2012-يىلى دۇنيا دۇچ كېلىدىغان تەشۋىشلەر

شامال

2012-يىلى دۇنيا دۇچ كېلىدىغان تەشۋىشلەر

$ j; x% A& o6 q# c& w! g

2011-يىلى دۇنيا ۋەزىيىتىدە داۋالغۇش كۆرۈلۈپ، ئۆزىگەخاس تارىخىي ئىزنالار قالدى.2012يىلى دۇنيا ۋەزىيىتى قانداق تەرەققىي قىلىدۇ؟ نۇرغۇن تەشۋىشنىڭ جاۋابىغايېڭى بىر يىلدا ئېرىشىشىمىز مۇمكىن.

  

بىرىنچى تەشۋىش: دۇنيا ئىقتىسادىنىڭ چېكىنىش خەۋپى  زادى قانچىلىك؟
" O% I, e# y' w5 Y9 t　　دۇنيا ئىقتىسادىنىڭ ئەسلىگە كېلىشىدىكى مۇقىمسىزلىق،  ئېنىقسىزلىق ئامىللىرىنىڭ كۆپىيىشى بىلەن، كىشىلەر يېڭى بىر يىلدا دۇنيا ئىقتىسادىي  ۋەزىيىتىنىڭ

　　

مۇرەككەپ ۋە ئۆزگىرىشچان بولۇشىدىن ئەندىشە قىلىشقا باشلىدى.
2 |' n) e9 _9 `0 N% R: d* O( A　　2012-يىلى دۇنيا ئىقتىسادىي ۋەزىيىتىگە تەسىر قىلىدىغان ئاساسلىق ئامىللار − بەزى ئاساسلىق ئىقتىسادىي گەۋدىلەرنىڭ ئىقتىسادىنىڭ ئېشىش سۈرئىتىنىڭ ئاستىلىشى، بەزى دۆلەتلەردە ئىگىلىك ھوقۇق قەرز كىرىزىسىنىڭ گەۋدىلىنىشى، يېڭىدىن گۈللىنىۋاتقان بازارغا ئىگە دۆلەتلەرنىڭ تاشقى ئېھتىياجىنىڭ ئازىيىشى، ئىچكى قىسىمدىكى پۇل پاخاللىقىنىڭ كەسكىنلىشىشى، شۇنداقلا دۇنيادا ھەر خىل شەكىلدىكى قورۇقچىلىقنىڭ كۈندىن - كۈنگە كۆپىيىشى قاتارلىقلار. ئۇنىڭدىن باشقا، خەلقئارا ۋە رايون قىزىق نۇقتىلىرىنىڭ كەينى-كەينىدىن پەيدا بولۇشى، ئاشلىق بىخەتەرلىكى، ئېنېرگىيە بىخەتەرلىكى، كىلىمات ئۆزگىرىشى، زور تەبىئىي ئاپەت قاتارلىق دۇنياۋى خىرىسلار كۈندىن - كۈنگە گەۋدىلىك بولۇشى مۇمكىن.
+ z# H8 l) D6 r0 p$ w: e) R- X
　　ئىككىنچى تەشۋىش: ياۋروپا قەرز كىرىزىسىنى ئاخىرلاشتۇرغىلى بولامدۇ؟
7 m9 |: C- F+ _　　ياۋروپا ئىگىلىك ھوقۇق قەرز كىرىزىسى دۇنيا ئىقتىسادىغا تەسىر كۆرسىتىۋاتقان مۇھىم مۇقىمسىز ئامىللارنىڭ بىرى بولۇپ قالدى. 2012-يىلى ياۋرو رايونى قەرز قايتۇرۇش يۇقىرى دولقۇنىنى كۈتۈۋالىدۇ.ياۋروپا ئىتتىپاقى 12-ئاينىڭ بېشىدا بۇ يىلقى ئاخىرقى قېتىملىق باشلىقلار يىغىنىنى ئاچتى. بۇ قېتىمقى يىغىندا ياۋروپانىڭ ئىگىلىك ھوقۇق قەرز مەسىلىسىگە تاقابىل تۇرۇش، ياۋروپانى ئىچكى قىسىمدىن تۈزەشنى كۈچەيتىش توغرىسىدا يېڭى تەدبىرلەر ئوتتۇرىغا قويۇلدى. ياۋروپا ئىتتىپاقىنىڭ رەھبەرلىرى: بۇ تەدبىرلەردە مالىيە ئىتتىپاقى قۇرۇش، ياۋرونىڭ ئۇزاققىچە مۇقىم بولۇشىغا كاپالەتلىك قىلىش ئۈچۈن مۇھىم قەدەم تاشلاندى، دەپ قاراشتى. ئەمما، يەنە بەزى تەھلىلچىلەر مۇنداق دېدى: ياۋروپا ئىتتىپاقى بۇ تەدبىرلەر ئارقىلىق قىسقا مۇددەت ئىچىدە بازارنى قۇتقۇزۇش نىشانىغا يېتەلمەسلىكى مۇمكىن، 2012- ياۋروپا قەرز كىرىزىسىنى ئاخىرلاشتۇرغىلى بولامدۇ - يوق؟ دېگەن مەسىلىدە بازار ئىشەنچى يېتەرلىك ئەمەس.
  d+ T4 n/ @6 a, W8 {* X
  A* l* \+ w5 e5 M4 u2 y　　ئۈچىنچى تەشۋىش: سۇرىيە كىرىزىسىنىڭ تەرەققىياتى قانداق بولىدۇ؟　

