ېۈمان ھەققۈدە
ېەسۈرۈمۈزنۈڭ مۇھۈم بۈر كېسەللۈكۈ- ېۈمان ېاجۈزلۈقۈ ۋە ېۈمانۈي ھەقۈقەتلەرگە پەرۋاسۈزلۈق ۋە ېۈمان ھەقۈقەتلۈرۈنۈ ېۈسپاتلۈغان دەلۈللەرگە ېۈتۈۋار بەرمەسلۈكتۇر. بۇ كېسەللۈك يالغۇز ېەھلۈ غەپلەتنۈلا ېەمەس، مەنۈۋۈ ېالەمدە تەرەققۈ قۈلۈش ېۈچۈن ېەستايۈدۈل تۈرۈشۈۋاتقان مۇسۇلمانلارنۈمۇ ېورۈۋالدۈ. ھەتتا بۈر قۈسۈم مۇسۇلمانلار تېخۈمۇ ھەددۈدۈن ېېشۈپ، ېۈمانۈي مەسۈلۈلەردە دەلۈل ېۈزدەشنۈ ېەھمۈيەتسۈز كۆرمەكتە. «شۈبھۈمۈز بولمۈغاچقا، دەلۈلگۈمۇ ېۈھتۈياجۈمۈز يوق» دېمەكتە. يەنۈ ېۇلارنۈڭ نەزۈرۈدە، ېۈمان ھەقۈقەتلۈرۈنۈ ېۈسپاتلۈغان دەلۈللەر بۈلەن مەشغۇل بولۇش قەلبۈ كېسەللەنگەنلەرنۈڭ ېۈشۈ، شۈبھۈسۈ بولمۈغانلار ېۈچۈن كېرەكسۈز بۈر ېۈشتۇر. بۇ خۈل كۆزقاراش ۋە ېۈتۈقاد تامامەن ېۈسلامۈي بۈلۈمنۈڭ كەملۈكۈدۈن ۋە جاھالەتتۈن كەلگەندۇر. بۇ خۈل سۆزلەرنۈ پەقەت ېۈسلامنۈڭ دەلۈلگە بەرگەن ېەھمۈيۈتۈنۈ بۈلمۈگەنلەر ۋە ېۈماننۈڭ ماھۈيۈتۈدۈن خەۋەرسۈز بولغانلار سۆزلەيدۇ. تۆۋەندە ېۈسلامنۈڭ دەلۈللەرگە بەرگەن ېەھمۈيۈتۈنۈ بايان قۈلۈش بۈلەن بۈرگە، تەقلۈدۈ ۋە تەھقۈقۈي ېۈماننۈڭ پەرقلۈرۈنۈ چۈشەندۈرۈمۈز.
قۇرېاننۈڭ دەلۈلگە بەرگەن ېەھمۈيۈتۈ
بۇ ماۋزۇدا قۇرېاننۈڭ دەلۈل ېۈزدەشكە بەرگەن ېەھمۈيۈتۈنۈ بايان قۈلۈمۈز. ېەسلۈدە بۇ ھەقتە خۇسۇسۈي بۈر كۈتاپ يېزۈش مۇمكۈن. دېمۈسۈمۇ قۇرېان باشتۈن ېاخۈر ېۈمان ھەقۈقەتلۈرۈنۈڭ ېۈسپاتۈنۈ سۆزلەيدۇ. قۇرېاننۈ قولۈغا ېېلۈپ ھۈچ بولمۈسا تەرجۈمۈسۈنۈ ېوقۇغان بۈر كۈشۈ بۇ سۆزنۈ تەستۈق قۈلۈدۇ. چۈنكۈ قۇرېان كاېۈناتنۈ ېۈمان ھەقۈقەتلۈرۈگە دەلۈل قۈلۈپ كۆرسۈتۈدۇ. قۇياشنۈ، يۇلتۇزلارنۈ، بۇلۇتلارنۈ، يامغۇرلارنۈ، قۇشلارنۈ، ھەرۈلەرنۈ ... ۋەھاكازا، سۆزلەيدۇ، بۇ ېارقۈلۈق ېۈمان ھەقۈقەتلۈرۈگە دېرۈزە ېاچۈدۇ. (بۇ دېرۈزۈدۈن كاېۈناتنۈ سەير قۈلالۈغان كۈشۈ ھەر نەرسۈدە ېاللاھنۈڭ ېۈسۈم سۈپەتلۈرۈنۈ كۆرەلەيدۇ. بۈر ېالمۈنۈ كۆرسە ېاللاھنۈڭ رەززاق، راھمان، ېەلۈم، مۇسەۋۋۈر، ... قاتارلۈق ېۈسۈملۈرۈنۈ كۆرۈدۇ. ۋەھاكازا.) قۇرېان، زۈكۈر قۈلغان بۇ نەرسۈلەر بۈلەن ېاللاھنۈڭ بارلۈقۈنۈ، ېاخۈرەتنۈڭ مۇھەققەقلۈقۈنۈ، قۇرېاننۈڭ ھەق كالام ېۈكەنلۈكۈنۈ ۋە باشقا ېۈمان ھەقۈقەتلۈرۈنۈ ېۈسپاتلايدۇ. ېۇنداقتا «دەلۈلگە ېۈھتۈياجۈم يوق» دۈيۈش، بۇ ېايەتلەرنۈ مەنۈسۈزلۈك بۈلەن ھاقارەتلۈگەنلۈك بولۈدۇ. بۈزنۈڭ دەلۈلگە ناھايۈتۈ كۆپ ېۈھتۈياجۈمۈز باركۈ، ېاللاھ بۈزگە ېۈمان ھەقۈقەتلۈرۈنۈڭ دەلۈللۈرۈنۈ سۆزلەۋاتۈدۇ. ېەلبەتتە بۇ بۈر ېۈھتۈياجۈمۈزنۈڭ بارلۈقۈدۈندۇر. چۈنكۈ ېاللاھ ھەكۈمدۇر، ھۈكمەتسۈز ېۈش قۈلمايدۇ. تۆۋەندە دەلۈللەرنۈڭ ېۈماننۈ كۈچەيتۈدۈغانلۈقۈنۈ ېۈشارەت قۈلغان ېايەتلەردۈن بۈر قۈسمۈنۈ بايان قۈلۈمۈز.
