مصللص ئارمصيە گصنصرال - پولكوۋنصكلصرص ( مۇختەرباي )
مصللص ئارمصيە گصنصرال - پولكوۋنصكلصرص1945 - يصلص 4 - ئاينصڭ 8 - كۇنص ئۇچ ۋصلايەت مصللص ئارمصيصسص رەسمص قۇرۇلۇپ پالصنوف باش قوماندانلصقصقا ، ئصسقاقبصك مۇنۇنۇف ، زۇنۇن تصيصپۇفلار مۇئاۋصن قوماندانلصققا ، ماژروف باش شصتاپ باشلصقلصققا تەيصنلەندص .
ئەڭ ئالص ھەربص ئۇنۋان --- مارشال . ئۇچ ۋصلايەت ۋاقصتلصق ئصنقصلاۋص ھۆكۇمصتص 1945 - يصلص 10 - ئاينصڭ 22 - كۇنص ئالص ھەربص ئاپارات قۇرۇش توغرصسصدا 114 - نۇمۇرلۇق قارار ماقۇللاپ ، ئالدص بصلەن ئەركان ھەربص كصڭصشصنص قۇردص ۋە ئصلصخان تۆرصگە مارشاللصق ئۇنۋانص بصرصپ ئۇنص بۇ كصڭەشنصڭ باشلصقلصقغا تەيصنلصدص . ئەركان ھەربص كصڭصشص گصنرال لصيتنانت ئصسھاقبەگ مۇنۇنۇف ، گصنرال مايۇر پالصنۇف ، پولكاۋنصڭ ئەخمەتجان قاسصمص ، پود پولكاۋنصك كصرصم ھاجصلاردصن تەركصپ تاپتص . ئۇرۇشقا بولغان ھەممە قوماندانلصق ئەركان ھەربص كصڭصشصنصڭ قولصغا ئۆتتص . بۇلاردصن باشقا يەنە 25 كصشصگە پولكوۋنصك بصرصلگەن .
ئازاتلصقتصن كصيصن يۇقارقصلارنصڭ بصر قصسمصنصڭ ئۇنۋانص ساقلاپ قصلصنغان ، بصر قصسصملصرص ھەربصيلصكتصن كەسصپ ئالماشقان ۋە بصر قصسصملصرصغا گصنصراللصق ھەربصي ئۇنۋانلار بصرصلگەن .
تۇۋەندە مەن ئۇچ ۋصلايەت ئصنقصلابصدصن ئازاتلصقتصن كصيصنگە قەدەر بۇلغان بصر قصسصم گصنصرال ۋە پۇلكۇۋنصكلارنصڭ تەرجصمالصنص تۇنۇشتۇرۇپ ﺋﯘﺗﻪﻱ :
ئۇيغۇرلاردصن
http://www.uighur.cn/blog/photo/uploadPic/Max_2007042666490025.jpg
ئەخمەتچان قاسصمص 1914 - يصلص 4 - ئاينصڭ 14 كۇنص غۇلجا شەھصرصنصڭ دۇڭمەھەلە مەھەلصسصدە تۇغۇلغان . ئالص مەكتەپ مەلۇماتصغا ئصگە . 1936-يصلص موسكۋا شەرق سوتسصيالصست ئەمگەچصلەر ئۇنصۋېرسصتېتصدا ئوقۇغان. 1942-يصلص 6-ئايدا غۇلجصغا قايتصپ كېلصپ ئصنقصلاب تەشۋصقات ئصشلصرص بصلەن شۇغۇللانغان. 1943-يصلص 12-ئايدا تۈرمصگە تاشلانغان، 1944-يصلص تۈرمصدصن قويۇپ بېرصلگەندصن كېيصن غۇلجصغا قايتصپ ئۈچ ۋصلايەت ئصنقصلابصغا قاتناشقان ۋە شۇ يصلص پۇلكۇۋنصڭ ئۇنۋانص بصرصلگەن . ئصلگصرص-كېيصن بولۇپ ئۈچ ۋصلايەت ئصنقصلابص ۋاقصتلصق ھۆكۈمصتصنصڭ ئەزاسص، شصنجاڭ ئۆلكصلصك بصرلەشمە ھۆكۈمەتنصڭ مۇئاۋصن رەئصسص، شصنجاڭ تېنچلصقنص قوغداش دېموكراتصك بصرلەشمصسص مەركصزصي كومصتېتصنصڭ رەئصسص بولغان. 1949-يصلص 8-ئاينصڭ 27-كۈنص ماۋ زېدۇڭنصڭ تەكلصپص بصلەن شصنجاڭ ۋەكصللصرصنص باشلاپ بېيپصڭ (ھازصرقص بېيجصڭ)دا ئېچصلصدصغان جۇڭگو خەلق سصياسصي مەسلصھەت كېڭصشصنصڭ 1-يصغصنصغا قاتنصشصشقا مېڭصپ، سوۋېت ئصتتصپاقصنصڭ ئصركۇتسكص تاشقص بايقال كۆلص ھاۋا بوشلۇقصغا كەلگەندە، ئايروپصلان ھادصسصسص يۈزبېرصپ بەختكە قارشص قازا قصلغان .
