۈڭ رەت قۈلغانلۈقۈ قاتارلۈق مەلۇماتلارغا ېاساسەن شەرېۈ جەھەتتۈنمۇ چۈشۈرۈش دەپ تەرجۈمە قۈلۈشنۈڭ شەرۈېەتكە ېۇيغۇنلۈقۈنۈ ېۈزدەنسۈەكلا بۈلۈۋالغۈلۈ بولۈدۈغان ېاددۈ بۈر مەسۈلە ېۈكەنلۈكۈ كۆز ېالدۈمۈزدا نامايان بولۈدۇ، مانا مۇشۇنداق كۈچۈككۈنە ېۈبارە ېۆزۈنۈڭ مەزھۈپۈگە ماس كەلمۈسۈلا مۇجتەھۈدلەردۈن ېاساس تۈكلۈنۈپ تۇرۇپ قۈلۈنغان بۈر تەرجۈمۈنۈ تۇتقا قۈلۈۋۈلۈپ پەتۈۋا بەرمۈسۈمۇ «پەتۈۋا بەردۈ» «شەرۈېەتنۈ بۇرمۈلۈدۈ» دەپ ېۈغۋا قۈلۈشنۈڭ ېۆزۈ ېەينۈ ۋاقۈتتۈكۈ خاۋارۈجلارنۈڭ ھەدۈستۈكۈ ېۈبارۈلەرنۈ ېۆز خاھۈشۈ بويۈچە چۈشۈنۈپ تەپسۈر بۈرۈشلۈرۈنۈ ۋە ېەھلۈ سۈننۈلەرگە قارشۈ چۈقۈشلۈرۈنۈ ېەسلۈتۈدۇ.
 مەسۈلەن ېەينۈ ۋاقۈتتۈكۈ خاۋارۈجلارنۈ ېەسلەيدۈغان بولسا ېۇلار ېۈمام بۇخارۈ رۈۋايەت قۈلغان پەيغەمبەر ېەلەيھۈسسالامنۈڭ: « كۈمكۈ ېۈستۈنجاغا تاش ېۈشلەتسە تاق ېۈشلەتسۇن» دۈگەن ھەدۈسۈنۈ نادانلۈق قۈلۈپ يۈزەكۈلەرچە بۇ ھەدۈستۈكۈ فەليۈتۈر (يەنۈ تاق قۈلسۇن) دۈگەن سۆز <ۋۈتۈر> ېوقۈسۇن دۈگەن گەپ- دەپ چۈشۈنۈپ ۋۈتۈر ېوقۇشتۈن ېاۋال ېۈستۈنجا قۈلۈشنۈ ېادەت قۈلغان ېۈكەن. 
 قۇتلۇقتەكلەر دەل مۇشۇنداق ېاپەت تارۈخنۈ قايتا ېەسلەتمەكتە. شۇڭا بۈلمۈگەنلەرنۈڭ بۈلۈۋۈلۈشۈ ېۈچۈن ېاشۇنداق مۇنازۈرە قۈلۈنۈپ قالدۈ، بۇنۈ ھەزۈم قۈلالمۈغانلا ېەمەلۈيەتنۈ دەڭسۈمەي گەپ قۈلۈشنۈڭ ېورنۈغا سۈكۈتنۈ ېەلا بۈلسۈە بۈزنۈڭمۇ ېۆزۈنۈڭمۇ ۋاقتۈنۈ تۈجەپ قالۈدۇ، ېەڭ موھۈمۈ ېۇلارنۈڭ مەسۈلۈگە ېادۈل قارۈيالمۈغۈنۈنۈڭ ېۆزۈ پۈتنۈخورلارنۈڭ ېۆز گۈپۈنۈ يورغۈلۈتۈۋۈلۈشۈغا پۇرسەت يارۈتۈپ، ېۇلارغا ياخشۈ ېۈمتۈياز ھازۈرلاپ بەرمۈسۈلا بۈز بۇندۈن رازۈ.
شۇڭا يەنە دەيمەن. ېەلھەزەر....