«وَكَۆَيِّن مِّن ژيَەٍ فِي السَّمَاوَاتِ وَالۆَرْگِ يَمُرُّونَ ىَلَيْھَا وَھُمْ ىَنْھَا مُىْرِگُونَ ېاسمانلاردا ۋە زېمۈندا (اﷲنۈڭ قۇدرۈتنۈڭ) نۇرغۇن ېالامەتلۈرۈ باركۈ ېۇلار ېۇنۈڭ يېنۈدۈن دۈققەت قۈلماستۈن ېۆتۈپ كېتۈدۇ.»‹سۈرە يۈسۈپ،105-ېايەت›
بۇ ېايەتتۈكۈ
ژيَەٍ كەلۈمۈسۈ (ېۇيغۇرچە تەرجۈمۈسۈدە «ېالامەت» دەپ تەرجۈمە قۈلۈنغان، ېەرەپچۈسۈدە بولسا «ېايەت» دەپ ېېلۈنۈدۇ، بەددۈېۇززامان ھەزرەتلۈرۈ بۇ ھەقتە مۇنداق دەيدۇ:«كاېۈنات بۈر چوڭ كۈتاپتۇر، يۇلتۇزلار ېۇنۈڭ بۈردۈن ۋارۈقۈ، زۈمۈن بۈر بېتۈ، بارلۈق مەخلۇقاتلار ېۇ كۈتاپتۈكۈ ېايەتلەردۇر. بۇ كۈتاپنۈڭ ھەربۈر بېتۈدە مۈڭ كۈتاپ قەدەر مەزمۇن يوشۇرۇنغان...») دۈن مەقسەت: ېاللاھنۈڭ بارلۈقۈ، بۈرلۈكۈ، ېۈسۈم ۋە سۈپەتلۈرۈگە مۇناسۈۋەتلۈك دەلۈللەردۇر. چېچەكلەردۈن دەرەخلەرگە قەدەر، چۈمۈلۈدۈن يۇلتۇزلارغا قەدەر ھەممە نەرسە ېاللاھنۈڭ بارلۈقۈنۈڭ بۈر دەلۈلۈ ۋە ېۇنۈڭ بۈرلۈكۈگە گۇۋاھلۈق بېرۈدۇ. مەزكۇر ېايەتتە بۇ دەلۈللەرگە كۆڭۈل بۆلمۈگەنلەر ېەيۈپلەنمەكتە. ېەجۈبا دەلۈلگە ېۈھتۈياجۈمۈز يوق دۈگەنلەر ېەيۈپكە داخۈل بولۇپ قالماسمۇ؟ ېاللاھ بۇ ېايەتتە زۈمۈن ۋە ساماۋاتتۈكۈ دەلۈللەرنۈ كۆزۈتۈشۈمۈزنۈ بۈزگە بۇيرۇماقتا. ېۇنداقتا بۈر مۇسۇلماننۈڭ بۈرۈنچۈ ېۈشۈ، بۇ زۈمۈن ۋە ساماۋاتتۈكۈ بۇ «ېايەتلەر»نۈ «ېوقۇش»نۈ ېۆگۈنۈش، دەلۈللەردۈن يۈز ېۆرۈمەسلۈك ۋە بۇ ېايەتتۈكۈ ېەيۈپلەنگۈچۈلەرنۈڭ قاتۈرۈدۈن بولۇپ قېلۈشتۈن ساقلۈنۈشتۇر.
« خَتَمَ اللّھُ ىَلَۈ قُلُوبِھمْ وَىَلَۈ سَمْىِھِمْ وَىَلَۈ ۆَبْپَارِھِمْ غِشَاوَەٌ وَلَھُمْ ىَۇَابٌ ىئِيمٌ
اﷲ ېۇلارنۈڭ دۈللۈرۈنۈ ۋە قۇلاقلۈرۈنۈ پۈچەتلۈۋەتكەن(ېۈماننۈڭ نۇرۈ كۈرمەيدۇ) ېۇلارنۈڭ كۆزلۈرۈ پەردۈلەنگەن (ھەقۈقەتنۈ كۆرمەيدۇ) ېۇلار (ېاخۈرەتتە) قاتتۈق ېازابقا دۇچار بولۈدۇ.»‹سۈرە بەقەرە،7-ېايەت›
بۇ ېايەتتۈكۈ «كۆزلۈرۈ پەردۈلەنگەن» تەبۈرۈنۈ ېۈمامۈ ماتۇرۈدۈي مۇنداق ېۈزاھلايدۇ:«بۇ پەردە ھەقۈقۈ پەردە ېەمەس، ېۈنسان ېالەندۈكۈ دەلۈللەرنۈ كۆرۈپ، ېۇنۈ ېاللاھقا باغلۈيالمۈغانلۈقۈ ېۈچۈن كۆزۈدە بۈر پەردە بارلۈقۈ بايان قۈلۈنغان». دېمەك بۇ پەردە باشتا ېاللاھنۈڭ بارلۈقۈ ۋە بۈرلۈكۈ بۈلەن بۈللە ېۈمان ھەقۈقەتلۈرۈنۈ ېۈسپات قۈلغان دەلۈللەرنۈ «ېوقۇيالماسلۈق»تۇر. ېۇنداقتا كۈم «شۈبھەم بولمۈغاچقا دەلۈلگە ېۈھتۈياجۈم يوق» دەپ بۇ دەلۈللەردۈن يۈز ېۆرۈپ، زەررۈدۈن پۈلانۈتۈغا قەدەر، جانلۈقتۈن جانسۈزغا قەدەر ھەر نەرسۈدۈن ېاللاھنۈڭ بارلۈقۈ ۋە باشقا ېۈمان ھەقۈقەتلۈرۈگە دېرۈزۈلەرنۈ ېاچالمۈسا، «كۆزلۈرۈ پەردۈلەنگەن» ېايۈتۈگە داخۈل بولۈدۇ. ېاللاھ مۇھاپۈزەت قۈلسۇن. ېۇنداقتا بۈر مۇسۇلماننۈڭ مۇھۈم ېۈشۈ: كۆزۈدۈكۈ پەردۈنۈ يۈرتۈپ، ھەر نەرسۈدۈن ېاللاھنۈڭ ېۈسۈم-سۈپەتلۈرۈنۈ كۆرۈشتۇر. بۇ بولسا دەلۈللەرنۈ ېۆگۈنۈش بۈلەن ېوتتۇرۈغا چۈقۈدۇ.
