سىچۇەن ئۆلكىسى پەنجىخۇا شەھىرى شىنخۇا ئوتتۇرا مەكتىپىنىڭ 28ياشلىق ئايال ئوقۇتقۇچىسى خۇڭ روڭيىن مەلۇم ئوقۇغۇچى بىلەن زىددىيەتلىشىپ قالغانلىقتىن،ئىككى نەپەر مەكتەپ رەھبىرى ئۇنى شۇ ئوقۇغۇچى ۋە ئۇنىڭ تۇغقانلىرى ئالدىدا تىزلاندۇرۇپ ئەپۇ سوراتقۇزغان.شۇنىڭدىن كېيىن بۇ ئوقۇتقۇچى ئېلىشىپ قېلىپ،نېرۋا كېسەللىكلەر دوختۇرخانىسىغا كىرىپ قالغان.ئارىدىن ئۇزاق ئۆتمەي،سىچۈەن ئۆلكىسى لۇڭچاڭ ناھىيىسىدىكى بىر ئايال ئوقۇتقۇچى ئوقۇغۇچىسىنى جازالىغان دەپ قارىلىپ،ئائىلە باشلىقلىرىدىن كەچۈرۈم سوراتقۇزۇلغاندىن كېيىن،ياتىقىدا زەھەر ئىچىپ ئۆلىۋالغان.
  ئىككى قېتىملىق <ناماقۇل بولۇش ۋەقەسى>دە،بىر ئوقۇتقۇچى نېرۋىسىدىن ئادىشىپ قالغان،يەنە بىر ئوقۇتقۇچى ئۆلۈۋېلىشقا مەجبۇر بولغان.بۇنداق تراگېدىيىلەر ھەقىقەتەن ئوقۇتقۇچىلارنىڭ رايىنى قايتۇرغان.ئارقا-ئارقىدىن يۈز بەرگەن <ناماقۇل بولۇش ۋەقەسى>گە قارىتا بىز قانداق ئويلىنىشىمىز كېرەك؟
بىرىنچى،نېمە ئۈچۈن ئوقۇتقۇچىلارنىڭ تەن جازاسى چەمبىرىكىدىن قۇتۇلۇشى شۇنچە تەس؟
يۇقۇرىدا تىلغا ئېلىنغان ئىككى تراگېدىيە ئوقۇغۇچىلارغا تەن جازاسى بەرگەنلىكتىن كېلىپ چىققان،<تەن جازاسى>،<شەكلى ئۆزگەرگەن تەن جازاسى> بېرىشنى چەكلەش ھەققىدىكى بەلگىلىمىلەرنى ئوقۇتقۇچىلار ياخشى بىلىدۇ،ئوقۇغۇچىلارغا تەن جازاسى بەرگەندىن كېيىن كېلىپ چىقىدىغان ئاقىۋەتنى ۋە ئۈستىگە ئالىدىغان قانۇنىي مەسئۇلىيىتىنىمۇ ئېنىق بىلىدۇ.بىراق كونكرېت ئوقۇتۇش ئەمەلىيىتىدە،يەنە نېمە ئۈچۈن <تەن جازاسى>،<شەكلى ئۆزگەرگەن تەن جازاسى> بېرىشنىڭ چەمبىرىكىدىن قۇتۇلالمايدۇ؟ ئەمەلىيەتتە ئوقۇتقۇچىلارنىڭمۇ تەن جازاسى بېرىشتەك خەتەرگە تەۋەككۈل قىلغۇسى يوق،لېكىن ئامال قانچە؟بەزى ئوقۇغۇچىلارنى باشقۇرۇش ھەقىقەتەن تەس،بىراق باشقۇرمىسا بولمايدۇ،باشقۇرۇش تەس بولسىمۇ باشقۇرۇش كېرەكتە.مېنىڭچە،ئوقۇتقۇچىلارنى تەن جازاسىنىڭ چەمبىرىكىدىن قۇتۇلدۇرۇشتىكى ئەڭ ياخشى چارە،ئوقۇتقۇچىلارغا ئېنىق جازالاش ھوقۇقى بېرىش ۋە ئوقۇغۇچىلارغا ئەرز قىلىش ھوقۇقى بېرىشتىن ئىبارەت.بۇنداق قىلغاندا،جازالاش نىزامىنى جانلىق تەدبىقلىغىلى،خاھىشچانلىق ۋە زىددىيەت توقۇنۇشلىرىنى ئازايتقىلى بولىدۇ.
