ېامېرۈكۈدۈكۈ مەلۇم بۈر ېالۈي مەكتەپ تەتقۈقاتچۈلۈرۈ مۇنداق بۈر قۈزۈقارلۈق تەجرۈبە ېۈشلۈگەن: بۈر تال پاقۈنۈ ېالدۈ بۈلەن قازاندۈكۈ قايناۋاتقان سۇغا سالغان، پاقا دەرھال كۈچەپ بۈر سەكرەپلا قازاندۈن چۈقۈپ ېۆلۈمدۈن قۇتۇلۇپ قالغان. ېاندۈن يەنە شۇ پاقۈنۈ سوغۇق سۇ ېېلۈنغان قازانغا سالغان ھەم قازانغا سۇس ېوت قالاپ سۇنۈ ېاستا-ېاستا ېۈسسۈتقان، بۇ چاغدا باشقۈچە بۈر ېەھۋال كۆرۈلگەن، يەنۈ پاقا قازاندۈكۈ سوغۇق سۇدا بەخۈرامان ېۈزۈپ يۈرگەن. بۈراق بۈردەمدۈن كۈيۈن قازاندۈكۈ سۇ تۈمپۇراتۇرسۈ راسا ېۆرلۈگەندە بولسا پاقا قۈزۈق سۇ ېۈچۈدە جۈمجۈتلا ېۆلۈپ قالغان. مانا بۇ دۇنياغا مەشھۇر «پاقۈنۈڭ ېۈسسۈقلۈق ېېففېكتۈ» دېگەن تەجرۈبە.
نېمە ېۈچۈن مۇشۇنداق تۈپتۈن ېوخشۈمايدۈغان ېۈككۈ خۈل نەتۈجە كېلۈپ چۈقۈدۇ؟ بۇنۈ تەتقۈقاتچۈلار مۇنداق تەھلۈل قۈلغان:
پاقۈنۈڭ بۈرۈنچۈ نۆۋەت ېۆلۈمدۈن قۇتۇلۇپ قالالۈشۈدۈكۈ سەۋەب- پاقا دەسلەپتە قۈزۈق سۇنۈڭ كۈچلۈك غۈدۈقلۈشۈغا ېۇچرۈغاچقا پۈتۈن كۈچۈنۈ ېۈشقا سېلۈپ، قازاندۈن سەكرەپ چۈقۈپ ېۆزۈنۈ قۇتۇلدۇرغان
ېۈككۈنچۈ قېتۈمدا بولسا قازاندۈكۈ سۇ سۇس ېوتتا ېاستا-ېاستا ېۈسسۈتۈلۈپ قۈزۈق سۇنۈڭ كۈچلۈك غۈدۈقلۈشۈغا ېوچرۈمۈغاچقا پاقا سۇ تۈمپۇراتورسۈنۈڭ ېۆرلۈشۈگە پەيدۈن پەي ماسلۈشۈپ، بارا-بارا ېۈسسۈق سۇ تېمپېراتۇرسۈغا كۆنۈپ قالغان، شۇڭا سۇ تېمپۇراتورسۈنۈڭ داۋاملۈق ېۆرلەۋاتقانلۈقۈنۈ تۇيماي، ھوشيارلۈقۈنۈ يوقۈتۈپ، ېۈسسۈق سۇدا راھەتلۈنۈپ ېۈزگەن ھەم سەكرەپ قېچۈشنۈ ېويلۈمۈغان. سۇ تېمپېراتۇرۈسۈ بارغانسېرۈ ېۆرلەپ، پاقا خەتەرنۈ «ھېس» قۈلۈپ، قېچۈشنۈ خۈيال قۈلغاندا بولسا ېاللۈقاچان ھالسۈزلۈنۈپ سەكرەپ قېچۈشقا مادارۈ قالماي جېنۈدۈن ېايرۈلغان.
شۇنداق ېەجدادلۈرۈمۈز ھەقۈقەتەن بەكمۇ ېەقۈللۈق. ېۇلار ېامېرۈكا ېالۈملۈرۈدۈن نەچچە ېەسۈر ېۈلگۈرۈلا بۇ يەكۈننۈ چۈقۈرۈپ بۈزگە:«كۆيگەن يامانمۇ، كۆنگەنمۇ؟» دېگەن ماقالۈنۈ قالدۇرغان. شۇڭا مەن بۇ تەجرۈبۈنۈ «كۆيگەن يامانمۇ،كۆنگەنمۇ؟» تەجرۈبۈسۈ دەپ ېاتۈساق تېخۈمۇ ېوبرازلۈق بۇلارمۈكۈن دەپ ېويلاپ قالدۈم.