« وَإِۇْ قَالَ إِبْرَاھِيمُ رَبِّ ۆَرِنِي كَيْفَ تُچْيِي الْمَوْتَۈ قَالَ ۆَوَلَمْ تُۋْمِن قَالَ بَلَۈ وَلَكِن لِّيَطْمَېِنَّ قَلْبِي قَالَ فَخُۇْ ۆَرْبَىَەً مِّنَ الطَّيْرِ فَپُرْھُنَّ إِلَيْكَ ڭُمَّ اجْىَلْ ىَلَۈ كُلِّ جَبَلٍ مِّنْھُنَّ جُزْءًا ڭُمَّ ادْىُھُنَّ يَۆْتِينَكَ سَىْيًا وَاىْلَمْ ۆَنَّ اللّھَ ىَزِيزٌ چَكِيمٌ
ېۆز ۋاقتۈدا ېۈبراھۈم: «پەرۋەردۈگارۈم ېۆلۈكلەرنۈ قانداق تۈرۈلدۈرۈدۈغانلۈقۈڭنۈ ماڭا كۆرسەتكۈن» دېدۈ. اﷲ «(ېۆلۈكلەرنۈ تۈرۈلدۈرەلەيدۈغانلۈغۈمغا) ېۈشەنمۈدۈڭمۇ¬» دېدۈ. ېۈبراھۈم: «ېۈشەندۈم لېكۈن كۆڭلۈم (تېخۈمۇ) قارار تاپسۇن ېۈچۈن (كۆرۈشنۈ تۈلەيمەن)» دېدۈ. اﷲ ېېيتتۈ: «قۇشتۈن تۆتنۈ ېالغۈن ېۇلارنۈ ېۆزۈڭگە توپلۈغۈن (يەنۈ ېۇلارنۈ پارچۈلاپ گۆشلۈرۈ بۈلەن پەيلۈرۈنۈ ېارلاشتۇرغۈن) ېاندۈن ھەر بۈر تاققا ېۇلاردۈن بۈر بۆلۈكۈنۈ قويغۈن ېاندۈن ېۇلارنۈ چاقۈرغۈن سېنۈڭ ېالدۈڭغا ېۇلار چاپسان كېلۈدۇ». بۈلگۈنكۈ اﷲ غالۈبتۇر ھېكمەت بۈلەن ېۈش قۈلغۇچۈدۇر.»‹بەقەرە سۈرۈسۈ،260-ېايەت›
ېەجەبا ېۈبراھۈم ېەلەيھۈسسالامدەك چوڭ بۈر پەيغەمبەرمۇ كۆڭلۈ ېەمۈن تېپۈشۈ ېۈچۈن، ېۆلگەندۈن كېيۈن تۈرۈلۈشكە داېۈر بۈر دەلۈلنۈ ېاللاھتۈن خالاۋاتسا، بۈز نېمە بولدۇقكۈ، دەلۈل ېۈزدەشنۈ تەرۈك قۈلۈۋاتۈمۈز. ېەجەبا ېۈمانۈمۈز ېۈبراھۈم ېەلەيھۈسسالامنۈڭكۈدۈنمۇ كۈچلۈكمۇ؟ ېۈبراھۈم ېەلەيھۈسسالام دەلۈل ېۈزدۈسە، بۈز بۇنۈ ېەھمۈيەتسۈز كۆرۈۋاتۈمۈز؟ ېەلبەتتە ېەكسۈچە، ېۈماننۈڭ ماھۈيۈتۈدۈن خەۋەرسۈز بولغاچقا، نەفسۈمۈزنۈڭ قۇلۈ بولۈۋاتۈمۈز. بۇ ھەقتە بۈر كۈتاپ يېزۈلسا ېازلۈق قۈلۈدۇ، بۇ يەردە ېۈچ دەلۈل بۈلەن قاناېەتلۈنۈپ قالغۈنۈنۈ قۇرېانغا ھاۋالە قۈلۈمۈز.
ېۈمان ھەقۈقەتلۈرۈنۈڭ دەلۈللۈرۈنۈ بۈلمەسلۈكنۈڭ
فۈقھۈ ھۆكۈمۈ
ېۈمان ېەزەم، ېەھمەد ېۈبنۈ ھەنبەل، ېۈمامۈ شافۈ، سۇفيانۈ سەۋرۈ...دەك پۈتۈن ېالۈملارنۈڭ قارۈشۈ:«ېۈنساننۈڭ ېۈمانۈ دەلۈلۈ بولمۈسۈمۇ سەھۈھتۇر. ېەمما دەلۈل ېۈزدەشنۈ تەرك قۈلغانلۈقۈ ېۈچۈن، گۇناھكار ۋە ېاسۈي بولۈدۇ.»يەنۈ، ېۈمان ھەقۈقەتلۈرۈنۈڭ دەلۈللۈرۈنۈ بۈلۈش ۋاجۈپ، تەرۈك قۈلۈش بولسا ھارامدۇر.ېۈمامۈ ېەشېارۈ تېخۈمۇ قاتتۈق ھالدا دەيدۇكۈ:«ېۈماننۈڭ سۈھھاتۈنۈڭ(ساغلام بولۇشۈنۈڭ) شەرتۈ: ېۈماننۈڭ ېاساس مەسۈلۈلۈرۈنۈ ېەقلۈي دەلۈللەر بۈلەن بۈلۈش.» ېۇ يەنە مۇنداق دەيدۇ:«بۇ كۈشۈ باشقا ېاسۈيلارغا ېوخشاش. يەنۈ ھاراق ېۈچكەن، قۈمار ېوينۈغان ۋە باشقا ھارام ېۈشلارنۈ قۈلغان ېاسۈيلارغا ېوخشاشتۇر. ېۇنۈڭ ېاقۈۋۈتۈ ېاللاھقا ېاېۈت: ېاللاھ خالۈسا كەچۈرۈپ جەننۈتۈگە باشلايدۇ، خالۈسا گۇناھۈغا لايۈق ېازاپ بېرۈپ، كېيۈن يەنە جەننۈتۈگە چۈقۈرۈدۇ.»
دېمەك، تۆت مەزھەپ ېۈماملۈرۈنۈڭ ېۈچۈ: ېۈمان ېەزەم، ېەھمەد ېۈبنۈ ھەنبەل، ېۈمامۈ شافۈلەرنۈڭ قارۈشۈ بويۈچە: دەلۈل ېۈزدەش، ېۈمان مەسۈلۈلۈرۈنۈ دەلۈل بۈلەن بۈلۈش ۋاجۈپتۇر. بۈلمۈگەن مۆېمۈندۇر، ېەمما دەلۈل ېۈزدەشنۈ تەرك قۈلغانلۈقۈ ېۈچۈن ېاسۈ ۋە گۇناھكاردۇر. جۇمھۇر ېالۈملارنۈڭ كۆزقارۈشۈ شۇ. بۇنۈڭ دەلۈلۈ يۇقۈرۈدا بايان قۈلۈنغان ۋە باشقا نۇرغۇن ېايەتلەردۇر. ېۇنداقتا ېەقلۈ بولغان ھەركۈم گۇناھلاردۈن قېچۈشۈ ۋە ھەقۈقۈ ۋەزۈپۈسۈ بولغان ېاللاھقا قۇللۇق قۈلۈشنۈڭ ېەڭ ېاساسۈ-ېاللاھنۈ تونۇش ۋە ېۈماننۈڭ دەلۈللۈرۈنۈ ېۆگۈنۈشكە ېەھمۈيەت بېرۈشۈ كېرەك.