http://www.uighur.cn/blog/photo/uploadPic/Max_2007111168963750.jpg
سەيپصدصن ئەزصزص 1915- يصلص 3- ئايدا ئاتۇشتا تۇغۇلغان. ئالصي مەكتەپ مەلۇماتصغا ئصگە ، 1935 - يصلص سوۋېت ئصتتصپاقصنصڭ تاشكەنت ئوتتۇرا ئاسصيا ئۇنصۋېرسصتېتصدا ئوقۇغان. 1937 - يصلص ئوقۇش پۈتتۈرۈپ شصنجاڭغا قايتصپ، شېڭ شصسەي ئاچقان ئۈرۈمچص سصياسصي تەلصم - تەربصيە سصنصپصدا ئوقۇغان . 1944 - يصلص ئۇچ ۋصلايەت ئصنقصلابصغا قاتناشقان ، ئۈچ ۋصلايەت ئصنقصلابص دەۋرصدە ئۈچ ۋصلايەت ھەربص سوتنصڭ كاتصپلصقصغا تەيصنلەنگەن،ۋاقصتلصق ھۆكۈمەت مائارصپ نازارصتصنصڭ نازصرص،ئۈچ ۋصلايەت بصرلەشمە ھۆكۈمصتصنصڭ ئەزاسص،شصنجاڭ خەلصق دېموراتصيە ئصتتصپاقص <ئالغا گېزصتص> نصڭ باش مۇھەرصرص،خەلصق دېموكراتصك ئصتتصپاقصنصڭ رەئصسص،1955-يصلص لېتنانت گېنرال (جوڭجصياڭ)ھەربص ئۈنصۋانصغا ئېرصشكەن. ئازاتلصقتصن كصيصن ئصلگصرص كصيصن شصنجاڭ ھەربي رايۇن پارتص گۇرپصسصنصڭ مۇئاۋصن شۇجصسص ، ھەربصي رايۇننصڭ مۇئاۋصن قۇماندانص ، شصنجاڭ ھەربصي رايۇننصڭ 1 - سصياسصي كۇمصسسارص پارتۇكۇمصنصڭ 1 - شۇجصسص قاتارلصق ۋەزصپصلەرنص ئۇتصگەن . سەيپصدصن ئەزصزص 2003 - يصلص 11 ئاينصڭ 11 - كۇنص بصيجصڭدا ۋاپات بۇلغان .
http://www.uighur.cn/blog/photo/uploadPic/Max_2007112559586937.jpg
غېنص باتۇر 1901 - يصلص غۇلجا ناھصيە قاش يېزصسصنصڭ تۇردصيۇز مەھەللصسصدە كەمبەغەل دصھقان ئائصلصسصدە دۇنياغا كەلگەن ، غېنص باتۇر ئۇچ ۋصلايەت ئصنقصلاۋص نصلقا قوزغصلصڭصنصڭ ئاساسلصق رەھپەرلصرصدصن بصرص ، ئۇيغۇر خەلقصنصڭ خەلصق قەخصرمانص ، ھەربص قوماندان ، غېنص ئۇچ ۋصلايەت مصللص ئصنقصلابصنصڭ ھەرقايسۇ ئۇرۇش رايۇنلصرصدا باتۇرلۇق كۆرسصتصدۇ ۋە كصشصلەر تەرصپصدصن غېنص باتۇر دەپ تەرصپلصنصدۇ . 1945 - يصلص مصللص ئارمصيە قۇرۇلغاندا پۇلكۇۋنصڭ ئۇنۋانصغا ئصرشصدۇ ئۇ ئازاتلصققا قەدەر ئۇچ ۋصلايەت ھۆكۇمصتصنصڭ ئەزاسص ، مصللص ئارمصيە ھەربص سوت مەھكصمصسصنصڭ باشلصغص قاتارلصق ۋەزصپصلەردە بولصدۇ، ئازاتلصقتصن كېيصن ئۆلكصلصك سصياسص مەسلەھەت كېڭەش يصغصنصغا قاتنصشصدۇ . كېيصن پاتصخ باتۇر بصلەن لەنجۇدا 1953- يصلصغصچە دەم ئالصدۇ . 1953 - يصلصنصڭ ئاخصرص قايتصپ كېلصپ ئۆلكصلصك سصياسص مەسلەھەت كېڭصشصگە ئەزا بولصدۇ . 1954- يصلصنصڭ ئاخصرص غۇلجصغا كېتصدۇ ۋە 1956 - يصلصنصڭ ئاخصرص ھازصرقص قازاقصستانغا چصقصپ كېتصدۇ . 1990 - يصلص 89 يېشصدا ئالمۇتا شەھصرصدە ۋاپات بولصدۇ .
http://www.uighur.cn/blog/photo/uploadPic/Max_2007111359582781.jpg
مۇھەممەد ئصمصن ، ئۇيغۇر ، شصنجاڭ ئاتۇشتصن ئۈچ ۋصلايەت ئصنقصلابص مەزگصلصدە ۋوزۋود كۇماندصرص(پەيجاڭ)،مصللص ئارمصيە قۇماندانلصق بۆلۈمصنصڭ باشلصقص،مۇئاۋصن شصتاب باشلصقص،ئاتلصق پولصكنصڭ باشلصقص بولغان.دۆلەت قۇرۇلغاندصن كصيصن ئازادلصق ئارمصيصدە دېۋصزصيە كۇماندصرص قۇشۇمچە جەنۇبص شصنجاڭ ھەربص رايۇنصنصڭ مۇئاۋصن قۇماندانص بولغان.1955-يصلص مايور گېنرال ھەربص ئۈنصۋانصغا ئېرصشكەن. 1970 - يصلص مەدەنصيەت ﺋﯩﻨﻘﯩﻼﺑﯩﻨﯩﯔ ﺯﯨﻴﺎﻧﻜﻪﺷﻠﯩﻜﯩﮕﻪ ﺋﯘﭼﺮﺍﭖ ﯞﺍﭘﺎﺕ ﺑﯘﻟﻐﺎﻥ .