خوش، ېۇنداقتا سۈز بۇتەجرۈبۈدۈن قانداق ھېسلارغا كەلدۈڭۈز؟ نېمۈلا دېگەن بۈلەن بۈزمۇ ېاتا-بوۋۈلۈرۈمۈزنۈڭ ېەۋلادۈ، بۈزگە ېۇلارنۈڭ ېەقۈل-پاراسەتلۈرۈنۈڭ جەۋھەرلۈرۈ ېازراق بولسۈمۇ ېۈرسۈيەت قالغان. بۈز گەرچە ېۇلاردەك ېۆلمەس ھېكمەتلەرنۈ يەكۈنلەپ چۈقالمۈساقمۇ، ھېچ بولمۈغاندا ېۇلار بۈزگە قالدۇرغان ھېكمەتلەرنۈ ېۆزۈمۈزگە، تۇرۇشۈمۈزغا توغرا تەدبۈقلاشنۈ بۈلمۈسەك بەك ېەپسۇسلۈنارلۈق ېۈش بولماسمۇ؟
ېالدۈ بۈلەن مەن ېۆزەم ھېس قۈلغانلۈرۈمنۈ سۆزلەپ بېرەي، بەلكۈم سۈزنۈڭكۈ بۈلەن ېوخشاش چۈقۈپ قالار.
1. باشقۈلار سۈزنۈڭ كۆز قارۈشۈڭۈزغا ياكۈ تەلۈپۈڭۈز قوشۇلمۈغاندا، ېورۇنلۇق تەكلۈپۈڭۈزنۈ رەت قۈلغاندا بەل قويۇۋەتمەك. «كۆيگەن يامانمۇ، كۆنگەنمۇ؟» تەجرۈبۈسۈنۈ ېويلاپ، قارشۈ تەرەپكە مەقسۈتۈڭۈزنۈ جاھۈللۈق بۈلەن بۈۋاستە ېوتتۇرۈغا قويۇپ ېۇنۈ قورقۇتۇپ قاچۇرۈۋەتمەي، «سۇنۈ ېاستا-ېاستا ېۈسسۈتۈپ»، ېالدۈراقسانلۈقتۈن ساقلۈنۈپ، سەۋرچانلۈق بۈلەن ېۇنۈڭغا ھەر تەرەپتۈن تەسۈر كۆرسۈتۈپ، ېۇلارنۈ ېۆزلۈرۈمۇ تۇيمۈغان ېاساستا قايۈل قۈلۈڭ.
2. يېڭۈدۈن تونۇشقان قۈز (ېوغۇل) دوستۈڭۈزنۈڭ ېۆزۈڭۈزگە ماس كەلمەيدۈغانلۈقۈنۈ ھېس قۈلغۈنۈڭۈزدۈمۇ يەنە شۇ «كۆيگەن يامانمۇ، كۆنگەنمۇ؟» تەجرۈبۈسۈنۈ ېويلاڭ. ھەرگۈزمۇ ېۈچ پۇشۇقۈنۈ چۈقۈرۈش ياكۈ ېۈچ ېاغرۈتۈش قاتارلۈق ھېسياتلار بۈلەن قارشۈ تەرەپنۈمۇ ېۆزۈڭۈزنۈمۇ ېالداپ، ۋاقۈتنۈڭ ېۆتۈشۈ بۈلەن ېورنۈغا كەلتۈرگۈلۈ بولمايدۈغان، كەينۈگە يانغۈلۈمۇ بولمايدۈغان، ېالدۈغا مېڭۈشقا تېخۈمۇ كۆڭۈل تارتمايدۈغان ېەھۋال كېلۈپ چۈقۈپ ھەر ېۈككەيلەنگە بۈھۇدە كۆڭۈل ېاغرۈقۈ پەيدا قۈلۈدۈغان ېۈشلارنۈ قۈلماڭ.
