توك سوقۋەتكەنلەرنص نەق مەيداندا جصددصي قوتقۇزۇش
توك سوقۋەتكەنلەرنص نەق مەيداندا جصددصي قوتقۇزۇشئاپتورص: ئوغۇزخان
جصددصي قۇتقۇزۇشنصڭ ئاساسصي پصرصنسصپص نەڭ مەيداندا ئاكصتصپ تەدبصرلەرنص قوللصنصپ يارلانغۇچصنصڭ ھاياتصنص قوغداپ ئاغرصق ئازابصنص يصنصكلصتصش ھەم دوختۇرخانا بصلەن ئالاقصلصشصپ ياردارنص ئۆز ۋاقتصدا دوختۇرخانصغا يۆتكەپ داۋاملصق قۇتقۇزۇشتصن ئصبارەت.شۇڭا جصددصي قۇتقۇزۇشنصڭ ئالدصنقص شەرتص ھەركەت تېز بولۇش، توغرا مەشغۇلات قصلصش كېرەك .
توك ئصشلصتصش جەريانصدا خاتا مەشغۇلات قصلصش ياكص ئېھتصياتسصزلصقتصن توك سوقۋصتصش ھادصسصسص كېلصپ چصققاندا، يارلانغۇچصنصڭ ئەھۋالصنص توغرا كۈزۈتۈش، نەپەسلصنصش ۋە يۈرەك سوقۇشص توختاپ قالغانلصقصنص بايقصغاندا نەق مەيداننصڭ ئۆزصدە جصددصي قۇتقۇزۇش ئېلصپ بېرصش،بصر دەقصقە ۋاقتنصمۇ چصڭ تۇتۇپ ، شۇ يەرنصڭ ئۆزصدصلا يۈرەك – ئۆپكە ھەركصتصنص ئەسلصگە كەلتۈرۈش ئۇسولص بۇيصچە جصددصي قۇتقۇزۇش ئېلصپ بېرصش ھەم داۋالاش خادصملصرص نەق مەيدانغا يصتصپ كەلگۈچە ئۈزۈلدۈرمەسلصك كېرەك. توك سوقۋصتصلگۈچصنصڭ تومۇر سوقۇشص ۋە نەپەسلصنصش ئەھۋالصغا قاراپلا قازا قصلغانلصقصغا ھۆكۈم چصقصرصپ جصدصي قۇتقۇزۇشنص يېرصم يولدا ئۈزۈپ قويۇشقاھەرگصز بولمايدۇ.
بصرصنچص، توك سوقۋصتصش ھادصسصسص يۈز بەرگەندە ئەڭ ئالدص بصلەن ئادەمنص توك مەنبەسصدصن ئايرصۋېتصش كېرەك، قانچە تېز بولسا شۇنچەياخشص، چۈنكص ئېلېكتېر ئېقصمصنصڭ تەسصر قصلصش ۋاقتص قانچە ئۇزارغانسصرص ياردارنصڭ ھاياتصنصڭ خەۋصپكە ئۇچراش نصسبصتص شۇنچە چوڭصيصدۇ.توك مەنبەسصدصن ئايرصشتا شۇ لېنصيەنصڭ مۇناسصۋەتلصك ۋصكلصيۇچاتېل ، چاتقۇچلصرصنص تارتصۋېتصش لازصمياكص قۇرغاق ياغاچ توخماق، ياغاچ تاختاي، ئارغامچا قاتارلصق دەرھال تاپقصلص بولصدصغان توك ئۆتكۈزمەس نەرسصلەر بصلەن ئامال قصلصپ ياردارنص توك مەنبەسصدصن ئايرصش كېرەك. قۇرغاق كصيصم ،قۇرغاق پەلەي قاتارلصقلارنص قولغا ئوراپ ياردارنصتارتصپ ئايرصشقصمۇ بولصدۇ. بۇ جەرياندا مۇمكصن قەدەر بصر قول بصلەن مەشغۇلات قصلصش، توك سوقۋصتصلگۈچصنصڭ بەدصنصنصڭ ئوچۇق يەرلصرصگە تصگصپ كەتمەسلص لازصم.ئەگەر ئېلېكتېر ئېقصمص توك سوقۋصتصلگۈچصنصڭ بەدصنص ئارقصلصق يەرگە ئۆتۈپ كەتكەن بولسا ھەم توك سصمصنص چصڭ سصقصمداپ تۇتۋالغان بولسا ئامال قصلصپ قۇرۇق تاختاي قاتارلصق توك ئۆتكۈزمەس نەرسصلەرنص توك سوقۋصتصلگۈچصنصڭ ئاستصغا قويۇپ يەردصن ئايرصۋېتصشياكص قۇرۇق ساپلصق پالتا ، ئصزولياتورلۇق ئامبۇر قاتارلصقلار بصلەن توك سصمصنص ئۈزۈپ تاشلاش كېرەك. توك سصمصنص ئۈزگەندە چۇقۇم بصر تال بصر تالدصن ئۈزۈش، ئصككص تال سصمنص تەڭلا ئۈزۈشتصن ساقلصنصش كېرەك.