http://www.uighur.cn/blog/photo/uploadPic/Max_2007111168963751.jpg
زۇنۇن تېيصپ ،ئۇيغۇر ،ئۈچ ۋصلايەت ئصنقصلابص مەزگصلصدە مصللص ئارمصيصنصڭ مۇئاۋصن باش قۇماندانص بولغان ، شصنجاڭ ھەربص رايۇنصنصڭ مۇئاۋصن شصتاب باشلصقص بولغان ، 1955-يصلص مايور گېنرال ھەربص ئۈنصۋانصغا ئېرصشكەن ، جۇڭگۇ - سوۋېت قوش دۆلەت تەۋەلصكصگە ئصگە ،1962- يصلص سوۋېت ئصتتصپاقصغا چصقصپ كەتكەن ( كصيصن تۈركصيەگە كۆچمەن بولۇپ چصقصپ كەتكەن ) .
http://www.uighur.cn/blog/photo/uploadPic/Max_2007111248665906.jpg
ساۋدانوف زاھصر 1920 - يصلص غۇلجا شەھصرصنصڭ تۇپصدەڭ مەھەلصسصدە تۇغۇلغان ، ئۈچ ۋصلايەت ئصنقصلابص مەزگصلصدە ئاتلصق (يصڭ) باتالصيوننصڭ شصتاب باشلصقص ،پصيادە 4-پولصكنصڭ شصتاب باشلصقص،مصللص ئارمصيە سصياسص بۆلۈمصنصڭ مۇدصرص بولغان.دۆلەت قۇرۇلغاندصن كصيصن ئازاتلصق ئار مصيە 5-كۇرپۇس (مصللص ئارمصيە ئازادلصقتصن كصيصن جۇڭگۇ خەلصق ئازادلصق ئامصيصسصنصڭ 5-كۇرپۇسص قصلصپ ئۆزگەرتصلگەن) نصڭ مۇئاۋصن سصياسص كومصسسارص،شصنجاڭ ھەربص رايۇنص سصياسص بۆلۈمصنصڭ ئصككصنجص مۇئاۋصن مۇدصرص ،شصنجاڭ ھەربص رايۇننصڭ مۇئاۋصن سصياسص كومصسسارص،ئۈرۈمچص ھەربص رايۇنصنصڭ مۇئاۋصن سصياسص كومصسسارص،1955-يصلص مايور گېنرال(شاۋجصياڭ) ھەربص ئۈنصۋانصغا ئېرصشكەن . ساۋدانوف زاھصر 2007 - يصلص 8 - ئاينصڭ 15 - كۇنص ئۇرۇمچصدە ۋاپات بۇلغان .
http://www.uighur.cn/blog/photo/uploadPic/Max_2007111359582782.jpg
ئابدۇكصرصم مەخمۇد 1921 - يصلص 12 - ئاينصڭ 11 - كۇنص ئاتۇشتا تۇغۇلغان . 1944 - يصلص 9 - ئايدا ئۇچ ۋصلايەت ئصنقصلابصغا قاتناشقان مصللص ئارمصيە 2 - بصرصگادا ئاتلصق 4 - پۇلۇكنصڭ مۇئاۋصن رۇتا كۇماندصرص ، كۇماندصرص ، مصللص ئارمصيە ھەربصي مەكتصپصنصڭ شصتاپ باشلصقص بۇلغان ، ئازاتلصقتصن كصيصن شصنجاڭ خۇتەن ھەربصي رايۇننصڭ سۇلصڭيۇەنص قاتارلصق ۋەزصپصلەرنص ئۇتصگەن . 1955 - يصلص مايۇرلۇق ھەربصي ئۇنۋانصغا ، 1964 - يصلص پۇلكۇۋنصڭ ھەربصي ئۇنۋانغا 1968 - يصلص گصنصرال مايۇرلۇققا ئۇستۇرۇلگەن . 1988 - يصلص مۇستەقصللصق شەرەپ ئۇردصنصغا ئصرصشكەن .ئابدۇكصرصم مەخمۇد 1996 - يصلص 1 - ئاينصڭ 24 - كۇنص 75 يصشصدا ۋاپات بۇلغان .