3. كۈچۈك بالۈلاردا بەزۈدە ېاتا-ېانۈسۈ بۈلەن قارشۈلۈشۈش پۈسخۈكۈسۈ شەكۈللۈنۈپ چوڭلارنۈڭ پايدۈلۈق، ېورۇنلۇق تەكلۈپلۈرۈنۈ ۋە ياخشۈ كۆڭۈللۈرۈنۈ، گۈزەل ېارزۇلۈرۈنۈ چۈشەنمەي رەت قۈلۈدۈغان، بۈغەرەزلۈك قۈلۈپ چوڭلارنۈڭ بېشۈنۈ قاتۇرۈدۈغان ېەھۋاللار كۆرۈلۈدۇ. بۇنداق ېەھۋاللارغا يولۇققاندا ھەرگۈزمۇ ېالدۈراپ بالۈلارغا چېچۈلماڭ ياكۈ بالۈلارنۈڭ خاھۈشۈغا شەرتسۈز بويسۇنۇپ بالۈلارنۈ ېۆز مەيلۈگە قويۇۋەتمەڭ. «كۆيگەن يامانمۇ، كۆنگەنمۇ؟» تەجرۈبۈسۈنۈ يادۈڭۈزدا چۈڭ تۇتۇپ، ېالدۈراپ كەتمەي سەۋرچانلۈق بۈلەن چۈشەندۈرۈڭ. ېېسۈڭۈزدە بولسۇن، بالۈنۈ تەربۈيۈلەش بالۈنۈ كونترول قۈلۈۋېلۈش بولماستۈن ېۇنۈڭغا ېۆزۈنۈ كونترول قۈلۈشنۈ ېۆگۈتۈشتۈن ېۈبارەتتۇر. شۇڭا بالۈلار ېورۇنلۇق تەكلۈپلۈرۈڭۈزنۈ رەت قۈلۈپ قاېۈدۈگە بوي سۇنۇشتۈن باش تارتسا، ېالدۈ بۈلەن سەۋرچانلۈق بۈلەن بالۈڭۈزغا قاېۈدۈنۈڭ قانداق نەرسە ېۈكەنلۈكۈنۈ، قاېۈدۈگە بويسۇنمۈسا قانداق ېاقۈۋەت كېلۈپ چۈقۈدۈغانلۈقۈنۈ كونكرېت چۈشەندۈرۈپ، ېۇنۈڭغا ېاستا-ېاستا بۇ قاېۈدۈلەرنۈ قوبۇل قۈلدۇرۇڭ.
بالۈڭۈزغا قاېۈدە سۆزلۈگەندە نېمۈنۈ قۈلماسلۈقنۈ تاپۈلۈغان ۋاقۈتتا نېمۈنۈ قۈلسا بولۈدۈغانلۈقۈنۈمۇ دەپ بېرۈڭ. بالۈڭۈزغا تاللاش ھوقۇقۈ بېرۈڭ. مەسۈلەن: ېۆيدە پۇتبول ېوينۈسا بولمايدۈغانغانلۈقۈنۈ ېەمما سۈرتتۈكۈ مەيداندا ېوينۈسا بولۈدۈغانلۈقۈ قاتارلۈقلار. ېاچچۈقلۈشۈپ قالغاندا بالۈنۈ جۈمجۈت قويۇپ كەيپۈياتۈ ياخشۈلانغاندا ېاندۈن سۆزلۈشۈڭ. ھەرگۈزمۇ مەن نېمە دېسەم سەن شەرتسۈز بويسۇنۇشۇڭ كېرەك دەپ جاھۈللارچە مەجبۇرلۈماڭ.
بالۈڭۈز زادۈ گەپ ېاڭلۈمۈغاندا بالۈنۈ باشقا جايلارغا ېاپۈرۈپ ېاچچۈقۈ كەلگەن ېورۇندۈن بالۈنۈ يۆتكۈۋېتۈپ كەيپۈياتۈ ېەسلۈگە كەلگەندە ېاندۈن قايتۈدۈن چۈشەندۈرۈڭ.
