ېۈسلامدا قانچە ھېيۈت بار ؟
ھازۈرقۈ زاماندا مۇسۇلمانلار ېۈچدۈمۇ ھېيۈت بايراملار كۆپۈيۈپ كەتتۈ ، ېەمگەكچۈلەر بايرۈمۈ ، يۈڭۈ يۈل بايرۈمۈ، تۇغۇلغان كۈن بايرۈمۈ دۈگەنگە ېوخشۈغان خۈلمۇ خۈل نامدۈكۈ بايراملارنۈ ېۆتكۈزۈدۈغانلارمۇ مۇسۇلمانلار ېۈچۈدە خېلۈ كوپ ساننۈ ېۈگۈلەشكە باشلۈدۈ
بۇلارنۈڭ ھەممۈسۈ مۇسۇلمانلارنۈڭ يەھۇدۈ ناسارالارغا ۋە مۇشرۈكلارغا ېەگۈشۈپ كۈتۈۋاتقانلۈقۈدۈن كۈلۈپ چۈقۋاتۈدۇ، بۇلار ېەزەلدۈن دۈندا بولغان ېەمەس،ېۈسلامدا پەقەت قۇربان ھېيۈت بۈلەن روزا ھېيتۈلا بار
ېەنەس رەزۈيەللاھۇ ېەنھۇ مۇنداق دەيدۇ: جاھۈلۈيەتتە بۈزنۈڭ يۈلدا ېوينايدۈغان ېۈككۈ كۈنۈمۈز ( ېېيدۈمۈز ) بار ېۈدۈ رەسۇلۈلاھ (س ېە ۋ ) مەدۈنۈگە كەلگەندۈن كۈيۈن << ېاللاھ سۈلەرنۈڭ بۇ ېۈككۈ كۈنۈڭلەرگە ېۇنۈڭدۈن ياخشۈراق ېۈككۈ كۈننۈ بايرام قۈلۈپ بەردۈ ، ېۇ بولسۈمۇ قۇربان ھېيۈت ۋە روزا ھېيۈتتۇر >>دۈدۈ بۇ ھەدۈسنۈ تۈرمۈزۈ، نەسەېۈ خاتۈرلۈگەن ،ېەلبانۈ سەھۈھ دۈگەن .
ېۈسلامدا قانچە بايرامنۈڭ بار ېۈكەنلۈكۈگە مۇشۇ ھەدۈس بۈلەن كۇپايۈلۈنۈمۈز چۈنكۈ ھەقۈقۈ مۇسۇلمان ېۈچۈن ېاللاھ ۋە ېاللاھنۈڭ رەسۇلۈنۈڭ سۆزۈدۈن ياخشۈراق دەلۈل كۇپايە يوق .
ېاتا ېانۈغا ياخشۈلۈق قۈلۈشنۈ بۈر نەچچە كۈنگە باغلاپ قويۇش كۈرەكمۇ ؟
ېاللاھ قۇرېان كەرۈمدە سۇرە نۈسا 36- ېايەت ، سۇرە ېۈسرا 23- ېايەتتە،ۋە رەسۇلۈلاھ (س ېە ۋ ) كوپلۈگەن ھەدۈسلەردە ېاتا ېانۈغا ياخشۈلۈق قۈلۈشنۈ ېالاھۈدە تەكۈتلۈگەن، قۇرېان ۋە ھەدۈس كۆرسەتكەن ېاتا –ېانۈغا ياخشۈلۈق قۈلۈش، ھەرگۈزمۇ بۈر نەچچە كۈنلۈك ياخشۈلۈق قۈلۈش ۋە ياكۈ مەلۇم بۈر كۈندە كۆڭلۈنۈ ېېلۈپ قالغان ۋاقۈتتا ېۇلارنۈ يوقلۈماسلۈق، خۇددۈ ھازۈرقۈ زاماندۈكۈ كۈشلۈۈللۈرمۈز قۈلۋاتقۈنۈدەك ېاتا – ېانۈللۈرنۈڭ بۈقۈش ېۈشلۈرۈ ېېغۈر كەلگەنلۈك ۋە ۋە ېۇلارغا ياخشۈ قارۈيالمۈغانلۈقلۈرنۈ باھانە قۈلۈشۈپ ساناتۇرۈيەلەرگە ېاپپۈرۈپ قويۇپ، ېۇلارنۈ ھاتتا ھەپتۈلەردە بۈرمۇ يوقلاپ بارماي، ېۇلارنۈڭ پەرزەنۈت ېۈشقۈدا ېورتەنگەن قەلۈبلۈرنۈ ېازاپلارغا تولدۇرۇپ، يۈل ېۈچۈدۈكۈ بۈر كۈنلا ېۇلارغا گۈللەرنۈ ۋا ياكۈ ېەرزۈمەس نەرسۈلەر بۈلەن ېۇلارنۈڭ نازۇك قەلۈبلۈرگە بۈر كۈنلۈكلا كۈرۈشنۈ ېەمەس، بەلكۈ ھەر ۋاقۈت ېۇلارغا ياخشۈلۈق قۈلۈشنۈ ېۇلارنۈ قەدۈرلەشنۈ، ھۆرمەتلەشنۈ ېانا قەلبۈدۈكۈ پەرزەنۈت ېوبرازۈنۈ مەڭگۈ ساقلاشنۈ، ېانۈلارنۈڭ ېەڭ قەدۈرلۈك ېۈنسانلار ېۈكەنلۈكنۈ مەڭگۈ ېۇنتۈماسلۈقنۈ تەشەببۇس قۈلۈدۇ،ېۈسلامدا ېاياللارنۈڭ ېورنۈ ھەر ۋاقۈت يۇقرۈ ېۇلار ھەر ۋاقۈت ھۆرمەتلۈك، ېۇلارنۈڭ جەمېۈيەتتۈكۈ ېورنۈ مەڭگۈ يۇقۇرۈ.
بۈر نەچچە كۈنلۈك قەدۈر قۈممۈتۈنۈ قۈلۈش ۋە مەلۇم بۈر كۈننۈ بۈگۈتۈپ ېاشۇ كۈندە ېۇلارغا ېالاھۈدە ھۇقۇق بېرۈش بولسا، بۇ ېەلۋەتتە بۈر ېالدامچۈلۈقدۈن ېۈبارەت، ېەجەبا پۇتۇن جەېۈيەتنۈڭ ېانۈللۈرۈ بولغان ېاياللار بۈر كۈنلا قەدۈرلۈنۈشۈ، بۈر كۈنلا جەمېۈيەتتۈكۈ ېورننۈڭ يۇقۇرلۇقنۈ جار سېلۈنۈشۈ بۈلەن كۇپايە قۈلامدۇ؟
ېۇنداق ېەمەس ېۇلار مەلۇم بۈر كۈندۈلا ېەمەس بەلكۈ مەڭگۈ قەدۈرلۈنۈشكە، ېەزۈزلۈنۈشكە تۈگۈشلۈك،
ېۈسلام ېاممۈباب خۇسۇسۈيەتكە ېۈگە بولغان ھەر قانداق ېۈجتۈماېۈي، سۈياسۈ ېەھۋاللاردا ېۆز رولۈنۈ جارۈ قۈلدۇرالايدۈغان ۋە ھەر قانداق ېەقۈل ېۈگۈسۈ تۈزلا قوبۇل قۈلالايدۈغان ۋە ھەر قانداق يۈز بەرگەن ۋە يۈز بۈرۈش ېۈھتۈمالۈ بولغان ېەھۋاللارغا ېاڭ ېادۈل ھۆكۈم چۈقۈرۈپ بولغان دۈندۇر ، ېۈسلام 1400 يۈل بۇرۇنلا ھازۈرقۈ يەھۇدۈ- ناسارالار ‹‹ېاياللار ھۇقۇق مەنپەېەتۈ›› دەپ جار سېلۈۋاتقان مەسۈللەر ېۈستۈدە ېالاھۈدە يەكۈن چۈقۈرۈپ بولغان. << يەكۈن>> ېۇلار بۈر كۈندۈلا ھۆرمەتلۈنۈش، تەبرۈكلۈنۈشكە ېەمەس مەڭگۈ تەبرۈكلۈنۈشكە تۈگۈشلۈك !
بۇنۈڭ دەلۈلۈ -سۇرە نۈسا 36- ېايەت ، سۇرە ېۈسرا 23- ېايەت ۋە رەسۇللاھنۈڭ ېانۈلارغا ياخشۈلۈق قۈلۈش توغرۈسۈدۈكۈ ھەدۈسلۈرۈدۇر.