ئصككصنچص، توك سوقۋصتصلگۈچصنص توك مەنبەسصدصن ئايرصپ بولغاندصن كصيصن ، ئەگەر ياردارنصڭ ئەس- ھۇشص جايصدا بولسا ئۇنص يەردە تەكشص ياتقۇزۇپ ئصنچصكە كۆزۈتۈش، ۋاقتصنچە ئۆرە تۇرغۇزماسلصق ياكص ماڭغۇزماسلصق لازصم. ئەگەر سصزصمصنص يوقاتقان - يوقاتمصغانلصقص ئصنصق بولمصسا بولسا يەردە ئوڭدصسصغا تەكشص ياتقۇزۇپبەش سصكونت ۋاقت ئصچصدە ياردارنص چاقصرصش ياكص مۇرصسصگە يصنصك ئۇرۇپ ئۇنصڭ ئەس – ھوشصنصڭ بار يوقلصقصغا ھۈكۈم قصلصش لازصم. يارلانغۇچصنصڭ بصشصنص مصدصرلصتصپ چاقصرصشقا قەتئص بولمايدۇ. ئەگەر جصددصي قۇتقۇزۇش زورۈر بولۇپ قالسا 10سصكونت ۋاقت ئصچصدە يارلانغۇچصنصڭ كۆكرصكصنصڭ كۆتۈرلۈش – چۈشۈش ئەھۋالصغا قاراش ، نەپەسلصنصش ئاۋازص بار - يوقلصقصنص تصڭشاش،بويۇن قصزصل قانتومۇرصنصڭ سوقۇش ئەھۋالصنص كۈزۈتۈش لازصم. نەپەسلصنصش ۋە تۇمۇر سوقۇش ئالامەتلصرص بايقالمصسا نەپەسلصنصش ۋە يۈرەك سوقۇشنصڭ توختاپ قالغانلصقصغا ھۆكۈم قصلصشقا بولصدۇ. بۇ چاغدا ۈرەك – ئۆپكە ھەركصتصنص ئەسلصگە كەلتۈرۈش ئۇسولص ئارقصلصق جصددصي قۇتقۇزۇش ئېلصپ بېرصش لازصم.
ئۈچۈنچص ، يۈرەك – ئۆپكە ھەركصتصنص ئەسلصگە كەلتۈرۈش ئۇسولص ئارقصلصق جصددصي قۇتقۇزۇش ئېلصپ بېرصش. ئەڭ ئالدص بصلەن يارلانغۇچصنص يەردە تەكشص ياتقۇزۇپ، بصر قولنص پصشانصگە قويۇپ يەنە بصر قول بصلەن ئصڭەكنص يوقصرصغا كۆتۈرۈپنەپەس يولصنص راۋانلاشتۇرۇش، ئەگەر ئېغصزصدا غەيرص نەرسصلەر بولسا تازلصۋصتصش لازصم. تازصلاش جەريانصدا غەيرص نەرسصلەرنصڭ ئصچصگە ئصچكصرلەپ كصرصپ كصتصشصدصن ساقلصنصش لازصم. يارلانغۇچصنصڭ بېشصنصڭئاستصغا نەرسە قصستۇرۇپ كۆتۈرۈپ قويۇشقا قەتئص بولمايدۇ.نەپەس يولصنص راۋانلاشتۇرۇپ بولغاندصن كصيصن قۇتقۇزغۇچص خادصم دەرھال پصشانصگە قويۇلغان قول بصلەن يارلانغۇچصنصڭ بۇرنصنص قصسصپ تۇرۇپ چوڭقۇر نەپەس ئېلصپ يارلانغۇچصنصڭ ئېغصزصغا چصڭ تەككۈزۈپ پۈۋلەش كېرەك. ھاۋا قصچصپ كەتمصگەن ئەھۋال ئاستصدا ئصككص قصتصم ئۇدا پۇۋلەش ، ئصككص قصتصملصق پۇۋلەشنصڭ ئارلصقصدصكص ۋاقصتنص بصر سصكونتتصن بصريېرصم سصكونتقصچە كونتصرول قصلصش كېرەك.ئەگەر ئصككص قصتصملصق پۈۋلەشتصن كصيصنمۇ يارلانغۇچصنصڭ تۇمۇر سوقۇشص بايقالمصسا دەرھال كۆكرەكنص بېسصپ يۈرەك ھەركصتصنص ئەسلصگە كەلتۈرۈش ئۇسولصنصمۇتەڭ ئېلصپ بېرصش لازصم. كۆكرەك سصرتصدصن بصسصلدصغان توغرا ئورۇننص تصپصش ئۈچۈن كۆكرەك سصرتصدصن تەكشص سۈرئەت بصلەنمصنوتصغا 80قصتصم ئەتراپصدا بصسصش، بصسصش بصلەن قويۇپ بېرصش ۋاقتص تەڭ بولۇش كېرەك.
