37- قەۋەتتىكى UyghurBalighنىڭ يازمىسىدىن نەقىل
ھەجەپ يامان بولاپ كېتىپسىنا گۇدلاك ،ئىنكاس يېزىپ قويسىلا بىلىپ قالىدىغان.
سەنمۇ مېنىڭ يېشىمغا بارغاندا شۇنداق يامان بولاپ كېتىسە خوديىم بۇيىرىسا بۇ نەسىھەتنى دەپتىرىمگە كوچۇرۋىلىپ ئاندىن كوندە كەچتە ۋە ئەتىگەندە ئايالىم پەرىگە يادلىتىمەن.. بەزى ئىشلارغا دىققەت قىلماي كەپتىمەن، ئەمدى دىققەت قىلىمەن، رەھمەت سىزگە يىگىت بولسا، ئەر بولسا باشمالتاق چىقارغىدەك،
سالاپەتلىك قامەتلىك ھەممە خەق ئەيمەنگىدەك.
يۈرۈش-تۇرۇش،ھەركىتى، گەپ –سۆزى ئۈگەنگىدەك،
«بارمۇ ئېرىڭ» دىگەنگە كۆرسۈتۈپ سۆيەنگىدەك،
نىكاھ دىگەن ئۇقۇمنى ھەقىقى چۈشەنگىدەك،
ساقسىز بولۇپ قالغاندا تاشلىماي كۆيەنگىدەك،
باشقا كۈلپەت كەلگەندە تۈۋرۈك دەپ يۆلەنگىدەك.
ئاخىرى يوق {:90:}
41- قەۋەتتىكى kuwrukنىڭ يازمىسىدىن نەقىل
خوديىم بۇيىرىسا بۇ نەسىھەتنى دەپتىرىمگە كوچۇرۋىلىپ ئاندىن كوندە كەچتە ۋە ئەتىگەندە ئايالىم پەرىگە يادلىتىمەن..
بۇرادەر پەرىگە كۈندە يادىلىتڭ، ھەم ئەتتىگەن ھەم كەچتە ئىمتىھان ئېلىڭ، بۇ مۇنبەردە ئەڭ يۇمۇرستىك سىزھە؟(كۈلگەن چىراي ئىپادىسى)
تولۇقسىزدىكى ۋاقىتلىرىمدا بىر قىزنىڭ شۇنداق دېگىنى قۇلىقىمغا كىرىپ قېلىۋېدى ھازىرمۇ يەنە شۇ گەپ ئېسىمگە كەپ قالدى... ئۇ قىز، قىزلار بەك مۇلايىم ھەممە ئىشتا ياخشى بوپ كەتسە بولمايدۇ، بولمىسا جىق ئادەملەرنىڭ كۆزى چۈشۈپ قالىدۇ دېگەنتى، ئىشقىلىپ ئويلىساملا بۇ گەپ زادى بىر يەرلىرىدىن توغرا.
ھەممە جەھەتتە ياخشى، مۇكەممەل بولۇشقا ئىنتىلىشمۇ مۇھىم، بىراق مېنىڭ ئويلىغىنىمدا بۇنداق ئىشلار بىر قىز بالا قىلىشقا تېگىشلىك ئەڭ ئەقەللىي بىر ئىشلار،شۇڭا ...
يالغان، يالغان! قىپقىزىل يالغان بۇ... بۇلارنىڭ ھەممىسىنىڭ دەل ئەكسىنى قىلىدۇ بۇ چوكان چۈنكى بۇ چوكان مىنىڭ ئاپامتى 14 ئەلا بوپتۇ. مەن بىرنى دەسسەپ جەۋھەر قىپقويايمۇ توغراق ئاغىچا {:92:} ئايال كىشى سىز دىگەندەك بوپكەتسە بولمايدۇ.ئۆيدىگەندە بىر - بىرىنىڭ خاتالىقىنى تېپىپ، ئانچە- مۇنچە تاراق تۇرۇق قىلىپ، ئەپۇ سوراپ، كۆڭۈلنى ئېلىشىپ تۇرمىسا قانداق قىززىقى بولىدۇ توغراق خېنىم؟
قارىغاندا تولا ئويلىنىپ پىشىپ قاپسىز. ئەمدى سەل ئۇنتىغاق بوپقالسىڭىز بولىدىغان يەرگە يېتىپتۇ جۇمۇ {:90:}
48- قەۋەتتىكى gulahmalikنىڭ يازمىسىدىن نەقىل
ئايال كىشى سىز دىگەندەك بوپكەتسە بولمايدۇ.
