كېسەل (ھىكايە)-1
بىر ئادەمنىڭ ئوبدانلىقىدىنمۇ بىزار بولۇنامدۇ؟ زېرىكىلەمدۇ؟***
مەن كىرىپ كەلگەندە ئەر-خوتۇن ئىككىسى جىدەللىشىۋاتقان ئىكەن. توغرىسىنى دېسەم، خوتۇن جاۋىلداپ سۆزلەۋاتقان، ھەمدۇللاقارىم تىماق تاتىلاپ:
— خوتۇن،... ئانىسى،... ماڭا قاراڭلا، ماندا دېيىشىپ كەتمەيلى، بولدى قىلىڭلا،... دېگەندەك بىرنېمىلەرنى دەۋاتقان ئىكەن.
ئۆينىڭ ئەھۋالى بەكمۇ بەربات ئىدى؛ ئولتۇرغىلى ئەمەس، دەسسىگۈدەكمۇ بوشلۇق يوق دېيىشكە بولاتتى. بالىلارنىڭ ئويۇنچۇقلىرى (ئاساسەن ئىككىنچى ياكى ئۈچىنچى قول نەرسىلەر)، زاكىلىق لاتىلار، يېمەك قۇتۇلىرى، مىۋە شۆپۈكلىرى، تاماق يۇقى قاچا-قۇچىلار، قوشۇقلار، چوكىلار،... ئىشقىلىپ، ئۆيدە بار بولغان نەرسىلەرنىڭ كۆپىنچىسى پولدا ياتاتتى.
مېنىڭ كىرىپ كېلىشىم ھەمدۇللاقارىنى ھودۇقتۇرۇۋەتتى؛ ئۇ خوتۇننىڭ گەپلىرىگە جاۋاپمۇ بەرمەستىن جىددىي ھەركەتلەر بىلەن مەن ئۈچۈن كونا ساپاغا كېلىپ ئولتۇرۇدۇغانغا قەدەم باسقۇدەك بوشلۇق چىقىرىپ بېرىش ئۈچۈن ئالدىرىدى. شۇغۇنىسى ساپانىڭ ئۈستىدىمۇ بوش يەر يوق بولغاچقا ئۇ يەردىنمۇ كاسام پاتقۇدەك يەرنىڭ يۈزىنى ھاپىلا-شاپىلا ئېچىپ:
— كېلىڭە، ئولتۇرۇڭ، — دېگەچ قوشقوللاپ قولۇمنى سىقىپ، گويا ئونبەش يىلنىڭياقى كۆرۈشمىگەننىڭ سېغىنچىنى بىراقلا چىقىرىۋالماقچىدەك، قولۇمنى شۇ تۇتقانچە ھېلىقى بوشۇتۇلغان ساپا بۇرجىگىگىچە ئېلىپ كەلدى.
ئەمەلىيەتتە بىز بايىلا تالادىن كىرىۋاتقۇچە بىنانىڭ ئالدىدا كۆرۈشكەن ۋە ئۇنىڭ ئادىتىگە مەجبۇرىي ماسلىشىپ، يېرىم سائەتچە تۇرۇشقان ئىدۇق. ئەسلىگۈدەك يېڭى ۋە ئالاھىدە بىر گەپلەر بولمىغاچقا، نېمە ديىشكەنلىكىمىزنى، شۇنچە ئۇزۇن ئايرىلىشالماي تۇرغۇدەك زادى نېمە زۆرۈرىيەت بولغانلىقىنى ئېيتىپ بېرەلمەيمەن. چۈنكى بىز بىرنەچچە يىلدىن بېرى مانا شۇ بىر بىنادا ئولتۇرۇۋاتىمىز ئەمەسمۇ، بۇنداق ئۇچرۇشۇشلار، كىرىپ-چىقىشلىرىمىز كەم بولمايدۇ. ئەمما ئۇ بولسا ھەر قېتىمدىلا ئەنە شۇنداق: ئەڭ ئاز 15 يىل ئايرىلىپ كەتكەن قېرىندىشى بىلەن ئەمدىلا كۆرۈشۈۋاتقاندەك ھاياجان، قىزغىنلىق ئىپادىلەيدىغان بولغاچقا چارىسىز ئۇنىڭ كۆڭلىنى دەپ تۇرۇپ قالۇدۇغان گەپ. ئەمما بەزىدە ھەقىقەتەنمۇ يۈزسىزلىك قىلىپ، «ماقۇل، يەنە كۆرۈشەرمىز، مەن سەل ئالدىرايتىم» دەپلا تاشلاپ كېتىشكىمۇ توغرا كېلىپ قالاتتى؛ ھەتتا بۇنداق ھاللار ئاساسىي ئورۇندا دېيىشكىمۇ بولۇدۇ. چۈنكى مەن ئۇنىڭ مىجەزىنى بەك ياخشى بىلگىنىم ئۈچۈن، ئۇنىڭ مەيلىگە قويۇپ بەرسەم ئىشىمدىن كەچ قويۇدۇغانلىقى (گەرچە بۇ ئىشىمغا يەنە ئىككى سائەتچە بولسىمۇ)، ھەتتا كېچىنى تاڭغا ئۇلاشتىنمۇ يانمايدىغانلىقى ماڭا ئايان-دە. شۇڭا يېڭى تونۇشلىرى ئۇنىڭ ئۈچۈن تېخىمۇ ئۇيۇمچان بولاتتى.