بصر ئادەم جصددصي قۇتقۇزۇش ئېلصپ بارغاندا،15قصتصم پۈۋلصگەندصن كصيصن 2 قصتصم كۆكرەك سصرتصدصن بصسصش، مۇشۇ نصسبەت بۇيصچە ئۈزۈلدۈرمەي قايتا - قايتا ئېلصپ بېرصش لازصم. ئصككص ئادەم بصرلا ۋاقصتتا ئېلصپ بارغاندا بەش قصتصم بېسصپ بصر قصتصم پۈۋلەش، مۇشۇ نصسبەت بۇيصچە ئۈزۈلدۈرمەي قايتا - قايتا ئېلصپ بېرصش كېرەك. يوقۇرقص مەشغۇلات بصر مصنوت ئېلصپ بېرصلغاندصن كصيصن ياردارنصڭ ئەھۋالصغا ھۆكۈم قصلصش، 5-7 سصكونت ۋاقت ئصچصدە يۈرەك – ئۆپكە ھەركصتصنصڭ ئەسلصگە كەلگەن – كەلمصگەنلصكصگە قاراش كېرەك. ئەگەر قان تۇمۇرلارنصڭ سوقۇشص ئەسلصگە كېلصپ نەپەسلصنصش ئەسلصگە كەلمصگەن بولسا ئۇنداقتا كۆكرەك سصرتصدصن بصسصشنص توختۇتۇپ يەنە ئصككص قصتصم سۇنئص نەپەسلەندۈرۈش،ئاندصن ئۇلاپ ھەر بەش سصكونت ئصچصدە بصر قصتصم پۈۋلەش كېرەك. ئەگەر تۇمۇر سوقۇشص بصلەن نەپەسلصنصشصنصڭ ھەر ئصككصسص ئەسلصگە كەلمصگەن بولسا جصددصي قۇتقۇزۇشنص ئۈزۈلدۈرمەي داۋاملاشتۇرۇش لازصم. جصددصي قۇتقۇزۇش جەريانصدا سەۋصرچان ھەم يۈكسەك مەسئولصيەتچان بولۇش كېرەك.داۋالاش خادصملصرص يصتصپ كەلگۈچە جصددصي قۇتقۇزۇشنص ئۆز مەيلصچە توختۇتۇشقا قەتئص بولمايدۇ.
توك سوقۋصتصلگۈچصنص جصددصي قۇتقۇزۇش جەريانصدا قۇتقۇزغۇچص خادصملار ئادەمنص قۇتقۇزۇش بصلەن بصللە يەنە ئۆزصنصڭ بصخەتەرلصكصگصمۇ دصققەت قصلصشص لازصم.
