ئۇيغۇر ۋەكىلنىڭ تەكلىپى

ئۆڭمەس

	ئۇيغۇر ۋەكىلنىڭ تەكلىپى        ئىككى يىغىنغا قاتنىشىۋاتقان ۋەكىللەر چوقۇم ئۆز مىللىتىگە ۋە ئۆزى كەلگەن رايونغا ۋەكىللىك قىلىدۇ. بۈگۈن شىنخۇا تورىدىن « باش شۇجى شى جىنپىڭ ئازسانلىق مىللەت ۋەكىللىرىدىن 4 سوئال سورىدى » دېگەن تېمىغا دىققىتىم ئاغدۇرۇلدى. ئىككى يىغىنغا قاتناشقان ۋەكىل ئەنۋەر ئىمىن ئاز سانلىق مىللەت ئوقۇغۇچىلىرىنىڭ مەكتەپنى پۈتتۈرگەندىن كېيىن  شىنجاڭغا ياردەم بەرگەن شەھەرلەرگە بېرىپ ئىشقا ئورۇنلىشىشىغا ئىلھام بېرىش ھەققىدە تەكلىپ بېرىپتۇ.      رەئىس شى جىنپىڭ بۇ تەكلىپنى ئاڭلىغاندىن كېيىن « ئازسانلىق مىللەت ئوقۇغۇچىلىرى ئوقۇشنى پۈتتۈرگەندىن كېيىن كۆپ قىسمى شىنجاڭغا قايتامدۇ؟»، «قايتقانلارنىڭ نىسپىتى قانچىلىك؟»، « يىلدا قانچىلىك ئوقۇغۇچى مەكتەپ پۈتتۈرىدۇ؟»، « ئۇلارنىڭ كۆپ قىسمى قايتتىمۇ؟» دېگەن سۇئاللارنى سورىغان. يەنە خەلق تورى، شىنخۇا تورىنىڭ ئاز سانلىق مىللەت يېزىقىلىق نۇسخىسىنىڭ بار يوقلىقىنى سورىغان. بىلىشىمچە، خەلق تورىنىڭ ئۇيغۇرچىسى بولسىمۇ، لېكىن ئىنتايىن ئەپسوسلىنارلىقى بۇ توردا ئۇيغۇرچە ئىنكاس يازغىلى بولمايدۇ.   ئەگەر مەن ۋەكىل بولسام بۇ سوئاللارغا قانداق جاۋاپ بېرەتتىم، ۋە ياكى باش شۇجىغا قانداق تەكلىپ بېرەتتىم، دەپ ئويلىنىپ قالدىم. مۇشۇ كۈنلەردەئەتىراپىمغا قاراپ باقسام ئىش كۈتۈپ يۈرگەن بالىلارنىڭ كۆپلىكىدىن ھەيران قالىمەن. ئۇلار توختىماي ئىمتىھان بېرىدۇ، پۈتكۈل شىنجاڭنىڭ ھەر قايسى يەرلىرىدە قومۇللۇق بالىلارنىڭ ئىنتايىن ياخشى ئىشلەۋاتقانلىقى ھەققىدىكى ئۇچۇرلارنى ئاڭلاپ خۇش بولىمەن. بىراق، ئۇلار نىمىشقا ئۆز يۇرتىدا ئىشلەش پۇرسىتىدىن مەھروم بولىدىغاندۇ دەپ ئويلاپ، ئۇلارغا ھېسداشلىقىم كېلىدۇ. مەيلى ئىچكىرى ئۆلكىلەرە بولسۇن ۋە مەيلى ئۇيغۇر ئاپتونوم رايونىمىزدا بولسۇن ئىشقا ئورۇنلىشىش مەسىلىسى ئىنتايىن باش ئاغرىتىدىغان قىززىق نۇقتىغا ئايلىنىپ قالدى. بالىلار  ئاتا-ئانىسىنىڭ تاپقان، تەرگەن بىساتىنى تۈگۈتۈپ بولغۇچە مەكتەپ پۈتتۈرىدۇ، خىزمە تېپىش، ئۆي ئېلىش، توي قىلىش...ئەمدىكى ئەڭ ئىگىز داۋانلار كۆز ئالدىدا ھازىر بولىدۇ. ئون يىلنىڭ ئالدىدا 30 دىن ئېشىپ توي قىلىش ئەيىپ سانالسا، بۇ يىللارغا كەلگەندە قىلچىلىك ھەيران قالغۇچىلىكى يوق ئادەتتىكى ئىشقا ئايلىنىپ قالدى. ئاتا-ئانىلارنىڭ ئالدىدا كۆز قارچۇقىدەك ئاسىراندى چوڭ بولغان بىر ، ئىككىگىنە بالىلارنىڭ قىرىق ئىشەككە يۈك بولغۇدەك خۇيلىرى تويدىن كېيىنكى ئاجىرىشىش نىسپىتىنى ئۆرلىتىۋەتسە، ئەخلاقنىڭ بۇزۇلىشى جەمئىيەت ئامانلىقىغا، ئەل ساغلاملىقىغا خىرىس ئەپكەلمەكتە.       