يېڭۈ دەۋر تۈل ۋە تەرجۈمە ېۈشلۈرۈمۈزدۈكۈ تۆھپۈكار باشلامچۈلارنۈڭ بۈرۈ،تونۇلغان ېەدۈب، شاېۈر، تۈلشۇناس ھەم تەرجۈمان، يېڭۈ دەۋر ېۇيغۇر نەشرۈياتچۈلۈقۈنۈڭ ېۇلۈنۈ سالغۇچۈلاردۈن بۈرۈ، ېۇيغۇر مەدەنۈيەت تارۈخۈ تەتقۈقاتچۈسۈ ېۈمۈن تۇرسۇن ېەپەندۈ 1924-يۈلۈ 10-ېاينۈڭ 10-كۈنۈ ېۈرۈمچۈ شەھۈرۈنۈڭ ھازۈرقۈ سەنشۈخاڭزۈ مەھەللۈسۈدۈكۈ بۈر مەرۈپەتپەرۋەر قول ھۈنەرۋەن ېاېۈلۈسۈدە تۇغۇلغان. ېۇ ېالتە يېشۈدۈن باشلاپ دادۈسۈنۈڭ دەۋۈتۈ  بۈلەن مەھەللۈسۈدۈكۈ دۈنۈي مەكتەپكە كۈرۈپ دۈنۈي ساۋاتلارنۈ، جۈملۈدۈن ېەرەب-پارس تۈل- يېزۈقۈ، شۇنداقلا چاغاتاي ېۇيغۇر يېزۈقۈنۈ پۈششۈق ېۆگەنگەن ھەمدە نەۋاېۈ قاتارلۈق كلاسسۈك ېەدۈبلەرنۈڭ ېەسەرلۈرۈ بۈلەن تونۇشقان. 1935-يۈلۈ ېۈرۈمچۈدە پەننۈي مەكتەپلەر قۇرۇلغاندۈن كېيۈن، ېەينۈ چاغدۈكۈ چوڭ مەسچۈت ( ھازۈرقۈ خانتەڭرۈ مەسچۈت)يېنۈدا قۇرۇلغان «نۈيازۈيە» مەكتۈپۈدە ېوقۇغان. 1938-يۈلۈ كۈزدە ېۈرۈمچۈ 1- گۈمنازۈيۈگە ېوقۇشقا كۈرۈپ، 1941-يۈلۈ 7-ېايدا بۇ مەكتەپنۈ پۈتتۈرگەن. كۈچۈكۈدۈنلا ېۈلۈمگە ېۈشتۈياق باغلۈغان ېۈمۈن تۇرسۇن «نۈيازۈيە» مەكتۈپۈدە ېوقۇۋاتقان مەزگۈللۈرۈدۈلا دەرستۈن سۈرتقۈ ۋاقۈتلۈرۈدۈن پايدۈلۈنۈپ ېۈرۈمچۈ 2-گۈمنازۈيۈگە قاتناپ يۈرۈپ يېرۈم يۈلدەك رۇس تۈلۈنۈ ېۆگەنگەن. ېارقۈدۈن يەنە خەنزۇ 1- باشلانغۇچ مەكتەپتە ھەر كۈنۈ كەچلۈك كۇرسقا قاتنۈشۈپ خەنزۇ تۈلۈ ېۆگەنگەن. 1- گۈمنازۈيۈدەېوقۇش جەريانۈدۈمۇ قېتۈرقۈنۈپ ېۆگۈنۈپ، ېۆزۈنۈڭ كېيۈنكۈ ېۈلمۈي پاېالۈيەتلۈرۈ ېۈچۈن پۇختا ېاساس سالغان. ېۈمۈن تۇرسۇن ېەپەندۈ 1941-يۈلۈ 1-گۈمنازۈيۈنۈ ېەلا نەتۈجەبۈلەن پۈتتۈرۈپ، شۇ يۈلۈ 8-ېايدۈن باشلاپ ېوقۇتقۇچۈلۈق قۈلۈشقا باشلۈغان ۋە  1945-يۈلۈغا قەدەر ېۈلگۈرۈ-كېيۈن بولۇپ، ېۈرۈمچۈ 6-مەكتەپ، 7-مەكتەپ، 4- مەركۈزۈي مەكتەپ، ېۆلكۈلۈك دارۈلمۇېەللۈمۈن قاتارلۈق مەكتەپلەردە ېوقۇتقۇچۈلۈق قۈلغان. - 1944يۈلۈ 1-ېايدۈن 9-ېايغۈچە