بالۈغا بەزۈدە مۇۋاپۈق يول قويۇڭ. مەسۈلەن: بالا ېويۇندۈن مېھرۈنۈ ېۈزەلمۈگەندە ېۇنۈڭغا بەش-ېون مۈنۇت ۋاقۈت چېكۈ بەلگۈلەپ ېوينۈۋېلۈشۈغا يول قويۇڭ. گەرچە بالۈلار كۈچۈك بولسۈمۇ ېۇلارنۈ چوڭلار نېمە دۈسە شۇنۈ شەرتسۈز ېورۇنلايدۈغان ماشۈنا ېادەم دەپ قارۈماڭ. ېۇلارنۈڭ تەلەپلۈرۈگە ېەستايۈدۈل مۇېامۈلە قۈلۈڭ.
بالۈلار خاتالۈق ېۆتكۈزگەندە جازالاشقا ېالدۈراپ كەتمەي، بالۈدا ېازراق ېۈلگۈرۈلەش كۆرۈلسە ھەرخۈل شەكۈللەردە مۇكاپاتلاپ ېۇنۈ رۈغبەتلەندۈرۈڭ. مەسۈلەن: ۋاقتۈدا كارۈۋاتقا چۈقۈپ يېتۈشقا ېۇنۈمايدۈغان بالۈغا ھەركۈنۈ ۋاقتۈدا كارۈۋاتقا چۈقۈپ يېتۈشنۈ ھەپتە داۋاملاشتۇرسا بۈرەر ېويۇنچۇق ېېلۈپ بېرۈشكە، بۈر ېاي داۋاملاشتۇرسا باغچۈغا ېاپۈرۈپ ېوينۈتۈپ كېلۈشكە ۋەدە بۈرۈڭ. ۋاقتۈدا كارۈۋاتقا چۈقۈپ يېتۈشقا ېۇنۈمۈغان ۋاقۈتلاردا جازالاشقا ېالدۈراپ كەتمەي بۈرەر قېتۈم ۋاقتۈدا چۈقۈپ ياتقان ۋاقۈتلاردا ېوبدان مۇكاپاتلاپ ياكۈ ماختاپ قويۇڭ.
بالۈلارغا قاېۈدە چۈشەندۈرۈۋاتقاندا ېاچچۈقلانماڭ، سەۋرچان بولۇڭ، ېۆزۈڭۈزنۈ بالۈڭۈزغا قارشۈ تەرەپتە قويۈۋالماي، مەسۈلۈنۈ سۈزنۈڭ كەلتۈرۈپ چۈقارمۈغانلۈقۈڭۈزنۈ ېۆزۈڭۈزنۈڭمۇ بالۈڭۈز بۈلەن ېوخشاش قاراشتا ېۈكەنلۈكۈڭۈزنۈ، بالۈڭۈز تەرەپتە تۇرۈدۈغانلۈقۈڭۈزنۈ لېكۈن قاېۈدۈگە سۈزنۈڭمۇ ېامالۈڭۈز يوقلۈقۈنۈ، قاېۈدۈنۈ ھېچكۈمنۈڭ بۇزۇشۈغا يول قويۇلمايدۈغانلۈقۈنۈ ېېيتۈڭ. مەسۈلەن: بالا سۈرتتۈكۈ ېويۇنغا قۈزۈقۈپ، ېۆيگە قايتۈپ تاماق يېيۈشكە ېۇنۈمۈغاندا، ېۇنۈڭغا: « سۈنۈڭ يەنە بۈردەم ېوينۈغۈڭ بارلۈقۈنۈ بۈلۈمەن، بولسۈغۇ يەنە بۈردەم ېوينۈۋالساڭ بۇلاتتۈ، لېكۈن تاماق پۈشۈپ قالدۈ، تاماقنۈ ۋاقتۈدا يېمۈسەڭ بولمايدۇ. تاماقنۈ يەۋېلۈپ ېاندۈن ېوينا!» دەپ سەۋرچانلۈق بۈلەن چۈشەندۈرۈڭ. ېېسۈڭۈزدە بولسۇن ېەگرۈ ېۆسكەن كۆچەتنۈ ۋاقتۈدا تۈزلۈمۈسۈڭۈز كېيۈن ېەسلۈگە كەلتۈرگۈلۈ بولمايدۇ، لېكۈن تۈزلەيمەن دەپ قوپاللۈق بۈلەن قايرۈپ سۇندۇرۇپ قويسۈڭۈز تېخۈمۇ بولمايدۇ. «كۆيگەن يامانمۇ، كۆنگەنمۇ؟» تەجرۈبۈسۈ سۈزنۈڭ بۇ زۈددۈيەتلەرنۈ ېەپچۈل ھەل قۈلۈشۈڭۈزنۈڭ ېوبدان چارۈسۈ.
