ئۇيغۇر
دۇنيادىكى «يوقىلىش گىردابىغا بېرىپ قالغان تىل»لارنىڭ تەخمىنەن يېرىمى ئاسىيادا* Z4 w+ }0 ^2 v+ Z) ~( p# D
) [4 k5 R1 V: W/ i" c
[ئامېرىكا«ئاتلانتىك ئوكيان»ئايلىق ژۇرنىلى تور بېكىتىنىڭ 16-ئىيۇل خەۋىرى] تېخىمۇ كۆپ مەدەنىيەتلەرنىڭ ئاسسمىلاتسىيەلىشىپ كېتىشى ياكى يۇقۇلىشىغا ئەگىشىپ، بەزى تىللارمۇ يوقىلىش خەۋپىگە دۇچ كېلىۋاتىدۇ.' m# }+ m1 G$ w9 q. ^9 e ~
ئۆتكەن ئايدا، «گۇگېل» شىركىتى يوقىلىش گىردابىغا بېرىپ قالغان تىللار تور بېكىتى قۇردى. بۇ تور بېكىتى ھازىرغىچە ئېنىقلىغان يوقىلىش گىردابىغا بېرىپ قالغان 3054 خىل تىلنىڭ يېرىمى دېگۈدەك ئاسىيادا ئىكەن. ئاسىيادىكى يوقىلىپ كېتىش ئېھتىمالى چوڭ تىللار ھەم بۇ تىللاردا سۆزلىشىدىغان خەلقلەرنىڭ ئەھۋالى تۆۋەندىكىچە:
3 g6 l9 L1 J0 l; e5 {# n0 l) F 1.شاخرۇۋا تىلى
E: |3 ]- y& t+ `' t$ G! o تەيۋەننىڭ جەنۇبىدا 300 شاخرۇۋا بولۇپ، ئۇلارنىڭ پەقەت ئالتىسىلا ئۆز مىللىتىنىڭ تىلىنى سۆزلىيەلەيدۇ. شاخرۇۋالار ۋە ئەتراپتىكى كاناكانافلار (ئۇلارنىڭ پەقەت سەككىزىلا ئۆز تىلىنى سۆزلىيەلەيدۇ) ئۆزلىرىدىن سەل چوڭراق بولغان ئاز سانلىق مىللەت بۇنۇڭ مىللىتى تەرىپىدىن ئاسسمىلاتىسىيە قىلىنىپ كەتكەن.
, A* P! O4 K. N. |( F, d+ k 2. ئايىنۇ تىلى/ s! P; p3 d$ i/ @- ^
ئايىنۇلار ياپونىيەنىڭ ئەڭ شىمالىدىكى خوككايدودا ياشايدۇ. بەزى خەۋەردار ئەربابلارنىڭ دېيىشىچە، ھازىر ئايىنۇ تىلىدا سۆزلىشەلەيدىغانلار ئونغىمۇ يەتمەيدىكەن. يېزىقى يوق ئىكەن. ھۆكۈمەت دائىرىلىرىنىڭ ئىستاتېستىكىلىق سانلىق مەلۇماتىغا قارىغاندا، ھازىر ياپونىيەدە 24 مىڭ ئايىنو ياشايدىكەن. ئۇلارنىڭ كۆپىنچىسى مىللىي كەمسىتىشكە ئۇچراشتىن ئەنسىرەپ، ئۆز سالاھىيىتىنى ئېتىراپ قىلىشنى خالىمايدىكەن.
# j% v: a8 z9 o 3.كۇسۈندا تىلى
+ C% p% h% r9 G5 A; N يىل بېشىدىكى بەزى خەۋەرلەردە: دۇنيادا كۇسۈندا تىلىنى راۋان سۆزلىيەلەيدىغان پەقەت بىرلا كىشى بار. كۇسۈندالار نېپالنىڭ ئوتتۇرا قىسىمىدا ياشايدۇ. ئۇلار يېقىنقى مەزگىلگىچە يېرىم كۆچمەن چارۋىچىلىق، ئوۋچىلىق قىلىپ تۇرمۇش كەچۈرۈپ كەلگەن، دېيىلگەن. ) s& b7 D3 c6 R! B- t0 C# x
4.مانجۇ تىلى, \+ {6 r$ S7 H: X* E8 }, z
مانجۇلار 1644-1912-يىلغىچە جۇڭگوغا ھۆكۈمرانلىق قىلغان. ھازىر جۇڭگو ۋە دۇنيانىڭ ھەر قايسى جايلىرىدا تەخمىنەن 10 مىليون مانجۇ بار. ئەمما مانجۇ تىلىنى راۋان سۆزلىيەلەيدىغانلاردىن پەقەت نەچچە ئونىلا بار. شىنخەي ئىنقىلابىدىن كېيىن، نۇرغۇن مانجۇ خەنزۇلارنىڭ فامىلىسىنى قوللانغان ھەم ئاساسەن باشقا مىللەتلەر بىلەن ئاسسمىلاتىسىيەلىشىپ كەتكەن.
( _( i5 Z* x/ d& ?1 C 5. گاراۋا تىلى
# P2 e* T* p8 J گاراۋا مىللىتى ھىندىستاننىڭ ئاندامان تاقىم ئاراللىرىدا ياشايدىغان يەرلىك مىللەت بولۇپ، ھازىرقى 300 گاراۋا ئارىسىدا، پەقەت 6− 31 كىشىلا ئۆز مىللىتىنىڭ تىلىدا سۆزلىشەلەيدۇ. 0 l/ \7 x: T3 V5 Y+ k; G( T
) Y' u; S* P( y0 _" E3 Cnur.cnرەسىم
كىرگۈزگۈچ
ئايال
بالا
پەن
ئىللىق |