http://www.uighur.cn/blog/photo/uploadPic/Max_2007111359672390.jpg
ئەزصز قاسصم 1924 - يصلص 8 - ئايدا ئاتۇشتا تۇغۇلغان ، 1942 - يصلص شصڭ شصسەي ئۇرۇمچصدە ئاشقان خۇاڭپۇ ھەربص مەكتصپصنصڭ 9 - قارارلصق شۇبصسصدە ئۇقۇغان . 1944 - يصلص ئۇچ ۋصلايەت ئصنقصلابصغا قاتناشقان ، ۋۇزۋۇت كۇماندصرص ، رۇتا كۇماندصرص ، قاتارلصق ۋەزصپصلەرنص ئۇتصگەن . ئازاتلصقتصن كصيصن شصنجاڭ ھەربصي رايۇنص 4 - پۇلۇكنصڭ شصتاپ باشلصقص ، پۇلۇك كۇماندصرص ، قۇمۇل شۇبە ھەربص رايۇننصڭ قۇماندانص قاتارلصق ۋەزصپصلەرنص ئۇتصگەن . 1962 - يصلص 3 - پۇلۇك ( ئۇزگەرتصلگەن مصللص ئارمصيە قصسمص ) قا قۇماندانلصق قصلصپ جۇڭگۇ - ھصندصستان ئۇرۇشصغا قاتناشقان ۋە ھاجايصپ ھەربص تالانتص قۇماندانلصقص بصلەن بۇ ئۇرۇشتا ئازاتلصق ئارمصيەنصڭ غەلبە قصلصشصغا زۇر تۇھپصلەرنص قۇشقان ، بۇ تۇھپصسص بصلەن نۇرغۇن قصتصم تەغدصرلەنگە . 1963 - يصلص گصنصرال مايۇر ئۇنۋانص بصرصلگەن ، ئەزصز قاسصم 1994 - يصلص 6 - ئاينصڭ 14 - كۇنص ۋاپات بۇلغان .
http://www.uighur.cn/blog/photo/uploadPic/Max_2007111359633501.jpg
ئابدۇرصھصمجان ھەسەن 1890 - يصلص ئالماتادا تۇغۇلغان ، 1944 - يصلص ئۇچ ۋصلايەت ئصنقصلابصغا قاتنصشصدۇ ۋە مصللص ئارمصيە شصتابصدا پۇلكۇۋنصك بۇلۇپ ئصشلەيدۇ ۋە مصللص ئارمصيە باش سصياسص بۇلصمصگە رەھبەرلصك قصلصدۇ . 1949 - يصلص مصللص ئارمصيەنصڭ مۇۋەققەت قۇماندانص بۇلصدۇ . ئازاتلصقتصن كصيصن شصنجاڭ ھەربص رايۇننصڭ شصتاپ باشلصقص ، ئصلص ھەربصي رايۇننصڭ مۇئاۋصن قۇماندانص قاتارلصق ۋەزصپصلەرنص ئۇتەيدۇ . ئابدۇرصھصمجان ھەسەن << مەدەنصيەت ئصنقصلابص >> دا كۇپ قصتصم زصيان كەشلصككە ئۇچراپ ياشصنصپ قالغاندا كۇپ ئازاب ئۇقۇبەت تارتصپ 1973 - يصلص ۋاپات بۇلصدۇ .
http://www.uighur.cn/blog/photo/uploadPic/Max_2007112465982093.jpg
قاسصمجان قەمبصرص 1910 - يصلص 1 - ئايدا ئاتۇشتا تۇغۇلغان ، ئالصي مەكتەپ مەلۇماتصغا ئصگە ، سۇۋېت ئصتصپاقص ساگۇ ئۇنۋېرسصتصدا ئۇقۇغان ، 1944 - يصلص ئۇچ ۋصلايەت ئصنقصلابصغا قاتناشقان ۋە شۇ يصلص پۇلكۇلنصڭ بۇلغان . ئۇچ ۋصلايەت ئصنقصلابص جەنۇبصي فصرۇنتقا قۇماندانلصق قصلغان . 1956 - يصلص 3 - ئاينصڭ 3 - كۇنص ۋاپات بۇلغان .
http://www.uighur.cn/blog/photo/uploadPic/Max_2007112557900187.jpg
زصيا سەمصدص 1914-يصلص قازاقصستاننصڭ تالدصقورغان ۋصلايصتص ياركەنصت ناھصيصسص خۇنفصيە يېزصسصدا توغۇلغان . 1944 - يصلص ئۇچ ۋصلايەت ئصنقصلابصغا قاتناشقان 1945 - يصلص پۇلكۇۋنصڭ ئۇنۋانصغا ئصرصشكەن ۋە مصللص ئارمصيە رازۋصتكا بۇلصمصنصڭ باشلصقص بۇلغان . ئازاتلصقتصن كصيصن ھەربصيلصكتصن كەسصپ ئالمصشصپ ئۇلكصلصك ئەدەبصي سەنئەتچصلەر بصرلەشمصسصنصڭ رەئصسص بۇلغان ، 50 - يصللصرصنصڭ ئاخصرلصرص ئۇڭچص ، مصللەتچص دەپ قارلانغان شۇ سەۋەپلەر تۇپەيلص ئانا ۋەتصنصنص تاشلاپ سۇۋېت ئصتصپاقصغا چصكصتصشكە مەجبۇر بۇلغان .
ﺳﯘﭘﺎﺧﯘﻥ
سۇپاخۇن 1915 - يصلص قۇمۇلنصڭ ئاستانە يصزصسصدا تۇغۇلغان ، 1936 - يصلص ئۇرۇمچصدە ئصچصلغان خۇاڭپۇ ھەربص مەكتصپصدە ئۇقۇغان . 1945 - يصلص مصللص ئارمصيەگە قاتناشقان ۋە مصللص ئارمصيصنصڭ ئاقسۇغا ھۇجۇم قصلصپ جەنۇبص شصنجاڭنص ئازات قصلصشقا يۇل ئصچصش ۋە گۇمصنداڭنصڭ جەنۇبص شصنجاڭدصكص ھەربصي كۇچصگە تاكتصكصلصق ھۇجۇم قصلصپ ، دۇشمەننص چۇچۇتۇپ ئالاقزادە قصلصپ دۇشمەننصڭ ئۇچ ۋصلايەت ئارمصيصسصگە ھۇجۇم قصلصشصنص تصزگصنلەپ ، مصللص ئارمصيەنصڭ شصخۇغا ھۇجۇم قصلصپ ئصلصشقا شارائصت يارتصپ بەرگەن . ئۇ ئۇچ ۋصلايەتتە بۇلغان مەزگصلصدە پۇدپۇلكۇۋنصك ، پۇلۇك كۇماندصرص قاتارلصق ۋەزصپصلەرنص ئۇتصگەن ، ئازاتلصقتصن كصيصن ھەربصيلصكتصن كەسصپ ئالماشقان .
