سېرىق ئەقىل-پاراسەت توغرىسىدا(ھىكمەتلەر)ئەپ

ئادىل1

3d ئەقىل-پاراسەت توغرىسىدا
5 l' o1 P; P- n7 j) |6 ?2 J8 d+ o
' M4 z' _! o$ U5 a& g% M/ x) ?. wئاقساقالنىڭ ئەقلى قىسقارسا،گېپى كۆپىيەر.
) R' g  E* J; N6 x- ?* K1 i/ Fئاچچىق ئەقىلنى كىسەر.

' T( m2 M; z4 r: Gئاچچىق ئالدىن يۈرەر،
/ k+ ^6 c' n+ S1 a; i3 s( oئەقىل كەينىدىن (يۈرەر).
2 ^: X& S* [, l
ئاھ ئۇرۇپ غەم قىلغۇچە،
) W1 y6 h: x2 k1 S9 K: q3 {1 U& pئەقىل ئىشلىتىپ پەم قىل.

1 B1 d; k% {* f7 x6 H3 F- sئالتۇن يەردە قالماس.

1 X* f  J/ m2 Sئالدىراڭغۇلۇق-قاراملىق،
& Y0 l6 H/ s! E( v0 ?+ w: X2 f; |4 Dسۆرەلمىلىك-نادانلىق.

+ _# n% [* w" E. j; E1 U& W, Iئادەم بولمىساڭ ئەقلىڭ بىلەن،
ئەخمەق بۇلىسەن ساقىلىڭ بىلەن.
ئاتنى ھەيدە يەم بىلەن،
ئىشنى قىل پەم بىلەن .

; H) Y! s7 Y, Rئادەمنىڭ كۈزى كۆرمەس،ئەقلى كۆرەر.

; l2 b5 K- M- t* o. sئادەمنىڭ ئەقلى بولمىسا،كۆز دىگەن كامار نىمە.

& T$ Y2 @+ `% v  g1 Y6 @' n4 B9 Fئايدېڭدا ئازغان ئىلىنى تاپالماس.

3 {: U6 i: N8 Y3 |' k8 W. nئارسلاندەك كۈچۈڭ بولسۇن،
تايغاندەك ھۇشۇڭ بولسۇن.
+ }& ?" k1 E0 R% w; h! H
  e- {1 a+ G4 |1 oئاقىلنىڭ ئىشى تۈگىمەس،
گالۋاڭنىڭ غېمى (تۈگىمەس).

ئەخمەق چاناچقا ئات تىگىشەر.

ئەقىل بىلەن ئەدەپ بىر تۇققان.
6 F9 ?5 K% [  I5 h
% R! ~1 u  x1 y$ u. L* i* \8 @ئەقىللىق ئاش يىغار،
ئەقىلسىز تاش(يىغار).
' I+ n& k! H+ h. P3 y) h# c
ئەقىل-تىزگىنلىك ئات،
تىزگىنىنى ھەر چاغ بىلىپ تارت.

  @9 H: @3 e9 [$ [4 Dئەقىل چاچ بىلەن بىللە ئۆسمەس.
( X& S6 Q# `0 L9 q0 a5 a
+ i. _$ j7 c1 ?7 E; Tئەقىلسىز باشقا تاج ياراشماس.

ئەقلى يوق باشتىن سۈيى يوق قاپاق ياخشى.
; G' [) |! N8 F6 p$ W
/ W+ e: H( l: g9 i4 Z  p% \ئەقىل-دۆلەت،
چىراي-سۆلەت.
% [1 q1 \4 a5 E( h
) a: f1 T0 t. \* G9 I- uئەقىلسىزگە مەنسەپ بىرىپ سىناپ كۆر.

ئەقىلسىز دوسستتىن ئەقىللىق دۈشمەن ئارتۇق.

ئەقىل ئاينىماس،
ئالتۇن چىرىماس.

* M  v$ H9 |# yئەقىل-ئادەمنىڭ تۈۋرۈكى،
: }4 u. ?0 _2 P" G" ^سەۋر-ئەقىلنىڭ شىرىكى.