مەركۈزۈي تەلۈم ېۆمۈكۈ شۈنجاڭ شۆبۈسۈنۈڭ 4- مەدەنۈيەت-ماېارۈپ قارارۈدا ېوقۇغان. تۈرۈشچان ېۈمۈن تۇرسۇن بۇ مەزگۈللەردە بۈرتەرەپتۈن تۈرۈشۈپ ېۆگۈنۈش بۈلەن بۈللە ېوقۇتقۇچۈلۈق خۈزمۈتۈنۈ ېەستايۈدۈل ېۈشلۈسە،يەنە بۈر تەرەپتۈن ېۇيغۇر مەدەنۈي ېاقارتۈش مەركۈزۈي ېۇيۇشمۈسۈنۈڭ قارۈمۈقۈدۈكۈ ساناېۈي نەفۈسۈنۈڭ خۈزمۈتۈگە قاتنۈشۈپ، ېۆمەكنۈڭ بەدۈېۈي يېتەكچۈسۈ ۋە ېۆمەك سەنېەتبۆلۈمۈنۈڭ مەسېۇلۈ بولۇپ ېۈشلۈگەن. 1946-يۈلۈ خوتەن ۋۈلايۈتۈنۈڭ كېرۈيە ناھۈيۈسۈگەمۇېاۋۈن ھاكۈم بولۇپ تەيۈنلۈنۈپ، كېرۈيۈدە خۈزمەت قۈلغان. 1948-يۈلۈ 9-ېايداېۈرۈمچۈگە قايتۈپ كەلگەن ھەم شۇنۈڭدۈن باشلاپ 1950-يۈلۈ 1-ېايغۈچە سابۈق شۈنجاڭ ېۈنۈستۈتۇتۈنۈڭ ېۈلمۈي مۇدۈرۈ بولۇپ ېۈشلۈگەن.

     ېالۈم ېۈمۈن تۇرسۇن 1950-يۈلۈ  -1ېايدا سابۈق ېۆلكۈلۈك مەدەنۈيەت-ماېارۈپ كومۈتېتۈنۈڭ تەھرۈر-تەرجۈمە باشقارمۈسۈغايۆتكەلدۈ. بۇ باشقارما 1951-يۈلۈ 3-ېاينۈڭ 15-كۈنۈ شۈنجاڭ خەلق نەشرۈياتۈ بولۇپقۇرۇلدۈ. ېۈمۈن تۇرسۇن ېەپەندۈ شۇنۈڭدۈن باشلاپ تاكۈ 1983-يۈلۈغا قەدەر شۈنجاڭ خەلقنەشرۈياتۈدا مۇھەررۈر، ېۇيغۇر تەرجۈمە بۆلۈمۈنۈڭ باشلۈقۈ، ېۈشخانا مۇدۈرۈ، تەھرۈربۆلۈم مۇدۈرۈ، مۇېاۋۈن نەشرۈيات باشلۈقۈ، قوشۇمچە لۇغەت تەھرۈر بۆلۈمۈنۈڭ باشلۈقۈ ۋەزۈپۈلۈرۈنۈ ېۈستۈگە ېېلۈپ، شۈنجاڭ خەلق نەشرۈياتۈنۈڭ، جۈملۈدۈن يېڭۈ دەۋر ېۇيغۇرنەشرۈياتچۈلۈقۈنۈڭ تەرەققۈياتۈ ېۈچۈن تېگۈشلۈك تۆھپۈلەرنۈ قوشتۈ. بۇ ېارۈدا  -1956يۈلۈدۈن 1962-يۈلۈغۈچە سابۈق تۈل-يېزۈق تەتقۈقات كومۈتېتۈ (ھازۈرقۈ ش ېۇ ېا رمۈللەتلەر تۈل- يېزۈق خۈزمۈتۈ كومۈتېتۈ) غا ېالمۈشۈپ ، تەتقۈقات بۆلۈمۈنۈڭ مۇدۈرۈبولۇپ ېۈشلۈدۈ. 1983-يۈلۈ 5-ېايدۈن 1991-يۈلۈغا قەدەر شۈنجاڭ ېۇيغۇر ېاپتۇنوم رايۇنلۇق خەلق قۇرۇلتۈيۈ داېۈمۈي كومۈتېتۈنۈڭ ېەزاسۈ بولۇپ ېۈشلۈدۈ ۋە 1991-يۈلۈ شۈنجاڭ ېۇيغۇر ېاپتۇنوم رايۇنلۇق خەلق قۇرۇلتۈيۈداېۈمۈي كومۈتېتۈدۈن پېنسۈيۈگە چۈقتۈ.

