ئانا ئەخلاقى
1-بالىڭىزنى دىققەت- ئېتىۋار بىلەن تەربىيلەڭ. ياخشى پەزىلەت،گۈزەل ئەخلاق،ئەدەپ- ئەخلاقنى ئۈگۈتىپ، مىجەز، خۇلقىنى گۈزەللەشتۈرۈڭ. باشتىن- ئاخىر ئەقىل، ئىدراكلىق قىلىپ تەربىيلەڭ .
2-باللىرىڭىز يىغلىسا، شوخلۇق قىلسا ئاچچىقلانماڭ .كۈلۈپ،
ئوچۇق- چىراي ئەركىلىتىپ خۇشاللىق بىلەن تەربىيە بىرىڭ .
3-ئۇلارنى ئىسسىق سۇ بىلەن،پات- پات يۇيۇندۇرۇپ تۇرۇڭ.
قاتمۇ- قات نەرسىلەر بىلەن ئورىماڭ، بەدىننى قىسىپ تۇرىدى
غان تار كېيىملەرنى كېيگۈزمەڭ .
4-بالىلار ساپ ھاۋاغا ناھايىتى مۇھتاج. شۇڭا ئۇلار ياتىدىغان ئۆي ساپ بولىشى كېرەكلىكىنى ئېسىڭىزدىن چىقارماڭ .ئۈستىگە قىلىن، ئېغىر نەرسىلەرنى ياپماڭ .
5-ئالتە ئايغىچە سۈتتىن باشقا ئوزۇق بەرمەڭ،چىشى چىقىشتىن ئاۋال گۆش يىگۈزمەڭ،ھەرگىزمۇ تاماقنى ئۆزىڭىز چايناپ يىگۈزمەڭ
6-بالىنى ئىمىتىۋاتقان ۋاقىتلىرىڭىزدا سۈتىڭىزنىڭ بۇزۇلۇپ قالماسلىقى ئۈچۈن، پىياز، سامساققا ئوخشاش نەرسىلەرنى يىيىشتىن ساقلىنىڭ ،بولۇپمۇ ئىچىملىكلەردىن ھەزەر ئەيلەڭ .
-7 باللىرىڭىزنى ھەددىدىن زىيادە ئەركە ئۆستۈرمەڭ .ھەممە نەرسىنى ئۇلارنىڭ ئۆز ئىختىيارىغا قويىۋەتمەڭ .گەپ ياندۇرۇشقا ئۈگەتمەڭ ،ئۇلارنىڭ ئالدىدا ئۆزىڭىزنى تۇتۇشنى بىلىڭ .
8-بالىڭىزنىڭ باتۇر بولۇپ ئۆسۈشى ئۈچۈن ئۇلارنى قورقۇنچاق قىلىپ قويماڭ .جىن، بۆبۆ دەپ بالىڭىزنى قورقۇتماڭ .
دانالار ھېكمەتلىرى
-مۇنداق ئىككى كىشى ھەسرەت چىكىپ ئۆلىدۇ؛
بىرى-بار تۇرۇپ يەپ-ئىچمىگەن،يەنە بىرى-ئىلىم ئۈگۈنىپ ھېچقانداق ئىش قىلمىغان .
-يامان ئاقىۋەت بىلەن گۇم بولىدىغان پادىشاھدىن ،كىلىچەك
تىكى بەخىتلىك بولغان گاداي ياخشى .
-ئەقىللىق كىشى جىدەل بولغان يەردىن قاچىدۇ .ئەمما قەيەردە قەيەردە تېنىچلىق بولسا شۇ يەرگە لەنگەر تاشلايدۇ، چۈنكى ئاۋۋالقى جاي بىخەتەرلىكتىن يىراقتا، كىيىنكى جايدا ھوزۇر- ھالاۋەت ياندىلا .
-كىمىكى قول ئاستىدىكىلەرگە كەڭ قورساق بولمىسا، كۈچلۈكلەرنىڭ جەۋرى-زۇلمىغا ئۇچرايدۇ .
-ھەممە كىشىلەرنىڭ چىشى ئاچچىق- چۈچۈك نەرسىلەردىن قامىسا،قازىلارنىڭ چىشى تاتلىق نەرسىلەردىن قامايدۇ .
-كىمىكى دۇنيانىڭ تەربىيسى بىلەن توغرا يولدا ماڭمىسا، ئاخىرى ئازاپ- ئوقۇبەتكە قالىدۇ .
- ئۆز نەپسىنىلا ياخشى كۆرۈدىغان ئادەم قابىليەتلىك كىشى بولالمايدۇ، قابىليەتسىز ئادەم باشلىق بولالمايدۇ .
-كىمىكى بىلىم دەرىجەمنى كىشى بىلسۇن ،دەپ باشقىلارنىڭ سۆزىگە ئارىلىشىۋالسا، ئەمىلىيەتتە ئۆزىنىڭ ئەڭ بىلىمسىز ئىكەنلىكىنى بىلدۈرۈپ قويىدۇ خالاس .
-بىر ئالىمدىن كىشىلەر سوراشتى: «سەن ئىلىم- پەننىڭ مۇنداق ئىگىز چوقىسىغا قانداق يەتتىڭ؟» ئۇ، ئالىم جاۋاپ بەردى؛«بىلمىگەنلىرىمنى سوراشتىن نۇمۇس قىلمىدىم ».
- ساۋاتسىز سوپى پىيادە قالغان يولۇچىدۇر، ھورۇن ئالىم ئۇخلاپ ماڭغان ئاتلىقتۇر .
- ئىرادىسىز ئوقۇغۇچى پۇلى يوق ئاشىققا، بىلىمسىز ساياھەتچى قاناتسىز قۇشقا، ئەمگىكى يوق ئالىم مېۋىسىز دەرەخكە، بىلىمسىز زاھىت ئىشكى يوق ئۆيگە ئوخشايدۇ .
- ياخشىلارنىڭ بىشىغا كەلگەن قىيىنچىلىق بەخىت كەلتۈرۈدۇ،يامانلارنىڭ دۆلىتى بىشىنى تۆۋەن قارىتىدۇ .
-كىمىكى نەسىھەت ئاڭلىمىسا، ئۇنىڭ نىسىۋىسى تاپا- تەنە ئاڭلاش بولىدۇ .
- كىمىكى ئىلىم ئۈگۈنىپ ئەمەلدە ئىشلەتمىسە، يەرنى ھەيدەپ قويۇپ ئۇرۇق چاچمىغان ئادەمگە ئوخشاپ قالىدۇ .
- تاشقى كۆرنۈشى گۈزەل بولسا، ئىچكى دۇنياسى گۈزەل بولىۋەرمەيدۇ .
- ھەر نەرسىنىڭ يىڭىسىنى .ئختىيار قىل،دوسىتلۇرۇڭنىڭ كونىسىنى ئىزىز بىل .
- كىمىكى نادان بىلەن ئولپەت بولسا ياخشىلىق كۆرمەيدۇ .
- كىشىلەرنىڭ يوشۇرۇن ئىيىپىنى تاتىلاپ ئاچما، چۈنكى ئۇلارنى رەسۋا قىلىش بىلەن ئۆزەڭنىمۇ ئىشەنچىسىز ئادەم قىلىپ قويىسەن .
