«ئۇيغۇر قىزى لىرىكىسى»-ئەخمەتجان ئوسمان

huxhuy

[ئىلاۋە] بۈگۈندىن باشلاپ شائىر ئەخمەتجان ئوسماننىڭ قولىمىزدا بار بولغان«ئۇيغۇر قىزى لىرىكىسى» ۋە «روھ پەسلى» ناملىق شېئىرلار توپلىمىدىكى شېئىرلار مۇشۇ سەھىپە ئاستىغا ئۇلاپ يوللىنىدۇ.تورداشلارنىڭ يۇقىرىدىكى ئىككى توپلامغا كىرگۈزۈلمىگەن شېئىرلىرى بىلەن تەمىنلىشىنى ئۈمىد قىلىمىز.

ئۇيغۇر قىزى لىرىكىسى

ئەخمەتجان ئوسمان

تۇپراق تۇغدىمۇ سېنى؟
ياكى تۇپراق تۆرەلدى سەندىن؟
1
بۆلەپ سېنى يىلتىزىغا
باقتى مەجنۇنتال.
قىش كۈنلىرى،
دەريا ئوتۇن تەردى ئورماندىن.
ئۇخلار ئىدىڭ تۈن بىلەن بىللە،
ئۈزۈلمەس ئىدى
ئۈزۈك- ئۈزۈك ئەللەيلەشلەر.
2
ئۆمىلىدىڭ
توپلاشتى چۆرەڭگە يۇلتۇزلار.
پەسىللەر سېنى تە- تە قىلىشتى،
ۋىلىق- ۋىلىق كۈلەتتىڭ.
كەلدى ئالدىڭغا يۈگۈرۈشۈپ
گۈل- چېچەكلەر.
3
چىقتىڭ كوچىغا
كىيىپ ئۇچاڭغا ھەسەن- ھۈسەننى.
دەرىزىلەر ئېچىلدى ساڭا،
رەستىلەر
يۈگۈرۈشۈپ كەلدى ئارقاڭدىن.
4
قۇشقاچلار
چاڭگا قىلدى چاچلىرىڭنى.
ھەسەل ھەرىلىرى
ئۇچۇپ كېلىشتى لەۋلىرىڭگە،
تۈنلەرمۇ
كۆچۈپ كەلدى كۆزلىرىڭگە.
5
كۆزۈڭدە ئاي،
ئاي…
بۇلۇت ئىزلەپ چىقار سەپەرگە،
قالار ئارقىدا قاقاس تاغلار
پۇلاڭلىتىپ قوللىرىنى،
ۋادىلىرىڭ چاقماققا تەشنا،
يامغۇرغا تەشنا.
6
ئاۋازىڭدىن پۇراپ تۇرار
نوزۇگۇمنىڭ كۆيگەن قېنى.
دولقۇنلارنىڭ ھۇۋلاشلىرى
ئاۋازىڭدا.
7
ئوڭ قولۇڭدا
كېپەنسىز قەبرىلەر،
ئۇندا چۆچەك
ئولتۇرىدۇ دۇئا قىلىپ.
سول قولۇڭدا بۆشۈكلەر،
ئۇندا ئانا
تەۋرىتىدۇ ئەللەيلىتىپ.
8
سەن كۆز يۇمساڭ
كۆتۈرىدۇ تۆت پەسىل جىنازاڭنى.
يىغلاپ كېلەر تاۋۇت كەينىدە
بارچە دەرەخلەر.
* * *
ئۇيغۇر قىزى
قەبرەڭ قۇياشتا!

سادىر يېتىم قالغان بەش بالىسىنى ئىزدەپ  
  
سادىر دەپ ئېتىم قالدى،
داڭزىدا خېتىم قالدى.
خېتىمنى ئوقۇپ باقساڭ،
بەش بالام يېتىم قالدى.
1
چېقىلدى زېمىن
ئالقىنىدا تەڭرىنىڭ.
شۇ مۇقەددەس توزان ئىچىدىن
قوپتى سادىر.
2
- سەجدە قىل…!

