بۈسمۈللەھۈرراھمانۈرراھيم
بارلۈق ھەمدۇ-سانا جانابۈ ېاللاھقا بولسۇن، پەيغەمبۈرۈمۈزگە، ېاېۈلە-تاۋابۈېاتۈغا ۋە ېۇنۈڭغا تاكۈ قۈيامەتكە قەدەر ياخشۈ ېەگەشكەنلەرگە دۇرۇت-سالاملار بولسۇن.
ېادەتتە كۈشۈلەر ېارۈسۈدا ېۈككۈ ھېيت ېارۈسۈدا توي قۈلسا بولمايدۇ، دەپ شۇم پال ېېلۈش ېەرەب دۈيارۈدۈكۈ جاھۈلۈيەتتۈن قالدۇق بولۇپ ساقلۈنۈپ كەلگەن خاتا ېېتۈقاد بولۇپ، ېۈسلام شەرۈېۈتۈمۈزدە ېۇنداق گەپ يوق، شەرۈېۈتۈمۈزدە ېۈككۈ ھېيت ېارۈلۈقۈدا توي قۈلۈش جاېۈز. يەنە تېخۈ شەۋۋال ېېيۈدا توي قۈلۈشنۈ بەزۈ ئالۈملار مۇستەھەب دەپمۇ قارۈغان. مەلۇمكۈ شەۋۋال ېېيۈ رامۈزاندۈن كېيۈنلا كېلۈدۈغان، ېۈككۈ ھېيت ېارۈلۈقۈدۈكۈ ېايدۇر.
ېۇرۋە رۈۋايەت قۈلۈدۇكۈ، ېاېۈشە رەزۈيەللاھۇ ېەنھا مۇنداق دېگەن: رەسۇلۇللاھ ساللەللاھۇ ېەلەيھۈ ۋەسەللەم مېنۈ شەۋۋالدا نۈكاھلاپ ېېلۈپ، شەۋۋالدا بۈر ياستۇققا باش قويغان. رەسۇلۇللاھ ساللەللاھۇ ېەلەيھۈ ۋەسەللەمنۈڭ قايسۈ ېايالۈ رەسۇلۇللاھ ساللەللاھۇ ېەلەيھۈ ۋەسەللەمنۈڭ كۆڭلۈگە مەندۈنمۇ سۆيۈملۈكرەك بولغان؟ ېۇرۋە دەيدۇ: ېاېۈشە رەزۈيەللاھۇ ېەنھا ېايال ېۇرۇق تۇغقانلۈرۈنۈ شەۋۋالدا ياتلۈق قۈلۈشنۈ ياقتۇراتتۈ.(سەھۈھۈ مۇسلۈم: 1423-ھەدۈس)
ېۈمام نەۋەۋۈ دەيدۇ: "بۇ ھەدۈستۈن شەۋۋال ېېيۈدا ياتلۈق قۈلۈش، ېۆيلۈنۈش ۋە ېايالۈ بۈلەن بۈر ياستۇققا باش قويۇشنۈڭ مۇستەھەبلۈكۈ چۈقۈدۇ. بۈزنۈڭ (شافۈېۈ) مەزھەب ېۈماملۈرۈمۈز ېۇنداق قۈلۈشنۈڭ مۇستەھەبلۈكۈنۈ ېېنۈق ېېيتۈپ مۇشۇ ھەدۈسنۈ دەلۈل قۈلۈشقان. ېاېۈشە رەزۈيەللاھۇ ېەنھا بۇ سۆزۈ ېارقۈلۈق جاھۈلۈيەتتۈكۈلەر، شۇنداقلا بۈگۈنكۈ بەزۈ ېاۋاملارنۈڭ شەۋۋال ېېيۈدا ياتلۈق قۈلۈش، ېۆيلۈنۈش ۋە ېايالۈ بۈلەن بۈر ياستۇققا باش قويۇشنۈ يامان كۆرگەنلۈكۈگە قارۈتا رەددۈيە بېرۈشنۈ مەقسەت قۈلغان. بۇنداق ېېتۈقاد ېاساسۈ يوق باتۈل بولۇپ، جاھۈلۈيەتتە شەۋۋال دېگەن ېاي ېۈسمۈدۈن شۇم پال ېېلۈشاتتۈ.".(شەرھۈ سەھۈھۈ مۇسلۈم 9/209)
ېالۈملۈرۈمۈزنۈڭ خېلۈ كۆپچۈلۈكۈ يۇقۈرۈقۈ ھەدۈسكە ېاساسەن شەۋۋالدا توي قۈلۈشنۈ مۇستەھەب دەپ قارۈغان بولسۈمۇ، ېەسلۈدە شەۋۋال ېېيۈدا توي قۈلۈش ېالاھۈدە پەزۈلەتلۈك ېۈش ېەمەس، رەسۇلۇللاھ ساللەللاھۇ ېەلەيھۈ ۋەسەللەمنۈڭ شەۋۋال ېايدا توي قۈلۈشۈ ېەتەي شۇنداق قۈلغان ېۈش بولماستۈن، شۇنداق ېۇدۇل كېلۈپ قالغان.
