بىر ئىنساننىڭ يۈرەك سۆزىلۇغەت

سرداش

خەۋەر

    بىر ئىنساننىڭ يۈرەك سۆزى

    جان سەۋىن ئىرلاندىيىنىڭ مەشھۇر مىللىي قەھرىمانى. ئۇ ئىنسانىيەت دۇنياسىدىكى ھەقىقى ئىنسان. شىمالىي ئىرلاندىيىنىڭ مۇستەقىللىقى ئۈچۈن زور تۆھپە قوشقان بۇ مىللىي قەھرىمان 1972 – يىلى 7 ئاينىڭ 21 - كۈنىدىكى بومبا پارتلىتىش ۋەقەسىگە چېتىشلىق جىنايەتكار سۈپىتىدە قولغا ئېلىنىپ، 9 – ئاينىڭ 22 - كۈنى بۈيۈك بېرىتانىيىنىڭ ھەربىي سوتىدا ئۆلۈم جازاسىغا مەھكۇم قىلىنغان. بۇ يازمىدا، سىز سەۋىننىڭ ھەقىقى ئىنسان بولۇش سۈپىتى بىلەن ھاياتىدا نىمە ئىشلارنى قىلغانلىقىنى ئەمەس، سوتتا نىمىلەرنى دېگەنلىكىنى ئاڭلايسىز.
سەۋىننىڭ سوتتا ئېيتقانلىرى:
_ ھۆرمەتلىك خانىملار، ئەپەندىلەر!
ئەڭىلىيە دۆلىتى ئىنسانىيەت تارىخىدىكى ئەڭ چوڭ مۇستەملىكىچى ئىمپىرىيە بولسىمۇ، سوتچىنىڭ ئەڭلىزلارنىڭ ۋۇجۇدىدا مەۋجۇد بولۇپ كەلگەن ئوغۇلبالىدارچىلىق گېنىنىڭ تۈرتكىسىدە ماڭا ئوخشاش داڭلىق بىر جىنايەتچىگە سۆز قىلىش ھوقۇقىنى بېرىشى مېنى خېلىلا تەسىرلەندۈردى. بۈيۈك بىرىتانىيىدە ھەقىقەتكە ئىنتىلىدىغانلار كۆپ. ئەگەر بۇ سوت مەيدانىدىكى 500 دىن ئارتۇق ئىنسان ئىچىدە ئۆزىنىڭ ئىنسانىي قىممىتىنى تارازىغا سېلىشنى بىلىدىغان 100 ئادەم چىقسا، ئىرلاند مىللىتىنىڭ ئەڭىلىيىگە مۇستەملىكە بولۇپ قېلىشىنىڭ نەقەدەر نومۇسلۇق بىر ئىش ئىكەنلىكىنى بىزنىڭ قانلىق كۈرەشلەرگە تايىنىپ تۇرۇپ خەلقى ئالەمگە جاكالىشىمىزنىڭ ھىچبىر زۆرۈرىيىتى قالمايدۇ.
ئىنسانلارنىڭ مۇتلەق كۆپچىلىكى „زامان زورنىڭ“ دېگەن ھەقىقەتكە ئىشىنىدۇ. ئەمما ئىنتايىن ئاز ساندىكىلىرى بۇ ھەقىقەتكە مۇتلەق ئىشىنىدۇ. مۇستەملىكىچى مىللەتلەرنىڭ ئىدارىسى ئاستىدىكى رايونلاردا ئازسانلىق زوراۋانلارنىڭ مەنپىئەتى ئۈچۈن يولغا قويۇلىۋاتقان قانۇن، ئادالەت، كىشىلىك ھوقۇق،  باراۋەرلىك دېگەندەك سەپسەتىلەر ئومۇمى خەلقنىڭ كۆپسانلىقىنى قايمۇقتۇرىۋاتقان ئىدىيىۋى  زەھەردۇر.