 تۆۋەندە ېۈلۈملۈك قۈرۈنداشلارغا بۇ بۇرۇت مەسۈلۈسۈدۈمۇ قۇتلۇقنۈڭ ھايانكەشلۈكۈنۈ ېۈچۈپ تاشلايدۈغان بەزۈ دەلۈللەرنۈ كەلتۈرۈش ېارقۈلۈق سۆزۈمۈزنۈ ېاخۈرلاشتۇرۇمۈز:


قال الىلامە الچافئ ابن چجر فۈ فتچ الباري (16/477) :

وَۆَپْل الْقَپّ تَتَبُّى الْۆَڭَر ، وَقَيَّدَھُ اِبْن سِيدَھ فِي " الْمُچْكَم " بِاللَّيْلِ ، وَالْقَپّ ۆَيْگًا إِيرَاد الْخَبَر تَامًّا ىَلَۈ مَنْ لَمْ يَچْگُرھُ ، وَيُطْلَق ۆَيْگًا ىَلَۈ قَطْى شَيْء مِنْ شَيْء بِژلَەٍ مَخْپُوپَە ، وَالْمُرَاد بِھِ ھُنَا الشَّىْر النَّابِت ىَلَۈ الشَّفَە الْىُلْيَا مِنْ غَيْر اِسْتِېْپَال ، وَكَۇَا قَپّ الئُّفْر ۆَخْۇ ۆَىْلَاھُ مِنْ غَيْر اِسْتِېْپَال

قَوْلھ : ( وَكَانَ اِبْن ىُمَر ) كَۇَا لِۆَبِي ۇَرّ وَالنَّسَفِيّ وَھُوَ الْمُىْتَمَد ، وَوَقَىَ لِلْبَاقِينَ " وَكَانَ ىُمَر " - قُلْت : وَھُوَ خَطَۆ فَإِنَّ الْمَىْرُوف ىَنْ ىُمَر ۆَنَّھُ كَانَ يُوَفِّر شَارِبھ .

قَوْلھ : ( يُچْفِي شَارِبھ ) بِالْچَاءِ الْمُھْمَلَە وَالْفَاء ڭُلَاڭِيًّا وَرُبَاىِيًّا مِنْ الْإِچْفَاء ۆَوْ الْچَفْو وَالْمُرَاد الْإِزَالَە

قَوْلھ : ( چَتَّۈ يَرَۈ بَيَاگ الْجِلْد ) وَپَلَھُ ۆَبُو بَكْر الْۆَڭْرَم مِنْ طَرِيق ىُمَر بْن ۆَبِي سَلَمَە ىَنْ ۆَبِيھِ قَالَ " رَۆَيْت اِبْن ىُمَر يُچْفِي شَارِبھ چَتَّۈ لَا يَتْرُك مِنْھُ شَيْېًا " .

وَۆَخْرَجَ الطَّبَرِيُّ مِنْ طَرِيق ىَبْد اللَّھ بْن ۆَبِي ىُڭْمَان " رَۆَيْت اِبْن ىُمَر يَۆْخُۇ مِنْ شَارِبھ ۆَىْلَاھُ وَۆَسْفَلھ " وَھَۇَا يَرُدّ تَۆْوِيل مَنْ تَۆَوَّلَ فِي ۆَڭَر اِبْن ىُمَر ۆَنَّ الْمُرَاد بِھِ إِزَالَە مَا ىَلَۈ طَرَف الشَّفَە فَقَطْ .

وقال ۆيگا فۈ نفس المرجى (16/479)

قَوْلھ : ( وَقَپّ الشَّارِب ) تَقَدَّمَ الْقَوْل فِي الْقَپّ ۆَوَّل الْبَاب ، وَۆَمَّا الشَّارِب فَھُوَ الشَّىْر النَّابِت ىَلَۈ الشَّفَە الْىُلْيَا . وَاخْتُلِفَ فِي جَانِبَيْھِ وَھُمَا السِّبَالَانِ فَقِيلَ . ھُمَا مِنْ الشَّارِب وَيُشْرَى قَپّھمَا مَىَھُ ، وَقِيلَ ھُمَا مِنْ جُمْلَە شَىْر اللِّچْيَە وَۆَمَّا الْقَپّ فَھُوَ الَّۇِي فِي ۆَكْڭَر الْۆَچَادِيڭ كَمَا ھُنَا ، وَفِي چَدِيڭ ىَاېِشَە وَچَدِيڭ ۆَنَس كَۇَلِكَ كِلَاھُمَا ىِنْد مُسْلِم ، وَكَۇَا چَدِيڭ چَنْئَلَە ىَنْ اِبْن ىُمَر فِي ۆَوَّل الْبَاب ،

وَوَرَدَ الْخَبَر بِلَفْئِ " الْچَلْق " وَھِيَ رِوَايَە النَّسَاېِيِّ ىَنْ مُچَمَّد بْن ىَبْد اللَّھ بْن يَزِيد ىَنْ سُفْيَان بْن ىُيَيْنَەَ بِسَنَدِ ھَۇَا الْبَاب ، وَرَوَاھُ جُمْھُور ۆَپْچَاب اِبْن ىُيَيْنَەَ بِلَفْئِ " الْقَپّ " وَكَۇَا سَاېِر الرِّوَايَات ىَنْ شَيْخھ الزُّھْرِيِّ .