ئەقىللىق ئەلدىن ئايرىلماس.
/ U2 o* g. O1 K, F
& S- A. r+ l8 M0 r7 s$ _9 }ئەقلى بار كۆككە چىقار،
! }: y! l- \8 Zكۈچى بار تاغقا چىقار.
6 _2 o( i* G, y% B
4 w0 J% L# F9 c- k9 `ئەقىل- تۇزىماس تون،خورىماس كان.
" c/ q1 E$ G, F' O, e' J5 b
4 |8 a' f1 E. m: H2 Z1 aئەقىل تۇزىماس،
بىلىم خورىماس.
; h1 D( M, f9 S" a5 q
- Q, ]9 a0 ]$ O# s3 X5 M, X; xكۆز قەيەردە بولسا،كۆڭۈل شۇيەردە.

ئەقىلنىڭ ئېتى ھارماس،تونى تۇزىماس.

ئەقىللىق يۇرتنىڭ ئاغىسى،
ھۈنەرۋەن يۇرتنىڭ چاكىرى.

ئەقىلدىن ئارتۇق بايلىق يوق.

3 R3 D7 ]/ l: {8 t) Lئەقىلسىزنىڭ ئەقلى بىلىكىدە،
ئەقىللىقنىڭ ئەقلى يۈرىكىدە.
* n9 B4 I, C" y  k3 m2 U
" ]# g3 W7 S% \& D" h  lئەقىللىقتىن ئەقىل سورىساڭ،
) W0 m$ r. q6 s1 C, gسايدىن ئاققان سەل بىلەن تەڭ.
# H3 B/ G& o* m, E, W4 P, g, i
7 P1 H6 ^& ?  M& L7 Lئەقىلسىزدىن ئەقىل سورىساڭ،
$ I/ {: {4 I) s# x8 W) jئالدى تۇيۇق يار بىلەن تەڭ.
+ g  e9 E1 K! u/ @4 ~- a
5 ?$ F. n# g# u4 ?# y- Jئەقىللىق ماختانسا ئىش تىندۇرۇر،
ئەقىلسىز ماختانسا پۇت سۇندۇرۇر.

ئەقلى ئازنىڭ ئازابى كۆپ.
- @& g! q* x, k4 N# x4 }" q! B
ئەقىل باشتا ئەمەس،ياشتا.

ئەقىلسىز بىلەن پولو يىگۈچە،
4 I( o) t% L7 P( q; [ئەقىللىق بىلەن تاش تۇشۇ.

; r# C3 ]: X" A' Vئەقىلنى پۇلغا سېتىۋالغىلى بولماس.

  X& r4 Y6 B3 P1 e4 qئەخمەقنىڭ ئەقلى چۈشتىن كىيىن.
) J+ j/ c% k% T# w: l* n$ n5 N
ئەقىل بارنىڭ ئېپى تۇلار،
4 u) _, a& F6 t6 C3 q. O  Xئەقلى يوقنىڭ گېپى تۇلار.
4 x/ u% _& Q& T" g: xئەقىللىق پۇل تاپسا تايغا مىنەر،
3 B' ?" p- f* B$ eئەقىلسىز پۇل تاپسا لايغا مىنەر.

باتۇرلۇق بىلەن بۆرە تۇت،
& t: S% G. f1 C: cئەقىل بىلەن تۈلكە تۇت.

بۇلتۇر يىدى خۇۋەينى،
بۇيىل چىقتى زۇۋانى.

ئىلىمدىن ئاقىل چىقار،
% r, Y. ?; w4 P9 R9 P$ A& qئىقىلدىن ناقىل(چىقار)

تۇخۇنىڭ ئەقلى يوق،
5 r1 @8 @/ m2 l) \3 ~0 vئەقلى بولسا يەمدۇ پوق.

جەھىل-دۈشمەن،
ئەقىل –دوست.
7 _, _9 }/ A, h  _
& [' P1 c* ?8 c0 Kچىچەن كىشى سۆز  باشلار،
/ G3 h+ ?& l% lئاقىل كىشى ئەل (باشلار).
& ~, D# N4 O( [! b3 S& C4 ^2 F) M: S
3 e9 D4 @# A' s8 Tچوڭنىڭ ئەقلى چوڭ بۇلۇر،
قىلغان ئىشى ئوڭ بۇلۇر.

دەريا-قاش بىلەن دەريا،
2 q7 i8 o% V! v5 u& b9 l3 cئادەم-باش بىلەن ئادەم.