ئىككىنچى،ئوقۇتقۇچىلارنىڭ<ئۇستازلىق قەدىر-قىممەت>ىنى كىم قوغدايدۇ؟
<ناماقۇل بولۇش ۋەقەسى> دىكى تراگېدىيىلىك شەخسلەر ئىچىدە،بىرى تىزلىنىپ تۇرۇپ ئەپۇ سورىغانلىقتىن نېرۋىسىدىن ئاداشقان،يەنە بىرى ئۆلسىمۇ ناماقۇل بولغىلى ئۇنىمىغان.بۇ ھەرگىزمۇ بۇ ئىككى ئوقۇتقۇچىنىڭ خاراكتېرىنىڭ ئاجىزلىقىدىن بولماستىن،بەلكى بەزىلەرنىڭ ئۇلارنىڭ <ئۇستازلىق قەدىر-قىممەت>ىنى دەپسەندە قىلغانلىقىدىن بولغان.گەرچە <پالاق تەربىيىسى>(پالاق ___ كونا زامان مەكتەپلىرىدىكى جازا قورالى)،<ئادىمىيلىك تەربىيىسى> گە ئالمىشىش دەۋرىدە،ئائىلە تەربىيىسىدىكى <ئۇستازلىق قەدىر-قىممەت> مۇنبەردىن چۈشۈرىۋېتىلگەن بولسىمۇ،بىراق،بۇ ھەرگىزمۇ ئوقۇتقۇچىلارغا <ئۇستازلىق قەدىر-قىممەت>كېرەك ئەمەس،دېگەنلىك ئەمەس.ئەگەر ئوقۇتقۇچى تەن جازاسى بەرگەنلىك سەۋەبىدىن ئوقۇغۇچىنى يارىلاندۇرغان بولسا،ئۇنداقتا ئوقۇتقۇچى ئوقۇغۇچىغا ناماقۇل بولۇشى كېرەك،بۇ خىل ناماقۇللۇق <ئۇستازلىق قەدىر-قىممەت> نى زىيانغا ئۇچراتمايدۇ،ئەكسىچە،ئوقۇتقۇچىنى ئوقۇغۇچىنىڭ ھۆرمىتىگە ئېرىشتۈرىدۇ.بىراق،ئاتا-ئانىلار ۋە مەكتەپ چېكىدىن ئاشقان ئۇسۇل بىلەن ئوقۇتقۇچىنى ناماقۇل بولۇشقا مەجبۇرلىسا،ئوقۇتقۇچىنىڭ ئابرۇيىغا تەسىر يېتىپلا قالماي،يەنە <ئۇستازلىق قەدىر-قىممەت>مۇ دەپسەندە بولىدۇ.شۇڭا،بىزنىڭ <ئۇستازلىق قەدىر-قىممەت>كە يېڭى مەنە بېرىشىمىزگە ھەمدە يېڭى مەنىدىكى <ئۇستازلىق قەدىر-قىممەت>نى كىمنىڭ قوغدىشى كېرەكلىكى ھەققىدە ئوبدانراق ئويلىنىشىمىزغا توغرا كېلىدۇ.