ئۆيدىگەندە بىر - بىرىنىڭ خاتالىقىنى تېپىپ، ئانچە- مۇنچە تاراق تۇرۇق قىلىپ، ئەپۇ سوراپ، كۆڭۈلنى ئېلىشىپ تۇرمىسا قانداق قىززىقى بولىدۇ توغراق خېنىم؟
قارىغاندا تولا ئويلىنىپ پىشىپ قاپسىز. ئەمدى سەل ئۇنتىغاق بوپقالسىڭىز بولىدىغان يەرگە يېتىپتۇ جۇمۇ
قارىغاندا ئايال كىشىنىڭ بەك مۇكەممەللىگى ئۆزىگە بالا دىگىنى راسكەندە......مەنغۇ ئاددىيلا بىر ئايال لىكىن........شۇنداقتىمۇ تەلىمىڭىزنى قۇبۇل قىلدىم. رەھمەت!
41- قەۋەتتىكى kuwrukنىڭ يازمىسىدىن نەقىل
خوديىم بۇيىرىسا بۇ نەسىھەتنى دەپتىرىمگە كوچۇرۋىلىپ ئاندىن كوندە كەچتە ۋە ئەتىگەندە ئايالىم پەرىگە يادلىتىمەن..
4 كۈندىن بۇيانقى ئۈنۈم قانداقراق؟تەسىرات سۆزلەڭە!
50- قەۋەتتىكى toghrakنىڭ يازمىسىدىن نەقىل
41- قەۋەتتىكى kuwrukنىڭ يازمىسىدىن نەقىل
خوديىم بۇيىرىسا بۇ نەسىھەتنى دەپتىرىمگە كوچۇرۋىلىپ ئاندىن كوندە كەچتە ۋە ئەتىگەندە ئايالىم پەرىگە يادلىتىمەن..
4 كۈندىن بۇيانقى ئۈنۈم قانداقراق؟تەسىرات سۆزلەڭە!
----پەقەت قىزىقمىدى ،پەرى دىگەن ساراڭ ،ئەتىگەندىن كەچكىچە مەھەللىدىكى خوتۇنلار بىلەي غەيۋەت قىلسا قىلىدىكى ئوگىنەي دىمەيدۇ،،،
51- قەۋەتتىكى kuwrukنىڭ يازمىسىدىن نەقىل
----پەقەت قىزىقمىدى ،پەرى دىگەن ساراڭ ،ئەتىگەندىن كەچكىچە مەھەللىدىكى خوتۇنلار بىلەي غەيۋەت قىلسا قىلىدىكى ئوگىنەي دىمەيدۇ،،،
ھى ھى ھى جان بېقىشقا ئۇستىكەن پەرى،كۈچ كەتمەيدىغان ئىشقۇ ئۇ غەيۋەت دىگەن
52- قەۋەتتىكى toghrakنىڭ يازمىسىدىن نەقىل
51- قەۋەتتىكى kuwrukنىڭ يازمىسىدىن نەقىل
----پەقەت قىزىقمىدى ،پەرى دىگەن ساراڭ ،ئەتىگەندىن كەچكىچە مەھەللىدىكى خوتۇنلار بىلەي غەيۋەت قىلسا قىلىدىكى ئوگىنەي دىمەيدۇ،،،
ھى ھى ھى جان بېقىشقا ئۇستىكەن پەرى،كۈچ كەتمەيدىغان ئىشقۇ ئۇ غەيۋەت دىگەن
---ئوگەنمىدى پەقەتلار
سىز دىگەن بۇ تەلىمنى
ئوراي دىسەم قورقىمەن
كىمگە ئىيتاي ھالىمنى .
..............................
ئەتىگەندىن كەچكىچە
قورۇق پاراڭ سالىدۇ
خاپا بۇلسام ئەگەردە
ئۇ ياقامدىن ئالىدۇ ..
53- قەۋەتتىكى kuwrukنىڭ يازمىسىدىن نەقىل
---ئوگەنمىدى پەقەتلار
سىز دىگەن بۇ تەلىمنى
ئوراي دىسەم قورقىمەن
كىمگە ئىيتاي ھالىمنى .