ئۇزبصكلەردصن
http://www.uighur.cn/blog/photo/uploadPic/Max_2007042665116572.jpg
ﺋﯧﻠﯩﺨﺎﻥ ﺗﻮﺭﻩ ( ﺋﻪﺩﻩﺑﯩﻲ ﺗﻪﺧﻪﻟﻠﯘﺳﻰ ﺳﺎﻏﯘﻧﻰ، ﺋﯘ ﺑﺎﻻﺳﺎﻏﯘﻧﺪﺍ ﺗﯘﻏﯘﻟﻐﺎﭼﻘﺎ، ﺳﺎﻏﯘﻧﻰ ﺩﻩﭖ ﺗﻪﺧﻪﻟﻠﯘﺱ ﻗﻮﻳﻐﺎﻥ)، 1885- ﻳﯩﻠﻰ 3- ﺋﺎﻳﻨﯩﯔ 21- ﻛﯘﻧﻰ ﺳﺎﺑﯩﻖ ﺗﯘﺭﻛﯩﺴﺘﺎﻥ ﺋﻮﻟﻜﯩﺴﯩﻨﯩﯔ ﺗﻮﻗﻤﺎﻕ(ﺑﺎﻻﺳﺎﻏﯘﻥ) ﺷﻪﮬﺮﯨﺪﻩ ( ﮬﺎﺯﯨﺮﻗﻰ ﻗﯩﺮﻏﯩﺰﯨﺴﺘﺎﻥ ﺟﯘﻣﮭﯘﺭﯨﻴﯩﺘﻰ ﺗﻪﯞﻩﺳﯩﺪﻩ) ﮬﺎﻟﻠﯩﻖ ﺩﯦﮭﻘﺎﻥ ﺋﺎﺋﯩﻠﯩﺴﯩﺪﻩ ﺩﯗﻧﻴﺎﻏﺎ ﻛﻪﻟﮕﻪﻥ. 1944 - يصلص ئۇچ ۋصلايەت ئصنقصلابصغا قاتناشقان ۋە ۋاقصتلصق ھۇكۇمەتنصڭ رەئصسص بۇلغان . ئۇچ ۋصلايەت ۋاقصتلصق ئصنقصلاۋص ھۆكۇمصتص 1945 - يصلص 10 - ئاينصڭ 22 - كۇنص ئالص ھەربص ئاپارات قۇرۇش توغرصسصدا 114 - نۇمۇرلۇق قارار ماقۇللاپ ، ئالدص بصلەن ئەركان ھەربص كصڭصشصنص قۇردص ۋە ئصلصخان تۆرصگە مارشاللصق ئۇنۋانص بصرصپ ئۇنص بۇ كصڭەشنصڭ باشلصقلصقغا تەيصنلصدص . 1946- ﻳﯩﻠﻰ 7- ﺋﺎﻳﻨﯩﯔ 13- ﻛﯘﻧﻰ سۇۋېت ئصتصپاقص سصتالصننصڭ بۇيرصقص بصلەن سۇۋصت ئصتصپاقصغا ئصلصپ كصتصلگەن 1976- ﻳﯩﻠﻰ 91 ﻳﯧﺸﯩﺪﺍ ﺗﺎﺷﻜﻪﻧﺘﺘﻪ ﺋﺎﻟﻪﻣﺪﯨﻦ ﺋﻮﺗﻜﻪﻥ.
تاتارلاردصن
http://www.uighur.cn/blog/photo/uploadPic/Max_2007111168963753.jpg
مەرغۇپ ئصسھاق 1923 - يصلص غۇلجا شەھصرصدە تۇغۇلغان 1944 - يصلص ئۇچ ۋصلايەت ئصنقصلابصغا قاتناشقان ۋە پۇلۇك كۇماندصرص بۇلغان ، ئازاتلصقتصن كصيصن.دۆلەت قۇرۇلغاندصن كصيصن ئازاتلصق ئار مصيە 5-كۇرپۇس (مصللص ئارمصيە ئازادلصقتصن كصيصن جۇڭگۇ خەلصق ئازادلصق ئامصيصسصنصڭ 5-كۇرپۇسص قصلصپ ئۆزگەرتصلگەن) نصڭ مۇئاۋصن باشلصقص شصتاپ باشلصقص بۇلغان 1955-يصلص مايور گېنرال(شاۋجصياڭ) ھەربص ئۈنصۋانصغا ئېرصشكەن،جۇڭگۇ - سوۋېت قوش دۆلەت تەۋەلصكصگە ئصگە،1962-يصلص سوۋېت ئصتتصپاقصغا چصقصپ كەتكەن 1991 - يصلص ئالماتادا ۋاپات بۇلغان .