ھەممىگە ئايان، ئەتىراپىمىزدىكى نۇرغۇنلىغان ئىدارە -ئورگانلاردا ئازسانلىق مىللەتلەرنىڭ نىسپىتى يىلسېرى ئازىيىپ بېرىۋاتىدۇ. ئۇنى ئاز دەپ ئىچكىرسىدىن ھەرقايسى ئىدارىلەرگە كېلىپ ئىشقا ئورۇنلىشىۋاتقان «پىداكارلار» قوشۇنى زورۇيۇپ باردى. بۇ ھالەتتە، يەرلىك مىللەت بالىلىرى مەكتەپ پۈتتۈرۈپ كەلسىمۇ ئۆزى تۇغۇلۇپ ئۆسكەن يۇرتىدا ئىش تاپالمايدىغان ھالەتنى ئېغىرلىتۋەتتى. مېنىڭچە بۇ خىل تەڭپۇڭسىز ھالەتنى ئۆزگەرتىشكە مەركەزنىڭ كۈچى يېتىدۇ. بولۇپمۇ بۈگۈنكىدەك مىللەت ئىتتىپاقلىقى ئالاھىدە تەكىتلىنىۋاتقان ۋەزىيەتتە، مەكتەپ پۈتتۈرگەن ئاز سانلىق مىللەت ئوقۇغۇچىلىرىنى ئۆز يۇرتىدا ئىشقا ئورۇنلاشتۇرۇشنى كۈچەيتىش ئەڭ ئاقىلانە تاللاشتۇر.       گەپنىڭ نەق مەركىزىگە كەلسەك، ئىككى يىغىن ۋەكىلى ئەنۋەر ئىمىننىڭ ئورنىدا مەن بولغان بولسام باش شۇجى شى جىنپىڭغا ئاز سانلىق مىللەت ئوقۇغۇچىلىرىنى ئۆز يۇرتىدا كۆپلەپ ئىشقا ئورۇنلاشتۇرۇش تەكلىپىنى بەرگەن بولاتتىم، ئاتا-بوۋىلىرىمىز ئالتۇنمۇ چۈشكەن يېرىدە ئەزىز، دەپ بىكار ئېيتمىغان. ئۆزىمىز نەچچە ئون يىللاپ قەدىرلەپ، ئەزىزلەپ ئوقۇتقان ئىقتىساسلىق ياشلىرىمىزنى، كەلگۈسى ئۈمىدلىرىمىزنى باشقا يۇرتلارغا چىقىرىۋېتىشىمىز توغرا ئەمەس. بەلكىم بەزىلەر - جۇڭگونىڭ ھەممە يېرى بىزنىڭ ۋەتىمىز، ياشلار نەگىلا بېرىپ خىزمەت قىلسا يەنىلا ۋەتەن، خەلق ئۈچۈن خىزمەت قىلالايدۇ، دېيىشىمۇ مۇمكىن.  دۆلەتنىڭ پىلانلىق تۇغۇت سىياسىتىگە ئاكتىپ ئاۋاز قوشقان ئاز سانلىق مىللەت ئاتا-ئانىلىرى بىر، ئىككە بالىسىنى ياقا يۇرتلارغا ئەۋەتىۋېتىپ ئۆيلىرىدە تەنھالىق ئىلكىدە قېرىپ كەتمىسۇن دېسەك، جۇڭخۇا مىللەتلىرىنىڭ ئاتا-ئانىلارغا كۆيۈنۈشتەك ئىسىل ئەنئەنىسىگە ۋارىسلىق قىلايلى دېسەك، بالىلارنى ئائىلىسىدىن، ئاتا-ئانىسىدىن، تۇغۇلغان يۇرتىدىن ئايرىماسلىقىمىز لازىم. لېكىن، تاللاش ھوقۇقى يەنىلا ئاشۇ كەلگۈسى ئىز باسارلارنىڭ قولىدا بولىدۇ، ئەلۋەتتە.       بېرىدىغان تەكلىپلىرىم كۆپ ئىدى، ئەپسۇس، ۋەكىل ئەمەس بولغاندىن كېيىن، ئادەتتىكى پۇقرالىق ئورنۇمدا تۇرۇپ مۇنبەردە بولسىمۇ ئازراق چالۋاقاپ قويدۇم. بەلكىم كېلەر نۆۋەتلىك ۋەكىللەر باش شۇجى شى جىنپىڭ بىلەن قايتا ئۇچىراشقاندا  خەلقنىڭ ھەقىقى يۈرەك ساداسىنى يەتكۈزۈشىنى، شوئارۋازلىق، كۆز بويامچىلىق قىلماسلىقىنى ئۈمىد قىلىمەن. مەنبە: ‹‹باغداش تورى››

yolwas2010

	گەپنىڭ نەق يېرى سۆزلىنىپتۇ،تېتا ئىگىسىگە رەخمەت ئېيتىمەن.

جۇلا

	«مەكتەپ پۈتتۈرگەن ئاز سانلىق مىللەت ئوقۇغۇچىلىرىنى ئۆز يۇرتىدا ئىشقا ئورۇنلاشتۇرۇشنى كۈچەيتىش ئەڭ ئاقىلانە تاللاشتۇر........»بەك توغرا دەپسىز.