..............................
ئەتىگەندىن كەچكىچە
قورۇق پاراڭ سالىدۇ
خاپا بۇلسام ئەگەردە
ئۇ ياقامدىن ئالىدۇ ..
ياقىدىن ئالسا،
نوچى خۇتۇنكەن.
گىپى ئۆتمەس ئەرگە،
بەكمۇ لايىقكەن.
ئەمدى سىز قىلىڭ،
ئۆي ئىشلىرىنى،
ئۇز پەرىرىڭىز،
قىلسۇن غەيۋەتنى.
ئەر -ئايال رەنجىشىپ قالغاندا ئۆي ئايرىپ ئايرىم يېتىۋالماڭ.
بالىڭىزنىڭ ئالدىدا يولدىشىڭزنىڭ، ياكى ئۇرۇق تۇغقانلارنىڭ ، دوست بۇرادەرلىرىڭىزنىڭ يامان گېپىنى قىلماڭ .بولۇپمۇ سەت گەپ بىلەن ئادەم تىللىماڭ.
ئۇخلاش كىيىمى بىلەن ئۆي ئىشلىرنى قىلماڭ، ئۇخلىغاندا كىيىدىغان كىيىم بىلەن ئۆي ئىشلىرىنى قىلغاندا كىيىدىغان كىيىم ۋە سرتقا چىققاندا كىيىدىغان كىيىمنى ئايرىپ كىيىڭ ، سرتقا چىقىدىغان كىيىمنى تاماق ئەتكەندە ئۆي تازىلىغاندا كىيسىڭىز كىيىملىرڭىزنىڭ ساپاسى قالمايدۇ، ئۆي تازىلىغاندا تاماق ئەتكەندە كىيگەن كىيىم بىلەن يوتقانغا كىرىپ ئۇخلىسڭىز يوتقان كۆرپىڭىز ناھايىتى ئاسانلا مەينەتلىشدۇ ياكى غەيرى پۇرايدىغان بولۇپ قالىدۇ.
ناننى داستىخانغا ئوراپ ئاندىن سولياۋ خالتىغا سېلىپ ساقلاڭ، ھازىر ناانلارنى ئاساسەن سۇلياۋ خالتىغا سېلىپ توڭلاتقۇدا ساقلايدىغان ئىش ئادەت بولۇپ قالدى، بۇنداق قىلغاندا نان سۇلياۋ پۇراپ تەمى ئۆزگىرىپ كېتىدۇ.
گۈرۈچ يۇيغان سۇنى تۆكىۋەتمەي گۈل سۇغۇرىڭ، ھەم سۇنى تېجەيسىز ھەم گۈللىرڭىز ئاينىيدۇ.
قاچا يۇيۇپ بولغاندىن كېيىن شۇ پېتىلا دەستىلىۋەتمەي سۇنى تولۇق ساقىتىۋېتىشنى ئۈنۈتماڭ ياكى پاكىز لاتىدا سۈرتۇپ قويۇڭ،
ھەرقانچە ئالدىراش بولسىڭىزمۇ ھەرۋاقىت شەخسىي تازىلىققا ئەھمىيەت بېرىڭ ئېرىڭىز ئالدىدا تەر ياكى غەيرى پۇراپ يۈرۈشتىن ساقلىنىڭ.
بازارغا چىقىشتىن بۇرۇن ئۆزىڭىزگە نىمە كېرەكلىكىنى ئېنىق ئايدىڭلاشتۇرۇپ ئاندىن چىقىڭ، بازارغا چىققاندىن كېيىن باھاسى چۈشكەن نەرسىلەر ئۇچراپ قېلىشى مۈمكىن شۇنداق چاغدا ھەرقانچە ئەرزان بولسىمۇ زادى سىزگە كېرەكمۇ ئەمەسمۇ دەڭسەپ بېقىپ ئاندىن ئېلىڭ، لازىملىق نەرسىلەرنى ئېلىپ بولغاندىن كېيىن ياخشىسى نىشانسىز بازار ئارىلىماڭ، بۇنداق قىلسىڭىز بىرى ۋاقىت زايا بولىدۇ، يەنە بىرى بىلىپ-بىلمەي ئانچە زۆزۈر بولمىغان نەرسىلەرگە ئارتۇق پۇل خەجلەپ قالىدىغان ئىشلار بوپ قالىدۇ.