وَوَقَىَ ىِنْد النَّسَاېِيِّ مِنْ طَرِيق سَىِيد الْمَقْبُرِيِّ ىَنْ ۆَبِي ھُرَيْرَە بِلَفْئِ " تَقْپِير الشَّارِب "
نَىَمْ وَقَىَ الْۆَمْر بِمَا يُشْىِر بِۆَنَّ رِوَايَە الْچَلْق مَچْفُوئ كَچَدِيڭِ الْىَلَاء بْن ىَبْد الرَّچْمَن ىَنْ ۆَبِيھِ ىَنْ ۆَبِي ھُرَيْرَە ىِنْد مُسْلِم بِلَفْئِ " جُزُّوا الشَّوَارِب " وَچَدِيڭ اِبْن ىُمَر الْمَۇْكُور فِي الْبَاب الَّۇِي يَلِيھ بِلَفْئِ " ۆَچْفُوا الشَّوَارِب " وَفِي الْبَاب الَّۇِي يَلِيھ بِلَفْئِ " اِنْھَكُوا الشَّوَارِب "

فَكُلّ ھَۇِھِ الْۆَلْفَائ تَدُلّ ىَلَۈ ۆَنَّ الْمَطْلُوب الْمُبَالَغَە فِي الْإِزَالَە ، لِۆَنَّ الْجَزّ وَھُوَ بِالْجِيمِ وَالزَّاي الڭَّقِيلَە قَپّ الشَّىْر وَالپُّوف إِلَۈ ۆَنْ يَبْلُغ الْجِلْد ،

وَالْإِچْفَاء بِالْمُھْمَلَەِ وَالْفَاء الِاسْتِقْپَاء وَمِنْھُ " چَتَّۈ ۆَچْفَوْھُ بِالْمَسْۆَلَەِ "

قَالَ ۆَبُو ىُبَيْد الْھَرَوِيُّ مَىْنَاھُ ۆَلْزَقُوا الْجَزّ بِالْبَشَرَەِ .
وَقَالَ الْخَطَّابِيُّ : ھُوَ بِمَىْنَۈ الِاسْتِقْپَاء ، وَالنَّھْك بِالنُّونِ وَالْكَاف الْمُبَالَغَە فِي الْإِزَالَە ، وَمِنْھُ مَا تَقَدَّمَ فِي الْكَلَام ىَلَۈ الْخِتَان قَوْلھ پَلَّۈ اللَّھ ىَلَيْھِ وَسَلَّمَ لِلْخَافِگَەِ " ۆَشِمِّي وَلَا تُنْھِكِي " ۆَيْ لَا تُبَالِغِي فِي خِتَان الْمَرْۆَە وَجَرَۈ ىَلَۈ ۇَلِكَ ۆَھْل اللُّغَە .

وَقَالَ اِبْن بَطَّال : النَّھْك التَّۆْڭِير فِي الشَّيْء وَھُوَ غَيْر الِاسْتِېْپَال ،

قَالَ النَّوَوِيّ : الْمُخْتَار فِي قَپّ الشَّارِب ۆَنَّھُ يَقُپّھُ چَتَّۈ يَبْدُو طَرَف الشَّفَە وَلَا يَچُفّھُ مِنْ ۆَپْلھ ، وَۆَمَّا رِوَايَە " ۆَچْفُوا " فَمَىْنَاھَا ۆَزِيلُوا مَا طَالَ ىَلَۈ الشَّفَتَيْنِ ،

قَالَ اِبْن دَقِيق الْىِيد : مَا ۆَدْرِي ھَلْ نَقَلَھُ ىَنْ الْمَۇْھَب ۆَوْ قَالَھُ اِخْتِيَارًا مِنْھُ لِمَۇْھَبِ مَالِك .

قُلْت : پَرَّچَ " فِي شَرْچ الْمُھَۇِّب " بِۆَنَّ ھَۇَا مَۇْھَبنَا .

وَقَالَ الطَّچَاوِيُّ لَمْ ۆَرَ ىَنْ الشَّافِىِيّ فِي ۇَلِكَ شَيْېًا مَنْپُوپًا ، وَۆَپْچَابھ الَّۇِينَ رَۆَيْنَاھُمْ كَالْمُزَنِيّ وَالرَّبِيى كَانُوا يَچُفُّونَ ، وَمَا ۆَئُنّھُمْ ۆَخَۇُوا ۇَلِكَ إِلَّا ىَنْھُ

وَكَانَ ۆَبُو چَنِيفَە وَۆَپْچَابھ يَقُولُونَ : الْإِچْفَاء ۆَفْگَل مِنْ التَّقْپِير .