　2011-يىلى غەربىي ئاسىيا، شىمالىي ئافرىقا ۋەزىيىتىدە تارىخىي خاراكتېرلىك ئۆزگىرىش بولدى. يىل ئاخىرىدا سۇرىيە بۇ رايوندىكى يېڭى قىزىق نۇقتىغا ئايلاندى. 2012-يىلى سۇرىيە كىرىزىسى تىنچ يول بىلەن ھەل قىلىنامدۇ ياكى قورال كۈچى بىلەن ھەل قىلىنامدۇ؟ سۇرىيەنىڭ ئىچكى ئىشىغا باشقا دۆلەتلەر قوراللىق ئارىلىشامدۇ؟
　　2011-يىلى 3-مارتتىن باشلاپ، سۇرىيەنىڭ بەزى رايونلىرىدا ھۆكۈمەتكە قارشى كەڭ كۆلەملىك نامايىش ئۆتكۈزۈلدى، شۇنىڭدىن كېيىن، ۋەزىيەت تىنچ قارشىلىق كۆرسىتىشتىن زوراۋانلىق توقۇنۇشقا ئايلاندى. 2012-يىلى سۇرىيە زۇڭتۇڭى بەشىر ئۆكتىچىلەرنىڭ خىرىسىغا تاقابىل تۇرۇش بىلەن بىللە، يەنە تاشقى بېسىمغىمۇ بەرداشلىق بېرىشى كېرەك. ئىچكى قىسىمدا ئۆزگىرىش بولامدۇ؟ باشقا دۆلەتلەرنىڭ سۇرىيەنىڭ ئىچكى ئىشلىرىغا ئارىلىشىشى كۈچىيەمدۇ؟ بۇلار كىشىلەر دىققەت قىلىۋاتقان مۇھىم نۇقتا ھېسابلىنىدۇ.

+ S2 b/ w: T) S3 g　　تۆتىنچى تەشۋىش: ئامېرىكا ئىراق ۋە ئافغانىستان ۋەزىيىتىنى مۇقىملاشتۇرالامدۇ؟

　　2011-يىلىنىڭ ئاخىرىدا، ئامېرىكىنىڭ ئىراقتىن پۈتۈنلەي ئەسكەر چېكىندۈرۈشى بىلەن، ئىراق ئۇرۇشى ئاخىرلاشتى ھەم ئافغانىستاندىن ئەسكەر چېكىندۈرۈش باشلاندى. ئامېرىكا بۇ ئىككى قېتىملىق ئۇزاققا سوزۇلغان ئۇرۇشتا تەسۋىرلىگۈسىز ئېغىر تالاپەتكە ئۇچرىدى ۋە نۇرغۇن چىقىم تارتتى. يېڭى يىلدا ئامېرىكا ئىراق ۋە ئافغانىستان ۋەزىيىتىنى مۇقىملاشتۇرۇش ئۈچۈن، يەنە نۇرغۇن خىرىسقا دۇچ كېلىشى مۇمكىن.
　　ھازىر، ئىراق بىلەن ئافغانىستاننىڭ ئىجتىمائىي، ئىقتىسادىي تەرەققىياتى ئاستا بولۇۋاتىدۇ، دۆلەتنى بىرلىككە كەلتۈرۈش ۋەزىيىتى ئىنتايىن سەزگۈر بولۇپ، بىخەتەرلىك ۋەزىيىتىنى كونترول قىلىش تەس، ئۇنىڭدىن باشقا، رەھبەرلىك قاتلىمىدىكىلەر بىلەن ئامېرىكا ئوتتۇرىسىدا يەنە نۇرغۇن ئىختىلاپ مەۋجۇت. ئامېرىكىنىڭ بۇ ئىككى دۆلەتتە مۇقىم غەربكە مايىل ھاكىمىيەتنى قۇرۇپ چىقىشى يەنىلا ئىنتايىن مۈشكۈل.
& N9 i( ~8 a" q+ P8 u: D" pبەشىنچى تەشۋىش: ئىران يادرو مەسىلىسىنى ئۇرۇش بىلەن ھەل قىلىش كېرەكمۇ ياكى تىنچ يول بىلەن ھەل قىلىش كېرەكمۇ؟
% `9 q; K8 q+ B6 Q& t9 E+ U　　2011-يىلى ئىران يادرو مەسىلىسى ئۈزلۈكسىز جىددىيلەشتى. ئىسرائىلىيە ئۇرۇش قىلىدىغانلىقى ھەققىدە تەھدىت سالدى، ئامېرىكا بىلەن ياۋروپا ئارقا - ئارقىدىن جازالاش تەدبىرلىرىنى ئوتتۇرىغا قويدى، ئىران قەتئىي مۇرەسسە قىلمايدىغانلىقىنى بىلدۈردى. 2012-يىلى غەرب دۆلەتلىرى ئىران بىلەن تېخىمۇ كەسكىن ئېلىشىشى مۇمكىن.
4 A2 a$ V, n% z, C/ y  w9 i　　ئىران دۆلىتىنىڭ يادرو ئېنېرگىيەسىدىن تىنچلىق مەقسىتىدە پايدىلىنىش ھوقۇقىنى قوغداشنى دۆلەتنىڭ يادرولۇق مەنپەئەتى دەپ قارايدۇ، شۇڭا ئامېرىكا قاتارلىق غەرب دۆلەتلىرىنىڭ كۈچلۈك بېسىمىدا يادرو پىلانىدىن ۋاز كەچمەسلىكى، ھالبۇكى غەرب دۆلەتلىرىنىڭ جازا يۈرگۈزۈشى ئىران يادرو مەسىلىسى سۆھبىتىنى تېخىمۇ قىيىن ئەھۋالغا چۈشۈرۈپ قويۇشى مۇمكىن. ئىران يادرو مەسىلىسىنى ئۇرۇش قىلىش يولى بىلەن ھەل قىلىش ياكى تىنچ يول بىلەن ھەل قىلىشنى ھېچكىم مۆلچەرلىيەلمەيدۇ.