قېينى ئانىڭىزغا ئېرىڭىزنىڭ غەيۋىتىنى قىلماڭ، مەيلى سىزنىڭ توغرا بولغاندىمۇ ھەرگىز ئۇنداق قىلماڭ، بۇنداق قىلىش قېينى ئانىڭىز بىلەن بولغان مۇناسىۋىڭتىزنىڭ يىرىكلەشتۈرۈپ قويىدۇ. ئېرڭىزگىمۇ ئوخشاشلا قېينى ئانىڭزنىڭ غەيۋىىتنى قىلماڭ،
ھازىرچە مۇشۇنچىلىك ئېسىمگە كەپتۇ
55- قەۋەتتىكى choiceنىڭ يازمىسىدىن نەقىل
مەنمۇ مەزمۇن قوشاي :
ئەر -ئايال رەنجىشىپ قالغاندا ئۆي ئايرىپ ئايرىم يېتىۋالماڭ.
بالىڭىزنىڭ ئالدىدا يولدىشىڭزنىڭ، ياكى ئۇرۇق تۇغقانلارنىڭ ، دوست بۇرادەرلىرىڭىزنىڭ يامان گېپىنى قىلماڭ .بولۇپمۇ سەت گەپ بىلەن ئادەم تىللىماڭ.
ئۇخلاش كىيىمى بىلەن ئۆي ئىشلىرنى قىلماڭ، ئۇخلىغاندا كىيىدىغان كىيىم بىلەن ئۆي ئىشلىرىنى قىلغاندا كىيىدىغان كىيىم ۋە سرتقا چىققاندا كىيىدىغان كىيىمنى ئايرىپ كىيىڭ ، سرتقا چىقىدىغان كىيىمنى تاماق ئەتكەندە ئۆي تازىلىغاندا كىيسىڭىز كىيىملىرڭىزنىڭ ساپاسى قالمايدۇ، ئۆي تازىلىغاندا تاماق ئەتكەندە كىيگەن كىيىم بىلەن يوتقانغا كىرىپ ئۇخلىسڭىز يوتقان كۆرپىڭىز ناھايىتى ئاسانلا مەينەتلىشدۇ ياكى غەيرى پۇرايدىغان بولۇپ قالىدۇ.
ناننى داستىخانغا ئوراپ ئاندىن سولياۋ خالتىغا سېلىپ ساقلاڭ، ھازىر ناانلارنى ئاساسەن سۇلياۋ خالتىغا سېلىپ توڭلاتقۇدا ساقلايدىغان ئىش ئادەت بولۇپ قالدى، بۇنداق قىلغاندا نان سۇلياۋ پۇراپ تەمى ئۆزگىرىپ كېتىدۇ.
گۈرۈچ يۇيغان سۇنى تۆكىۋەتمەي گۈل سۇغۇرىڭ، ھەم سۇنى تېجەيسىز ھەم گۈللىرڭىز ئاينىيدۇ.
قاچا يۇيۇپ بولغاندىن كېيىن شۇ پېتىلا دەستىلىۋەتمەي سۇنى تولۇق ساقىتىۋېتىشنى ئۈنۈتماڭ ياكى پاكىز لاتىدا سۈرتۇپ قويۇڭ،
ھەرقانچە ئالدىراش بولسىڭىزمۇ ھەرۋاقىت شەخسىي تازىلىققا ئەھمىيەت بېرىڭ ئېرىڭىز ئالدىدا تەر ياكى غەيرى پۇراپ يۈرۈشتىن ساقلىنىڭ.
بازارغا چىقىشتىن بۇرۇن ئۆزىڭىزگە نىمە كېرەكلىكىنى ئېنىق ئايدىڭلاشتۇرۇپ ئاندىن چىقىڭ، بازارغا چىققاندىن كېيىن باھاسى چۈشكەن نەرسىلەر ئۇچراپ قېلىشى مۈمكىن شۇنداق چاغدا ھەرقانچە ئەرزان بولسىمۇ زادى سىزگە كېرەكمۇ ئەمەسمۇ دەڭسەپ بېقىپ ئاندىن ئېلىڭ، لازىملىق نەرسىلەرنى ئېلىپ بولغاندىن كېيىن ياخشىسى نىشانسىز بازار ئارىلىماڭ، بۇنداق قىلسىڭىز بىرى ۋاقىت زايا بولىدۇ، يەنە بىرى بىلىپ-بىلمەي ئانچە زۆزۈر بولمىغان نەرسىلەرگە ئارتۇق پۇل خەجلەپ قالىدىغان ئىشلار بوپ قالىدۇ.