بۇنۈڭغا ېاساسەن ېۈمان ېۈككۈ خۈل بولۈدۇ. بۈرۈ تەقلۈدۈي ېۈمان، يەنە بۈرۈ تەھقۈقۈي(ھەقۈقۈي) ېۈمان.
تەقلۈدۈي ېۈمان
تەقلۈدۈي ېۈمان-دەلۈل ۋە ېۈزدۈنۈشكە تايانمۈغان ېۈماندۇر. بۇ خۈل ېۈمان ساھۈبۈ مەۋجۇداتتۈكۈ ېاللاھقا ېاېۈت تامغۈلارنۈ، دەلۈللەرنۈ ۋە مۆھۈرلەرنۈ ېوقۇيالمايدۇ، ېاللاھنۈڭ ېۈسۈم-سۈپەتلەرنۈڭ تەجەللۈسۈنۈ كۆرەلمەيدۇ. ھەربۈرۈ راببانۈ بۈر مەكتۇپ(ېاللاھ ېەۋەتكەن مەكتۇپ)، ېۈلاھۈي بۈر قەسۈدە ۋە سۇبھانۈي بۈر كۈتاپ ھۆكۈمۈدە بولغان مەخلۇقلارنۈ ېاللاھ ھېسابۈغا ېوقۇيالمايدۇ. (مۈسال:سۈتنۈ كۆرگەن تەقلۈدۈي ېۈمانلۈق بۈر كۈشۈ دەرھال كالۈنۈ ېېسۈگە ېالۈدۇ، ېەمما سۈتنۈڭ ېاللاھ بۈزگە ېەۋەتكەن بۈر شەربەت، ېۈلاھۈ ھەدۈيە ېۈكەنلۈكۈنۈ، ېۇنۈڭدا ېاللاھنۈڭ بۈزگە ېۆزۈنۈ تونۇتۇش، سۆيدۈرۈش ېۈچۈن جۈلۋۈلەندۈرگەن راھمان، رەززاق... قاتارلۈق تۈرلۈك ېۈسۈم-سۈپەتلۈرۈ جۈلۋۈلەنگەن بۈر «مەكتۇپ» ېۈكەنلۈكۈنۈ ېېسۈگە ېالمايدۇ.) سەنېەتنۈ كۆرۈپ سەنېەتكارنۈ كۆرەلمەيدۇ، نەقۈشنۈ كۆرۈپ نەققاشنۈ تونۇمايدۇ، ېەسەردۈن مۇېەسسۈرگە ېۆتەلمەيدۇ ۋە دەلۈلدۈن مەدلۇلغا(دەلۈل كۆرسەتكۈچۈگە) يېتەلمەيدۇ. بۈر گۈلگە قارۈغان ۋاقتۈدا پەقەت ېۇنۈڭ سۈرتقۈ گۈزەللۈكۈنۈ كۆرۈدۇ، ېەمما ېۇنۈڭدا تەجەللۈ قۈلغان ېاللاھنۈڭ ېۈسۈم-سۈپەتلۈرۈنۈ تەپەككۇر قۈلمايدۇ. بۇ گۈلنۈڭ ېاللاھنۈڭ بارلۈقۈ ۋە بۈرلۈكۈگە، ۋە باشقا ېۈمان ھەقۈقەتلۈرۈگە ېېيتقان شاھادەتلۈرۈنۈ «ېاڭلۈيالمايدۇ». بۇ ېەھۋالدۈكۈ ېۈنسان ېەتراپۈدۈكۈ شەيېۈ ۋە ېۈشلارغا نۈسبەتەن غاپۈل، كاېۈناتتۈكۈ گۈزەللۈكلەرگە نۈسبەتەن كور، ھادۈسۈلەرنۈڭ ھەق سۆزلۈگەن يۈزۈگە نۈسبەتەن گاستۇر. بۇ سەۋەپتۈن تەقلۈدۈي ېۈمان ساھۈبۈ ېۈتۈقادۈدا ېاجۈز ۋە ېاسان تەۋرۈنۈدۇ، ېۈبادەتلۈرۈدە ھوزۇرسۈزلۈق ۋە ېارامسۈزلۈق ھېس قۈلۈدۇ. كۈچۈككۈنە ۋەسۋەسۈگە يېڭۈلۈپ، گۇناھلارغا ېەركۈن كۈرۈدۇ. (ېاللاھ ياردەم قۈلسۇن!)
بۇ خۈل كۈشۈلەرنۈ ېۈككۈ سۇېال بۈلەن بۈلۈش مۇمكۈن. بۈرۈنچۈ سۇېال: ېاللاھقا ۋە باشقا ېۈمان ھەقۈقەتلۈرۈگە ېۈشۈنەمسەن؟ بۇ كۈشۈنۈڭ جاۋابۈ: ھەېە، ېەلبەتتە ېۈشۈنۈمەن. ېۈككۈنچۈ سۇېال: نېمۈشقا ېۈشۈنۈسەن؟ بۇ كۈشۈدۈن بۇ سۇېالغا جاۋاپ چۈقمايدۇ ياكۈ جاۋابۈ مۈجمەل بولۈدۇ. يەنۈ ېاللاھقا ۋە ېۈمان ھەقۈقەتلۈرۈگە ېۈشەنگەنلۈكۈ ېۈچۈن مۇسۇلمان ېەمەس، بەلكۈ مۇسۇلمان بولغانلۈقۈ ېۈچۈن ېاللاھقا ېۈشۈنۈدۇ، ېاتا-ېانۈسۈ، ېەجدادۈ مۇسۇلمان بولغاچقا، ېۇمۇ مۇسۇلماندۇر. تەقلۈدۈي ېۈمان ېۈگۈلۈرۈ ېۈماننۈڭ ھوزۇرۈنۈ تېتۈيالمۈغانلۈقۈدۈن شەيېۈلەرگە نۈسبەتەن ېۈلپەت شەكۈللۈنۈپ قالۈدۇ، يەنۈ كۆنۈپ قالۈدۇ. مۈسال: قۇياشنۈڭ ېەتۈگۈنۈ چۈقۈپ كەچتە پېتۈشۈ ېۇ قەدەر ھەيران قالارلۈق بۈر ېۈش ېۈدۈ، ېەمما تەقلۈدۈ ېۈمان ېۈگۈلۈرۈ ېۇنۈڭ ېاللاھنۈڭ قادۈر، نۇر، جالال، راھمان، قاھھار... ېۈسۈملۈرۈنۈڭ جۈلۋۈسۈ ېۈكەنلۈكۈنۈ بۈلمۈگەچكە، «قۇياش دېگەن شۇنداق بولماي قالداق بولۈتۈ؟!» دەيدۇ. كۆپۈنچە ېۈشنۈڭ ھەقۈقۈي ماھۈيۈتۈنۈ بۈلەلمەيدۇ. شۇنۈڭ بۈلەن يا غەپلەتكە پاتۈدۇ، يا بولمۈسا ېۈنكار قۈلۈشقا ماڭۈدۇ. (ېاللاھ ھۈدايەت قۈلسۇن!) ېۈلپەت بولسا تەقلۈدۈي ېۈماننۈڭ ېەگەشمە كېسەللۈكۈدۇر.