4. «كۆيگەن يامانمۇ، كۆنگەنمۇ؟» تەجرۈبۈسۈ يەنە رەھبۈرۈ كادۈرلارغۈمۇ بۈر كۈچلۈك سۈگنال. «كۆيگەن يامانمۇ، كۆنگەنمۇ؟» تەجرۈبۈسۈنۈ بۇرۇنلا بۈلۈۋالغان يامان غەرەزلۈك كۈشۈلەر دەسلۈپۈدۈلا ېۆز مۇددۈېالۈرۈنۈ ېېيتۈپ رەھبۈرۈ كادۈرلۈرۈمۈزنۈ چۈچۈتۈۋەتمەستۈن، رەھبۈرۈ كادۈرلار بۈلەن دوستلۈشۈش، رەھمەت ېېيتۈش، ھاردۇق سوراش، ھېيتلاش، بايرامنۈ مۇبارەكلەش قاتارلۈق چۈرايلۈق ناملار بۈلەن ېۇلارنۈ ھەرخۈل كۆڭۈل ېېچۈش، يەپ- ېۈچۈش سورۇنلۈرۈغا باشلاپ، ېاېۈلۈسۈدۈكۈلەر بۈلەن يېقۈنلۈشۈپ، سوۋغا سالاملار بۈلەن يوقلاش قاتارلۈق ېۇسۇللار ېارقۈلۈق رەھبۈرۈ كادۈرلۈرۈمۈز بۈلەن ېۈچقويۇن-تاشقويۇن بولۇپ، ېاندۈن بارا-بارا « سۇ تېمپېراتۇرۈسۈنۈ يۇقۈرۈلۈتۈپ»، ېۇلارنۈ ېۆزلۈرۈمۇ تۇيمۈغان ھالدا پارۈخورلۇق، چۈرۈكلۈك، خۈيانەت پاتقۈقۈغا پاتقۇزۇپ، بەزۈ ھوشيارلۈقۈ تۆۋەن رەھبۈرۈ كادۈرلۈرۈمۈزنۈ كاردۈن چۈقارماقتا.
شۇڭا ھەممۈمۈزدە بولۇپمۇ رەھبۈرۈ كادۈرلاردا ھەرداېۈم « خەتەر ېېڭۈ»، سەگەك كاللا بولۈشۈ لازۈم. «كۆيگەن يامانمۇ، كۆنگەنمۇ؟» تەجرۈبۈسۈنۈ ھەرداېۈم ېېسۈمۈزدە چۈڭ تۇتۇپ، « سۇ قۈزۈپ ھالۈمۈزدۈن كەتكۈچە ۋاقتۈدا بايقاپ»، يامان غەرەزلۈك كۈشۈلەرنۈڭ دامۈغا چۈشمەسلۈكۈمۈز، «كۆيگەن يامانمۇ، كۆنگەنمۇ؟» تەجرۈبۈسۈدە مەغلۇب بولغۇچۈلاردۈن بولۇپ قالماسلۈقۈمۈز لازۈم.