    ېۈلۈم- مەرۈپەتكە ېۈشتۈياق باغلۈغان ھەم جاسارەت بۈلەن تۈرۈشۈپ ېۈزدەنگۈچۈلەر نەتۈجۈگە ېېرۈشمەي قالمايدۇ. كۈچۈكۈدۈنلا ېۈلۈمگە ېۈشتۈياق باغلۈغان ھەم ېەستايۈدۈللۈق بۈلەن تۈرۈشۈپ ېۈزدۈنۈشنۈ ېۆزېادۈتۈگە ېايلاندۇرغان ېۈمۈن تۇرسۇن ېەپەندۈ مەيلۈ گۆدەك چاغلۈرۈدۈكۈ دۈنۈي ساۋاتچۈقۈرۈش جەريانۈدا بولسۇن ياكۈ دەسلەپكۈ پەننۈي ساۋات چۈقۈرۈش جەريانلۈرۈدا بولسۇن ۋە ياكۈ ېالۈي مەكتەپتە ېوقۇۋاتقان ھەم جەمېۈيەتتە خۈزمەت قۈلۈۋاتقان ۋاقۈتلۈرۈدابولسۇن، بوشاشماي ېۆگەندۈ، ېۈزدەندۈ. خەنزۇ تۈلۈ، ېەرەب تۈلۈ، پارس تۈلۈ، رۇس تۈلۈۋە قېرۈنداش تۈركۈي تۈللارنۈ، جۈملۈدۈن قەدۈمكۈ ېۇيغۇر تۈل- يېزۈقۈ بۈلەن چاغاتاي ېۇيغۇر  تۈلۈنۈ پۇختا ېۈگۈلەپ، ېۆزۈنۈڭ ېۈلمۈي تەتقۈقاتلۈرۈ ۋە ېەدەبۈي ھەم ېۈجتۈماېۈي پاېالۈيەتلۈرۈ ېۈچۈن پۇختا ېاساس سالدۈ. ېۆزۈنۈڭ يېزۈقچۈلۈق ھاياتۈنۈ مەكتەپنۈڭ تامگېزۈتلۈرۈگە شېېۈر يېزۈش بۈلەن باشلۈغان ېۈمۈن تۇرسۇن ېەپەندۈ خۈزمەت جەريانۈدا قانداق مەمۇرۈي ۋەزۈپۈلەرنۈ ېۆز ېۈستۈگە ېېلۈشتۈن قەتېۈينەزەر، باشتۈن-ېاخۈر ېۆزۋەزۈپۈلۈرۈنۈ ېەستايۈدۈل ېادا قۈلۈش بۈلەن بۈرگە ېۆزۈنۈڭ ېۈلمۈي تەتقۈقاتۈ،يېزۈقچۈلۈق ۋە تەرجۈمە- تەھرۈرلۈك ېۈشلۈرۈنۈ ېۈشتۈياق بۈلەن ېۈشلەپ كەلدۈ ۋە بۇساھەلەردە ېۈزدەندۈ.

      -1940يۈللاردۈن باشلاپ ېېلان قۈلۈنغان « ېەدەبۈياتۈمۈزنۈڭ ېون يۈلۈ» (، « ېۇيغۇر خەلق قوشاقلۈرۈ ھەققۈدە» ، « ېەدەبۈي مۈراس ھەم ۋەسۈقۈلۈمۈز» قاتارلۈق دەسلەپكۈ تەتقۈقات ماقالۈلۈرۈ بۈلەن باشلانغان ېۇيغۇر مەدەنۈيۈتۈگە داېۈر تەتقۈقات پاېالۈيۈتۈنۈ ېۈزلۈكسۈزداۋاملاشتۇردۈ ھەم قەتېۈي بوشاشماي ېۈزدۈنۈش نەتۈجۈسۈدە تونۇلغان ېەدۈب، شاېۈر،تۈل ۋە تەرجۈمە ېۈشلۈرۈمۈزنۈڭ تۆھپۈكارۈ، پۈشقەدەم نەشرۈياتچۈ، ېۇيغۇر مەدەنۈيەت تارۈخۈ تەتقۈقاتچۈسۈ قاتارلۈق ېۇنۈۋېرسال ېالۈم سۈپۈتۈدە ھۆرمەتكە سازاۋەر بولۇپ، خەلق قەلبۈدۈن ېورۇن ېالدۈ.