تەھقۈقۈي ېۈمان
بۇ خۈل ېۈمان ساھۈپلۈرۈ ھەربۈر مەخلۇقنۈڭ ېۈستۈدۈكۈ ېۈلاھۈ تەستۈق ۋە تامغۈلارنۈ كۆرۈدۇ. ېۇنۈڭدا تەجەللۈ قۈلغان(جۈلۋۈلەنگەن) ېۈلاھۈ ېۈسۈم-سۈپەتلەرنۈ «ېوقۇيدۇ». مەخلۇقلارنۈڭ ېەھۋال تۈلۈ(ېۈزاھ: بۈر كېسەل كۈشۈ تۈلۈ بۈلەن سۆزلۈمۈسۈمۇ، ېەھۋالۈ، يەنۈ ېەھۋال تۈلۈ بۈزگە «مەن كېسەل»دەيدۇ. شۇنۈڭدەك ھەربۈر رۈزۈق تۈللۈرۈ بولمۈسۈمۇ، ېەھۋال تۈللۈرۈ بۈلەن «يا رەززاق، يا رەززاق» دەپ تەسبۈھلەرنۈ ېېيتۈدۇ...ۋەھاكازا، بۇ مۈسالدۈن «ېەھۋال تۈلۈ» ېۈبارۈسۈنۈ چۈشەن.) بۈلەن ېېيتقان تەسبۈھلۈرۈنۈ ېاڭلايدۇ. بۈر گۈلگە قاراپ ېالتە ېۈمان ھەقۈقۈتۈنۈڭ دەلۈللۈرۈنۈ تەپەككۈر قۈلالايدۇ. شۇڭا ېۈمان ھەقۈقەتلۈرۈ پەقەت ېەقلۈدۈلا ېەمەس، قەلب، روھ، سۈر ۋە باشقا لاتۈف ھېسلۈرۈغا تارقالغاندۇر. بۇ سەۋەپتۈن تەۋرەنمەس بۈر ېۈمانغا ېۈگۈدۇر. ېۇنۈڭ نەزۈرۈدە يامغۇر ياغمايدۇ، بەلكۈ ياغدۇرۈلۈدۇ. قۇياش چۈقمايۋاتۈدۇ، بەلكۈ چۈقۈرۈلۈۋاتۈدۇ. بۈر قۇش ياكۈ بۈر گۈل چۈرايلۈق ېەمەس، بەلكۈ چۈرايلۈق يارۈتۈلدۈ. تويمۈدۇق، بەلكۈ تويدۇرۇلدۇق. ېۈچمۈدۇق، بەلكۈ ېۈچتۈرۈلدۇق. كېسەللۈكتۈن ساقايمۈدۇق، بەلكۈ ساقايتتۇرۇلدۇق... مانا بۇ ھەقۈقۈي تەۋھۈددۇر.
تەقلۈدۈي ېۈمان بۈلەن تەھقۈقۈي ېۈماننۈڭ پەرقۈنۈ بەددۈېۇززامان ھەزرەتلۈرۈ مۇنداق بۈر تەمسۈل بۈلەن ېۈزاھلايدۇ: بۈر بازارغا ۋەيا بۈر شەھەرگە، كاتتا بۈر زاتنۈڭ تۈرلۈك ماللۈرۈ كەلسە، ېۈككۈ تۈر بۈلەن شۇ زاتنۈڭ مېلۈ ېۈكەنلۈكۈ بۈلۈنۈدۇ: بۈرۈ، «بۇ قەدەر كۆپ مال شۇ زاتتۈن باشقا بۈرسۈنۈڭ بولۇشۈ مۇمكۈن ېەمەس، شۇ زاتلا مۇشۇنداق باي» دەيدۇ، ېەمما خاتا ھالدا، ېۇنۈڭ ساھۈپلۈقۈنۈ پارچۈلاپ باشقا نۇرغۇن ېۈگۈلەرگە تارقۈتۈدۇ. ېۈككۈنچۈ تۈر: ھەربۈر مال ېۈستۈدۈكۈ يېزۈقنۈ ېوقۇيدۇ، مۆھۈرلۈرۈنۈ بۈلۈپ، «ھەممە نەرسە ېۇنۈڭدۇر» دەيدۇ. [مۈسال: «ېۈلكەر» يېمەكلۈكلۈرۈ پۈتۈن دۇككانلاردا بار. بۈر خۈل كۈشۈ «بۇ يېمەكلۈك دۇكاندارنۈڭ» دەيدۇ. ېۈككۈنچۈ خۈل كۈشۈ بولسا، ېۈستۈدۈكۈ ماركۈنۈ ېوقۇپ، «بۇ ېۈلكەر شۈركۈتۈنۈڭدۇر، پەقەت دۇكاندار بۇنۈڭدۈن پايدۈلۈنۈپ جان بېقۈۋېتۈپتۇ» دەيدۇ.-ېاپتوردۈن]. مۈسالدۈكۈ بازار ۋەيا شەھەر بولسا، بۇ ېالەمدۇر. بازاردۈكۈ تۈرلۈك ماللار بولسا، بۇ ېالەمدۈكۈ جانلۈق ۋە جانسۈز تۈرلۈك ېەشيالاردۇر. بازارغا ماللۈرۈ كەلگەن زات بولسا، ېاللاھتۇركۈ، ھايۋانلار، ېۆسۈملۈكلەر ۋە جانسۈزلاردۈن چەكسۈز مەخلۇقلارنۈ بۇ ېالەم بازۈرۈغا ېەۋەتكەن. تەقلۈدۈ ېۈمان ېۈگۈسۈ مۇنداق چۈشۈنۈدۇ:«بۇنداق چوڭ كاېۈناتنۈ ۋە ېۈچۈدۈكۈ نەرسۈلەرنۈ ېاللاھتۈن باشقۈسۈ يارۈتۈشۈ مۇمكۈن ېەمەس» دەيدۇ، ېەمما ېاللاھنۈڭ ھەربۈر مەخلۇق