خەۋەرقوشنىدارچىلىق ئەخلاقى 0 y. v) q( E: t- V3 R; S/ J- k4 y
قوشنىلىرىڭ سىنى ئادەم دىسە،دىمەك سەن ياخشى ئادەم.ئەگەر ئۇلارسىنى يامان دىيىشسە،دىنەك سەن يامان ئادەم. «سەھىھ ھەدىسلەر»دىن كىشلىك جەمىئيەتنى ئائىلىلەرسىز تەسەۋۋۇر قىلغىلى بولمىغىنى-دەك،ئائىلىلەرنىمۇقوشنىسىز تەسەۋۋۇر قىلىش مۇمكىن ئەمەس.دىمەك،ئىنسان ،ئۆزھاياتىدا ياخشى ياكى يامان بولسۇن،قۇلۇم-قوشنىلىرى بىلەن ئارىلىشىدۇ،بىللە ياشايدۇ،بىرلىكتە بۇ ھايات مۇساپىسىنى داۋاملاشتۇرىدۇ ۋە تاماملايدۇ.بۇ ھايات ئۈزۈلمەي مۇشۇنداق داۋام قىىلىدۇ... v U& W! i0 }8 {
شۇڭا،ئەجدادلىرىمىز قوشنىنىڭ ھايات يولىمىزدىكى مۇھىملىقنى يىغىنچاقلاپ«يىراقتىكى تۇغقاندىن يىقىندىكى قوشنا ياخشى»دىگەن ھىكمەتنى ئوتتۇرغا قويغان.ھەربىر ئائىلە ئۈچۈن يىراقتىكى تۇغقاندىن يىقىن دىكى قوشناياخشى بولغاچقا،ئۇنىڭ قوشنىدارچىلىق بۇرچىنى ئادا قىلمىقى زۆرۈردۇر.سىزقۇلۇم-قوشنىلار بىلەن ئىناق ئۆتۈپ،ھەقىقى ھاياتنىڭ مېھىر -ۋاپاسىنى تەڭ كۆرىمەن دەيدىكەنسىز،ئۇنداقتا تۆۋەندىكىلەرگە ئالاھىدە ئەھمىيەت بىرىڭ.9 t* j) P1 e, Q2 T/ R, @" Q
1.قوشنىڭىز بىلەن ياخشى ئۆتۈڭ،ھەرگىز دۈشمەنلىشىپ قالماڭ ،سىز بوسۇغىڭىزدىن ئاتلىغان ھامان قوشنىڭىز بىلەن ئۇچرىشىسىز .شۇچاغدا سىز ئاۋال«ئەسسالامۇ ئەلەيكۇم»دەپ سالام بىرىڭ،كۆرمەسكەسېلىپ ئۆتۈپ كەتمەڭ ياكى قوشنىڭىزنىڭ سالام بىرىرىنى تەمە قىلماڭ.سىز سالامنى بۇرۇن قىلسىڭىز،بۇسالىمىڭىز قوشنىدارچىلاق مىھرى-مۇھەببىتىنى ئويغىتىدۇ.پەي غەم بەر ئەلەيھىسالام:«بىر-بىرىڭلار بىلەن سالاملىشىپ يۈرۈڭلار،شۇنداق قىلساڭلار،ئاراڭلاردا مىھرى-مۇھەببەت ئويغىنىدۇ»دىگەن.
3 x! P) _" z! M) x: { قوشنىلار ئارا ئۇقۇشماسلىق،كۆڭۈلسىزلىك بۇلۇپ تۇرىدۇ،بۇ ئۇقۇشماسلىق كۆڭۈلسىزلىكنى مۇستەسنا قىلىشنىڭ ئەڭ ياخشى ئۇسۇلى ئاۋۋال سالام قلشتۇر.
3 e6 Z* F' o; b قوشنىڭىز بىلەن ياخشى ئۆتسىڭىز،كۈنلىرىڭىز كۆڭۈللۈكخاتىر جەم پارا غەتتەئۆتىدۇ.قوشنىلىڭىز بىلەن ئارازلىشىپ،دۈشمەن لىشىپ ئۆتسىڭىز،كۈنلىرىڭىز ئازاپ ئىچىدە،كۆڭۈلسىز ئۆتىدۇ. پەي غەمبەر ئەلەيھىسالام:«بەختسىزلىك ئۈچ نەرسىدۇر:ئاتتا،خۇتۇندا،ھويلىدا»دىگەن،يەنى يامان ئات،يامان خۇتۇن،يامان قوشنىسى بارھويلادىگەنلىكتۇر.