توغرا، مەن ئۇنى تۈزۈكرەكمۇ تونۇشتۇرمايلا قۇرۇق گەپكە چۈشۈپ كېتىپتىمەن. ھەمدۇللاھقارى دېگىنىمىز بىلەن، ئەمەلىيەتتە قارىمۇ ئەمەس، ئاز-تولا ساۋادى بولسىمۇ، قارى دېگۈچە يەردە ئەمەس، بەزى يېڭى تونۇشلىرى ئۇنى ھەقىقەتەنمۇ قارى دەپ ئويلاپ قېلىپ، شۇنداق مۇئامىلە قىلغانلىرىدا ئۇ قىزىرىپ تۇرۇپ: «مەن قارى ئەمەس، ‹كۇچار قارىسى›، بولغۇمىزغۇ بارىدى، شۇ كاژ زاماندا تۇغۇلۇپ قاپتىكەنمىز، بولالمىغان» دەپ قوياتتى. ئۆزى خېلى كۆپ كەسپ ئالماشتۇرۇپ تۇرغاچقا كەسپىنى تونۇشتۇرۇشنىڭ ئىمكانىمۇ ئاز؛ مەسىلەن، شۇئاندا ئۇ تاكسىچىلىق قىلىپ يۈرۈدۇ، ئەمما بۇنىڭدا مۇقىملىشىپ قېلىشىغا ئىشەنچ يوق. چۈنكى ئۇ دوغچى بىلەن بىردەم پاراڭلاشسىلا دەرھال دوغچى بولغۇسى؛ لەڭپۇچى بىلەن ئۇچراشقان كۈنىسى دەرھال غالتەك ياسىتىپ ئەتىسىلا لەڭپۇڭچىلىققا باشلايدىغان تىپتە بولغاچقا كەسپى ھەققىدە بىر نېمە دېيىش تەس. ئەمما ئۆزى ئادەتتىن تاشقىرى كۆڭلى ياخشى، ئادىمىگەرچىلىكى يۈزنى قاتلاپ، ئىككى يۈز پىرسەنتكە يەتكەن ئاجايىپ ئادەم. ئۇنىڭ دايىملا گۇناھ ئۆتكۈزۈپ قويغان بالىدەك خىجالەت بىلەن قىزىرىپ تۇرۇشلىرىنى كۆرگىنىڭىزدە بىرەر ئالىجاناپ ئەرباپنىڭ ئالدىدا گۇناھ ئۆتكۈزۈپ قويغانمىدۇر؟ دەپ ئويلاپ كەتمىسىڭىزمۇ بولۇدۇ؛ ئۇ پەقەت كوچا ئاپتوۋۇزىدا بىر ئورۇندا ئولتۇرۇپ قالغان ياكى ساتراچخانىدا نۆۋەت كۈتۈپ ئولتۇرۇشقان يېرىدە تونۇشۇپ قالغان بىرەر ئادەمنى كۆڭۈلدىكىدەك مىھمان قىلالمىغانلىق شۈبھىسى بىلەن ئەنە شۇنداق پۇچۇلۇنۇپ، ئەنە شۇنداق قىزىرىپ-تاتىرىپ كېتىدۇ. ئۇنىڭ مانا شۇنداق ئادىمىگەرچىلىكى ۋە تونۇشقاقلىقى خاسىيىتىدە تونۇشۇپ قالمىغان بولساق، بۇ ئۈرۈمچى دېگەننى بىلىسىز، بىر بىنادا 30 يىل ئولتۇرۇپمۇ يان قوشنىڭىزنى تونۇماسلىقىڭىز تامامەن مۈمكىن.