! ^0 z4 T" L0 f8 T. L9 Wئەگەر كىشىلەر ئادالەتنىڭ پەقەتلا ئاللاھنىڭ قانۇنىدا مەۋجۇدلىقىنى، بۇ قانۇننىڭ ئاللاھنىڭ ھوزۇرىدىلا كۈچكە ئىگە بولىدىغانلىقىنى ھەقىقى رەۋىشتە چۈشەنسە ئىدى، بۇ دۇنيادىكى مۇستەبىتلەرنىڭ ئادالەت نىقاۋى بىلەن يولغا قويىۋاتقان ھىلە – نەيرەڭلىرىگە ئۇسۇل ئويناپ خارلانمىغان بولاتتى.
: `+ w+ O+ k- y! |بۈيۈك بىرىتانىيە ئىمپىرىيىسى ئىرلاند مىللىتىنى تىلىدىن ئايرىپ تاشلاش، مەدەنىيىتىدىن ئايرىپ تاشلاش، دىنىي مەزھىپىدىن ئايرىپ تاشلاش ئۈچۈن بەك كۆپ زوراۋانلىق قىلدى. „ئەڭىلز تىلى دۇنيا تىلىدۇر، بۇ تىلنى بىلگەنلەرنىڭ ياشاش شارائىتى ياخشى بولىدۇ. ئەڭىلىز مەدەنىيىتى ئەڭ ئىلغار مەدەنىيەتتۇر، بۇ مەدەنىيەت بىلەن ئۇچراشمىغانلار ئۆتمۈشنىڭ ئازگاللىرىغا كۆمۈلۈپ قالىدۇ. ئەن گلىزلارنىڭ دىنىي مەزھىپى ئاخىرقى ھىساپتا دۇنيا دىنىنىڭ ئاساسى بولىدۇ ...“  دەپ، ئىرلاند مىللىتىنىڭ ئەقىدىسى، مەدەنىيىتى، غۇرۇرى بىلەن ئويناشتى. ئىرلاند مىللىتىنى يا ئەڭلىز بولىسەن، ياكى ئۆلىسەن، دەپ قورقۇتتى. بەلكىم بۇ، ئىرلاند مىللىتىگە قىلىنغان ئاخىرقى تەھدىت، بۈيۈك بىرىتانىيە مىللەتچىلىرىنىڭ ئەڭ ئاخىرقى تاللىشى بولىشى مۈمكىن.
0 Q! I- U( Q+ s7 }, M4 s1 lمەن ئەن گىلىيە دۆلىتى ئۈچۈن ئەڭ خەتەرلىك جىنايەتچى. ئەمما خەلقىمنىڭ نەزىرىدە مىللىي قەھرىمان. ماڭا بۈيۈك بىرىتانىيەنىڭ ھىچ بىر شەرەپلىرى، ھوقۇقلىرى تېتىمىدى. مەن مۇستەملىكە ئاستىدىكى ئىرلاند مىللىتى بولۇشتىن، بۇ مىللەتنىڭ مۇستەقىللىقى ئۈچۈن غۇرۇر بىلەن ئۆلگەن بىر ئەزاسى بولۇشنى ئالىي كۆردۈم. مۇبادا، جەنۇبىي ئىرلاندىيىدىمۇ ماڭا ئوخشاش يول تۇتىدىغان مىللەت پىداكارلىرى ئوتتۇرىغا چىقسا، ئىرلاندىيە دۆلىتى جەنۇپ ۋە شىمالغا بۆلۈنۈپ ياشاش تارىخىغا بالدۇرراق خاتىمە بېرىدۇ.
خانىملار، ئەپەندىلەر،