ېۈستۈدۈكۈ تامغۈسۈ، ېۈسۈم-سۈپەتلۈرۈنۈ كۆرەلمۈگەنلۈكۈ ېۈچۈن، ھەرۋاقۈت شۈبھۈلۈنۈشۈ تۇرغان گەپ. بەزۈ نەرسۈلەرنۈ ېاللاھقا ېەمەس، ېەقۈلسۈز تەبۈېەتكە، كور قۇۋۋەتكە ۋە قالايمۈقان تاسادۈبۈيلۈقلارغا باغلاپ چۈشۈنۈدۇ. تەھقۈقۈي ېۈمان ېۈگۈسۈ بولسا كاېۈناتتۈكۈ ېەشيالاردۈن ېاللاھنۈڭ تامغۈلۈرۈنۈ كۆرۈدۇ ۋە تاماشا قۈلۈدۇ، ېۈماننۈڭ ھوزۇرۈنۈ تېتۈيدۇ. ھەربۈر ېۈشنۈ دەلۈللەر بۈلەن ېاللاھقا باغلۈغانلۈقۈ ېۈچۈن، زەررە قەدەر شۈرۈك قاتمايدۇ. بۇ ماقالۈدە ماۋزۇ ېۈماننۈڭ دەرۈجۈلۈرۈ بولغانلۈقۈ ېۈچۈن، دەلۈللەرنۈ بايان قۈلمۈدۈم، دەلۈل ېۈزدۈگەنلەرگە بەددۈېۇززامان ھەزرەتلۈرۈنۈڭ «قاترە» مانلۈق ېەسۈرۈنۈ تەۋسۈيە قۈلۈمەن .
تەھقۈقۈي ېۈماننۈڭ دەرۈجۈلۈرۈ
تەھقۈقۈي ېۈمان ېۈچكە ېايرۈلۈدۇ. بۇلار ېۈلمەليەقۈين، ېەينەليەقۈين ۋە ھەققەليەقۈين مەرتۈبۈلۈرۈدۇر. بۇ ېۈچ مەرتۈبۈنۈ تۆۋەندۈكۈ تەمسۈل بۈلەن چۈشۈنەلەيمۈز. بۈر تاغنۈڭ ېارقۈسۈدا ېوت يېقۈلغان بولسا، ھەمدە بۈز ېۇ ېوتنۈڭ تۈتۈنۈنۈ تاغنۈڭ ېۈستۈدە كۆرگەن بولساق دەيمۈزكۈ:«بۇ تۈتۈن تاغنۈڭ كەينۈدە ېوي بارلۈقۈنۈ ېۈشارەت قۈلۈدۇ ۋە ېۈسپات قۈلۈدۇ، چۈنكۈ ېوت بولمۈسا تۈتۈنمۇ بولمايتتۈ. تۈتۈن بولغان ېۈكەن، ېۇنداقتا تاغنۈڭ كەينۈدە ېوت بار. ېوتنۈ كۆرمۈگەنلۈكۈم ېوتنۈڭ يوقلۈقۈغا دەلۈل بولالمايدۇ، بەلكۈ تۈتۈننۈڭ بارلۈقۈ ېوتنۈڭ بارلۈقۈنۈ ېۈسپات قۈلۈدۇ.» مانا بۇ ېوتنۈڭ بارلۈقۈنۈ ېۈلۈم بۈلەن بۈلۈشتۇر. بۇنۈ ېۈلمەليەقۈين دەيمۈز. ېەگەر تاغنۈڭ ېۈستۈگە چۈقۈپ، ېوتنۈ ېۆز كۆزۈمۈز بۈلەن كۆرسەك، بۇ چاغدا بۇ ېەينەليەقۈين بۈلۈش بولۈدۇ. بۇ يەردۈكۈ ېەين-كۆز دېمەكتۇر. يەقۈين بولسا بۈلۈش مەنۈسۈدە. ېەينەليەقۈين دېگۈنۈمۈزدە كۆز بۈلەن كۆرگەن دەرۈجۈدە بۈلۈش قەست(مەقسەت) قۈلۈنۈدۇ. ېەگەر تاغدۈن چۈشۈپ، ېوتنۈڭ يېنۈغا بارساق ۋەيا ېوتنۈڭ ېۈچۈگە كۈرۈپ قۈززۈقلۈقۈنۈ ھېس قۈلساق، بۇ ھەققەليەقۈين بۈلۈش بولۈدۇ.
شۇنۈڭدەك تەھقۈقۈي ېۈماننۈڭمۇ ېۈچ مەرتۈبۈسۈ باردۇر. جانابۈ ېاللاھنۈ دەلۈللەر بۈلەن بۈلۈش ېۈلمەليەقۈين مەرتۈبۈسۈدۇر. يارۈتۈلغان ھەربۈر مەخلۇق مۈسالدۈكۈ تۈتۈن ھۆكمۈدە بولۇپ، تۈتۈندۈن ېوتنۈڭ بارلۈقۈنۈ ېۈسپاتلۈغاندەك، بۇ مەخلۇقلاردۈن ېاللاھنۈڭ بارلۈقۈنۈ بۈلۈدۇ. دەلۈللەرنۈ بۈلۈش ېۈستۈداتۈغا يارۈشا بۇنۈڭمۇ چەكسۈز دەرۈجۈلۈرۈ بولۈشۈ مۇمكۈن.
ېەينەليەقۈين مەرتۈبۈسۈدۈكۈ كۈشۈ بولسا، كاېۈناتنۈ بۈر كۈتاپ كەبۈ ېوقۇيدۇ. مۈڭدۈن ېەسماېۈ ېۈلاھۈيە(ېاللاھنۈڭ ېۈسۈم-سۈپەتلۈرۈ)نۈ كەشپ قۈلۈدۇ(يەنۈ بايقايدۇ). ېەڭ ېاددۈ بۈر ېەشيادۈمۇ، ھەتتا بۈر سۈقۈم توپۈدا ياكۈ پاشۈدۈمۇ ېاللاھنۈڭ ېونلارچە ېۈسۈملۈرۈنۈڭ جۈلۋۈلۈرۈنۈ كۆرۈدۇ.