مەنمۇ شۇ ئۇنىڭ كۆڭۈلچەكلىكىدىن ماڭا كايىپ كەتمىسۇن ئۈچۈنلا بۇ يەردىمەن. يەنى، بايا ئۇنىڭ بىلەن يېرىم سائەتلىك قەلپ چۈشەندۈرۈشلەر ئىچىدە ئىشىك ئالدىدا خوشلۇشۇپ ئۆيگە چىققان ئىدىم، خوتۇنۇم ماڭا خۇشخەۋەر قىلىپ دېدىلەركى، قەشقەردىن ئاكام ئەر-خوتۇن يولغا چىقىپتۇ. داۋالانغىلى كېلىدىكەن. مانا شۇ بۈگۈننىڭ ئۆزىدە ئايروپورتتىن ئۇلارنى ئېلىشىمىز كېرەككەن. ھەمدۇلقارىم ھازىر تاكسىچىلىق قىلىۋاتقاچقا، ئەگەر ئۇ تۇرغان يەردە مەن باشقا بىر تاكسى بىلەن قېرىنداشلىرىمنى ئېلىپ كەلگىنىم ئۇقۇلۇپ قالسا ئۇنىڭ ئادىمىگەرچىلىك ئوقلىرىدىن قۇتۇلۇش تەس. شۇڭا ئۇنىڭغىلا دەپ قوياي دەپ كېرىشىم ئىدى. يەنە بىر ياخشى تەرىپى، ئۇمۇ ئاكامنى چالا تونۇغاچقا، مەن بارمىساممۇ بولۇۋېرەتتى. بۇ جەرياندا مەنمۇ كەچلىك ئىشىمدىن قالمايتىم. شۇغۇنىسى مەنمۇ تازا ۋاقتىنى تېپىپ كىرگەن ئوخشىمامدىم!؟
— ئانىسى، ماڭا قاراڭلا، ماندا دېيىشىپ تۇرۇۋەسەك سەت، يۈسۈپھاجىمنىڭ ئۆيگە كىرمىكى ئاسان ئەمەس، ۋاتىلدىشىپ تۇرغىچە گاچچىدا بىر نېمە قىلىڭلا، ھە، ماندا، كېلىڭلا، كېلىڭلا، مانا مەن ئۆزەم ياردەملىشىمەن، دەيمەن،.... — دېدى ئۇ پۇرسەتتىن پايدىلىنىپ ئايالى بىلەن ياخشى-خوپ بولۇشۇۋالماقچىدەك قىلىپ.
ئەمما مەن بۇ ئاداشنى بىلىمەن، ئۆيگە كىردىڭمۇ، ئۇ قازان ئاسماي ئۇنىمايدۇ. ئىككىلا يولى بار: يا ئۇنىڭ مەيلىگە بېقىپ، ئۇنىڭ داسقىنىدىن تائام يەپ، ئۇنى بەختىيار قىلىش؛ يا يۈزسىزلىك بىلەن خوش دېسە، خوش دەپ چىقىپلا كېتىش! شۇڭا مەن بۈگۈن ئۇنىڭغا ئىھتىياج بىلدۈرۈپ كىرگەچكە سىلىقراق بولۇشقا تىرىشىشقا مەجبۇر ئىدىم:
— ھەمدۇللاقارىم، ماڭا قارىسىلا، مەن بىر ئىش بىلەن چىگەن، سىلىگە بىر ئىلتىماس بىلەن، توغرىسىنى دېسەم. شۇنى دەپلا چىقمىسام بولمايدۇ، يەنە كەچلىك دەرسكە بارمىسام بولمايدۇ، خەۋەلىرى با...
— گەپ دېگەننى قىلىشقا ئۈلگۈرىمىز دەيمە، ئولتۇرۇڭە، ئاۋازىڭىزنى چىقاماي، ئاران بى كىرگەندە مۇشۇندالام چىقىدىغان گەپمىكەن؟ بولاڭلا خوتۇن، يۈسۈپھاجىم قامچىسىغا تۈكۈرۈپ ئارانلا تۇرۇدۇ، گاچچىدە بىرنېمە قىلايلى.