ساقالنى ئۆچكىدىن سورا،
+ l$ C8 ?4 z. L0 D# Q" C- Kبوينى تۈگىدىن سورا.
7 H$ U9 a. n9 r/ y9 s7 N
. f) J' @" X; \+ yسەۋەپ قىلساڭ زاۋال يوق،
) T, \7 X' F3 L+ o' \% Pسەۋەپ قىلمىساڭ ئامال(يوق).

غەمسىزنىڭ پاراسىتى يوق،
( J' M) E" W4 B, pپەمسىزنىڭ پاراغىتى (يوق).
$ U4 X; y; V" F5 e- x/ G! Q5 {3 n0 W
/ {, e6 G% U  `- [4 {6 B2 e% @7 _+ ?قارا تاشقا يامغۇر ئۆتمەس،
- L" y! o9 m$ S# Wئەقىلسىزگە گەپ(ئۆتمەس).
' N" S; ~5 X) `, h: V
قاچىنىڭ تىگىدە قاچا بار،
ساقتىن زېرەك گاچا بار.
6 ^7 B- B" B/ e: [3 j/ k
قۇشقاچنى قاردا تۇت،
6 q8 {, I$ C3 t5 {8 x- g/ Wتۇكۇرنى ياردا(تۇت).
4 b( o; L( U% M0 g+ i& p
, i& w1 O$ W4 Kكارۋان تۈگىسى بىلەن يۈرەر،
7 N+ k! R5 N' I( U& ^' o- ~ئالىم مىڭىسى بىلەن (يۈرەر).
* w3 y. T* z; B$ P# U
كۆز كۆرمەك ئۈچۈن،
ئەقىل بىلمەك ئۈچۈن.
1 k# k# s# r6 x% X- C" C+ q+ C8 f$ }
ئۇستا ئوۋچى ئىز تونۇر،
زېرەك يىگىت قىز تۇنۇر.

- ]( @" Y& h0 o5 J' s8 Xئويلىغانغا ئەقىل تۈگىمەس،
ئىشلىگەنگە كۈچ(تۈگىمەس).

ئۆزىنى سورىمىغان ئۆتۈككە ئۇلتاڭ،
; \: U! i. `  a* c4 ~" @" Cئۆزىنى سورىغان شەھەرگە سۇلتان.

ئۆتۈككە چەم كېرەك،
+ i* n+ V+ A' E' {ھەممە ئىشقا پەم(كېرەك).

6 J; r6 _4 P7 \8 G+ Aئۆزى قەلەمچە،
4 i& q9 n$ ^) t, B4 b, V! N8 r( iئەقلى ئالەمچە.

9 j; m9 _7 a! G4 Cئىش پەم بىلەن،
چۇرۇق چەم بىلەن.

( M5 M& G) u1 U7 j" Lئىش بىلگەن ئىشنى ئۆلتۈرەر،
ئىش بىلمىگەن ئۆزىنى(ئۆلتۈرەر).

& x+ @) i; y+ ^3 r4 Xئىشىككە دەم كېرەك،
ئىشقا پەم (كېرەك).

+ X( h# r; R% |! cياشنىڭ غەيرىتىگە باق،
, ?7 W+ w' `5 D; T, d$ R) qقېرىنىڭ پاراسىتىگە(باق).

يولۋاستەك ئىتىغا قارىغۇچە،
مىسقالدەك دىتىغا قارا.
7 P6 @1 g3 |- ^+ t) O0 gمەنبەسى:ئۇيغۇر خەلىق ماقال تەمسىللىرى ناملىق كىتاپتىن ئېلىندى.
ئىزدە

 

                                                   كىرگۈزگۈچ ئايال بالا پەن ئىللىق

Qol~Ogli

ئەقىللىق ئاش يىغار،
ئەقىلسىز تاش(يىغار).
! S8 I) B3 @& J, U
3 j! T1 L  ?1 x" P

# D- P% v' O* ]$ V! A: c8 iتاش يىققان "ئەقىلسىز" لەر دەۋرىمىزنىڭ كاتتىللىرىغا ئايلانماقتا ھازىر

كارۋان

خېلى بۇلامدۇ نىمە يەنە بۇنداق تېمىلار بولسا يوللاپ تۇرۇڭ دوستۇم مەن سىزنى قوللايمەن.