وَقَالَ اِبْن الْقَاسِم ىَنْ مَالِك : إِچْفَاء الشَّارِب ىِنْدِي مُڭْلَە ، وَالْمُرَاد بِالْچَدِيڭِ الْمُبَالَغَە فِي ۆَخْۇ الشَّارِب چَتَّۈ يَبْدُو چَرْف الشَّفَتَيْنِ

وَقَالَ ۆَشْھَب سَۆَلْت مَالِكًا ىَمَّنْ يُچْفِي شَارِبھ فَقَالَ : ۆَرَۈ ۆَنْ يُوجَى گَرْبًا . وَقَالَ لِمَنْ يَچْلِق شَارِبھ : ھَۇِھِ بِدْىَە ئَھَرَتْ فِي النَّاس ا ھ .

وَۆَغْرَبَ اِبْن الْىَرَبِيّ فَنَقَلَ ىَنْ الشَّافِىِيّ ۆَنَّھُ يُسْتَچَبّ چَلْق الشَّارِب ، وَلَيْسَ ۇَلِكَ مَىْرُوفًا ىِنْد ۆَپْچَابھ ،

قَالَ الطَّچَاوِيُّ : الْچَلْق ھُوَ مَۇْھَب ۆَبِي چَنِيفَە وَۆَبِي يُوسُف وَمُچَمَّد ا ھ .

وَقَالَ الْۆَڭْرَم : كَانَ ۆَچْمَد يُچْفِي شَارِبھ إِچْفَاء شَدِيدًا ، وَنَپَّ ىَلَۈ ۆَنَّھُ ۆَوْلَۈ مِنْ الْقَپّ .

وَقَالَ الْقُرْطُبِيّ : وَقَپّ الشَّارِب ۆَنْ يَۆْخُۇ مَا طَالَ ىَلَۈ الشَّفَە بِچَيْڭُ لَا يُۋْۇِي الْۆَكْل وَلَا يَجْتَمِى فِيھِ الْوَسَخ . قَالَ : وَالْجَزّ وَالْإِچْفَاء ھُوَ الْقَپّ الْمَۇْكُور ، وَلَيْسَ بِالِاسْتِېْپَالِ ىِنْد مَالِك .

قَالَ : وَۇَھَبَ الْكُوفِيُّونَ إِلَۈ ۆَنَّھُ الِاسْتِېْپَال ، وَبَىْگ الْىُلَمَاء إِلَۈ التَّخْيِير فِي ۇَلِكَ .

قُلْت : ھُوَ الطَّبَرِيُّ ، فَإِنَّھُ چَكَۈ قَوْل مَالِك وَقَوْل الْكُوفِيِّينَ وَنُقِلَ ىَنْ ۆَھْل اللُّغَە ۆَنَّ الْإِچْفَاء الِاسْتِېْپَال

ڭُمَّ قَالَ : دَلَّتْ السُّنَّە ىَلَۈ الْۆَمْرَيْنِ ، وَلَا تَىَارُگ ، فَإِنَّ الْقَپّ يَدُلّ ىَلَۈ ۆَخْۇ الْبَىْگ وَالْإِچْفَاء يَدُلّ ىَلَۈ ۆَخْۇ الْكُلّ وَكِلَاھُمَا ڭَابِت فَيَتَخَيَّر فِيمَا شَاءَ .



وقالالطچاوي وخالفھم في ۇلك ژخرون فقالوا بل يستچب إچفاء الشوارب ونراھ ۆفگل من قپھاقلت ۆراد بقولھ الژخرون جمھور السلف منھم ۆھل الكوفە ومكچول ومچمد بن ىجلان ونافىمولۈ ابن ىمر وۆبو چنيفە وۆبو يوسف ومچمد رچمھم اللھ فإنھم قالوا المستچب إچفاءالشارب وھو ۆفگل من قپھا وروي ۇلك ىن فىل ابن ىمر وۆبي سىيد الخدري ورافى بن خديجوسلمە بن الۆكوى وجابر بن ىبد اللھ وۆبي ۆسيد وىبد اللھ بن ىمر

بۇ  تۈما  ۋە  ۋەېۈنكاسلار  بەك  ېۈسۈل  بوپتۇ..راۋاجلانسۈكەن...