مەن ئۆلىۋاتقان بىر ئىنسان. مەن بىزنى مۇستەملىكە قىلغان مىللەتنىڭ ئازكەم 5 مىڭ ئەزاسىنى جەھەننەمگە يوللۇدۇم. مەن مۇستەملىكىچى مىللەت ئەزالىرىنىڭ ئۆيلىرىگە ئوت قويدۇم. ماشىنىلىرىغا بومبا ئورناتتىم. خىزمەت بىنالىرىنى پارتلاتتىم. تۆمۈر يوللىرىنى بۇزۇپ تاشلىدىم. نىفىت تۇرۇبا يوللىرىنى ۋەيران قىلدىم. ھەتتاكى مۇستەملىكىچى مىللەتنىڭ پەرزەنتلىرى ئوقۇيدىغان يەسلىلەردە زوراۋانلىق كۈرىشى بىلەن شۇگۇللاندىم. مۇستەملىكىچىلەرنىڭ كەتمىنىنى چاپقان مىللىي مۇناپىقلارنىڭ ئائىلىلىرىنى قىرىپ تاشلىدىم. خەلقارادا ئىرلاند مىللىتىنىڭ بۇ قەدەر ئېغىر خورلۇقلاردا قېلىۋاتقانلىقىغا كۆز يۇمۇپ ياشاۋاتقان ئادالەت ساھىپلىرىغا بولغان نەپرىتىمنى بىلدۈرۈشنىڭ پۈتۈن چارىلىرىگە مۇراجىئەت قىلدىم. مېنى بۇ قەدەر ئېغىر زوراۋانلىققا مەجبۇرلىغان بىرلا نەرسە ئىدى __ ئەركىن ئىرلاندىيە دۆلىتى قۇرۇش!
2 z4 h$ D' P2 ~  Fنەتىجىسى قانداق بولدى؟
مىڭلىغان ئەن گلىزلار شىمالىي ئىرلاندىيىدىن قاچتى. ئەڭلىيە ھۆكۈمىتى سۈلھى ئۈستىلىگە كەلدى. بىزگە بەرگەن ئاتالمىش ئاپتونومىيىسىنى قايتۇرىۋېلىپ، مۇستەقىل ئىرلاندىيە دۆلىتى قۇرۇلۇشى ئۈچۈن پىلان تۈزۈشنى خالايدىغانلىقىنى بىلدۈرۈشتى. دۇنيادىكى ئاتالمىش ئادالەت ساھىپلىرى بىزنىڭ بۇ قەدەر پىداكار، بۇ قەدەر جەڭگىۋار، بۇ قەدەر قەيسەرلىكىمىزنى خىيالىغىمۇ كەلتۈرۈشمىگەن ئىدى. ئۇلار بىزنى ھامان ئەڭلىيىنىڭ قوينىدا ئېرىپ تۈگەيدۇ، دەپ ئويلىشاتتى. ئەپسۇسكى، ئۇلۇغ ئىرلاندىيە دۆلىتى قۇرۇلۇش ھارپىسىدا، مەن دار ئالدىدا ئۆلۈمۈمنى كۈتۈپ تۇرۇپتىمەن.  مەن ئۆلۈشتىن ئىلگىرى، ئىرلاندىيىنىڭ مۇستەقىللىقى ئۈچۈن نىمە ئىشلارنى قىلغانلىقىمنى تەپسىلى سۆزلەپ بېرىشنى خالايمەن. شۇندىلا، بۈيۈك بېرىتانىيە ئىمپىرىيىسىنىڭ ماڭا بەرگەن ئۆلۈم جازاسىنىڭ ھەقلىق بولغانلىقىنى تونۇپ يېتىسىلەر ۋە مۇستەملىكە ئاستىدىكى ھەرقانداق بىر مىللەتنى قانۇننىڭ، قورال كۈچىنىڭ بېسىمىغا تايىنىپ يىقىتىپ بولالمايدىغانلىقىڭلارنى چۈشىنىپ يىتىسىلەر. ئۇنداقتا، دىققىتىڭلار مېنىڭ ئاۋازىمدا بولسۇن:
9 B6 ]9 l0 C* r9 ?
داۋامى بار.
مەنبەسى: باغداش مۇنبىرىئىزدە