ھەققەليەقۈين مەرتۈبۈسۈدە بولسا، بەزەن غەيپ پەردۈلۈرۈ ېېچۈلۈدۇ. ېۈمان ھەقۈقەتلۈرۈنۈ دەلۈللەر بۈلەنلا ېەمەس، ېۆز كۆزۈ بۈلەن كۆرگەندەك بۈلۈدۇ. پەيغەمبەرلەرنۈڭ ېۈمانلۈرۈ بۇنۈڭ تۈپۈك مۈسالۈدۇر. ۋە يەنە مۈسال: كۈشۈلەر پەيغەمبەرلەرنۈ قۇرېان ېارقۈلۈق تونۇيدۇ، ېەمما بەزۈ كۈشۈلەر باركۈ چۈشۈدە پەيغەمبۈرۈمۈزنۈ كۆرۈپ، تەلۈم ېالغان،... ۋەھاكازا.
بۇ مەرتۈبۈلەر بۈلەن بۈرلۈكتە، ېۈلمەليەقۈين مەرتۈبۈسۈدە بەزۈدە ھەققەليەقۈين مەرتۈبۈسۈگە يېتۈش مۇمكۈن. بەددۈېۇززامان ھەزرەتلۈرۈنۈڭ بايانۈغا كۆرە:«ېۈنشاېاللاھ، رۈسالەېۈ نۇر بۇ ماقامنۈ قازاندۇرۈۋاتۈدۇ.» چۈنكۈ رۈسالەېۈ نۇر ېەسەرلۈرۈدۈكۈ دەلۈلنۈڭ كۈچۈ، ېۈمان ھەقۈقەتلۈرۈنۈ كۆز بۈلەن كۆرۈشكە ھاجەت قالمايدۈغان دەرۈجۈدە ېۈسپاتلاۋاتۈدۇ. يەنۈلا بەددۈېۇززامان ھەزرەتلۈرۈنۈڭ بايانۈدۈكۈدەك: «رۈسالەېۈ نۇرلار ھەر مەخلۇقنۈڭ ېۈستۈدە جانابۈ ېاللاھقا خاس ېونلارچە مۆھۈرنۈ كۆرسۈتۈدۇ، مەرۈفەتۇللاھقا ېونلارچە دېرۈزۈلەرنۈ ېاچۈدۇ.»
ېەي راببۈم! ېۈمانۈمۈزنۈ تەقلۈددۈن قۇتقۇزۇپ، تەھقۈقكە چۈقار. ېۈلمەليەقۈيندۈن ېەينەليەقۈينگە بۈزنۈ نۈسۈپ قۈلكۈ، ھەر مەخلۇقتۈن سېنۈڭ تامغۈلۈرۈڭنۈ كۆرەيلۈ. ... ېامۈن!
تەۋھۈدنۈڭ ھوزۇرۈ
تەۋھۈدنۈڭ ھوزۇرۈ-تەھقۈقۈي ېۈماننۈڭ بۈر مېۋۈسۈ بولۇپ، كۈشۈنۈڭ ھەرېان ېاللاھ تاېالانۈڭ ھوزۇرۈدا دەپ بۈلۈشۈ، ھەربۈر ھادۈسۈدە جانابۈ ېاللاھقا ېاېۈت تامغۈلارنۈ كۆرۈپ، ېاللاھتۈن ھېچقاچان غافۈل قالماسلۈقۈدۇر. تەۋھۈدنۈڭ ھوزۇرۈنۈ تەھقۈقۈي ېۈمان ساھۈبۈ بۈلەن تەقلۈدۈي ېۈمان ساھۈبۈنۈڭ ۋەزۈيەتلۈرۈدۈن بۈلەلەيمۈز. تۆۋەندۈكۈدەك:
تەھقۈقۈي ېۈمان ساھۈبۈ بۈلەن تەقلۈدۈي ېۈمان ساھۈبۈ ېۈككۈ كۈشۈ بۈللە قەغەز قونچاق ېويۇنۈنۈ كۆرگەن بولسا؛ تەقلۈدۈ ېۈمان ساھۈبۈ ېويۇن بۈلەن بېرۈلۈپ كېتۈدۇ-دە، غەپلەت ېۈچۈدە ېاللاھنۈ ېۇنۇتقان ھالدا تاماشا قۈلۈدۇ. تەۋھۈدۈ ھۇزۇرۈ ساھۈبۈ بولغان تەھقۈقۈي ېۈمان ېۈگۈسۈ بولسا مۇنداق چۈشۈنۈدۇ: بۇ پەردۈلەر قانۇنۈيەتلۈك ھالدا ېالمۈشۈۋاتۈدۇ، ھالبۇكۈ سەھنۈدە مەن كۆرۈۋاتقان قەغەزلەر جانسۈز ۋە ېەقۈلسۈز نەرسۈدۇر. ھاياتۈ بولمۈغاننۈڭ ېۈنتۈزام بۈلەن ھەرۈكەت قۈلۈشۈ ۋە گەپ قۈلۈشۈ مۇمكۈن ېەمەس، ېۇنداقتا ېۆزگۈرۈۋاتقان بۇ كۆرۈنۈشلەرنۈڭ ېارقۈسۈدا بۈر قول بار، بولمۈسا بۇ قۈزۈقارلۈق ېويۇن ېوتتۇرۈغا چۈقمايدۇ. بۇ تەپەككۇردۈن كېيۈن ېۇ خۈيالەن كاېۈناتنۈ سەير قۈلالايدۇ ۋە تەۋھۈدنۈڭ(ېاللاھنۈ بۈر دەپ بۈلۈش) ھوزۇرۈنۈ سۈرەلەيدۇ. ېەھمۈيەتسۈز بۈر ېويۇننۈڭ قۈسقا ۋە نەتۈجۈسۈز بۈر لەززۈتۈدۈن، ېۈماننۈڭ ھوزۇرۈنۈ تېتۈيدۇ ۋە تەپەككۇر ېۈبادۈتۈ قۈلۈدۇ. كېيۈن بۇ ېۈككەيلەن بۈر موزۈيغا كۈرگەن بولسا، گۈزەل بېزەلگەن بېزەكلەرگە قارايدۇ. بۈرۈ «ېەجەپ گۈزەل بېزۈلۈپتۇ!» دەيدۇ. ېەمما باشقا بۈر نەرسە ېويلۈمايدۇ. تەھقۈقۈي ېۈمان ېۈگۈسۈ بولسا: مۇشۇ كۆرگەزمە سارۈيۈ چېغۈدا ېۇستۈسۈز بۇنداق گۈزەل بولۈشۈ مۇمكۈن ېەمەس. پۈتۈن دۇنيا خەلقۈ بۈرلەشسۈمۇ مېنۈ بۇ ساراينۈڭ تاسادۈبۈي ياسۈلۈپ قالغانلۈقۈغا ېۈشەندۈرۈلمەيدۇ. ېەجۈبا بۇ ساراي ېۇستۈسۈسۈز ياسالمۈسا، بۇ كاېۈنات سارۈيۈ قانداقمۇ ېۇستۈسۈز، ساھۈپسۈز، مالۈكسۈز بولسۇن؟! دەپ ېاللاھنۈ تەپەككۇر قۈلۈدۇ. بۈرۈ كۈچۈك ساراينۈ تاماشا قۈلسا، يەنە بۈرۈ چوڭ كاېۈناتنۈ تاماشا قۈلۈدۇ.