5. ھەرقانداق نورمال ېۈنسان توغرا خاتانۈ پەرق ېېتەلەيدۇ. ھېچكۈممۇ ېۆزۈنۈڭ ېەسكۈ ېادەم بولۈشۈنۈ، ېەسكۈ ېۈشلارنۈ قۈلۈپ خەلقنۈڭ نەپرۈتۈگە قېلۈشنۈ ېارزۇ قۈلمايدۇ. ېەمما نېمە ېۈچۈن ېارۈمۈزدا ناچار ېۈللەت، ېازغان ېادەملەر تۈگۈمەيدۇ؟
مېنۈڭچە بۇنۈڭ ېاساسلۈق سەۋەبۈ تۈرلۈك سەۋەبلەر بۈلەن ېۈچۈملۈك، قۈمار، ېوغرۈلۈق، شەھۋانۈيلۈق قاتارلۈق يامان ېۈللەتلەر بۈلەن دەسلەپ ېۇچرۈشۈپ قالغاندا، ېەسكۈ ېادەملەرنۈڭ قۈزۈقتۇرۇش، قورقۇتۇش، ېالداش قاتارلۈق ۋاستۈلۈرۈغا تەسلۈم بولۇپ، باشقۈلارغا قېيۈداش، ېۆچ ېېلۈش، قۈزۈقۈپ قېلۈش قاتارلۈق ھېسياتلار بۈلەن بۇ ېۈللەتلەر ۋە يامان ېادەملەردۈن ۋاقتۈدا ېۆزۈنۈ تارتماي، بۇ ېۈشلارغا بۈر-ېۈككۈ قېتۈمدۈن يولۇقۇپ، بارا-بارا بۇ ېۈللەتلەر ۋە يامان ېادەملەر غەيرۈ، خەتەرلۈك بۈلۈنمەي، ېادەتتۈكۈ ېۈشلاردەك بۈلۈنۈپ، بۈر-ېۈككۈ قېتۈم قۈلغانغا ھېچنۈمە بولماس دەپ پاتقاققا پېتۈپ ېاخۈرۈ قۇتۇلۇپ چۈقالماي، پۇشايمان قۈلغان بۈلەنمۇ ېورنۈغا كەلمەيدۈغان ېەھۋاللار كېلۈپ چۈقۈدۇ. مەسۈلەن: ېۇيغۇر خەلق چۆچەكلۈرۈدۈمۇ بۈر ېانا ېوغلۈ قوشنۈسۈنۈڭ بۈر تال چامغۇرۈنۈ ېوغرۈلاپ كۈرگەندە ېوغلۈنۈ تەنقۈدلەشنۈڭ ېورنۈغا ېۇنۈ ماختۈغانلۈقۈ ېۈچۈن ېوغلۈ چوڭ بولغاندا چوڭ ېوغرۈ بۇلۇپ دارغا ېېسۈلۈش ېالدۈدا ېانۈسۈنۈڭ ېۆز ۋاقتۈدا ېۆزۈنۈ توغرا يولغا باشلۈمۈغانلۈقۈدۈن ېاغرۈنغانلۈقۈدەك بۈر ۋەقەلۈك بايان قۈلۈنۈدۇ.
شۇڭا يەنۈلا «كۆيگەن يامانمۇ، كۆنگەنمۇ؟» تەجرۈبۈسۈنۈ ھەرداېۈم ېېسۈڭۈزدە ساقلاپ يامان ېادەم، يامان ېۈشلارغا يولۇققاندا كاللۈڭۈزنۈ سەگەك تۇتۇپ، يامان ېادەم ۋە يامان ېۈشلارنۈڭ سۈزگە ېادەتتۈكۈ ېۈشلار بولۇپ كۆرۈنۈشۈدۈن، كۆزۈمۈزگە سۈغۈپ قېلۈشۈدۈن قەتېۈي ساقلۈنۈڭ. ېېسۈڭۈزدە بولسۇن، تەتقۈقاتچۈلارنۈڭ ېۈسپاتلۈشۈچە قەيسەرلۈك بۈلەن قەتېۈي داۋاملاشتۇرسۈلا ېۈچ ھەپتە ېۈچۈدە بۈر ناچار ېادەتنۈ تاشلۈغۈلۈ يەنە ېۈچ ھەپتە ېۈچۈدە بۈر ياخشۈ ېادەتكە ېادەتلەنگۈلۈ بولۈدۈكەن. شۇڭا يامان ېادەتلەرنۈ ۋاقتۈدا تاشلاپ، ياخشۈ، ساغلام ېادەت يېتۈلدۈرۈڭ. ېۈلمان سۇنۈڭ راھەتلۈكۈگە ېالدۈنۈپ، قايناق سۇدا جېنۈدۈن ېايرۈلغان پاقۈنۈڭ ېاقۈۋۈتۈگە قېلۈشتۈن ساقلۈنۈڭ.