4 A/ M9 J1 X! [/ q5 ? 2.بالىلارنىڭ ئارىسىغا كىر مەڭ.بالىلارنىڭ يېشى،مىجەزىدىن ئالغاندا ھېلى ئۇرۇشۇپ،ھېلى يەنە بىللە ئوينىشى تەبىئىي ئەھۋال.بۇنداق ئەھۋاللار تەكرراربۇلۇپ تۇرۇشى مۇمكىن،شۇڭا بالا ئارىسىغا كىرىپ ئازارلىشىپ قالماڭ. ئۈزىڭىزنىڭ بالىسىغا چىقىشىپ ئويناش ھەققىدە كۆپرەك تەلىم بىرىڭكى،ھەر گىزمۇ بالىڭىز نىڭ ئارىسىغا كىرىپ :«قاغا بالام ئاپئاق،كىرپە بالام يۇمشاق»دەپ گۇناھنى قوشنىڭىزنىڭ بالىسىغا ئارتىپ داۋا لاشماڭ،كەينىدىن كوتۇلدىماڭ،تەنە قىلماڭ.بۇنداق قىلسىڭىز قوشنىلار ئارامۇنا سىۋەتكە دەز كىتىپلا قالماي،بالىڭىز نىمۇ ئۆز بېشىمچى،كاززاپقىلىپ قۇيىسىز،ئىناۋىتىڭىزنى مۇ تۈكۈۋالىسىز.بالىلارنىڭ ئارىسىغا كىرىپ ئاداۋەت ساقلىماڭ.پەيغەمبەرئەلەيھىسالام:«ھەردائىم(ئۇزۇن ۋاقىت)خۇسۇسەن ئاداۋەتساقلاش گۇناھكار بۇلۇشنىڭ ئالامىتىدۇر»دىگەن.
* L. U [( h9 _ 3.قوشنىلىرىڭىزتۈرلۈك قىيىن چىلىقلارغايۇلۇققاندا ياردەم بىرىڭ،قوشنىلىرىڭىزنىڭ ئىقتىسادى ئەھۋالى ئوخشاش بولمايدۇ.بەزى قوشنىلىرىڭىز تۇرمۇشتا قىينىلىپ پۇل،نەرسە-كىرەك ئۆتنەسوراپ كىرسە،قولىڭىزدابولسىلا ئايىماي ياردەم قىلىڭ.تۇر مۇشتا ئۆز ئارا ئۆتنە يېرىم قىلىشىپ ئۆتۈش،ئۇششاق ئىستىمال بۇيۇملىرى،ئۆيسايمانلىرىئۆتنە ئېلىپ ئىشلىتىش دائىملىق ئەھۋال.بۇنداق چاغدا بارتۇرۇپ بەرمىسىڭىز،قوشنىدارچىلىققا يارامىغان بۇلىسىز.ئەگەر سىز قوشنىڭىزدىن پۇل،نەرسە –كىرەك ئۆتنە ئالسىڭىز،ئۆزۋاقتىدا ئۆزپېتى قايتۇرۇڭ.بۇزۇلسا تۈزەڭ ياكى يىڭىدىن سېتىۋېلىپ بىرىڭ.شۇنداق قىلسىڭىز باردى-كەلدىنىڭ يولى ئىتىلىپ قالمايدۇ...دە،«ياغاچ قازاندا بىر قېتىم ئاش پىشىدۇ»غان ئەھۋال سادىر بولمايدۇ.پەيغەمبەرئەلەيھىسالام:«سىلەرنىڭ ياخشىلىرىڭلارئالغان قەرىزنى چىرايلىق قايتۇرىدىغانلاردۇر»دىگەن.
* ~* P8 Z. ~2 R" J1 l+ qمەنبەسى:ئەدەپ -ئەخلاقتىن تەۋسىيلەر ناملىق كىتاپتىن ئېلىندى ، رەسىم
كىرگۈزگۈچ
ئايال
بالا
پەن
ئىللىق |