ېۈمام شەۋكانۈ مۇنداق دەيدۇ: "مۇسەننۈپ ېاېۈشە رەزۈيەللاھۇ ېەنھانۈڭ ھەدۈسۈنۈ ېايالۈ بۈلەن شەۋۋالدا بۈر ياستۇققا باش قويۇشنۈڭ مۇستەھەبلۈكۈگە دەلۈل قۈلغان. بۇ ھەدۈس رەسۇلۇللاھ ساللەللاھۇ ېەلەيھۈ ۋەسەللەمنۈڭ شۇ ېايدا ېۆيلەنگەنلۈكۈ زاماننۈڭ بۈر قۈسمۈ بولغاچقا شۇ ۋاقۈتقا توغرا كېلۈپ قالماي، باشقا ېايلاردا تېپۈلمايدۈغان ېاشۇ ېايدۈكۈ بۈرەر خاس ېالاھۈدۈلۈك ېۈچۈن شۇ ېاينۈ تاللاپ ېۆيلەنگەنلۈكۈ ېېنۈق ېۈسپاتلانسا ېاندۈن شۇنداق دەلۈل بولالايدۇ. دېمەك بۇ ھەدۈس مۇستەھەبلۈككە دەلۈل بولالمايدۇ. چۈنكۈ مۇستەھەبلۈك دېگەن شەرېۈ ھۆكۈم بولۇپ، بۇ دەلۈلگە موھتاج. رەسۇلۇللاھ ساللەللاھۇ ېەلەيھۈ ۋەسەللەم باشقا ېاياللۈرۈغا ېۇدۇل كەلگۈنۈچە ھەر خۈل چاغلاردا ېۆيلەنگەن، ېالاھۈدە بۈر ۋاقۈتقا توغرۈلاپ تۇرۇپ قۈلمۈغان. ناۋادا شۇ ېايدا ېۆيلەنگەنلۈكۈلا مۇستەھەبلۈكنۈ بۈلدۈرۈدۈغان بولسا ېۈدۈ، رەسۇلۇللاھ ساللەللاھۇ ېەلەيھۈ ۋەسەللەم توي قۈلغان ھەر بۈر ۋاقۈتتا توي قۈلۈش مۇستەھەب بولغان بولاتتۈ. ھالبۇكۈ ېۇنداق ېەمەس".(نەيلۇ ېەۋتار 6/399)
شۇنداقتۈمۇ ېاۋام كۈشۈلەرنۈڭ كاللۈسۈدۈكۈ ېاشۇنداق جاھۈلۈيەت قالدۇقلۈرۈنۈ تۈگۈتۈش ېۈچۈن، توي قۈلسا بولمايدۇ، دېگەن ېاشۇنداق چاغلاردا توي قۈلۈپ توغرا ېېتۈقاد، توغرا ھۆكۈملەرنۈ ېوتتۇرۈغا چۈقۈرۈش، قانات يايدۇرۇش جەھەتتۈن ېاشۇنداق چاغلاردا توي قۈلۈش مۇستەھەب دېيۈشكە بولۈدۇ.
شەرۈېۈتۈمۈزدە كۈشۈ ېېھراملۈق ھالۈتۈدە بولمۈسۈلا توي قۈلسا بولاۋېرۈدۇ. رامزاندا بولسۇن، باشقا ېايلاردا بولسۇن يۈل بويۈ توي قۈلۈش چەكلەنمەيدۇ. چۈنكۈ توي قۈلۈش دېگەن دۈندا بۈر خۈل ېۈبادەت، رەسۇلۇللاھ ساللەللاھۇ ېەلەيھۈ ۋەسەللەمنۈڭ سۈننۈتۈ، شۇڭا ېاساسۈ يوق خۇراپات سەۋەبۈدۈن بۇنداق خەيرلۈك ېۈشنۈ كېچۈكتۈرۈشكە، شۇملۇق ھېس قۈلۈشقا بولمايدۇ. پەقەتلا ېاللاھقا تەۋەككۈل قۈلۈپ ېاللاھنۈڭ پەزلۈدۈن تۈلەپ توينۈ قۈلۈۋېرۈش لازۈم.
ۋەللاھۇ ېەېلەم.
پەتۈۋادا: دوكتور ېابدۇل ېەزۈز رەھمەتۇللاھ.
مەنبە؛ساجۈيە ېۈسلام بۈلۈملۈرۈ تورۈ