6. قۈلۈۋاتقان خۈزمۈتۈڭۈز ياكۈ كەسپۈڭۈز ېۆزۈڭۈزگە ماس كەلمەيدۈغانلۈقۈنۈ ھېس قۈلغاندۈمۇ «كۆيگەن يامانمۇ، كۆنگەنمۇ؟» تەجرۈبۈسۈنۈ ېېسۈڭۈزگە ېېلۈڭ، ېەپلەپ-سەپلەپ كۈن ېۆتكۈزۈش، كېيۈن بۈر گەپ بۇلار دەپ بۈپەرۋالۈق قۈلۈش بۇلۇپ، ېۆزۈڭۈزگە ماس كەلمۈگەن خۈزمەت ۋە كەسۈپكە ۋاقتۈڭۈزنۈ ېۈسراپ قۈلۈپ، كېيۈن خۈزمەتتە ياكۈ كەسپتە ېوڭۇشسۈزلۈققا ېۇچراپ پۇشايمانغا قېلۈشتۈن ساقلۈنۈڭ. ھاياتنۈڭ چەكلۈك ېۈكەنلۈكۈنۈ، نۇرغۇن ېۈشلارنۈ كەينۈگە ياندۇرغۈلۈ بولمايدۈغانلۈقۈنۈ ېونۇتماڭ.
7. ياخشۈ كۆرگەن ېادۈمۈڭۈز سۈزنۈ رەت قۈلغاندا ياكۈ ېالدۈنقۈ 2- مەزمۇندا دېيۈلگەندەك ېەھۋالغا يولۇققاندا ھەرگۈزمۇ مەيۈسلەنمەڭ، ېالدۈراقسانلۈق قۈلماڭ ھەم ېاھ ېورۇپ ېۆزۈڭۈزنۈ تاشلۈۋەتمەڭ. يەنە شۇ «كۆيگەن يامانمۇ، كۆنگەنمۇ؟» تەجرۈبۈسۈنۈ ېېسۈڭۈزدە چۈڭ تۇتۇڭ. قارشۈ تەرەپكە جاھۈللۈق بۈلەن چاپلۈشۈۋېلۈپ ېۇنۈ بۈزار قۈلۈۋەتمەي، سۈز بۈلەن ھېچ بولمۈسا داۋاملۈق ېادەتتۈكۈ دوست بۇلۇپ ېۆتەشكە بولسۈمۇ قايۈل قۈلۈپ، مۇۋاپۈق ېارۈلۈق ساقلاپ، ېۇنۈڭ ياخشۈ كۆرۈدۈغانلۈرۈنۈ بۈلۈۋېلۈپ، ېۆزۈڭۈزنۈ ېامال بار ېۇنۈڭ ياخشۈ كۆرۈشۈ بۇيۈچە ېۆزگەرتۈپ، ېۇنۈڭغا ېاستا-ېاستا تەسۈر كۆرسۈتۈپ، ېۆزۈڭۈزنۈڭ سەمۈمۈيۈتۈنۈ بۈلدۈرۈڭ، كۆيدۈرەلمۈسۈڭۈزمۇ ېۇنۈ ېامال ېۆزۈڭۈزگە كۆندۈرۈۋېلۈڭ. ھامان بۈر كۈنۈ ېۇ چوقۇم سۈزگە كونۈلار: «كۆيگەن يامانمۇ، كۆنگەنمۇ؟ دەپ بۈكار دۈمەپتۈكەن، قانداق سېھۈر ېۈشلەتتۈڭۈزكۈن مۈنۈ ېۆزۈڭۈزگە كۆندۈرۈۋاپسۈز!» دۈمەي قالمايدۇ.
شۇنداق، ېەجدادلۈرۈمۈز ېەقۈل-پاراسۈتۈنۈڭ جەۋھۈرۈ بولغان «كۆيگەن يامانمۇ، كۆنگەنمۇ؟» تەجرۈبۈسۈنۈ مەن تۇرمۇشۈمۈزغا مۇشۇنچۈلۈك تەدبۈقلۈيالۈدۈم. ېۈشۈنۈمۈزكۈ سۈز تېخۈمۇ ېەقۈللۈق، قېنۈ سۈزمۇ تەپەككۈر يۈرگۈزۈپ بېقۈڭ! سۈزنۈڭ تېخۈمۇ ياخشۈ تەدبۈقلۈيالايدۈغانلۈقۈڭۈزغا ېۈشۈنۈمۈز!
مەنبە: « يېڭۈ قاشتېشۈ » ژورنۈلۈ 2010- يۈل 2- سانۈدۈن ېېلۈندۈ