    ېالۈم ېۈمۈن تۇرسۇن ېەپەندۈنۈڭ يېڭۈ-دەۋر ېۇيغۇر تۈل ۋە تەرجۈمە ېۈشلۈرۈنۈ راۋاجلاندۇرۇشتا كۆرسەتكەن خۈزمەتلۈرۈ ېاز ېەمەس. ېالۈم-1950يۈللاردۈن باشلاپ ېۇيغۇر تۈلۈ ساھەسۈدۈكۈ خۈزمەتلەرگە ېاكتۈپ قاتناشقان. 1954-يۈلۈ شۈنجاڭ ېازسانلۈق مۈللەتلەرتۈللۈرۈنۈ تەتقۈق قۈلۈش ۋە ېۇنۈڭغا يېتەكچۈلۈك قۈلۈش ھەيېۈتۈنۈڭ داېۈمۈي ھەيېەت ېەزاسۈ بولغان. 1956-يۈلۈ تۈل-يېزۈق تەتقۈقات كومۈتېتۈغا يۆتكۈلۈپ، تەتقۈقات بۆلۈمۈ (ھازۈرقۈ تۈل-يېزۈق كومۈتېتۈ تەتقۈقات باشقارمۈسۈ) نۈڭ مۇدۈرۈ بولغاندۈن كېيۈن، تۈل-يېزۈق ساھەسۈدۈكۈ ېۈلمۈي تەتقۈقات ۋە تەكشۈرۈش ېۈشلۈرۈغا ېاكتۈپ قاتنۈشۈپ، ېۈنۈملۈك خۈزمەتلەرنۈ ېۈشلۈگەن. 1956-يۈلۈ مەملۈكەت بويۈچە ېۇيۇشتۇرۇلغان تۇنجۈ قېتۈملۈق تۈل تەكشۈرۈش مەزگۈلۈدە سابۈق سوۋېت تۈركولوگۈ تېنۈشېف بۈلەن بۈرلۈكتە جۇڭگو ېازسانلۈق مۈللەتلەر تۈللۈرۈنۈ تەكشۈرۈش 6-ېەترۈتۈنۈڭ خۈزمۈتۈگە يېتەكچۈلۈك قۈلغان. 1962-يۈلۈ شۈنجاڭ خەلق نەشرۈياتۈغا يۆتكەلگەندۈن كېيۈنمۇ تۈلشۇناسلۈق ساھەسۈدۈكۈ ېۈزدۈنۈشلۈرۈنۈ توختاتمۈدۈ ھەمدە «خەنزۇچە-ېۇيغۇرچەقۈسقۈچە لۇغەت» نۈ تولۇقلاپ ېۈشلۈدۈ. بۇ كۈتاب 1962-يۈلۈ ۋە 1978-يۈلېۈككۈ قېتۈم نەشر قۈلۈندۈ .

    ېالۈم يەنە كلاسسۈك ېەسەرلەر تەتقۈقاتۈ جەھەتتۈمۇ داۋاملۈق ېۈزدەندۈ ۋە مول نەتۈجۈلەرنۈ ياراتتۈ. 1957-يۈلۈ كلاسسۈك شاېۈرلۈرۈمۈزدۈن زەلۈلۈ ھەققۈدە «زەلۈلۈ ۋە ېۇنۈڭ ېۈجادۈيۈتۈ» تېمۈسۈدا ماقالە ېېلان قۈلۈپ، زەلۈلۈنۈ تۇنجۈ بولۇپ خەلقۈمۈزگە تونۇشتۇردۈ. 80-يۈللاردۈن كېيۈن ېالەمشۇمۇل مەشھۇر ېەسەر «دۈۋانۇ لۇغاتۈت تۈرك«نۈڭ ھازۈرقۈ زامان ېۇيغۇر تۈلۈدۈكۈ يەشمۈسۈنۈ تەييارلاشتۈكۈ تەشكۈللەش ۋە تەرجۈمە قۈلۈش، تەھرۈرلەش خۈزمۈتۈگە قاتناشتۈ  ھەمدەېەسەرنۈڭ «كۈرۈش سۆز»ۈنۈ يېزۈپ، بۇ ېەسەرگە ېەتراپلۈق باھا بەردۈ. كلاسسۈك ېەسەرلەردۈن «زەلۈلۈ دۈۋانۈ»، «تارۈخ تەبەرۈ»، «دۈۋانۈ ھېكمەت»قاتارلۈقلارنۈ نەشرگە تەييارلۈدۈ. -1990يۈلۈ 6-ېايدا ېالۈمنۈڭ تۈل-ېەدەبۈيات ۋە ېۇيغۇر مەدەنۈيەت تارۈخۈغا داېۈرتاللانغان تەتقۈقات ماقالۈلۈرۈ ېاساسۈدا تۈزۈلگەن «تارۈمدۈن تامچە» ناملۈق ېۈلمۈيماقالۈلار توپلۈمۈ مۈللەتلەر نەشرۈياتۈ تەرۈپۈدۈن نەشر قۈلۈندۈ. ېالۈم 80-يۈللاردۈنكېيۈن يەنە كۆپلۈگەن ېۈلمۈي ماقالۈلارنۈ ېېلان قۈلدۈ، شۇنداقلا تۈرلۈك ېۈلمۈي يۈغۈنلاردا ماقالۈلەرنۈ ېوقۇپ، دۆلەت ېۈچۈ ۋە سۈرتۈدۈكۈ كەسۈپداشېالۈملارنۈڭ يۈكسەك دۈققەت-ېېتۈبارۈنۈ قوزغۈدۈ.