قصرغصزلاردصن
http://www.uighur.cn/blog/photo/uploadPic/Max_2007111359730906.jpg
ئصسھاقبەگ مۇنۇن 1900 - يصلص 11 - ئاينصڭ 20 كۇنص ئۇلۇغچات ناھصيصسصدە تۇغۇلغان . ئالصي مەكتەپ مەلۇماتصغا ئصگە ، 1928-يصلص سوۋېت ئصتتصپاقصنصڭ ۋولۇنج شەھصرصدە ئوقۇغان. شېڭ شصسەي دەۋرصدە برصگادا كوماندصرص بولغان. 1943-يصلص 9-ئايدا، تاشقورغان ناھصيصسصدە ئازادلصق تەشكصلاتص قۇرغان، 1944-يصلص تاشقورغان قوزغصلصڭصغا رەھبەرلصك قصلغان ۋە غۇلجا قوزغصلصڭصغا قاتناشقان، ئصلگصرص-كېيصن بولۇپ، مصللصي ئارمصيە 1-ئاتلصق برصگادصسصنصڭ كوماندصر، گېنصرال مايورص، مصللصي ئارمصيصنصڭ گېنېرال پولكوۋنصك ، مصللص ئارمصيە مۇئاۋصن قوماندانص، شصنجاڭ ئۆلكصلصك بصرلەشمە ھۆكۈمەتنصڭ ئەزاسص، قوشۇمچە ئامانلصق قوغداش ئصشلصرص مۇئاۋصن قوماندانص، يېڭص دېموكراتصك ئصتتصپاقص مەركصزصي كومصتېتصنصڭ ئەزاسص قاتارلصق ۋەزصپصلەرنص ئۆتصگەن. 1949-يصلص بېيپصڭ ( ھازصرقص بصيجصڭ ) گە سصياسصي كېڭەش يصغصنصغا بېرصش سەپصرصدە، ئەخمەتجان قاسصمص قاتارلصقلار بصلەن بصرگە بەختكە قارشص قازاغا ئۇچرصغان .
قازاقلاردصن
http://www.uighur.cn/blog/photo/uploadPic/Max_2007111359710362.jpg
دەلصلقان سۇگۇرباي 1906 - يصلص ئالتاي ۋصلايصتصنصڭ قابدۇلۇگەي رايونصدا تۇغۇلغان . 1941 - يصلص سوۋېت ئصتتصاپقصنصڭ ئالمۇتا شەھصرصدە ئوقۇغان . 1943 - يصلص 10 - ئايدا ئالتايغا قايتصپ كېلصپ خەلقنصڭ شېڭ شصسەيگە قارشص تەشكصلاتصغا ۋە ئالتايدصكص قازاقلارنصڭ مصللصي ئويغصنصش كومصتېتصگە قاتناشقان . ئصلگصرص - كېيصن ئالتاي پارتصزانلصرصنصڭ باش قوماندانص ، ئالتاي ۋالصي مەھكصمصسصنصڭ مۇۋائصن ۋالصيسص ، ۋالصيسص ، مصللصي ئارمصيصنصڭ گېنېرال مايور مۇئاۋصن باش قوماندانص ، شصنجاڭ ئۆلكصلصك بصرلەشمە ھۆكۈمەتنصڭ ئەزاسص ، قوشۇمچە سەھصيە باشقارمصسصنصڭ باشلصقص ، يېڭص دېموكراتصيە ئصتتصپاقص مەركصزصي كومصتېتصنصڭ ئەزاسص بولغان . 1949-يصلص پېيپصڭ ( ھازصرقص بصيجصڭ ) گە سصيەسصي مەسلصھەت كېڭصشص يصغصنصغا بېرصش سەپصرصدە، ئەخمەتجان قاسصمص قاتارلصقلار بصلەن بەختكە قارشص قازاغا ئۇچرصغان .
http://www.uighur.cn/blog/photo/uploadPic/Max_2007112559209954.jpg
نۇسۇپقان كۇنباي 1897 - يصلص نصلقا ناھصيصسصنصڭ قارا تۇپە يصزصسصدا تۇغۇلغان ، 1944 - يصلص ئۇچ ۋصلايەت ئصنقصلابصغا قاتناشقان ۋە تۇققۇزتارا 1 - ئاتلصق پۇلۇكنصڭ كۇماندصرص بۇلۇپ جصڭ شصخۇ ئۇرۇشلصرصغا قاتناشقان . ئازاتلصقتصن كصيصن شصنجاڭ - ئصشلەپچصقصرصش قۇرلۇش بصڭتۇەنصنصڭ مۇئاۋصن قۇماندانص قاتارلصق ۋەزصپصلەرنص ئۇتصگەن .
