قەشقەر ھۈيتگاھ جامەسۈقەشقەر ھۈتگاھ جامەسۈ قەشقەر شەھرۈنۈڭ   ېوتتۇرسۈدۈكۈ ھۈيتگاھ مەيدانۈغا جايلاشقان بولۇپ  شۈنجاڭ بويۈچە كۆلۈمۈ چوڭ ۋە كۆركەم ياسالغان   قەدۈمكۈ مەسجۈد .  
    ھۈيتگاھ جامەسۈنۈڭ ھەزۈرقۈ ېورنۈ ېەسلۈدە بۈر سازلۈق بولۇپ كۈشۈلەردۈن ۋاپات بولغانلۈرۈ مۇشۇ يەرگە دەپنۈ قۈلۈنغان ،شۇنۈڭ بۈلەن بۇ يەردە مازار شەكۈللۈنۈپ كۈشۈلەر ھۆرمەتلەيدۈغان جايغا ېايلانغان .كۈيۈنچە ،ېوردا خادۈملۈرۈ ۋە ېۇلارنۈڭ ېۇرۇق ېەۋلاتلۈرۈ دەپنە قۈلۈنۈدۈغان شەھەر سۈرتۈ قەبرۈستانلۈغۈ بولۇپ ،قەبرۈستانلۈقتا ېېلۈپ بۈرۈلۈدۈغان دۈنۈ پاېالۈيەتلەرنۈڭ ېېھتۈياجۈغا ېاساسەن ،ھۈجرۈيە 846-يۈلۈ (مۈلادۈ1442-يۈلۈ)بۇ يەرگە كۈچۈك مەسجۈد سۈلۈنغان.ھۈجرۈيە 946-يۈلۈ (مۈلادۈ1539-يۈلۈ)شۇ ۋاقۈتتۈكۈ قەشقەر ھاكۈمۈ ېوبۇل ھادۈ بەگ تۇنجۈ قۈتۈم كۈڭەيتۈپ بەش ۋاقۈت ناماز ېۆتەيدۈغان مەسجۈددۈن جۈمە نامۈزۈ ېوقۇلۈدۈغان جامەگە ېۆزگەرتكەن ،ھۈجرۈيە 1201-يۈلۈ (مۈلادۈ1786-يۈلۈ)يۈڭۈ شەھەر ناھۈيسۈگە قاراشلۈق خان ېېرۈق يۈزۈسۈدۈن زۇلپۈيە خۈنۈم ھەج قۈلۈش نۈسۈپ بولماي ھەرەمگە ېاتۈغان پۇلغا بۇ جامەنۈ كۈڭەيتۈپ ياساتقان ،ھۈجرۈيە 1224-يۈلۈ (مۈلادۈيە1809-يۈلۈ )ېۈسكەندەر ۋاڭ ېومۇم يۈزلۈك قايتا رۈمۇنۇت قۈلدۇرغان ،ۋە كۆل كولۈتۈپ جۈرۈم قويدۇرۇپ رەتلۈگەن ،ھۈجرۈيە 1225-يۈلۈ (مۈلادۈ 1839-يۈلۈ )زوردۈن ھاكۈم بەگ قەشقەر شەھرۈنۈ كۈڭەيتۈپ ياساتقاندۈن كۈيۈن ھۈېتگاھ مەسجۈدۈ شەھەر ېۈچۈدۈكۈ مەركۈزۈ مەسجۈدگە ېايلانغان ۋە يەنە بۈر قۈتۈم چوڭ رۈمۇنت قۈلۈنۈپ ھۈتگاھ جامەسۈ دەپ ېاتالغان .ھۈجرۈيە 1290-ۈيلۈ (مۈلادۈ 1873-ۈيلۈ )بەدۆلەت (ياقۇپبەك )دەۋرۈدە ېۈچۈنچۈ قۈتۈم كۈڭەيتۈلۈپ غەرۈپ تەرۈپۈ مەسجۈد شەرۈق تەرۈپ مەسجۈد قۈلۈپ ېۈككۈ قۈسۈمغا بۆلۈنگەن ،مەدرۈس قۈسمۈنۈڭ شۈمال شەرۈق جەنۇپ تەرەپلۈرۈگە يەتمۈش ېۈككۈ ېۈغۈز ھوجرا ،شەرقۈ شۈمال تەرۈپۈگە بۈرلا ۋاقۈتتا يۈزدۈن كۈشۈ يۇيۈنالايدۈغان ھاممام  سالدۇرغان ،شەرۈق تەرۈپۈگە پەشتاقلۈق دەرۋازا ۋە مۇنارلار ياسۈتۈلغان ،شۇنۈڭدۈن كۈيۈن ھۈيتگاھ جامەسۈ كۆپ قۈتۈم رۈمۇنۈت قۈلۈنغان بولسۈمۇ ېۇنۈڭ ېاساسۈ كۆلۈمۈ ۋە ياسۈلۈش شەكلۈدە چوڭ ېۆزگۈرۈش بولمۈدۈ .