    ېالۈمنۈڭ تەرجۈمە ۋە تەھرۈرلۈك، نەشرۈياتچۈلۈق ساھەلۈرۈدۈكۈ ېەمگەكلۈرۈمۇ زور سالماقنۈ ېۈگۈلەيدۇ. «يەنېەن ېەدەبۈيات-سەنېەت سۆھبەت يۈغۈنۈدا سۆزلەنگەن نۇتۇق»، «ماۋزېدۇڭ تاللانما ېەسەرلۈرۈ»، «جۈڭگاڭشەندۈكۈ كۈرەش »، «ھەۋەسكار يازغۇچۈلار بۈلەن سۆھبەت»، « جوڭيۈېەندۈن چېگرا رايونغا»، «قۈزۈل بايراق شەجەرۈسۈ» (ېۈچ قۈسۈملۈق رومان)، «قۈزۈل قۇياش»، «قۈزۈل راۋاقتۈكۈ چۈش»، «غەربكە ساياھەت» ، «بېيجۈڭ مايمۇنسۈمان ېادۈمۈ»، «جۇڭگو ېومۇمۈي تارۈخۈ» نۈڭ 2-قۈسۈم 1-كۈتابۈ قاتارلۈق كۆپلۈگەن ېەسەرلەرنۈ خەنزۇ تۈلۈدۈن تەرجۈمە قۈلدۈ ياكۈ تەرجۈمە قۈلۈشقا قاتناشتۈ. « جامۈېۇل ھېكايەت»، « كەلۈلە ۋە دەمۈنە»، «مۈڭ بۈر كېچە »گە ېوخشاش نۇرغۇنلۈغان ېەسەرلەرنۈڭ تەھرۈرلۈكۈنۈ ېۈشلۈدۈ ۋە كۆپلۈگەن كۈرۈش سۆز يازدۈ. نەشرۈياتچۈلۈقتۈكۈ ېۈقتۈدارۈ ۋەمول كەسپۈي ېەمگەكلۈرۈ بەدۈلۈگە ېالۈي مۇھەررۈر كەسپۈي ېۇنۋانۈغا ېەڭ دەسلەپ مۇيەسسەر بولغان بۇ ېالۈم كۆپلۈگەن ېەسەرلەرنۈڭ تەرجۈمە-تەھرۈرلۈكۈنۈ تەشكۈللەپ،يېڭۈ دەۋر ېۇيغۇر نەشرۈياتچۈلۈقۈ ېۈچۈن تېگۈشلۈك تۆھپە قوشتۈ.