 

                                                   كىرگۈزگۈچ ئايال بالا پەن ئىللىق

سرداش

بىر ئىنساننىڭ يۈرەك سۆزى (2)

2 D4 I& F6 d. @8 I' O& p
خانىملار، ئەپەندىلەر،

2 ~! P& n7 c. tكۈچلۈكلەر ئاقىۋەت ئاجىزلارنىڭ قولىدا ھالاك بولىدۇ. سىلەر  ئاجىز مىللەتلەرنىڭ روھى دۇنياسىدىكى غەلياننى چۈشەنمەيسىلەر. بەلكى چۈشىنىشنى خالىمايسىلەر. سىلەرنى چۈشىنىشكە مەجبۇرلايدىغان رادىكال بىر كۈچ ئوتتۇرىغا چىقمىغۇچە، ئۆزۇڭلار خان، ئۆزۈڭلار بەگ دەۋىر سۈرىسىلەر. سىلەر ئىرلاندىيە تۇپرىقىنى گويا ئەن´گىلىيىدىن كۆچۈرۈپ كەلگەندەك خالىغانچە ئىدارە قىلىسىلەر، دەپسەندە قىلىسىلەر. ئۆزۈڭلارنىڭ ئەسكىرىي كۈچىگە، دىپلوماتىيە كۈچىگە تايىنىپ بىزنى يەپ تۈگەتمەكچى بولىسىلەر.  ئەگەر بىز تەقدىرگە تەن بەرسەك، يەنى ئۆزىمىزنىڭ ئاجىزلىقىنى مۇتلەقلەشتۈرۈپ، قۇۋۋىتىڭلارغا تەسلىم بولساق، قارشىلىقلىرىمىزدىن ئاڭلىق ياكى ئاڭسىز رەۋىشتە ۋاز كەچسەك، بىزنى ھەقىقەتەنمۇ مۈشۈك بالىسىنى يىگەندەك يەپ تاشلايسىلەر. بىراق، بۇ ئاقىۋەت ئىرلادىيىلىكلەردە مىللىي ئىرادە پۈتۈنلەي ئۆلگەندە ئەمەلگە ئاشىدۇ. بۈگۈن بۇ ۋەتەندە ئاجىز بولسىمۇ، تارقاق بولسىمۇ، ئاز بولسىمۇ مۇستەقىل ئىرلاندىيە دۆلىتى ئۈچۈن قان تۆكۈپ كۈرەش قىلىۋاتقانلار مەۋجۇد. كۈرەش ئىرادىسىدىن ئايرىلمىغان مىللەت ھامان بىر كۈنى دۈشمىنى ئۈستىدىن غالىپ كېلىدۇ.