— ھەمدۇللاقارىم، ماڭا قارىسىلا، سىلى-بىز يېڭى بوممىغاندىكىن، ئايدا-ژىلدا بى كۆرۈشۈدۇغان ئارىمىز ژىراق بوممىغاندىكىن، ماندا تۈزۈت قىپ كەتمىسەكمۇ بولۇدا، ئولتاسىلا مەيەگە كېلىپ،...
— مانا، مانا ھازىر،... بولاڭلا....
ئەمما ئۇمۇ مەندىن بىر ئاز ھېيىقاتتى. چۈنكى مەن گەپنى ئۈزۈپ تاشلاپلا چىقىپ كەتكەن چاغلىرىم ئاز بولمىغاچقا، مېنى يەنە شۇنداق يۈزسىزلىكنى قىلمايمۇ قالمايدۇ، دەپ ئىشەنگەچكە تاماق قىلىشتىن ۋاز كېچىپ، دەرھال تەييار نەرسىلەردىن بىر داستىخان راستلاش بىلەن چەكلىنىشكە قارار قىلغاندەك تۇراتتى. شۇغۇنىسى بۇمۇ ئارتۇقچە ئىدىغۇ، ھەركۈنى كۆرۈشۈپ تۇرۇدۇغان ئادەم ئۈچۈن.
ئۇ بەزىدە ئاشپەزلەر بىلەن بولغان سۆھبەتلەردىن تەسىرلىنىپ كېتىپ، ئاشپەز بولۇپمۇ قوپۇدۇغان بولغاچقا، ئايالىدىنمۇ چاققانراق ئىدى. شۇڭا مىھمانلارنى كۈتۈش ئىشىدا ئاساسەن ئۆزى قول سېلىپ ئىشلەيتى. شۇنداقلا بۇ ئۇنىڭ ھاياتىنىڭ ئەڭ يۈكسەك زەۋقى ھىساپلىناتتى ھەم.
بالىلار ئاياق ئاستىلىرىدا، چاترىقىدا پۇتلۇشۇپ، سۇۋۇشۇپ يۈرەتتى. يۈز-كۆزلىرىدىكى كۆك پوتلا، تاماق يۇقلىرى،... يىللاردىن بېرى سۇ كۆرمىگەندەك تەسىر بېرەتتى. شۇنداقلا ھەر كۆرگەننى يەيمەن دەپ تۇرۇشلىرىدىنمۇ بىر ئاچارچىلىقنىڭ ھىدى كېلەتتى. ئۇلارنى ئاچ قويۇۋاتامدىكىن دېسىڭىز، توڭلاتقۇدا توخۇ سۈتىدىن باشقا ھەممە نەرسە بار، بالىلار خالىغانچە ئېچىپ، ئۆزى خالىغاننى ئېلىپ يېيىشەتتىيۇ، يەنىلا ئاغزى تىنمايتى ۋە ھەمىشە بەر دەپ نالە قىلىشىپلا تۇرغىنى-تۇرغان ئىدى. ئۆينىڭ يەر يۈزىنى كۆرۈنمەس قىلىپ كۆمۈۋەتكەن نەرسىلەرنىڭمۇ كۆپىنچىسى شاكىلات قۇتۇلىرى، تاتلىق –تۇرۇملارنىڭ قۇتۇلىرى، پېچىنە قۇتىلىرىدىن ئىبارەت ئىكەنلىكى مانا شۇ مولچۇلۇقنى دەلىللەيتى. بىساتلارنىڭ ھەممىسى «كۆنگەن — ئىككىنچى يا ئۈچىنچى قول» بىساتلار بولۇشىغا قارىماي، يېمەك-ئىچمەككە كەلگەندە ھەقىقەتەنمۇ بىر سېخىيلىق ئۇرغۇپ تۇراتتى. بالىلارنىڭ چوڭ ئىككىسى يا مەكتەپتە ياكى ئوقۇشتىن سىرتقى كەچلىك پائالىيەتلەردە ھايالشىپ قالغان بولسا كېرەك. بۇلار ئىككەيلەن بولۇپ، چوڭى ئوغۇل ۋە كىچىكى قىز ئىدى. ئۇلار باشلانغۇچنىڭ يوقۇرى سىنىپى ۋە تولۇقسىزدا ئوقۇيتى. باشلانغۇچنىڭ يوقۇرى سىنىپىدا ئوقۇيدۇغان قىزى مېنىڭ قىزىم بىلەن بىر مەكتەپتە پاراللېل سىنىپتا ئوقۇيتى. شۇڭا بەزىدە ئاتا-ئانىلار يىغىنى بولۇپ قالسا بىللە بېرىپمۇ قالاتتۇق.