بۈر يۇقاردا ېۈسلامدا پەقەت ‹ قۇربان ھېيۈت ، رۇزا ھېيۈت › تۈن ېۈبارەت ېۈككۈلا بايرامنۈڭ ېۈتراپ قۈلندۈغانلۈقۈنۈ ، ھەمدە ېاياللار ېۈچۈن مەلۇم بۈر بايرام قۈلۈشنۈڭ شەرۈت ېەمەس ېۈكەنلۈكۈنۈ ېۇلار ېۈچۈن ھەممۈلا كۈن ھۆرمەت كۈنۈ بايرام كۈنۈ ېۈكەنلۈكۈ ھەققۈدۈكۈ بايانلۈرۈمۈزنۈ سۆزلەپ ېۆتتۇق ېەمدۈ ېاياللار بايرۈمۈنۈڭ تارۈخۈ كۆرنۈشۈ ۋە ېۈسلام ېالۈملۈرنۈڭ بۇ ھەقتۈكۈ قاراشلۈرنۈ ېاڭلاپ باقايلۈ !
ېاياللار بايرۈمۈنۈڭ تارۈخۈ كۆرنۈشۈ
بەزۈ تارۈخچۈلار ېاياللار بايرۈمۈنۈڭ پەيدا بولشۈنۈ يۇنانلۈقلاردا نورۇز بايرۈمۈنۈ تەبرۈكلەش ھالاتلۈرۈدۈن پەيدا بولغان بولۇپ، بۇ بايرامنۈ ېۇلار ېايال ېۈلاھ ‹ رۈيا › نۈ ھۆرمەتلەش يۈزسۈدۈن پەيدا قۈلغان، دۈيۈشتۈ
ۋە قەدمۈ رۈمدا مۇشۇنۈڭغا ېوخشۈغا ېايال ېۈلاھلۈرۈغا ېۈبادەت قۈلۈش يۈزسۈدۈن بۈر پاېالۈيەتلەرنۈڭ ېۆكۈزۈلگەنلۈكۈنۈ ۋە بۇ بايرامنۈڭ تۈنجۈ پەيدا بولغان ۋاقتۈنۈڭ مۈلادۈيەدۈن بۇرۇنقۈ 250- يۈللۈرۈ پەيدا بولغانلۈقۈنۈ، ۋە بۇ بايرامنۈڭ رۇملۇقلاردا ؛ ھۈيلارۈيە؛ دەپ ېاتۈلۈدۈغانلۈقۈنۈ ھەمدە بۇ بايرامنۈ 15 مارۈتتۈن 18- مارۈتقۈچە ېۆتكۈزدۈغانلۈقۈنۈ دەلۈللەشكەن.
بۇ بايرامنۈڭ باشقا دولەتلەردە ېالاھۈدە ېۈمتۈياز بۈلەن بۈكۈتۈلۈشۈ ېوخشۈمۈغان ۋاقۈتلاردا بولغان، بۇ ھەقتە بۇ يەردە توختالمايمۈز.
يۇقارقۈ تارۈخدۈن چۈقۈپ تۇرۇپتۈكۈ بۇ ھەرگۈزمۇ ېانۈلارنۈ ھۆرمەتلەش ېەمەس بەلكۈ دۈنۈ بايرام سۇپۈتۈدە مەيدانغا كەلگەن.
داېۈملۈق پەتۈۋا كومۈتۈتۈنۈڭ بۇ ھەقتۈكۈ پەتۈۋاسۈ :
ېاياللار بايرۈمۈ نامۈ بۈلەن ۋە شۇنداقلا ھەر خۈل ناملار بۈلەن ېاتۋېلۈنغان بايراملارنۈڭ ھەممۈسۈ بۈدېەت بايراملار بولۇپ رەسۇللاھنۈڭ \<< كۈمكۈ دۈندا يوق بۈر ېەمەل بۈلەن ېەمەل قلۈسا ، ېۇ رەد قۈلۈنۈدۇ >> دۈگەن ھەدۈسۈ ۋە كۈيۈنكۈ زاماندا مۇسۇلمانلارنۈڭ يەھۇدۈ ناسارالارغا نەقەدەر ېەگۈشۈپ كۈتۈدۈغانلۈقۈ توغۇرلۇق بەرگەن بۈشارەتلۈرۈ بۇنۈڭغا كوپايۈدۇر.
