رەھۈم - شەپقەت ھەممۈمۈز ياخشۈ بۈلۈدۈغان، قولاقلارغا چۈرايلۈق ېاڭلۈنۈدۈغان بۈر سۆز. رەھۈم - شەپقەتنۈڭ مەنۈسۈ ھەممۈگە شۇنچۈلۈك ېېنۈق تونۇشلۇق بولسۈمۇ، رەھۈم - شەپقەت ېارۈمۈزدا تېپۈلۈشۈ ېۈنتايۈن ېاز بولغان، بەلكۈ ېۈنسانۈيەتنۈڭ قەلبۈدۈن ېۆچۈرۈلۈپ كەتكەن بۈر ېەخلاققا ېايلۈنۈپ قالدۈ. ېەسلۈدە بۈزدۈن تەلەب قۈلۈنغان نەرسە رەھۈم - شەپقەتنۈڭ مەنۈسۈنۈ بۈلۈش ېەمەس، بەلكۈ ېۇنۈ ېەمەلۈي ھاياتۈمۈزدا ېۈجرا قۈلۈش ېۈدۈ.
ھازۈرقۈ ېۈنسانۈيەت دۇنياسۈنۈڭ بۇ ېەخلاققا نەقەدەر زور ېېھتۈياجلۈق بولۈۋاتقانلۈقۈ ھەممۈگە مەلۇم. رەھۈم - شەپقەتنۈڭ يوقۈلۈشۈ بۈلەن جۈنايەتلەر كۆپەيدۈ، ېاتوم بومبۈلار ېۈنسانۈيەت ھاياتۈنۈ تەھدۈت ېاستۈغا ېېلۈپ، ېۇ يەر، بۇ يەرلەردە ېۆزۈنۈ كۆرسۈتۈدۈغان، بۈر لەھزە ېۈچۈدە مۈليونلارچە ېۈنساننۈڭ جېنۈغا زامۈن بولۈدۈغان ھالغا كەلدۈ.


پۈتۈن ېۈنسانۈيەت ېاللاھ تاېالانۈڭ رەھۈم - شەپقۈتۈگە زور ېېھتۈياجلۈق بولۇپ، ھەممە ېۇنۈڭ رەھۈم - شەپقۈتۈنۈ تۈلەيدۇ. بۈز مۇسۇلمانلارمۇ ھەمۈشە، ھەر نامۈزۈمۈزدا ۋە دۇېالۈرۈمۈزدا ېاللاھ تاېالانۈڭ بۈزگە رەھۈم - شەپقەت قۈلۈشۈنۈ، گۇناھلۈرۈمۈزنۈ ېەپۇ قۈلۈشۈنۈ سوراپ كېلۈۋاتۈمۈز. ېەھۋال شۇنداق بولغاندۈكۈن، بۈز ېاللاھ تاېالانۈڭ رەھۈم - شەپقۈتۈگە موھتاج بولغاندۈكۈن، نېمە ېۈچۈن ېاللاھ تاېالانۈڭ بەندۈلۈرۈگە رەھۈم - شەپقەت قۈلمايمۈز؟
ھالبۇكۈ: «ېاللاھ تاېالا بەندۈلۈرۈدۈن پەقەت رەھۈم - شەپقەتلۈك بولغانلۈرۈغۈلا رەھۈم قۈلۈدۇ»([1]) ېەمەسمۇ؟
پەيغەمبەر ېەلەيھۈسسالام بۇ مەنۈنۈ ناھايۈتۈ تولۇق ۋە شامۈل دەرۈجۈدە ېۈپادۈلەپ: «رەھۈم - شەپقەت قۈلغانلارغا ېاللاھ تاېالا رەھۈم شەپقۈتۈنۈ بېغۈشلايدۇ. يەر يۈزۈدۈكۈلەرگە رەھۈم - شەپقەت قۈلۈڭلار، ېاسماندۈكۈ زات(ېاللاھ تاېالا ) سۈلەرگە رەھۈم - شەپقەت قۈلۈدۇ»([2]) دېگەن.