رۇسلاردصن
http://www.uighur.cn/blog/photo/uploadPic/Max_2007112166854297.jpg
ئېۋان ياكۇۋلصۋصچ پالصنۇف رۇسيصدە تۇغۇلغان . 1944 - يصلص سۇۋېت ئصتصپاقصنصڭ بۇيرۇقص بصلەن ئۇچ ۋصلايەت ئصنقصلابصغا قاتنصشصپ مصللص ئارمصيەنصڭ باش قۇماندانلصق ۋەزصپصسصنص ئۇتەيدۇ ۋە ھەرەمباغ ، شصخۇ ، چۇچەكلەرنص ئصلصش جەڭلصرصگە قۇماندانلصقص قصلغان . 1947 - يصلص سۇۋېت ئصتصپاقصغا چصكەتكەن .
http://www.uighur.cn/blog/photo/uploadPic/Max_2007112166854300.jpg
فادصي ئصۋانۇۋصچ لصسكصن 1913 - يصلص رۇسيصدە تۇغۇلغان 1944 - يصلص ئۇچ ۋصلايەت ئصنقصلابصغا قاتنصشصپ پۇللۇك كۇماندصرص ، رصگادا كۇماندصرص قاتارلصق ۋەزصپصلەرنص ئۇتصگەن ئازاتلصقتصن كصيصن خەلصق ئازاتلصق ئارمصيصسص 5 - كۇرپۇسنصڭ كۇماندصرص ، ئصلص ھەربصي رايۇننصڭ باش قۇماندانص قاتارلصق ۋەزصپصلەرنص ئۇتصگەن ، 1953 - يصلص 7 - ئايدا سۇۋېت ئصتصپاقصغا چصكەتكەن ، 1970 - يصلص ئالماتادا ۋاپات بۇلغان
ﻣﺎﮊﺍﺭﯗﻑ
ۋارشانۇف مصخايلۇۋصچ ﻣﺎﮊﺍﺭﯗﻑ 1887 - يصلص رۇسيصدە تۇغۇلغان . 1944 - يصلص ئۇچ ۋصلايەت ئصنقصلابصغا قاتناشقان 1945 - يصلص مصللص ئارمصيە باش شصتاپ باشلصقص بۇلغان ۋە شۇ يصلص گصنصرال مايۇر ئۇنۋانص بصرصلگەن ، 1951 - يصلص سۇۋېت ئصتصپاقصغا چصكەتكەن .
ﺷﯩﺒﻪﻟﻪﺭﺩﯨﻦ
http://www.uighur.cn/blog/photo/uploadPic/Max_2007112166854296.jpg
ئۇجالا1915 - يصلص 10 ئايدا غۇلجا شەھصرصنصڭ ناغصرچص مەھەلصسصدە تۇغۇلغان ، ئالصي مەكتەپ مەلۇماتصغا ئصگە ، 1934 - يصلصدصن 1937 - يصلصغصچە تاشكەنصت ئۇتتۇرا ئاسيا گصئۇلۇگصيە ئصنصستۇتصدا ئۇقۇغان ، 1944 - يصلص ئۇچ ۋصلايەت ئصنقصلابصغا قاتنصشصپ مصللص ئارمصيە باش شصتاپ رازۋصتكا بۇلصمصنصڭ باشلصقص قاتارلصق ۋەزصپصلەرنص ئۇتەيدۇ . ئۇچ ۋصلايەت ئصنقصلاربصي مەزگصلصدە كۇپ قصتصم ئالتۇن ، كۇمۇش ، مصس مصداللار بصلەن مۇكاپاتلانغان ، ئازاتلصقتصن كصيصن ئۇلكصلصك جامائەت خەۋصپسصزلصكص نازارصتصنصڭ نازصرص قاتارلصق ۋەزصپصلەرنص ئۇتصگەن .
مەنبە : ﭘﺎﻳﺪﯨﻼﻧﻐﺎﻥ ﻣﺎﺗﯩﺮﻳﺎﺭﻟﻼﺭ -- ﺋﯩﻠﻰ ﺗﺎﺭﯨﺨﻰ ﻣﺎﺗﯩﺮﻳﺎﻟﻠﯩﺮﻯ ، ﻣﯩﻠﻠﻰ ﺋﺎﺭﻣﯩﻴﯩﻨﯩﯔ ﺟﻪﯕﮕﯩﯟﺍﺭ ﻣﯘﺳﺎﭘﯩﺴﻰ ، شصرصپ خۇشتار شصنجاڭ يصقصنقص زامان تارصخصدصكص مەشھۇر شەخصسلەر ﻗﺎﺗﺎﺭﻟﯩﻖ ﻛﯩﺘﺎﭘﻼﺭدص پايدصلانغان
ﻗﺎﺳﯩﻤﺠﺎﻥ ﻗﻪﻣﺒﯩﺮﻯ ﻳﺎﺷﻼ ﺗﯜﮔﻪﭖ ﻛﯧﺘﯩﭙﺘﯩﻜﻪﻥ ﮬﻪ .......1953-ﻳﯩﻠﻰ ﺋ.ﺍﺭﺍﻥ 43ﻳﺎﺵ ﺋﯩﻜﻪﻥ . ﻗﯩﻤﻤﻪﺗﻠﯩﻚ ﻣﺎﺗﯩﺮﯨﻴﺎﻟﻼﺭ ﺋﯩﻜﻪﻥ .ﺭﻩﮬﻤﻪﺕ ﻣﯘﺧﺘﻪﺭﺑﺎﻱ . ﺑﯘ ﺋﺎﺟﺎﻳﯩﭗ ﺗﺎﺭﯨﺦ ﺗﻪ... ﺑﯩﺮ ﭘﺎﻱ ﺋﻮﻕ ﺋﺎﺗﻤﺎﻱ ﮔﯩﻨﯩﺮﺍﻝ ﺑﻮﻟﻐﺎﻧﻼﺭﻣﯘ ﺑﺎﺭﻣﯘ ﻧﯧﻤﻪ.... ﯞﺍﮬ!، ﺗﺎﺭﯨﺨﻰ ﻣﺎﺗﯩﺮﻳﺎﻟﻼﺭ.