ئۈچىنچى،ئوقۇتقۇچى<تەربىيىلەشتىكى خەۋپ-خەتەر>نى قانداق ئۈستىگە ئېلىشى كېرەك؟
 ھەر قانداق كەسىپنىڭ ئۆزىگە چۇشلۇق خەۋپ-خەتىرى بولىدۇ،تەربىيىلەشتىمۇ خەۋپ-خەتەردىن ساقلانماق تەس.ئەمەلىي تەلىم-تەربىيە داۋامىدا ئوقۇغۇچىلارنىڭ خاتالىقتىن ساقلىنىشى تەس،شۇنداقلا ئوقۇتقۇچىنىڭمۇ تەربىيە داۋامىدا خاتالىقتىن ساقلىنىشى تەس.بىراق نۆۋەتتىكى مائارىپتا ئىلمىي بولغان خەۋپ-خەتەر مېخانىزمى ۋە مەسئۇلىيەتنى سۈرۈشتۈرۈش مېخانىزمى كەمچىل بولغانلىقتىن،بەزى ئاتا-ئانىلار ئوقۇتقۇچى بىلەن ئوقۇغۇچى ئوتتۇرىسىدا توقۇنۇش پەيدا بولغاندا،چېكىدىن ئاشقان ئۇسۇللار بىلەن ئوقۇتقۇچىغا ھۇجۇم قىلىپ ئۆچ ئالىدۇ،ئوقۇتقۇچىنىڭ نورمال ئوقۇتۇش پائالىيىتىگە كاشىلا تۇغدۇرىدۇ،ھەتتا ئوقۇتقۇچىنىڭ بىخەتەرلىكىگە تەھدىت سالىدۇ.شۇڭا ئوقۇتقۇچىلارنىڭ مەسئۇلىيىتى قانۇن ئارقىلىق يەنىمۇ ئايدىڭلاشتۇرۇلۇشى كېرەك.بۇنداق بولغاندا،ئوقۇتقۇچى <مائارىپتىكى خەۋپ-خەتەر>گە ئۇچرىغاندا،ئاتا-ئانىلارنىڭ دېگىنى ھېساب بولمايدۇ،مەكتەپ مۇدىرىنىڭ دېگىنىمۇ ھېساب بولمايدۇ،بەلكى قانۇننىڭ دېگىنى ھېساب بولىدۇ.مانا بۇ ئوقۇغۇچىلارنى قوغدىغانلىق،شۇنداقلا ئوقۇتقۇچىلارنى قوغدىغانلىقتۇر.

مەنبە: شىنجاڭ مائارىپى ژورنىلى

ئامېرىكىدائوقۇتقۇچىنى ھاقارەتلىگەن ئوقۇغۇچى قانداق بەدەل تۆلەيدۇ؟
 ئا ق ش تېكساس شىتاتىدىكى مالېنىس ئىسىملىك 17ياشلىق قىزئوقۇغۇچى دەرس ۋاقتىدا ئوقۇتقۇچىسىنى قوپال گەپلەر بىلەن ھاقارەتلىگەنلىكى ئۈچۈن 637دوللار«بەدەل»تۆلىگەن.
تەپسىلاتى:2010-يىلى 10-ئاينىڭ 6-كۈنى مالېنىس دەرس ۋاقتىدا ئوقۇتقۇچىسى لېناغا قوپاللىق قىلغان ۋە بولمىغۇرسۆزلەربىلەن ھاقارەت قىلغانلىقى سەۋەبىدىن مەكتەپ مۇدىرى ئىشخانىسىغاچاقىرتىلغان. مەكتەپ تەرەپ ئۇنىڭ قىلمىشىنى ئېنىقلاپ چىققاندىن كېيىن ئۇنىڭغا 340دوللارجەرىمانە قويغان. لېكىن مالېنىس بۇنىڭغا قايىل بولمىغانلىقتىن ئۆزىنى گۇناھسىزدەپ جاكارلاپ، 11-ئاينىڭ 18-كۈنىدىكى سوتنىڭ ئىسپات ئاڭلاش يىغىنىغا قاتناشمىغان.بۇ سەۋەبلىك سوت مەھكىمىسى ئۇنىڭغا 100دوللار جەرىمانە قويغان ۋە بۇيىل 1-ئاينىڭ 21-كۈنى ئۇنى قولغا ئېلىش بۇيرۇقى چۈشۈرگەن.
بۇنداق بولغاندا ئۇ يەنە قائىدە بويىچە رەسمىيەت ھەققى ئۈچۈن 50دوللار، ھاۋالە ھەققى ئۈچۈن 147دوللار ھەق تاپشۇرۇشى كېرەك بولۇپ،ئۇنىڭ جەمئى تۆلەيدىغان جەرىمانىسى 637دوللاربولغان.
637دوللارجەرىمانىغا نېسبەتەن«قىلمىشكار» مالېنىس قانداق پوزىتسىيىدە؟
مالېنىس بۇھەقتە زىيارەت قۇبۇل قىلغاندا:«راستىنلاقانداق قېلىشىمنى بىلمىدىم، مەندە ئۇنچىلىك كۆپ پۇل يوق»-دېدى. ئۇنىڭ ئېيتىشىچە ئۇ ھازىر ساقچى ئىدارىسىدە قارائىش بىلەن مەشغۇل بولۇپ جەرىمانە قايتۇرۇش ئۈچۈن پۇل توپلاۋىتىپتۇ..
مەنبە:ۋەتەن تور خاتىرسى