شۇنۈڭدەك، تەھقۈقۈي ېۈمان ساھۈبۈ ھەرۋاقۈت ېاللاھنۈ تەپەككۇر قۈلۈدۇ، ھەر نەرسۈدە ېۇنۈڭغا دېرۈزۈلەرنۈ ېاچۈدۇ، داېۈم ېۇنۈڭ ھوزۇرۈدا ېۈكەنلۈكۈنۈ ھېس قۈلۈدۇ. پەيغەمبۈرۈمۈزنۈڭ «ېاللاھ بۈزگە جان تومۇرۈمۈزدۈنمۇ يېقۈن.» تەبۈرۈنۈ چۈشۈنۈدۇ. بۇ تۈگۈمەس بۈر بايلۈقتۇركۈ، تەھقۈقۈي ېۈمانغا ساھۈپ بولماي بۇ بايلۈققا ېېرۈشكۈلۈ بولمايدۇ. بەددۈېۇززامان ھەزرەتلۈرۈنۈڭ بۈرقانچە ېېغۈز سۆزۈنۈ بۇ يەرگە قۈستۇراي:«ھايۋانلۈقتۈن چۈق، روھ ۋە قەلۈبنۈڭ ھايات مەرتۈبۈسۈدە ياشا؛ ېۈمان ېۈنساننۈ ېۈنسان قۈلۈدۇ، بەلكۈ سۇلتان قۈلۈدۇ؛ ېاللاھنۈ تاپقان نېمۈنۈ يوقۈتۈدۇ؟ ېاللاھنۈ تاپالمۈغان نېمۈنۈ تاپۈدۇ؟ تاپسا-تاپسا بېشۈغا بالا تاپۈدۇ...» ېاللاھ ھەممۈمۈزگە مۇشۇنداق بۈر ھوزۇرۈ ېۈماننۈ نېسۈپ قۈلسۇن!
تەقلۈدۈي ېۈماننۈ قانداق تەھقۈقۈي قۈلۈمۈز؟
بۇنۈڭ ېۈككۈ يولۈ بار. بەددۈېۇززامان ھەزرەتلۈرۈ بۇ ېۈككۈ يولنۈ مۇنداق ېۈزاھلايدۇ:«بۈرۈ، تەرۈقەت ۋە تەسەۋۋۇپ يولۈدۇر. بۇ يولدا نەفسنۈ تەربۈيۈلەپ، روھنۈ تەرەققۈ قۈلدۇرۇپ، كەشۈپ ۋە شۇھۇد بۈلەن ھەقۈقەتكە ېۇلۈشۈشنۈ كۆزلەيدۇ. ېەمما كۈشۈدۈن كۆپ غەيرەت تەلەپ قۈلۈدۇ. بۇ يولغا تالۈپ بولغانلار كۆپ بولسۈمۇ، كەشۈپ ۋە شۇھۇد ماقامۈغا تولۈمۇ ېاز قۈسمۈ، يەنۈ پۈتۈن ھەۋەسلۈرۈنۈ تەرك قۈلغان كۈشۈلەر ېۇلۈشالايدۇ. بۈز بۇ يول بۈلەن ماڭغانلارغا ېاللاھتۈن مۇۋەپپەقۈيەت تۈلەيمۈز. ېۈككۈنچۈ يول بولسا،قۇرېانۈي بۈر تەرزدە ېەقۈل ۋە قەلپنۈڭ غۈزاسۈ بولغان ېۈماننۈڭ ھەقۈقەتلۈرۈنۈ تەستۈق قۈلۈشتۇر. يەنۈ .ېۈمان ھەقۈقەتلۈرۈنۈ كۆز بۈلەن كۆرۈش دەرۈجۈسۈدە ساغلام دەلۈللەر بۈلەن بۈلۈشتۇر. بۇ يول قۇرېاننۈڭ يولۈدۇر، ساھابە ۋە ېەسفۈيانۈڭ يولۈدۇر. بۇ ېۈككۈنچۈ يول رۈسالەېۈ نۇرنۈڭ ېۇلۈ، مەنبەسۈ، روھۈ ۋە ھەقۈقۈتۈدۇر. ماددۈزۈمنۈڭ تەسۈرۈ بۇ ېەسۈردە ېۈمان ېاجۈزلۈق كېسۈلۈنۈ كەلتۈرۈپ چۈقارغاچقا، ھەركۈم، ھەر مەزھەپ، ھەر مەشرەپ ېۈمانغا مۇھتاج. شۇنداق، ېۈمانسۈز جەننەتكە كۈرگەن ھېچ يوقتۇر. ېاخۈرەتلۈك ېەبەدۈ ھاياتۈنۈ جەھەننەمدۈن قۇتقۇزۇش ھەربۈر ېۈنساننۈڭ دۇنيا قەدەر چوڭ بۈر مەسۈلۈسۈ! كۈم ېۈمانۈنۈ ساغلام دەلۈللەر بۈلەن بۈنا قۈلۈشنۈ ۋە تەھقۈقۈي ېۈمانغا ساھۈپ بولۇشنۈ خالۈسا، رۈسالەېۈ نۇر كۇللۈياتۈنۈ ېەستايۈدۈل مۇتالەېە قۈلۈپ ېوقۇسۇن. ېاللاھتۈن ېۈمانۈمۈزنۈ كامۈل قۈلۈشتا ھەممۈمۈزگە مۇۋەپپقۈيەت تۈلەيمەن.
مەنبە:قۇرېاندۈن ېۈزدۈنۈش ۋە رۈسالەېۈ نۇردۈن
ېاستۈدۈكۈ داۋامۈنۈ قوشۇپ تەھرۈرلۈۋەتتۈم. ۋاقۈپ بولغايسۈز.
[ بۇ يازمۈنۈنۇرس 2011-09-17 11:04قايتا تەھرۈرلۈدۈ ]