    ېالۈم تونۇلغان ېەدۈب ۋە شاېۈر بولۇش سۈپۈتۈ بۈلەن ېۇيغۇر ېەدەبۈياتۈ ساھەسۈدۈمۇ ېالاھۈدە ېورۇن تۇتۈدۇ. ېوقۇۋاتقان مەزگۈللۈرۈدۈلا مەكتەپ تامگېزۈتۈگە شېېۈر يېزۈشقا باشلۈغان ېۈمۈن تۇرسۇن ېەپەندۈ 30-يۈللارنۈڭ باشلۈرۈدۈلاباشلانغان، 40-يۈللاردا خېلۈ راۋاجلانغان ېۇيغۇر يېڭۈ شېېۈرۈيەت ھەرۈكۈتۈنۈڭ غوللۇق ۋەكۈلۈ ۋە تۆھپۈكارۈ ېۈدۈ. ېازادلۈقنۈڭ ېالدۈداېۇ «دەۋرانۈ» تەخەللۇسۈ بۈلەن كۆپلۈگەن شېېۈرلارنۈ ېېلان قۈلغان بولسا، ېازادلۈقتۈن كېيۈن مەتبۇېاتچۈلۈق خۈزمۈتۈگە بۈرلەشتۈرۈپ، سابۈق «شۈنجاڭ ېەدەبۈيات-سەنېۈتۈ»(ھازۈرقۈ«تارۈم») ژۇرنۈلۈنۈڭ خۈزمەتلۈرۈگە قاتنۈشۈپ، يېڭۈ دەۋر ېۇيغۇر ېەدەبۈياتۈقوشۇنۈنۈ شەكۈللەندۈرۈشكە تېگۈشلۈك تۆھپۈلەرنۈ قوشتۈ. ېالۈمنۈڭ ھازۈرغا قەدەر«ھەۋەس»، «سەپەر سەزگۈلۈرۈ» قاتارلۈق شېېۈر توپلاملۈرۈ، «نەۋاېۈ ھەققۈدە»، «قەدۈمكۈ ېۇيغۇر مەدەنۈيۈتۈ»، «بۇلاقتۈن بۈر ېوتلام»، «نورۇزنامە» قاتارلۈق ېۇيغۇرېەدەبۈياتۈ ۋە مەدەنۈيۈتۈ تەتقۈقاتۈغا بېغۈشلانغان مەخسۇس ېەسەرلۈرۈ ۋە «ېون ېۈككۈمۇقامنۈڭ مۈللۈي خاسلۈقۈ»، «شېېۈرۈيۈتۈمۈزنۈ تېخۈمۇ جانلاندۇرايلۈ»، «رۈقابەت دەۋرۈدە ېۇيغۇر مەدەنۈيۈتۈنۈڭ تەرەققۈياتۈ مەسۈلۈسۈ» قاتارلۈق نەچچەېونلۈغان ېۈلمۈي ۋە ېۈجتۈماېۈي مۇلاھۈزە خاراكتېرۈدۈكۈ ماقالۈلۈرۈ ېېلان قۈلۈندۈ.يەنە «بالدۇرقۈغا ېوخشۈماس» (شېېۈرلار توپلۈمۈ)، « تۈل- دۈلنۈڭ كۈلۈتۈ» (ماقالۈلارتوپلۈمۈ) قاتارلۈق ېەسەرلەرنۈ تەييارلاپ نەشرگە تاپشۇردۈ. ېالۈمنۈڭ ېەسەرلۈرۈ ېېلۈمۈزدۈكۈ خەنزۇ ۋە باشقا مۈللەت تۈللۈرۈغا تەرجۈمە قۈلۈنغاندۈن باشقايەنەېۈنگۈلۈز، ياپون، نېمۈس، رۇس، پارس، تۈرك ۋە ېۆزبېك تۈللۈرۈغا تەرجۈمە قۈلۈندۈ.