مەن ھىچ بولمىسا مەخسىدىمنى دېگەچ تۇراي، داستىخان كەلگىچە تۈگۈتۈپ، چېيىدىن بىر يۇتۇم ئوتلاپلا چىقىپ كېتەرمەن دېگەن قازاننى ئېسىپ، ئېغىز ئاچاي دېيىشىمگىلا، ئۇ مېنىڭ ھال-ئەھۋالىمنى سوراپ، بالىلارنىڭ ھال-ئەھۋلىنى سوراپ، خىزمىتىم ھەققىدە سوراپ، زادىلا پۇرسەت بەرمەي، ئاخىرى داستىخاننى ئالدىمغا ھازىر قىلدى. تاتلىق-تۇرۇملار، مېۋە-چىۋىلەردىن تارتىپ، مېغىز تۈرلىرىنىڭ ھەممىسى بارىدى. ئۇ داستىخاننى مول قىلىش بويىچە مەشھۇر ئاداش ئەمەسمۇ؟ ئۇ بەلكىم مۇشۇ قىلىقى بىلەن كىشىلەرنى ھەيران قالدۇرۇشقا ئۇرۇنامدىكىن؟ بۇ نەرسىلەر تىزىلىپ بولغۇچە كىچىك چەينەكمۇ قاينىدى.
— دەرھال يەنە بىر چەينەكتە چاي قويۇۋېتىڭلا، خوتۇن، بىز مانى ئىچكىچە قايناپ قالسۇن، — دېدى-دە، پىيالەمگە چاي قۇيدى. ئادەم دېگەن ئۆزگەرمەيدىغان گەپكەن-دە! قانچە قېتىم سىلكىپ-سىلكىپ رەت قىلغانلىرىمغا قارىماي، يەنە مۇشۇنداق زېرىكمەي ئادىمىگەرچىلىك قىلىدۇ-دە بۇ ئاداش!
— ئاكام قەشقەردىن كېلىۋېتىپتىكەن، — دېدىم چايدىن بىر ئوتلاپلا، — بۈگۈن كەچ سائەت ئالتىدە شۇلارنى ئەكىلدىغان ئىشتى،...
— ئەكىلىمىز، ئەكىلىمىز، خاتىرىجەم بولۇڭ، ئېلىڭە مەزەلەردىن، — دېدى ئۇ مېنىڭ گېپىمنى گويا ئانچە موھىم قاتاردا سانىماي، تېخىمۇ موھىمى مېنىڭ داستىخاندىكى تۈرلۈك تۈمەن نەرسىلەردىن بولۇشىچە يېيىشىمدەك بىر خىل بېسىم بىلەن مېنى زورلاپ. شۇئان ئۇنىڭ مەندىن داستىخانغا بېقىش ھەققىدىكى ئىلتىجانى قىلغان ۋاقىتتىكى چىراي ئىپادىسى، ئاھاڭى، ئىچ-ئىچىدىن قايناپ چىققان دوستانە ئۆتۈنۈشىنىڭ دەرىجىسىنى قانداق تەسۋىرلەشنىمۇ بىلمەيمەن. بەلكىم شۇنداق دېيىشىم مۈمكىندۇر: ئۇ ئۆزى ياكى ئەڭ يېقىن جان-جىگىرى جان ئالغۇچى بىر كېسەلگە گىرىپتار بولغان، مەندە بولسا ئابىھايات بار؛ ئاشۇنىڭدىن بىر يۇتۇم بەرسەم ئۇنىڭ جېنى قۇتۇلۇپ قالۇدۇ. ئۇنىڭ شۇئانكى ئۆتۈنۈش شەكلى خۇددى ئەنە شۇ ئابىھاياتتىن بېرىشىمنى تىلەۋاتقان تەرزدىكى يېلىنىشكە، تىلەمچىلەردەك تۆۋەنچىلىككە، بىچارىلىككە تولغانكى، بۇنداق سارغىيىپ، بۇنچە بىچارىلىشىپ، بۇنچە يېلىنىپ بىر ئادەمنى داسقانغا زورلاشنى بەلكىم باشقا بىرىدە كۆرگىلى بولماس! ھەممىدىنمۇ ئادەمنى تەڭلىككە سالىدىغىنى مانا شۇ ھالىتى ئىدى.