% I- I" B5 S9 T5 m8 B, {, A; Nسىلەر مېنى تېررورىست ئاتاپ تۇتۇش بۇيرۇقى چىقارغان 60 – يىللىرى مەن ئەسلا تېررورىست ئەمەس ئىدىم. “ئەركىن ئىرلاندىيە تەشكىلاتى”مۇ تەررورىستىك تەشكىلات ئەمەس ئىدى. تېررورىزىم ئاجىزلارنىڭ ئەڭ كۈچلۈك قورالى.  مەن ئۇ چاغلاردا تېررورىزىمنىڭ ئىرلاندىيىلىكلەرنىڭ قولىدا قالغان ۋە كېرەككە كېلىدىغان بىردىن بىر قورال ئىكەنلىكىنى تېخى بىلىشكە ئۈلگۈرمىگەن ئىدىم.  “ئەركىن ئىرلاندىيە تەشكىلاتى” ئىچىدە رادىكال كۈچلەرگە قارىغاندا، تېنىچلىق پەرۋەرلەر ئاساسىي ئېقىمنى ئىگىلەيتى. بىرلىرى ئىرلاندىيىنىڭ ئاساسىي قانۇنىغا ۋە ئاپتونومىيىلىك قانۇنلارغا تايىنىپ ھەق – ھوقۇقىمىزنى كاپالەتكە ئىگە قىلىشىمىز كېرەك، دىسە، بىرلىرى بىرلەشكەن دۆلەتلەر تەشكىلاتىنىڭ مىزانلىرىغا تايىنىپ تۇرۇپ ئىرلاندىيىنىڭ تەقدىرىنى تېنىچ ھەل قىلىش كېرەك، دەيتى. يەنە بىرلىرى قوپۇپ، خەلقارا ئىنسان ھەقلىرىنى ھىمايە قىلغۇچى تەشكىلاتلارنىڭ كۈچىگە تايىنىپ جامائەت پىكرى ئارقىلىق بىرىتانىيە ئىمپىرىيىسىگە بېسىم ئىشلىتىپ، مۇستەقىللىق ۋىسالىمىزغا يېتىشىمىز كېرەك دەيتى. مەن بۇ تەشكىلاتتا بەش يىل ئاكتىپ خىزمەت ئىشلەش جەريانىدا، تېنىچلىق يولىنى تاللىۋالغان بۇ ۋەتەنپەرۋەرلىرىمىزنىڭ مەدەنىي ئىنقىلاپلىرىدىن بىرەر نەتىجە ھاسىل بولغانلىقىنى كۆرمىدىم. ئۇلارنىڭ  تايانماقچى بولغانلىرى بەلكىم 3000 –يىللاردا ھىممەت كۆرسىتەلەيدىغان سەۋىيە ۋە كۈچكە ئېرىشەلەيدىغان ئورگانلار بولسا كېرەك. 20 – ئەسىر، 21 – ئەسىرلەر كاستىيۇم، بۇرۇلكا بىلەن ئىنقىلاپ قىلىش دەۋرى ئەسلا ئەمەسكەن.

خانىملار، ئەپەندىلەر،

$ @7 L: n. H/ ?% |دادام كاناي راكىغا گىرىپتار بولۇپ ئۆلۈپ كېتىشتىن ئۈچ كۈن بۇرۇن قولۇمنى تۇتۇپ تۇرۇپ مۇنداق دېدى:
1 A2 \" I1 O4 d" [2 y/ M2 C; Q
) C+ A8 O# L9 A: u_ ئوغلۇم، مەن سېنىڭ نىمە ئىشلارنى قىلىۋاتقانلىقىڭدىن پۈتۈنلەي خەۋەرسىز ئەمەس. سەن ئەركىن ئىرلاندىيە ئۈچۈن كۈرەش قىلىش يولىنى تاللاپسەن. ئەسلىدە سەن، ئالىي بىلىم يۇرتلىرىدا ئىلىم تەھسىل قىلىدىغان ياش – قورامدىكى  بىر بالىسەن. تېخى ئەمدىلا 20 گە كىرگەن ئىدىڭ. جان بىلەن ئوينىشىدىغان بۇ يولدىن سېنى توسۇپ قېلىشقا  ۋىجدانىم ئۇنىمىدى. ماڭا ئوخشاش پۈتۈن ئۆمرىنى مۆھمىن قۇلدەك شۈكرى – قانائەت بىلەن ئۆتكۈزگەن نامرات بىر ئىنسان بولۇپ خارلىق ئىچىدە ياشاشتىن، ۋەتىنى ئۈچۈن جېنىنى قۇربان قىلغان بىر قەھرىمان بولۇپ ئۆلۈپ كېتىش ئەلۋەتتە شەرەپلىك. ئىرلاندىيىنىڭ مۇستەقىللىقىنى ھەممە ئاتا – ئانا خالايدۇ. ئەمما بۇ يولدا بەدەل تۆلىگۈچىنىڭ ئۆز پەرزەنتى بولۇشىنى كۆپ ئاتا -ئانىلار خالىمايدۇ. ئاتا – ئانا ئۈچۈن پەرزەنت ئەنە شۇنداق قەدىرلىك.  بىراق، ۋەتەننىڭ مۇستەقىللىقىنىڭ ئۇنىڭدىنمۇ قەدىرلىك ئىكەنلىكىنى تارتىۋاتقان ئازاپ – ئوقۇبەتلىرى  كۈندە مىڭ قېتىم كۆزىگە تىقىپ تۇرسىمۇ  كۆرمەسكە سېلىپ ياشايدىغان غۇرۇرى يەنچىلگەن ئاتا – ئانىلارنىڭ پەرزەنتلىرىنىڭ تېخىمۇ غۇرۇرسىز، تېخىمۇ بەختسىز بولۇپ قالىدىغانلىقىنى ئويلىغىنىمدا، ئۆزۈمنى ئۇ سەپكە قوشقۇم كەلمىدى. مەن سەندىن رازى. ۋەتەن ئۈچۈن ئۆلۈش نەقەدەر ئىپتىخارلىق – ھە؟