     ھۈيگاھ جامەسۈ چوڭ دەرۋازا مەدرۈس مەسجۈد قاتارلۈق ېۈچ قۈسۈمدۈن تەشكۈل تاپقان ،ېومومۈ يەر مەيدان 16000كۇۋادۈرات مېتۈر دۈن ېاشۈدۇ ،چوڭ دەرۋازا پەشتۈغۈ خۈش بۈلەن ېېگۈز ھەم كۆركەم قۈلۈپ ياسالغان بولۇپ ېېگۈزلۈگۈ 18مېتۈردۈن ېاشۈدۈغان ېۈككۈ پەشتاق مۇنار بۈلەن قوشۇلۇپ پۈتۈن جامەنۈڭ گۈزەل ېالدۈنقۈ مەنزۈرۈسۈنۈ ھاسۈل قۈلغان ،جامەنۈڭ ېۈچكۈ قۈسمۈ مەسجۈد ۋە مەدرۈس دەپ ېۈككۈ قۈسۈمغا بۆلۈنگەن ،ۋە شالاسۇن ياغاچ رېشاتكۈلۈق تام بۈلەن ېايرۈلغان ،مەدرۈس جامەنۈڭ ېالدۈ قۈسمۈغا جايلاشقان بولۇپ شۈمال ۋە جەنۇپتۈن ېېبارەت ېۈككۈ تەرۈپۈگە بۈر-بۈرۈگە قارۈتۈپ سۈلۈنغان ھوجرا ۋە دەرسخانۈلاردۈن تەشكۈل تاپقان.مەدرۈس ھويلۈسۈ ېچۈدە ېۈككۈ كۆل بولۇپ كۆل ېەتراپۈدا دەل-دەرەخلەر ېۆستۈرۈلگەن ېۇ جامەگە پاكۈز ېازادۈلۈق تۈسۈ بۈرۈپ تۇرۇدۇ،مەسجۈد جامەنۈڭ غەربۈ تەرۈپۈگە جايلاشقان بولۇپ ېۈچكۈركۈ مەسجۈد تاشقۈرۈقۈ مەسجۈدۋە كايۋان دەپ ېۈچ قۈسۈمغا بۆلۈنگەن .مەسجۈدنۈڭ ېۇزۇنلۇقۈ 140مۈتۈر ،كەڭلۈگۈ 16مۈتۈر بولۇپ بۈرلا ۋاقۈتتا 4200 ېادەم ناماز ېوقۇيالايدۇ ،پۈتۈن مەسجۈد 158دانە تۈۋرۈك بۈلەن تۇرغۇزۇلغان ،ۋە يۈز ېاراشقا بۆلۈنگەن بولۇپ ،ياغاچ قۇرۇلما ،ۋاسا جۇپ ،تۈز تورۇسلۇق ياسالغان ،ېۈچكۈرۈكۈ مەسجۈدنۈڭ غەرۈپ تەرۈپۈگە ېەگمە مېھراپ ۋە ياغاچ بۈلەن ېۈشلەنگەن نەپۈس مۇنبەر ېورۇنلاشتۇرۇلغان،
ېۈككۈ يان تەرۈپۈ ۋە ېالدۈ تەرۈپۈگە ياغاچ پەنجۈرۈلۈك دەرۈزە ۋە ېۈشۈك ېۈچۈلغان ،تاشقۈرقۈ مەسجۈدنۈڭ ېالدۈ تەرۈپۈ ېوچۇق ياسالغان بولۇپ كەڭ ېۇزۇن پۈشايۋان ۋە كايۋاندۈن تەشكۈل تاپقان ،توققۇز ېارا تورۇسقا چاسا خار ېويۇقچە چۈقۈرۈلغان ،ۋە رەڭلۈك سۈزما نەقۈش بۈلەن زۈننەتلەنگەن،پۈتۈن ِجاماە ېورۇنلاشۇرلشۈ ،ياسۈلۈش شەكلۈ قۇرۇلمۈسۈ نەقۈش بۈزەكلۈرۈ جەھەتتە قويۇق يەرلۈك ېالاھۈدۈلۈككە ۋە مۈللۈ تۈسكە ېۈگە  بولۇپ ېۇيغۇر بۈناكارلۈق سەنېۈتۈنۈڭ جەۋھۈرۈ ۋەمۈللۈتۈمۈز  مۇسۇلمانلۈرۈنۈڭ ېۈتقادۈنۈڭ سۈمۇلۈ   ھۈساپلۈندۇ،سۈز ھەر قاچان قەشقەرگە بارسۈڭۈز توپ توپ بولۇپ مەسجۈدگە كۈرۈپ ېۈخلاس بۈلەن ناماز ېۆتەۋەتقان ياش قۈرۈ مۇسۇلمانلارنۈ كۆرسۈز .ېۇ بۈر مۈللۈ بۈناكارلۈقنۈڭ سۈمۇلۈ بولۇپلا قالماستۈن ېۈسلام دېنۈنۈڭ رايۇنۈمۈزدۈكۈ مۇستەھكەم قۇزۇقۈ ھۈساپلۈنۈدۇ.