يۈكۈندى سادىر،
ماڭلىيىنى ياقتى توزانغا.
كۆتۈرگەندە بېشىنى
غايىب بولدى تەڭرى شۇ ھامان،
چاقتى چاقماق،
گۈلدۈرلىدى ئەرشىئالا.
پەرىزاتلار
ئۇچۇپ ئۆتتى ئالدىدىن.
ئايىقىغا تۆكۈلدى نۇرلار،
كۆزلىرىنى يۇمدى بىر ھازا.
3
- ئاچقىن كۆزۈڭنى…
سالام بەردى ئاڭا جەبرائىل،
ئېگىلدى سادىر
قوللىرىنى قويۇپ كۆكسىگە.
يايدى جەبرائىل ھەسەن - ھۈسەننى،
يۈرۈپ كەتتى سادىر ئۈستىدە
بىلدۈرۈپ ئاڭا
مىننەتدارلىق.
4
ھەسەن - ھۈسەندىن
چۈشتى مىڭ ئۆيگە.
كارۋان
غايىب بولغان ئاللىبۇرۇنلا.
مىڭ ئۆي ـ-
ـچۈشۈپ قالغان مىڭ قوڭغۇراق،
تۇرار ئىدى جاراڭلاپ.
5
ئۈگدىدى
قويۇپ بېشىنى گۇگۇمغا.
ئۇچۇپ كەتتى كېپىنەك
كىرپىكىگە قونۇپ بىر ھازا.
تېمىپ كەتتى ئۇنىڭ رەڭلىرى
قارىچۇقىغا سادىرنىڭ.
رەڭلەر:
باھار،
ياز،
كۈز،
قىش،
بەشىنچىسى ـ-
ـپەسىللەرنىڭ پىنھانلىرىدا
يىتكەن پەسىل.
6
- بالىلىرىم!
چاچراپ تۇردى سادىر ئورنىدىن.
تۆكۈلدى ئالقىنىغا
شاخلىرىدىن كېچىنىڭ
بەش يۇلتۇز.
7
موللىتوختىيۈزىدە
ئۇچراشتى ئاڭا
قەبرە تۈسلۈك بىر بوۋاي.
- سادىرمۇ سەن؟
كەل ئوغلۇم
بالىلىرىڭنى كۆرسىتەي ساڭا.
بوۋاي
يېتىلەپ چىقتى ئۆيىدىن
بەش ۋاخ نامازنى.
8
ئۈستىدە
سادىر يۈزىنىڭ
چېقىلدى بوغدا.
توۋلار ئىدى ئۇ:
- بالىلىرىم…!!!
9
- دادا… !
يۈگۈرۈپ كەلدى ئالدىغا
كاۋاپدان.
كۆيدى زىختا پىژىلداپ
سادىر يۈرىكى.
قوشاق:
سادىر دەپ چۆچەك قالدى،
بىر ئوغلۇم گۆدەك قالدى.
ئوغلۇمدىن سوراپ باقساڭ
بىر زىخلا يۈرەك قالدى.
10
- دادا…!
ئۇچۇپ كەلدى ئالدىغا
شەپەرەڭ.
ئاستا- ئاستا ئۆچتى نۇرلىرى
سادىر كۆزىنىڭ.
قوشاق:
سادىر دەپ چىراغ قالدى،
بىر ئوغلۇم بوۋاق قالدى.
كۆزىگە قاراپ باقساڭ
بىر جۈپلا كاۋاك قالدى.
11
- دادا…!
يۈگۈرۈپ كەلدى ئالدىغا
جۇدۇن.
تامچە- تامچە مۇزلىدى
سادىر قانلىرى.

قوشاق:
سادىر دەپ باھار قالدى،
ئوغلۇمغا تۇمار قالدى.
ئوغلۇمنى كۆرۈپ باقساڭ،
بىر قاقشال چىنار قالدى.
12
دادا…!
يۈگۈرۈپ كەلدى ئالدىغا
قەبرە
قەبرە تاشتا يېزىقلار:
"مىراس…مىراس…مىراس".
قوشاق:
سادىر دەپ نىدا قالدى،
بىر ئوغلۇم جۇدا قالدى.
ئوغلۇمدىن سوراپ باقساڭ،
بىر ئەكس سادا قالدى.
13
- دادا…!
لەرزان باردىم ئالدىغا،
غۇۋا لەپىلدەپ.
چۈشۈپ كەتتى قەبرە
چوڭقۇر ئىچىمگە.
قوشاق:
سادىر دەپ ئېتىم قالدى،
بىر بالام يېتىم قالدى.
بالامدىن سوراپ باقساڭ،
تېنىدە تېنىم قالدى،
جېنىدا جېنىم قالدى.
14
چېقىلدى قەبرە
سۈكۈتۈمنىڭ تېرەن تەكتىدە.
تۈتەكلەر ئىچىدىن
قوپتى سادىر.
15
- سەجدە قىل…!