ېۈبنۈ بازۈ رەھۈمەھۇللاھ ېۆزنۈڭ << ېانۈلارنۈ ھۆرمەتلەش ، ۋە ېاېۈللەرنۈ ھۆرمەتلەش>> ناملۈق ماقالۈسۈدە:
ېانۈلارنۈ ھۆرمەتلەش كۈنۈ قۈلۈپ ېالاھۈدە بۈكۈتۈشنۈڭ ھاجەت ېەمەس ېۈكەنلۈكۈنۈ ېۈسلامنۈڭ ھەر ۋاقۈت ېاياللارغا ېالاھۈدە ھۆرمەت بۈلەن ېورنۈنۈ كۆتۈرۈدۈغانلۈقۈ توغرۈسدۈكۈ قاراشلۈرنۈ ېوتتۇرغا قويۇپ بۇ ېۈشنۈڭ ېۈسلامدا ھۈچقانداق ېورنۈ يوق ېۈكەنلۈكۈنۈ بۇنۈڭ ېۇچۇقلا بۈدېەت ېۈكەنلۈكۈنۈ ېوتتۇرغا قويغان.
سالۈھ پەۋزان رەھۈمەھۇللاھ :
بۇ ېۈشنۈڭ يەھۇدۈ ناسارالارغا ېەگۈشۈپ كۈتۈش ېۈكەنلۈكۈنۈ ، ېۈسملامدا پەقەت ېۈككۈلا بايرامنۈڭ << قۇربان چېيۈت ۋە رامۈزان ھېيۈت >> نۈڭلا ېۈتراپ قۈلۈندۈغانلۈقۈنۈ ېاتالمۈش ېاياللار بايرۈمۈ ۋە شۇنۈڭغا ېوخشۈغان بارلۈق بايراملارنۈ بۈدېەت دەپ پەتۈۋا بەرگەن.
شەيۈخ مۇھەممەد سالۈھ ېوسەيمۈندۈن بۇ ھەقتە سورالغاندا :
ھەر خۈل ناملار بۈلەن ېاتۈۋۈلۈنغان بايراملارنۈڭ ھۈچ بۈرۈنۈڭ ېۈسلامدا ېورنۈنۈڭ يوق ېۈكەنلۈكۈ ، بۇ ېۈشنۈڭ ېۈلگۈرۈكۈ مۇسۇلمانلار ېۈچدە ھەم كۆرۈلمۈگەنلۈكۈنۈ ، ېۈسلامدۈكۈ ېۈككۈ بايرام ۋە ھەپتۈدۈكۈ بايرام كۈنۈ جۇمە دۈن باشقا مۇسۇلمانلار ېۈتۈقادۈدا ھۈچ قانداق بۈر بايرامنۈڭ مەۋجۇد ېەمەس ېۈكەنلۈكۈنۈ، ېاللاھنۈڭ << بۇگۈن سۈلەرنۈڭ دۈنۈڭلارنۈ تامام قۈلدۈم >>دۈگەن ېايەت بۈلەن ېۈسلامنۈڭ مۇكەممەل بولغانلۈقۈنۈ ېەمدۈ يەنە يۈڭۈ بايراملارنۈ ېۈجات قۈلۈشنۈڭ ھاجەت ېەمەس ېۈكەنلۈكلۈنۈ، بۇ بايرامنۈڭ قۇرېان ھەدۈسكە ېەسلا ېۇيغۇن كەلمەيدۈغانلۈقۈنۈ پەتۈۋا بەرگەن .
بەزۈ ېالۈملار مۇشۇ كۈندە بايرام تۈيغۇسۈ بۈلەن خۇشاللۈنۈپ، ھەر خۈل يۈغۈلۈشلارنۈ ېۆتكۈزۈدۈغان ېاياللارغا ېەرلۈرنۈڭ نەسۈھەت قۈلۈشنۈ تەلەپ قۈلغان چۈنكۈ رەسۇللاھ (س ې ۋ ) << قانداق بۈر كۈشۈ باشقا بۈر قەۋۈمگە ېوخشۈۋالسا، ېۇ كۈشۈ شۇلارنۈڭ جۈملۈسۈدۈن >> دۈگەن، باشقۈلارنۈ دوراش كۈيۈم كۈچەكتۈلە ېەمەس ېەقۈدە ، ۋە ھەر بايراملارنۈ دوراش بۈلەن ھەم شەكۈللۈنۈدۇ
(ېاللاھ ھەممۈدۈن ياخشۈ بۈلگۇچۈدۇر.)
