تاتار ئالىمى مۇرات ئەپەندى تەرجىمھالى
بۇ يازمىنى ئاخىرىدا karahan0998 تەھرىرلىگەن. ۋاقتى 2014-5-20 21:15تاتار ئالىمى مۇرات ئەپەندى تەرجىمھالى
Мурад Рамзи (1855-1934)
سۈرەتتىكى ياشانغان سەلللىك كىشى مۇرات رامىزان شەيىخ ئەپەندى .
مەن ئۇيغۇر تارىخىدا ئۆتكەن مەشھۇر شەخسلەردىن،سابىت داموللام ،مۇھەممەت ئەمىن بۇغرا ،مەمتىلى ئەپەندى تەۋپىق ..... قاتارلىق كىشلەرنىڭ چۆچەكتە مەشھۇر تاتار ئالىمى مۇرات ئەپەندىدىن ئىلىم ئالغانلىقى ھەققىدىكى ئۇچۇرلارنى كۆرۈپ بۇ كىشىگە قىزقىپ قالغان ئىدىم،ئازراق ئىزدىنىش ئارقىلىق بۇ ئالىمنىڭ سۈرتىنى تاپتىم ۋە قىسقىچە تەرجىمھالىنى يېزىپ چىقىپ، تورداشلارنىڭ پايدىلنىشىغا سۇندۇم .
تاتار خەلقنىڭ داڭلىق دىنى ئالىمى مۇرات ئەپەندى 1855-يىلى قازان شەھىرىدە تۇغۇلغان .
ئالتە يېشىدىن باشلاپ دادىسى ئابدۇللادىن دىنى ئىلىم ئېلىشنى باشلىغان ،11يېشىدا تاغىسى ئىسمائىل بىلەن قەشقەرگە بىرىپ 18يىشىغىچە قەشقەردە تۇرۇپ دىنى ئىلىم ئىلىپ،ئۇنىڭدىن كىيىن بۇخارا،سەمەرقەنىت ،تاشكەنىت قاتارلىق جايلاردا داڭلىق ئالىملاردىن دىنى ئىلىم ئالغان .
25 يېشىددىن باشلاپ تاشكەنىتتىكى دىنى ئالىملار سىپىگە قۇشۇلۇپ مۇددەرسلىك ھاياتىنى باشلىغان .
بۇ مەزگىلدە ئۇ سوپىزىم ئەسەرلىرى بىلەن تۇنۇشۇپ ،ئۆزىنىڭ سوپىزىم نەزەريىلىرىنى تەتقىق قىلشقا ئاساس سالغان .
كىيىن دىنى بىلىملىرىنى يەنىمۇ ئاشۇرۇش ئۈچۈن مەككىگە بىرىپ، مەھمۇدىيە دارىئۇلۇمنىڭ ئۇقۇش پۇلىنى تاپشۇرالمىغىنى ئۈچۈن ،بىر يىلدەك دەرىزە سىرتىدا تۇرۇپ دەرىس ئاڭلىغان .
يىل ئاخىردىكى ئىمتىھاندا ،سىنىپتىكى ھىچقايسى ئوقۇغۇچى جاۋاپ بىرەلمىگەن قىيىن سۇئالغا ،دەرىزە سىرتىدا تۇرۇپ توغرا جاۋاپ بەرگەنلىكى ئۈچۈن رەسمى ئوقوغۇچىلىققا قۇبۇل قىلىنغان .
ئوقۇشنى ئەلا نەتىجە بىلەن پۈتتۈرۈپ ‹‹ شەيىخ ›› لىق ئۇنۋانىغا ئېرىشكەن ھەم شۇ مەكتەپنىڭ ئوقۇتقۇچىلىقىغا تەكلىپ قىلىنغان .
شۇ مەزگىلدا سوپىزىمنىڭ مەشھۇر ئەسەرلىرىدىن ‹‹ رىشاھات ›› ، ‹‹ مەكتۇبات ›› قاتارلىق پارىسچە ئەسەرلەرنى ئەرەپچىگە تەرجىمە قىلىپ 1899-يلى مەككىدە نەشىر قىلدۇرغان .
مۇرات ئەپەندى 1913-يىللاردا قازانغا كىلىپ ،بىرەر يىلدىن كىيىن يەنە مەككىگە ئائىلسىدىكىلەر بىلەن قايىتماقچى بولغاندا ،1- دۇنيا ئۇرشى پارتىلاپ يول ئىتىلىپ قالغاچقا ،مەككىگە شەرىقتىن ئايلىنىپ مىڭىش توغرا كىلىپ ،چۆچەككە كىلىپ ئولتۇراقلىشىپ قالغان .
بىراق ۋاقىت ئۇزارغانسىرى،چۆچەكنىڭ تۇرمۇشىغا كۈنۈپ قالغان ۋە كىينكى ئۆمرۈنى چۆچەكتە ئۆتكۈزگەن .
1929-يىلدىن باشلاپ قۇرئاننى ئۇيغۇرچىغا تەرجىمە قىلشنى باشلاپ ،1931-يىلى تاماملىغان بولسىمۇ كىيىنچە بۇ تەرجىمە يۇقۇلۇپ كىتىپ تېپىلمىغان .
مۇرات ئەپەندى چۆچەكتىكى قىزىل مەسچىتتە ئىماملىق قىلغان ھەم ئۇيغۇر بازىرى مەسچىتىدە ،دىنى بىلىم ۋە پەننى بىلىم بىردىغان مەدرىسىەگە مۇددەرىسلىك قىلغان .
مۇرات ئەپەندى 1934-يىلى 10-ئەينىڭ 5-كۈنى چۆچەكتە 79 يېشىدا ئالەمدىن ئۆتكەن .
مۇراد رامزى، رامىزان ئەمەس .
pis-pas ئەپەندى
روسچە بىلسىڭىز مۇشۇ روس تىلىنىڭ تىل ئالاھىدىلىكى ،قانچە ھەرپ بار ،ئوقۇلۇشى قانداق؟كىرىل ھەرپى
دەيدىكىن،قازاقىستاننىڭ،قىرغىزىستان،ئوكرائىنا،....دۆلەتلىرىنىڭ سۆزلىرىدە ئوقۇلۇشى ۋە باشقا جەھەتتىكى
پەرقلەرنى بىلسىڭىز چۈشەندۈرۈپ قويسىڭىز؟
نەچچە ھەرپ ئىنگىلىز ھەرپى بىلەن ئوخشاش؟ Yatmix يوللىغان ۋاقتى 2014-5-21 09:30 static/image/common/back.gif
pis-pas ئەپەندى
روسچە بىلسىڭىز مۇشۇ روس تىلىنىڭ تىل ئالاھ ...
يەتمىش ئەپەندىم، مەن روسچە بىلمەيمەن، بىراق سىلاۋىيانچە ئۇيغۇر تىلىنى ئالدىرىماي ئوقۇيالايمەن .
كىرىل(سىلاۋىيانچە) ھەرىپى دىگىنىنى ئۈگەنمەكمۇ بەك تەس ئەمەس .
مەن مۇشۇ جەدۋەلدىن ئۈگەنگەن ، ھازىر ئۇيغۇر ئاۋازى دىگەن توردا ئانچە- مۇنچە خەۋەر كۆرۈپ تۇرىمەن :
http://uyguravazi.kz/?lng=cir بۇرۇن چۆچەكتە ئۇيغۇرلار كۆپ ئىكەن ، ئەمما ھازىر قازاق باللادىن سورىسام يوق دەيدۇ يا چۆچەكتە ئۇيغۇر جىققۇ ........................
بەت:
[1]