قېينى ئانىڭىزغا ئېرىڭىزنىڭ غەيۋىتىنى قىلماڭ، مەيلى سىزنىڭ توغرا بولغاندىمۇ ھەرگىز ئۇنداق قىلماڭ، بۇنداق قىلىش قېينى ئانىڭىز بىلەن بولغان مۇناسىۋىڭتىزنىڭ يىرىكلەشتۈرۈپ قويىدۇ. ئېرڭىزگىمۇ ئوخشاشلا قېينى ئانىڭزنىڭ غەيۋىىتنى قىلماڭ،
ھازىرچە مۇشۇنچىلىك ئېسىمگە كەپتۇ
توغرا گەپ! كېچىلىك كىيىم بىلەن ئۆي ئىچىدە ئىش قىلىپ يۈرگەننى مەينەتنىڭ ئىشى دەپلا بىلىمەن مەنغۇ
54- قەۋەتتىكى toghrakنىڭ يازمىسىدىن نەقىل
ياقىدىن ئالسا،
نوچى خۇتۇنكەن.
گىپى ئۆتمەس ئەرگە،
بەكمۇ لايىقكەن.
ئەمدى سىز قىلىڭ،
ئۆي ئىشلىرىنى،
ئۇز پەرىرىڭىز،
قىلسۇن غەيۋەتنى.
.....
ئورۇپ سالىمەن باش كوزلىرىگە
سەۋىر -قاچام بار توشۇپ كىتدىغان .
ئوزگەرتالمىدىم قانداق قىلىمەن
ئاپىسىنىڭ ئۆيىگە قىچىپ كىتىدىغان ...
.............
ئاجرىشىپ كىتىمەن گەپ ئاڭلىمىسا
نان يىقىپ كىرلەرنى يۇيۇپ تۇرمىسا
بەكمۇ زىرىكتىم ساراڭ خوتۇندىن
بۇ ئۇيدىن كەچكىچە جىدەل قورمىسا،،،
قۇرقۇتقان بىلەنمۇ قىلىمەن :« تالاق!»
چىرايلىق ئولتۇرۇپ چۈشەندۈرمىسە،
بىتى قېلىن خۇتۇنغا بولمايدۇ ساۋاق.
ئۆيلىنىش ئىشىدا بەك يامان كۆۋرۈك،
توي قىلىپ 4 ئايدا تۇغىدۇ بالا.
مۇشۇنداق خۇتۇننى خۇتۇن قىلغانكىن،
بولمامدۇ باشىڭغا تۈگىمەس بالا.
ئوششششششششششششششششش قانداق قىلىسىز ئەمدى، چىداڭ
58- قەۋەتتىكى toghrakنىڭ يازمىسىدىن نەقىل
گەپ يىمەس خۇتۇنغا كار قىلماس تاياق،
قۇرقۇتقان بىلەنمۇ قىلىمەن :« تالاق!»
چىرايلىق ئولتۇرۇپ چۈشەندۈرمىسە،
بىتى قېلىن خۇتۇنغا بولمايدۇ ساۋاق.
ئۆيلىنىش ئىشىدا بەك يامان كۆۋرۈك،
توي قىلىپ 4 ئايدا تۇغىدۇ بالا.
مۇشۇنداق خۇتۇننى خۇتۇن قىلغانكىن،
بولمامدۇ باشىڭغا تۈگىمەس بالا.
ئوششششششششششششششششش قانداق قىلىسىز ئەمدى، چىداڭ
-------
ئالىمەن تىگىمەن دىيىشكەن ئىدۇق
سەن تاھىر مەن زوھرە بۇلوشقان ئىدۇق
قۇناقلىق باغلاردا كورۇشكەن ئىدۇق
بۇگۇن بۇ ئىشلارغا پوشايمان يىدۇق....
..................................................
قۇناقلىق ،باغلاردا قالدى ئىزىمىز
بەزىدە شۇ چاغنى ئەسلەپ قالىمىز
ئۇنچىلا قىپ كەتمە جىنىم ئاي پەرى
تۇغۇلاي دەپ قالدى ئوماق قىزىمىز،،،