دۇنيا ۋە ېاخۈرەتتە ېاللاھ تاېالانۈڭ رەھۈم - شەپقۈتۈگە ېېرۈشۈشنۈڭ بۈرلا يولۈ ېاللاھ تاېالانۈڭ مەخلۇقاتلۈرۈغا رەھۈم - شەپقەت قۈلۈشتۇر. بۇ ھەدۈستۈكۈ «يەر يۈزۈدۈكۈلەرگە» دېگەن سۆز مۇسۇلمانلارنۈلا ېەمەس ياكۈ ېۈنسانلارنۈلا ېەمەس، بەلكۈ ېۈنسان، ھايۋان، ېۇچار قۇش ۋە ھەرقانداق جان ېۈگۈسۈگە رەھۈم شەپقەت قۈلۈشنۈڭ لازۈملۈقۈنۈ ېۈپادۈلەيدۇ.



ېاتا - ېانۈلارغا، بالۈلارغا، ېەر - ېاياللار بۈر - بۈرۈگە، ېۇرۇق -تۇغقانلارغا، قوشنۈلارغا، قول ېاستۈدۈكۈلەرگە، ھايۋانلارغا قانداق رەھۈم - شەپقەتلۈك بولۇش كېرەكلۈكۈ ھەققۈدۈكۈ ماۋزۇغا ېاتلۈنۈشتۈن بۇرۇن، ېاللاھ تاېالانۈڭ بۈزگە بولغان رەھۈم - شەپقەتلۈرۈنۈ قۈسقۈچە تونۇپ ېۆتۈشۈمۈزگە توغرا كېلۈدۇ.
ېاللاھ تاېالا رەھمەت قۈلۈشنۈ ېۆز ېۈستۈگە ېالغان
رەھۈم - شەپقەت ېاللاھ تاېالانۈڭ سۈپەتلۈرۈ ېۈچۈدە ېاساسلۈق ۋە داېۈمۈ سۈپەت. ېەمما غەزەب بۈزنۈڭ قۈلمۈشلۈرۈمۈزنۈڭ نەتۈجۈسۈ بولغان بۈر سۈپەت. شۇڭا ېاللاھ تاېالانۈڭ ېۈسۈم - سۈپەتلۈرۈنۈڭ ېەڭ بېشۈدا ﴿الرچمن﴾ يەنۈ «رەھۈم - شەپقەت قۈلغۇچۈ» دېگەن سۈپەت كېلۈدۇ. ېاللاھ تاېالا قۇرېان كەرۈمدە: ﴿كَتَبَ رَبُّكُمْ ىَلَۈ نَفْسِھِ الرَّچْمَەَ﴾ يەنۈ «پەرۋەردۈگارۈڭلار رەھۈم - شەپقەت قۈلۈشنۈ ېۆز ېۈستۈگە ېالدۈ»([3]) دەيدۇ.
ېاللاھ تاېالانۈڭ رەھمۈتۈ ھەممۈنۈ ېۆز ېۈچۈگە ېالۈدۇ
ېاللاھ تاېالا پەيغەمبەر ېەلەيھۈسسالامغا تەسەللۈ قۈلۈپ: «ېەگەر ېۇلار سېنۈ ېۈنكار قۈلسا: ‹پەرۋەردۈگارۈڭلار كەڭ رەھمەت ېۈگۈسۈدۇر، شۇنۈڭ بۈلەن بۈر ۋاقۈتتا، ېۇنۈڭ ېازابۈ گۇناھكار قەۋمدۈن قايتۇرۇلمايدۇ› دېگۈن»([4]) دەيدۇ.