% u8 G- T1 [5 T" E2 x4 d　　ئالتىنچى تەشۋىش: ئامېرىكا-رۇسىيە مۇناسىۋىتى كەسكىنلىشەمدۇ؟
" c7 f7 ]) {+ O4 W+ g/ U' g　　ئامېرىكا - رۇسىيە مۇناسىۋىتىدە نۇرغۇن ئۆزگىرىش بولدى. 2102-يىلى ئامېرىكا - رۇسىيە مۇناسىۋىتىدىكى مۇھىم يىل ھېسابلىنىدۇ.
( w1 u' a" j# |. W' a) _2 r　　2011-يىلىنىڭ ئاخىرىدا، ئامېرىكا ھۆكۈمىتى دېكابىرنىڭ بېشىدا ئۆتكۈزۈلگەن رۇسىيەنىڭ دۇما (پارلامېنتنىڭ تۆۋەن پالاتاسى) سايلىمىنى «دېموكراتىك ۋە ئادىل بولمىدى» دەپ ئەيىبلىدى. رۇسىيە رەھبەرلىرى ئامېرىكىنىڭ ئەيىبلىشىگە كۈچلۈك ئىنكاس قايتۇردى.
" G0 h' W# g4 T! m3 C　　2012-يىلى مايدا، ش ئا ئە ت ئامېرىكىنىڭ چېكاگودا ئۆتكۈزىدىغان باشلىقلار يىغىنىدا ياۋروپا ئىتتىپاقىنىڭ باشقۇرۇلىدىغان بومبىدىن مۇداپىئەلىنىش سىستېمىسىنىڭ ئاخىرقى رامكىسىنى بېكىتىدۇ. رۇسىيە ش ئا ئە ت نىڭ ياۋروپادا ئۆز ئالدىغا باشقۇرۇلىدىغان بومبىدىن مۇداپىئەلىنىش سىستېمىسىنى ئورۇنلاشتۇرۇشىغا قەتئىي قارشى تۇردى ھەم: ئەگەر بىردەكلىك ھاسىل قىلالمىساق، بىر قاتار قارشى تەدبىرلەرنى قوللىنىمىز، دېدى . 2012-يىلى رۇسىيە بىلەن ئامېرىكىدا زۇڭتۇڭ سايلىمى ئۆتكۈزۈلىدۇ، سايلام نەتىجىسى ئامېرىكا-رۇسىيە مۇناسىۋىتىنىڭ تەرەققىياتىدا ئىنتايىن مۇھىم رول ئوينايدۇ. يەتتىنچى تەشۋىش: ئوباما پىرېزىدېنتلىققا يەنە سايلىنالامدۇ؟2102-يىلى ئامېرىكىنىڭ پىرېزىدېنت سايلىمى يىلى. ئوباما كۈچلۈك رەقىبكە دۇچ كېلەمدۇ - يوق؟
) K: [) |4 a/ U+ s　　ئوباما ھاكىمىيەت يۈرگۈزگەن 34 ئاي ئىچىدە، ئامېرىكىدىكى ئىشسىزلىق نىسبىتى 28 ئاي ％9كە يەتتى ۋە ئۇنىڭدىنمۇ ئېشىپ كەتتى. ئامېرىكا پۇقرالىرى ئوباما ۋەزىپە ئۆتىگەن مەزگىلدىكى ئىقتىسادىي ۋەزىيەتتىن ئانچە رازى بولمىدى. ئوبامانىڭ ئۇدا ۋەزىپە ئۆتەش مەسىلىسى ئۈستىدە توختالغاندا، جۇمھۇرىيەتچىلەر پارتىيەسىنىڭ كۈچلۈك نامزات كۆرسىتىش-كۆرسىتەلمەسلىكى، شۇنداقلا ئىقتىساد ۋە ئىشقا ئورۇنلىشىش ۋەزىيىتىنىڭ پىرېزىدېنت سايلىمى ئۆتكۈزۈلۈشتىن ئىلگىرى ياخشىلىنىشقا قاراپ راۋاجلىنىشى بىلەن مۇناسىۋەتلىك.

مەنبە: جۇڭگو ئۇيغۇرچە رادىئو تورى
- I, ~; N, T9 H# }. L& d2 b

illiq

دۇنيا يەنلا تىنىچ ئەمەس 2012-يىلى قانداق ئۈتىدۇ ،ئۇرۇش ۋەھەرخىل تەبىئى ئاپاتلەر تۈپەيلى نۇرغۇن ئىنسانلار جاپالىق كۈنلەرنى ئۆتكۈزىۋاتىدۇ ،ھەممەيلەننىڭ 2012-يلنىڭ خاتىرجەم ئۈتىشىنى ئۈمىت قىلمەن ئاللاھ ھەممىمىزگە خاتىرجەملىك ئاتا قىلسۇن .....................