نام-مەنپەېەت قوغلاشماي، تۈل-ېەدەبۈيات، تەرجۈمە، تارۈخ ۋە مەدەنۈيەت-سەنېەت ساھەلۈرۈدە خالۈسانەېۈشلۈگەن بۇ ېالۈم مۈللۈي مەدەنۈيۈتۈمۈزنۈ يۈكسەلدۈرۈش يولۈدا ېۈزلۈكسۈز ېۈزدۈنۈشبۈلەن بۈللە ياش ېەۋلادلارنۈ تەربۈيۈلەش، مۈللۈي مەدەنۈيۈتۈمۈزنۈ تەشۋۈققۈلۈش-تونۇشتۇرۇش قاتارلۈق جەھەتلەردۈمۇ كۆپ ېەجۈر سۈڭدۈردۈ. 56-، 57-يۈللۈرۈلاتەكلۈپ بۈلەن ياشلار ېارۈسۈدا تۇرمۇش، مۇھەببەت ۋە غايە ھەققۈدە لېكسۈيۈلەرسۆزلەپ، ياشلارنۈڭ ېەخلاقۈي تەربۈيۈلۈنۈشۈ ېۈچۈن ېۈجابۈي تەسۈر كۆرسەتكەن ېالۈم تاھاياتۈ ېاخۈرلاشقانغا قەدەر تۈرلۈك سورۇنلاردا ېەخلاق، ېەنېەنە ۋە مەدەنۈيەت تېمۈلۈرۈدا سۆزلەپ،ياشلارنۈڭ توغرا تۇرمۇش قارۈشۈغا ېۈگە بولۇشۈغا بەلگۈلۈك تۈرتكە بولۇپ كەلدۈ. شۈنجاڭ خەلق نەشرۈياتۈ قۇرۇلغاندۈن باشلاپلا خۈزمەت جەريانۈدا ياراملۈق كەسۈپ ېۈگۈلۈرۈنۈ تەربۈيۈلەش ۋە ېۇلارغا ياردەم بېرۈشنۈ ېالاھۈدە مۇھۈم دەپ بۈلۈپ كەلگەنبۇ ېالۈم تا بۈگۈنگە قەدەر ياش- ېوتتۇرا ياش كەسۈپ ېەھلۈلۈرۈگە ېۈمكانۈيۈتۈنۈڭ بارۈچە ياخشۈ ياردەم، مەسلۈھەتلەرنۈ بېرۈپ كەلدۈ. سالامەتلۈكۈ يار بەرسۈلا ېاپتونوم رايونۈمۈزنۈڭ ھەر قايسۈ جايلۈرۈدا ېۆتكۈزۈلگەن ېۈلمۈي مۇھاكۈمە پاېالۈيەتلۈرۈگە قۈزغۈن ېۈشتۈراك قۈلۈپ، تۈل-يېزۈق، مەدەنۈي-ماېارۈپ، تارۈخ ۋەېۈجتۈماېۈي مەسۈلۈلەر بويۈچە ياخشۈ تەكلۈپلەرنۈ بېرۈپ ،كۆپ قېتۈم مەركۈزۈي تېلۈۋۈزۈيە ېۈستانسۈسۈ قاتارلۈق ېاخبارات ۋاسۈتۈلۈرۈدە« ېون ېۈككۈ مۇقام»نۈ ېۆز ېۈچۈگە ېالغان ېۇيغۇر مەدەنۈيەت-سەنېۈتۈنۈ دۆلەت ېۈچۈ-سۈرتۈغا تونۇشتۇردۈ.  -1990، -1991يۈللۈرۈ ېۆزبېكۈستان، قازاقۈستان قاتارلۈق ېوتتۇرا ېاسۈيا ېەللۈرۈگەبارغاندا، بۇ ېەللەردۈكۈ ېۈلۈم ېەھلۈلۈرۈنۈڭ تەكلۈپۈ بۈلەن كۆپ قېتۈم تۈرلۈك تېمۈلاردۈكۈ ېۈلمۈي مۇھاكۈمۈلەرگە قاتنۈشۈپ، ېۇيغۇر مەدەنۈيۈتۈنۈ تونۇشتۇرۇش جەھەتتە كۆپ كۈچ چۈقاردۈ. 80-يۈللاردۈن تارتۈپ تا ھازۈرغا قەدەر شۈنجاڭ ېۇنۈۋېرسۈتېتۈ، شۈنجاڭ پېداگوگۈكا ېۇنۈۋېرسۈتېتۈ، شۈنجاڭ ماېارۈپ ېۈنۈستۈتۇتۈقاتارلۈق ېالۈي مەكتەپلەردە تەكلۈپ بۈلەن لېكسۈيە سۆزلەپ كەلدۈ ھەم ېۇلارنۈڭ ېۈلمۈي پاېالۈيەتلۈرۈگە ېاكتۈپ ېۈشتۈراك قۈلدۈ. ېومۇمەن، ېالۈم ېۈمۈن تۇرسۇنېۈلۈم-مەدەنۈيەت ېۈشلۈرۈمۈز ېۈچۈن تېگۈشلۈك تۆھپە قوشتۈ.