بۇ ېايەتنۈ ېوقۇغۈنۈمۈزدا، ېاللاھ تاېالانۈڭ رەھمۈتۈنۈڭ ېۈنتايۈن كەڭ ېۈكەنلۈكۈدۈن شەكلەنمەيمۈز، شۇنداقتۈمۇ ېەقلۈمۈزگە ېاللاھ تاېالانۈڭ بۇ كەڭ رەھمۈتۈ قانچۈلۈك بولۈدۈغاندۇ ۋە ېۇنۈڭ چېكۈ بارمۈدۇ؟ دېگەن سوېالنۈڭ كېلۈدۈغانلۈقۈ ېېنۈق. بۇ سوېالۈمۈزغا ېاللاھ تاېالا مۇنداق دەپ جاۋاب بەرمەكتە ؛ «مېنۈڭ رەھمۈتۈم مەخلۇقاتنۈڭ ھەممۈسۈگە ېورتاقتۇر»([5]). يەنۈ ېاللاھ تاېالانۈڭ رەھمۈتۈ ېۈنسان، ھايۋان، ېۇچارقۇش ۋە ھەرقانداق مەخلۇقاتقا چەكسۈزدۇر.
ېاللاھ تاېالانۈڭ رەھمۈتۈ ۋە شەپقۈتۈ ھەممۈگە شۇنداق ېورتاقكۈ، ېاللاھ تاېالانۈڭ بارلۈقۈنۈ ېۈنكار قۈلۈدۈغان ېۈنسانلارمۇ بۇ رەھمەتتۈن مەھرۇم قۈلۈنمۈغان. سۇ، ھاۋا ۋە بارچە رۈزۈق ېاللاھ تاېالانۈڭ مۈلكۈ بولۇپ، ېۇنۈ رەھمۈتۈ يۈزۈسۈدۈن بەندۈلۈرۈگە خالۈغۈنۈچە تەڭشەپ بېرۈدۇ، ھەتتا ېاللاھ تاېالانۈ ېۈنكار قۈلغان ېۈنسانلارنۈمۇ بۇ رەھمەتتۈن مەھرۇم قۈلمۈغان. چۈنكۈ ېاللاھ تاېالانۈڭ بۇ دۇنيادۈكۈ رەھمۈتۈ پۈتۈن مەخلۇقاتلۈرۈغا ېورتاقتۇر. ېەمما ېاخۈرەتتۈكۈ رەھمۈتۈ ېاللاھنۈ تونۇپ، ېۇنۈڭغا قۇلچۈلۈق ېادا قۈلغان مۆمۈن، مۇسۇلمان بەندۈلەرگۈلا خاستۇر.
پەيغەمبەرلەرنۈڭ پېشۈۋاسۈ ېۈبراھۈم ېەلەيھۈسسالام ېۈنتايۈن مېھماندوست زات ېۈدۈ. رۈۋايەت قۈلۈنۈشۈچە، بۈر كۈنۈ ېۇنۈڭ ېۆيۈگە ياشۈنۈپ قالغان بۈر ېادەم كۈرۈپ كېلۈدۇ، ېۈبراھۈم ېەلەيھۈسسالام ېادۈتۈ بويۈچە ېۇنۈ تاېاملاندۇرۇش ېۈچۈن ېوچاققا ېوت ياققاندا، بۇ ېادەم ېوتقا چوقۇنۇشقا باشلايدۇ، بۇنۈ كۆرگەن ېۈبراھۈم ېەلەيھۈسسالامنۈڭ سەۋرۈسۈ تېشۈپ، ېۇنۈڭغا: «تۇر! سەن ېوتقا چوقۇنۇۋاتامسەن؟» دەيدۇ. شۇنۈڭ بۈلەن بۇ ېادەم ېۆيدۈن چۈقۈپ كېتۈدۇ. بۇ ۋاقۈتتا، ېاللاھ تاېالا ېۈبراھۈم ېەلەيھۈسسالامغا جۈبرۈېۈلنۈ ېەۋەتۈپ، ېۇنۈڭ تۈلۈ بۈلەن: «ېەي ېۈبراھۈم! مەن ېۇنۈڭغا ېاتمۈش يۈل سەۋر قۈلۈۋاتۈمەن، سەن بۈر ساېەت سەۋر قۈلالمۈدۈڭمۇ؟» دەيدۇ. ېۈبراھۈم ېەلەيھۈسسالام بۇ ېادەمنۈڭ ېارقۈسۈدۈن يېتۈشۈپ، ېۇنۈ قايتا ېۆيۈگە تەكلۈپ قۈلغۈنۈدا، ېادەم «نېمە بولدۈ يەنە؟» دەيدۇ. ېۈبراھۈم ېەلەيھۈسسالام ېۇنۈڭغا: «پەرۋەردۈگارۈم سېنۈڭ يۈزۈڭدۈن ماڭا كايۈدۈ» دەيدۇ. بۇ ۋاقۈتتا ھېلۈقۈ ېادەم: «ېۇ ھەقۈقەتەن رەھۈم - شەپقەتلۈك ېۈلاھ ېۈكەن، ېۈبادەت قۈلۈشقا تولۈمۇ ھەقلۈق ېۈكەن» دەيدۇ ۋە ېۈمان ېېيتۈدۇ.