بولۇپمۇ تاماقنىڭ ئىككىنچى قاچىسىنى، چاينىڭ ئىككىنچى پىيالىسىنى زورلاشتىكى قەيسىرانە روھى، زېرىكمەسلىكى ھەرقانداق ئادەمنى قايىل قىلماي قالمايتى. 20-قېتىم ئۆزۈر ئېيتىلسىمۇ 30-قېتىم يەنە يېلىنىپ تۇرۇپ ئىلتىماس قىلاتتى.
— دەل شۇ تاكسىنىڭ چاتىقىدىن ۋارقىرىشىپ تۇرۇۋاتقان ئىدۇق، — دېدى خوتۇنى مېنىڭ سۆزۈم تۈگىشىگىلا.
— ئانىسى، سىلە شۈك تۇرۇڭلا دەيمە، ئارىلاشماڭلا، ئە كىشىنىڭ ئىشىغا،... دەۋېرىدۇ، ئەكىلىمىز، خاتىرىجەم بولۇڭ...
— ھە، ئەكىلىسىز! يولدا بىر ئىش بولسا، گەدەنگىچە ئارتىلىپ قالامىكى؟
— نېمە گەپ ئۆزى؟ — دېدىم جىددىيلىشىپ، چۈنكى ئۇنىڭ تاكسىسىدىن چاتاق چىققان بولسا دەرھال باشقا ئامالىنى قىلمىسام بولمايتى.
— خوتۇن كىشى بولغاندىكىن، مېڭىڭلا ئىشىڭلىنى قىلىڭلا،....
— نېمە گەپ بولاتتى، — دېدى خوتۇن ئېرىنىڭ توسۇشلىرىنى بىر تىيىنغىمۇ ئالماستىن، — تاكسىنىڭ يىللىق تەكشۈرەش رەسمىيىتىنىڭ ئاخىرقى سۈرۈكى بۈگۈنكەنمىش، ۋاي يولدا تۇتۇۋالسا جەرىمانە ئالۇدۇ، ۋاي بۈگۈن شۇ ئىشنى قىلىۋالمىسام بولمايتى، دېدى، چىقىپ كەتتى... ھېلى سولۇشۇپ قايتىپ كەپتۇ، ئىشتىن چۈشۈپ كېتىپ قاپتۇ، ئۈلگۈرەلمىدىم، دەپ. ۋاي سىز ئەتتىگەنلام چىقىپ كەتكەنتىڭىز ئەمەسمۇ؟ قانداقسىگە ئۈلگۈرمەيسىز؟ دېسەم، يولدا بىر ئاغىنەم ئۇچرۇشۇپ قالغانتى، شۇ ئاداش مېنى بىر يەرگە بىللە بېرىشىپ بەر دېگەنتى، شۇنىڭ كۆڭلىنى ئاياپ، ھە بولاپتۇ دەپ بىللە كېتىپتىمەن، مەن كەلگىچە سائەت تۆرت بولۇپ كېتىپتۇ، دەپ ئولتۇرۇدۇ،...
— بۇ ماندا گەپتى دەڭا، ئالدىراپ كېتىۋاتسام، ھېلىقى چارۋىچىلىقتا دەرۋازا ساقلايدىغان ئاداش چاقىرىپ قالدى، ھە دېسەم، ئۇ ئاداشنىڭ شەھەرنىڭ سىرتىغا چىقىدىغان بىر ئىشى باكەن، يالغۇز بارغۇم كەلمەيۋاتىدۇ، بەك زېرىكىشلىك، ئىككى ئادەم بولسا گۇڭۇر-مۇڭۇر پاراڭلىشىپ بېرىپ كەلسەك ئوبدان بولاتتى، ئىشىڭلا بولمىسا بىللە بېرىپ كەلمەيلىمۇ؟ دېگەنتى، ئىشىم بار دەي دېسەم، باھانە تاپتى دېمىسۇن دەپ، شۇ، ماقۇل دەپتىمەن؛ ئۇنىڭ ئۈستىگە بۇ ئاداش بىلەن تونۇشقاندىن بېرى ماڭا بىر قېتىم لەۋزە قىپ قاپتۇ، لەۋزىنى يەردە قويۇشقا يۈزۈم چىدىماي شۇ،...