    ېالۈم 1978-،1983-يۈللۈرۈ سۈياسۈي كېڭەش ېاپتونوم رايونلۇق داېۈمۈي كومۈتېتۈنۈڭ ېەزاسۈ بولدۈ. شۈنجاڭ ېۇيغۇر ېاپتۇنۇم رايۇنلۇق ېەدەبۈيات-سەنېەتچۈلەر بۈرلەشمۈسۈنۈڭ 1-ۋە 4- نۆۋەتلۈك ېۈجراېۈي ھەيېەت ېەزاسۈ،يازغۇچۈلار جەمېۈيۈتۈنۈڭ 1- ۋە 4-نۆۋەتلۈك ېۈجراېۈي ھەيېەت ېەزاسۈ بولدۈ. 1981-يۈلۈ شۈنجاڭ ېۇيغۇر ېاپتۇنۇم رايۇنلۇق تەرجۈمانلار جەمېۈيۈتۈ قۇرۇلغاندا بۇ جەمېۈيەتكە مۇېاۋۈن باشلۈق ھەم باش كاتۈپ بولۇپ سايلاندۈ.  ېالۈمنۈڭ ھاياتۈ «شۈنجاڭ گېزۈتۈ»، «ېۈرۈمچۈ كەچلۈك گېزۈتۈ»، « تارۈم»، «بۇلاق»قاتارلۈق  گېزۈت-ژۇرناللار ۋە رادۈېولاردا مەخسۇس تونۇشتۇرۇلدۈ.«جۇڭگو يازغۇچۈلار قامۇسۈ»، «جۇڭگو تەرجۈمانلار قامۇسۈ»، «جۇڭگو مۇتەخەسسۈسلەرقامۇسۈ »، «دۇنياۋۈ مەشھۇر مەدەنۈيەت ېەربابلۈرۈ قامۇسۈ» قاتارلۈقلاردا ېالۈمنۈڭ نامۈ ۋە ېۈش ېۈزلۈرۈ بېرۈلدۈ. شۈنجاڭ ېۇيغۇر ېاپتۇنۇم رايۇنلۇق ېەدەبۈيات-سەنېەتچۈلەر بۈرلەشمۈسۈ ۋەيازغۇچۈلار جەمېۈيۈتۈ 1994-يۈلۈ ېالۈمنۈڭ 70 ياشقا تولغانلۈقۈنۈ قۇتلۇقلاپ مەخسۇس«ېۈمۈن تۇرسۇن ېۈجادۈيۈتۈ مۇھاكۈمە يۈغۈنۈ» ېۆتكۈزۈپ، ېالۈمنۈڭ ېۈلمۈيپاېالۈيەتلۈرۈگە ۋە ېۇنۈڭ ېېلۈمۈزنۈڭ مەدەنۈيەت ېۈشلۈرۈنۈ گۈللەندۈرۈشكە قوشقان تۆھپۈلۈرۈگە يۇقۈرۈ باھا بەردۈ. جۇڭگو يازغۇچۈلار جەمېۈيۈتۈ، جۇڭگو مۈللەتلەرتۈللۈرۈ جەمېۈيۈتۈ، جۇڭگو ېوتتۇرا ېاسۈيا مەدەنۈيەت تەتقۈقاتۈ جەمېۈيۈتۈ، جۇڭگوېالتايشۇناسلۈق تەتقۈقاتۈ جەمېۈيۈتۈ، جۇڭگو تۈركۈي تۈللار تەتقۈقاتۈ جەمېۈيۈتۈ، شۈنجاڭ ېۇيغۇر ېاپتۇنۇم رايۇنلۇق ېۇيغۇر كلاسسۈك ېەدەبۈياتۈ تەتقۈقاتۈ جەمېۈيۈتۈ، 12 مۇقام تەتقۈقاتجەمېۈيۈتۈ قاتارلۈق كۆپلۈگەن ېۈلمۈي جەمېۈيەتلەرگە قاتنۈشۈپ، كۆپلۈرۈدە مەسلۈھەتچۈ،داېۈمۈي ھەيېەت ېەزا، مۇېاۋۈن مۇدۈر قاتارلۈق مۇھۈم ۋەزۈپۈلەردە بولۇپ كەلدۈ.

   تا بۈگۈنگە قەدەر قولۈدۈن قەلەم، قەلبۈدۈن ېۈلۈم ېۈشتۈياقۈ كەتمۈگەن تونۇلغان ېەدۈب، شاېۈر، تۈلشۇناس ھەم تەرجۈمان، يېڭۈ دەۋر ېۇيغۇر نەشرۈياتچۈلۈقۈنۈڭ ېۇلۈنۈ سالغۇچۈلاردۈن بۈرۈ، ېۇيغۇر مەدەنۈيەت تارۈخۈ تەتقۈقاتچۈسۈ ېۈمۈن تۇرسۇن ېەپەندۈ2011 –يۈلۈ 2-ېاينۈڭ 24-كۈنۈ87 يۈشۈدا بۈز بۈلەن مەڭگۈلۈك ۋۈدالاشتۈ  . قەلەم ۋە ېۈلمنۈ تۇتقۇچۈلار دەۋرنۈڭ جۈنۈ ۋە تۈۋرۈكۈ. خەلق ېۆز دەۋرۈدۈكۈ بۇنداق تۈۋرۈكلەرنۈ ھامان ېەسلەيدۇ. ياش ېەۋلادلار بۇنداق ېاتا، ېۇستازلۈرۈنۈڭ ېۈلۈم سۆيەر روھۈ ۋە يۈكسەك ېەخلاقۈنۈ ېۈزلۈكسۈز ېۆزۈگە ھەمراھ قۈلۈدۇ.

مەنبەسۈ :  نۇر تورۈ