ھەتتا ېۈبراھم ېەلەيھۈسسالام ېاللاھ تاېالاغا دۇېا قۈلۈپ: ﴿پەرۋەردۈگارۈم! بۇ يەرنۈ(مەككۈنۈ) تۈنچ شەھەر قۈلۈپ بەرگۈن، ېاھالۈسۈدۈن ېاللاھقا ۋە ېاخۈرەت كۈنۈگە ېۈمان ېېيتقانلارنۈ تۈرلۈك مېۋۈلەر بۈلەن رۈزۈقلاندۇرغۈن﴾ دېگەندە، ېاللاھ تاېالا ېۆزۈنۈڭ رەھمۈتۈنۈڭ چەكسۈزلۈكۈنۈ ېۈزھار قۈلۈپ، ﴿كاپۈر بولغان ېادەمنۈمۇ (رۈزۈقتۈن) ېازغۈنە مۇددەت (يەنۈ دۇنيا ھاياتۈدا) بەھرۈمەن قۈلۈمەن، ېاندۈن كېيۈن (ېاخۈرەتتە) ېۇنۈ دوزاخقا ھەيدەيمەن﴾([6]) دېگەن.
ېاللاھ تاېالانۈڭ رەھمۈتۈ ھەر زامان ېۇنۈڭ غەزۈبۈنۈ بېسۈپ چۈشۈدۇ.
پەيغەمبەر ېەلەيھۈسسالام مۇنداق دېگەن: «ېاللاھ تاېالا مەخلۇقاتنۈ ياراتقۈنۈدا، ېەرشتۈكۈ كۈتابۈغا ‹مېنۈڭ رەھمۈتۈم غەزۈبۈمنۈ بېسۈپ چۈشۈدۇ› دەپ يېزۈۋەتكەن»([7]).
([1]) بۇخارۈ ۋە مۇسلۈم رۈۋايۈتۈ.
([2]) تۈرمۈزۈ ۋە ېەبۇداۋۇد رۈۋايۈتۈ.
([3]) ېەنېام سۈرۈسۈ54-ېايەت.
([4]) ېەنېام سۈرۈسۈ147-ېايەت.
([5]) ېەېراف سۈرۈسۈ156-ېايەت.
([6]) بەقەرە سۈرۈسۈ126-ېايەت.
([7]) تۈرمۈزۈ، ېۈبنۈ ماجە رۈۋايۈتۈ.

باشلۈقنۈڭ ېۈلمۈنۈ ېاللاھ زۈيادە قۈلسۇن .

ياخشۈ تۈما.........!

ېەسسالامۇ ېەلەيكۇم!
    سۈزگە ۋە ېوقۇرلمەنلەرگە ېۈككۈ دۇنيالۈق مەنپۈېەت بېرۈدۈغان، بارلۈق تېمۈلۈرۈڭۈزدۈن ېۆمرۈ ېەڭ ېۇزۇن بولۈدۈغان تولۈمۇ ېەھمۈيەتلۈك تېما يوللاپسۈز قېرۈندۈشۈم. اللە تېما يوللۈغان قولۈڭۈزغا دەرت بەرمۈسۇن، ېۈلمۈڭۈز ۋە ېەجرۈڭۈزنۈ زۈيادە قۈلسۇن، امين!... مۇمكۈن بولسا مۇشۇنۈڭدەك تېمۈلارنۈ ېۈزۈلدۈرمەي يوللاپ تۇرۈشۈڭۈزغا تۈلەكداشمەن!...