* I; d6 w4 X5 {2 M5 @! @& Wدادامنىڭ رازىلىقىغا ئېرىشكەنلىكىم ھاياتىمدىكى ئەڭ زور بايلىققا، مەدەتكە ئېرىشكەنلىكىم بولدى. ئولتۇرسا – قوپسا “ئېن´گىلىزلارغا قارشى تۇرۇپ پايدا ئالغىلى بولمايدۇ. ئېڭىلىزلار بۈگۈن دۇنيادىكى ئەڭ كۈچلۈك دۆلەتلەرنىڭ بىرى. ئەسكىرى قۇۋۋەت، مالىيە قۇۋۋىتىدە تەڭداشسىز بىر خەق. ئەخمەق ئادەملا تۇخۇمنى تاشقا ئۇرۇدۇ” دەيدىغان دادام بىلەن سەكرات ئالدىدىكى دادام بىر بىرىگە زادىلا، زادىلا ئوخشىمايتى.
0 X+ R/ q4 A; w( D/ l7 D- ?
* m  t; P0 t  ?* L6 M; l% r; g7 _8 \ئەسلىدە، مۆھمىن سىياقىدىكى بىچارە دادىلىرىمىز، قۇل سۈپەت مەزلۇم ئانىلىرىمىز مۇستەملىكىنىڭ دەردىنى يەتكۈچە تارتىپ روھى سۇنغان ئەرۋاھلارغا ئايلىنىپ قالغاندەك قىلسىمۇ، قەلبىنىڭ چۇڭقۇرىغا كۆمۈپ قويغان ھۆرلۈككە بولغان تەشنالىق، زۇلۇمغا بولغان غەزەپ ئۇچقۇنلىرىنى پەقەت ۋە پەقەت پەرزەنتلىرىنىڭ ھاياتلىقى ئۈچۈنلا يوشۇرۇپ ياشايدىكەن. قارىماققا، بۈيۈك بىرىتانىيىنىڭ ئەمىر –پەرمانلىرىغا ئىتائەتمەنلىك بىلەن بوي سۇنىۋاتقاندەك كۆرۈڭەن بۈيۈكلىرىمىزنىڭ يۈرىكىدە، ئاخىرقى نەپسىگىچە ئىچكىي قارشىلىقللار لاۋۇلداپ كۆيۈپ تۇرىدىكەن. ئەمما ئۆزلىرى ۋەتەن ئۈچۈن جان بېرىشكە پېتىنالمىغاننى ئاز دەپ،  پەرزەنتلىرىنىڭمۇ بۇ يولدا بەدەل تۆلىشىنى خالىماسلىقى نىمە دىگەن ئېچىنارلىق – ھە؟
& K& s$ s* Q8 P/ S2 Z1 V5 I' m6 g
داۋامى بار.