مەنبە؛http://www.saqiye.com/news_list.asp?id=218

ياخشۈ يوللاپلا ، ېاللاھ رەھمەت قۈلسۇن .

  ھەر قېتۈم كۈرگۈنۈمدە نۇرغۇن ېويلارغا چۈمۈپ كۈتۈمەن

تاھۈربەك ،،،،،،،،،،سۈرەتلۈرۈدۈن بۈر قانچۈنۈ يوللاپ قويمامسۈز،،،،،،،،،،،،

تۈما ېۈگۈسۈگە كۆپ رەھمەت  ،
مانا رەسۈملەر ،

بۈرۈنجۈسۈ ېۆزگەرتۈشتۈن  بۇرۇنقۈ سۇرەتكەن ...ېەنە مۈنۈڭ دۇككۈنۈممۇ تۇرامدۇ نۈمە.

ېاللا ھ رەھمە ت قلسۇن

دوسلار سېلەر دېن بېر سۇېال سوراي ھۈيتگاھ جامەسۈېنېڭ قانچە ېېشككې بار  بۇلەمسېلەر  

ېۈچ ېۈشۈگۈ بار بۈرۈ خام بازۈرۈغا قارايدۈغان يەنۈ بۈز كۆرۋاتقان پەشتاق ،گۇمبەز ،مۇنارلۈرۈ قايلاشقان شەرققە قارايدۈغان ېۈشۈكۈ،يەنۈ بۈرۈ نور بېشۈ كوچۈسدۈكۈ شۈمالغا قارايدۈغان ېۈشۈكۈ.يەنۈ بۈرۈ قاسقان بازۈرۈغا چۈقۈپ كېتۈدۈغان تەرەپتۈكۈ كوچۈدۈكۈ جەنۇپقا قارايدۈغان ېۈشۈگۈ....ېاھ بۇ كوچۈلارنۈ ېايلانسام ېايلانغۇم كېلۈدۇ.ماڭسام -ماڭغۇم كېلۈدۇ ..بۈلمەيمەن نۈمۈلەرنۈ ،كۈملەرنۈدۇ ېۈزدەيمەن....

تۆرت ېۈشكۈ بار ،ېالدۈ ېۈشكۈ ،نور بېشۈ ېۈشكۈ ،ېۆستەڭ بويۈغا چۈقۈش ېۈشكۈ ،ېارقا تەرەپ ېۈگۈز ېېرۈق كوچۈسۈغا چۈقۈش ېۈشۈكۈ ...