ﺭﻩﮬﻤﻪﺕ ﺋﻮﺑﺪﺍﻥ ﻧﻪﺭﺳﯩﻜﻪﻥ ، ﻟﯧﻜﯩﻦ ﺧﯘﺩﺍ ﺳﺎﻗﻠﺴﯘﻥ . ﻛﯩﭽﯩﻚ ﯞﺍﻗﯩﺘﺘﻼﺭﯨﺪﺍ ﻣﻪﻥ ﺗﻮﻛﯩﻨﻰ ﺳﻮﻗﯩﺘﯘﻡ ﺩﯦﮕﻪﻥ ﺑﯩﺮ ﺷﯧﺌﺮﻧﻰ ﺗﺎﺭﯨﻢ ﻏﯘﻧﭽﯩﻠﯩﺮﺩﯨﻦ ﺋﻮﻗﯘﻏﺎﻥ ﺋﯩﺪﯨﻢ . ﻏﯘﯞﺍ ﺋﯩﺴﻤﺪﻩ ﺗﻮﻛﻨﻰ ﺳﯩﺰ ﺗﯘﺗﯘﯞﺍﻟﻤﯩﺴﯩﯖﯩﺰ ﺗﻮﻙ ﺳﯩﺰﻧﻰ ﺗﯘﺗﯘﯞﺍﻟﻤﺎﻳﺪﯗ ﺩﯨﻤﻪﻛﭽﻰ ﺑﻮﻟﻐﯩﻨﯩﻢ ﻛﻮﻟﯩﯖﯩﺰﺩﺍ ﺗﯘﺗﯘﯞﺍﻟﻤﯩﺴﯩﯖﯩﺰ ﺑﺎﺷﻘﺎ ﺋﻪﮬﯟﺍﻟﺪﺍ ﺧﻪﺗﯩﺮﻯ ﻳﻮﻕ
ﺋﺎﺩﻩﺗﺘﻪ ﻗﻮﻟﯩﯖﯩﺰﻧﯩﯔ ﻛﻪﻳﻨﻰ ﺗﯩﮕﯩﭗ ﻛﻪﺗﺴﻪ ﺗﻮﻙ ﺳﻮﻗﻮﯞﯨﺘﯩﺪﯗ ﻟﯩﻜﯩﻦ ﺋﺎﺟﯩﺮﺍﭖ ﻛﯩﺘﯩﺴﯩﺰﻗﻮﻟﯩﯖﯩﺰﻧﯩﯔ ﺋﺎﻟﺪﻯ ﺗﻪﺭﭘﻰ ﺗﯩﮕﯩﭗ ﻛﻪﺗﺴﻪ ﺗﻮﻛﻨﻰ ﻣﻪﮬﻜﻪﻡ ﺗﯘﺗﯘﯞﺍﻟﯩﺴﯩﺰ ﺑﺎﺭﻣﺎﻗﻠﯩﺮﯕﯩﺰ ﺋﺎﻟﺪﯨﻐﺎ ﻳﯘﻣﯘﻟﻮﭖ ﻗﺎﻟﯩﺪﯗ ﺑﯘ ﺋﻪﮬﯟﺍﻟﺪﺍ ﺋﯩﻐﯩﺮ ﮬﺎﺩﯨﺴﻪ ﻛﯩﻠﯩﭗ ﭼﯩﻘﯩﺪﯗ
ﺗﻮﻙ ﺳﯩﺰﻧﻰ ﺗﯘﺗﯘﯞﺍﻟﻤﺎﻳﺪﯗ ﺳﯩﺰ ﺗﻮﻛﻨﻰ ﺗﯘﺗﯘﯞﺍﻟﯩﺴﯩﺰ
ﺑﯩﻠﯩﭗ ﻗﻮﻳﯘﺷﻘﺎ ﺗﯧﮕﯩﺸﻠﯩﻚ ﺋﯩﻜﻪﻥ....
ﺗﻮﻛﭽﯩﻠﯩﺮﯨﻢ ﺑﺎﺭ ﺋﯩﻜﻪﻥ ﺩﻩ 
ﻣﻪﮬﻪﻟﻠﯩﻤﯩﺰﮔﻪ ﻳﯧﯖﻰ ﺗﻮﻭﻙﺗﺎﺭﺗﯩﻠﻐﺎﻧﺪﺍ ﺑﯩﺮ ﺑﺎﺷﻼﻧﻐﯘﭺ ﻣﻪﻛﺘﻪﭖﻧﯩﯔ ﻗﯩﺰﺋﻮﻗﯘﻏﯘﭼﯩﺴﻰ ﺗﻮﻙ ﺳﻮﻗﯩﯟﯦﺘﯩﭗ ﺋﯚﻟﯜﭖ ﻗﺎﻟﻐﺎﻥ ،ﻗﻮﺭﻗﯩﻤﻪﻥ ﻣﻪﻥ .
ﻗﯩﺰﻻﺭﻧﻰ ﺗﻮﻙ ﺳﻮﻗﯩﯟﻩﺗﻜﻪﻧﺪﻩﻙ ﻗﯩﻠﺴﯩﻼ ﺳﯜﻧﺌﻰ ﻧﻪﭘﻪﺳﻠﻪﻧﺪﯛﺭﯛﺵ ﻛﯩﺮﻩﻙ
ﺭﻩﺧﻤﻪﺕ.
بەت:
[1]