— ھەمدۇللاقارىم، ئۇنىڭ ئىشىغۇ بىكلاردىنلا بارىدىغان، بىكاردىنلا كېلىدىغان بىر ئىشكەن، بىللە بارمىسا بولمىغۇدەك ئىشمۇ ئەمەسكەن، سىلىنىڭ ئىشلىرى ۋاقتى ئۆتۈپ كەتسە جەرىمانىسىنى قوشۇپ تۆلەيدىغان ئىش تۇرسا، ئويلىمىلىما؟
— ئويلاشنىغۇ، ئويلۇدۇم،... يەنىلا شۇ لەۋز...
— سىلىنىڭ رەسمىيىتىڭلا بولمىسا مەن سىلىگە ئىش تېپىپ بەرمەي، ئەتىلا رەسمىيىتىڭلانى پۈتتۈرۈۋېلىڭلا، ئازراق جەرىمانە تۆلىسەڭلامۇ، تېخىمۇ كېچىكتۈرۈپ، يولدا تۇتۇلۇپ قالغاندىن ياخشى؛ مەن باشقا يولىنى قىلاي، — دېدىم دەرھال ئورنۇمدىن قوزغۇلۇشقا ھەركەت قىلىپ.
— ئۇ ئىش ماڭا تەن زادى! ئۇ ئىشنى پۈتكەن ھىساپلاۋەرسىڭىزلا بولۇدۇ، ماندالام ئالدىراپ چىقىمەن دېمەي، بەش مىنۇت، يەنە بىر سىركاي،... مانا ئىۋۇ مېغىزلادىن، ماۋۇ ئالمىلادىن،... ماڭا قاراڭ دەيمەن،...
ئادىتىم بويىچە ھىچ سالاغا ئېرىمەيلا ئورنۇمدىن تۇرۇپ ئىشككە يېقىنلاشقىنىمدىلا ئاندىن ئۇ مېنىڭ دېگىنىمدىن يانماسلىقىمنى يادىغا ئېلىپ ھاپىلا-شاپىلا ئورنىدىن تۇرۇپ يۈگرەپ ئارقامدىن يېتىشتى:
— قۇرۇقلا چىقىدىغان بولدىڭىز، ھىچ بولمىسا ئېلىۋالسىڭىزمۇ بولاتتىغۇ، سىز يېمىسىڭىز بالىلار يەردى؟ — ئۇنىڭدا ئاشۇ «جان قۇتقازغۇچى ئابىھايات»نى ئالالمىغاننىڭ ئىزتىرابى، ئازابى، ئۈمىتسىزلىكى بارىدى. شۇنداق بولسىمۇ ئاخىرقى ئۈمىدىنى تاكسى ئىشىغا باغلاپ، — ئەمما ئايروپورتقا چىقىش ئىشى پۈتتى دەۋەرسىڭىز بولۇدۇ، جۇمۇ؟ ياق، ماندا دېيىشىپ كەتمەيلى، بۇ ئىش مېنىڭ ئۈستۈمدە، خاپا بولۇپ قالىمەن!...
ئۇنىڭ «ئابىھايات»نى ئالالماي ھەسرەتتە قالغان روھىي ھالىتىنىڭ ئۈستىگە يەنە بىر ئەلەم يۈكلەنمىسۇن ئۈچۈن، ئۇنى بىر خىزمەت قىلىۋېلىش پۇرسىتى بىلەن تەمىن ئېتىشكە مەجبۇر بولۇپ، قايتىپ چىقتىم. ئەمما كۆڭلۈم غەش ئىدى. ئاللاھ ساقلاپ يولدا ھالىم-ھادىس ساقچى توسۇپ قالمىغاي، بۇ بىچارە كۆڭۈلچەك ئادەم يەنە بىرمۇنچە زىيان تارتمىغاي دەپ تىلىدىم ئىچىمدە.
ئۇھ...ھېرىپ قالدىم
بەت:
[1]