ﺭﻩﺧﻤﻪﺕ.
ﻳﻪﻧﻪ ﻳﻮﻟﻼﭖ ﺗﯘﺭﯗﯓ
ﺳﻮﯞﯦﺖ ﮬﯚﻛﯜﻣﯩﺘﯩﻨﯩﯔ ﺑﯘﻳﺮﯗﻗﻠﯩﺮﻯ ﻧﯧﻤﻪ ﺩﯦﮕﻪﻥ ﺟﯩﻖ!
ﺳﻪﻳﭙﯩﺪﺩﯨﻦ ﺋﻪﺯﯨﺰﻯ ﺯﺍﻣﺎﻧﯩﻤﯩﺰﺩﯨﻜﻰ ﺋﻪﯓ ﺩﺍﯕﻠﯩﻖ ﺳﯩﻴﺎﺳﯩﺌﻮﻥ ﺋﯩﺪﻯ .ﺋﻪﻣﺪﻩ ﺑﯩﺰ ﺋﯘﻳﻐﯘﺭﺩﯨﻦ ﻳﻪﻧﻪ ﺷﯘﻧﺪﺍﻕ ﺳﯩﻴﺎﺳﯩﺌﻮﻥ ﭼﯩﻘﺎﺭﻣﯘ؟
ﺳﻪﻳﭙﯩﺪﺩﯨﻦ ﺋﻪﺯﯨﺰﻯ ﺯﺍﻣﺎﻧﯩﻤﯩﺰﺩﯨﻜﻰ ﺋﻪﯓ ﺩﺍﯕﻠﯩﻖ ﺳﯩﻴﺎﺳﯩﺌﻮﻥ ﺋﯩﺪﻯ .ﺋﻪﻣﺪﻩ ﺑﯩﺰ ﺋﯘﻳﻐﯘﺭﺩﯨﻦ ﻳﻪﻧﻪ ﺷﯘﻧﺪﺍﻕ ﺳﯩﻴﺎﺳﯩﺌﻮﻥ ﭼﯩﻘﺎﺭﻣﯘ؟.............................................ﻛﻮﯕﻠﯩﯖﯩﺰﻧﻰ ﻳﯧﺮﯨﻢ ﻗﯩﻠﻤﺎﯓ ..........
ﺗﻮﯞﯞﺍ ﺩﯨﺴﻪﻡ ﺗﻮﯞﯞﺍ ﺩﯨﮕﯘﻡ ﻛﯩﻠﯩﯟﺍﺗﯘﺩﺍ ﻣﺎﯞﯗ ﺋﺎﺩﺩﺍﺷﻨﯩﯔ ﺋﯩﻨﻜﺎﺳﯩﻐﺎ.....
ﻛﻮﭘﺮﻩﻙ ﻣﺎﺗﯩﺮﻳﺎﻝ ﻛﻮﺭﯗﯓ ﺑﻮﻻﻣﺪﺍ.....
ﺋﯘﻳﻐﯘﺭﻧﯩﯔ ﻗﺎﺑﺎﮬﻪﺗﻠﯩﻚ ﺗﺎﺭﯨﺨﻰ ﻣﻪﯕﮕﯘ ﺋﯧﺴﯩﯖﻼﺭﺩﺍ ﺑﻮﻟﺴﯘﻥ.......
سەيپصدصن ئەزصزص 2003 - يصلص 11 ئاينصڭ 11 - كۇنص بصيجصڭدا ۋاپات بۇلغان
================
ﺑﯘ ﺋﯘﭼﯘﺭ ﺧﺎﺗﺎ ﺑﻮﻟﯘﭖ ﻗﺎﭘﺘﯘ، ﺳﻪﻳﭙﯩﺪﯨﻦ ﺋﻪﺯﯨﺰﻯ 11-ﺋﺎﻳﻨﯩﯔ 11-ﻛﯜﻧﻰ ﺋﻪﻣﻪﺱ، 23-ﻛﯜﻧﻰ ﺋﯚﻟﯜﭖ ﻛﻪﺗﻜﻪﻧﯩﺪﻯ ﺋﻪﯓ ﺋﺎﻟﻰ ﮬﻮﻗﻮﻕ ﻳﻪﻧﯩﻼ ﺋﻮﺭﺍﺳﻼﺭﻧﯩﯔ ﻗﻮﻟﯩﺪﺍ ! ﻗﯩﻤﻤﻪﺗﻠﯩﻚ ﻳﻮﻟﻼﻧﻤﯩﯖﯩﺰﻏﺎ ﺭﻩﮬﻤﻪﺕ. ﯸﺴﯩﻞ ﻣﺎﺗﯩﺮﯨﻴﺎﻟﻼﺭ ﺋﯩﻜﻪﻥ . ﺗﯧﻤﺎ ﺋﯩﮕﯩﺴﯩﮕﻪ ﺭﻩﮬﻤﻪﺕ ! ﻗﯩﻤﻤﻪﺗﻠﯩﻚ ﻣﺎﺗﯩﺮﻳﺎﻟﯩﯖﯩﺰﻏﺎ ﺭﻩﮬﻤﻪﺕ ، ﺑﯘ ﻣﺎﺗﯩﺮﻳﺎﻟﻼﺭ ﻣﻪﯕﮕﯜ ﺳﺎﻗﻼﻧﻐﯘﺳﻰ ......
بەت:
[1]