مۇختەر توختى ئۈرۈمچى شەھەرلىك 73-ئوتتۇرا مەكتەپ 8-يىللىق ئوقۇغۇچىسى.ئۇ ئۆزىنىڭ مەكتەپتىكى تىرىشچانلىغى ،ئەستايىدىللىقى،زىھنىنىڭ ئۆتكۈرلىكى ،چىقىشقاق مىجەز خاراكتىرى بىلەن ساۋاقداشلىرى ۋە ئوقۇتقۇچىلىرنىڭ ياخشى باھاسىغا ئىرىشىپ قالماي يەنە قىيىنچىلىققا باش ئەگمەيدىغان چىدام - غەيرىتى ،قەيسەرلىگى بىلەن جەمىيەتتىمۇ ياخشى تەسىر پەيدا قىلدى.خەنزۇتىلدا نەشىر قىلىنىدىغان « ئىستىمالچىلار سەھەر گېزىتى » نىڭ 2009-يىلى 1-ئاينىڭ 3-كۈنىدىكى «گۈل پەسلى » سەھىپىسىگە «قەيسەر قەلىب » تېمىسىدا مۇختەر ۋە ئۇنىڭ ئائىلىسى ھەققىدىكى ھەقىقىي ھىكايە بىرىلگەندىن كىيىن جەمىيەتتە ناھايىتى ياخشى ئىنكاس پەيدا قىلدى .بىر قىسىم كىشلەر مەكتەپكە ۋە مۇخبىرغا تىلىفۇن قىلىپ مۇختەر بىلەن كۈرۈشكۈسى بارلىقىنى ئېيتتى ۋە ئائىلىسىگە يوقلاپ بېرىشتى.
مۇختەرنىڭ بەخىتلىك،ئىللىق ئائىلىسى بولغان ئىدى .مىھنەتكەش ئاتا-ئانا جاپالىق ئەمگىگى ،ئائىلىسىگە ،پەرزەنتلىرىگە بولغان مەسئۇليەتچانلىغى ،تۇرمۇشقا تۇتقان قىزغىن پوزىتسىيسى،مىھىرلىك قەلبى بىلەن تۆت پەرزەنتىگە ئەمەلىي تەربىيە بىرىپ كىلىۋاتاتتى .2002-يىلى بۇ ئائىلىنىڭ تىنىچ بەختىيار تۇرمۇشىغا قارا كۆلەڭگە سايە تاشلىدى.مۇختەرنىڭ ئاپىسىنىڭ بالياتقۇ بوينى راكىغا گىرىپتار بولغانلىغى ھەم كېسەلنىڭ ئاخىرقى باسقۇچتا تۇرىۋاتقانلىقى مەلۇم بولدى.ئاپا جاپاتارتىپ كونا قۇرۇلۇش چېقىپ،خىش -كېسەك يىغىپ مىڭبىر -مۇشەققەتتە تاپقان پۇلىنى دوختۇرخانىغا خەجلەشنى خالىمىدى .لىكىن دادا ئون نەچچە يىلدىن بىرى ئوتىدا كۈيۈپ سۈيىدە ئاققان قەدىناسى ئۈچۈن پۇل ئەمەس جېنىنى بىرىشكىمۇ تەييار ئىدى .ئۇ ئايالىنىڭ ئۇنىمىغىنىغا قارىماي ئۇنى داۋالىتتى .ئۆيدە پۇل تۈگىگەندە بولسا ئۇرۇق -تۇققان ،خۇلۇم-خوشنىلىرىنىڭ «كېسەل ئاخىرقى باسقۇچتا ئىكەن ،دۇنيانىڭ ئۇ چېتىگە ئاپىرىپ داۋالىتسىڭىزمۇ بىكار.كىيىنلىكىڭىزنى ،تۆت بالىنى ئويلىپ بولسىمۇ ئۆينى ساتماڭ »دىگەندەك نەسىھەتلىرىگە پەرۋا قىلماستىن ئۆزلىرى ئولتۇرىۋاتقان ئۆينى سېتىپ ،يەتمىگىنىگە قەرز ئېلىپ ئايالىنى داۋاللاتتى . ئەمما ئاپا ساقىيالماي 2003-يىلى قازا قىلدى .ئاپا قازا قىلىشنىڭ ئالدىنقى كۈنلىرىدىمۇ ئىرى ۋە بالىلىرىنىڭ تۇسۇشىغا قارىماي قۇرۇلۇش ئورنىدا خىش تەرگەن ئىدى.ئۇ ئۆمىرىنىڭ ئاخىرقى پەيىتلىرىدىمۇ ئۆزىنىڭ ئەمەلىي ھەرىكىتى بىلەن پەرزەنتلىرىگە جاپاغا چىداش،رىئاللىققا يۈزلىنىش ھەققىدە ناھايىتى ياخشى تەربىيە بىرىپ كەتتى .
شۇندىن كىيىن توختى ئاكا تېخىمۇ جاپالىق ئىشلىدى .دادىسىنىڭ جاپاسىنى ،پۈكۈلگەن قەددىنى،ئاقارغان چاچلىرىنى كۆرگەن مۇختەر ئۇكىلىرىغا قاراش ،كەچتە مەكتەپتىن قايتىپ تاماق ئىتىش ۋەزىپىسىنى ئۈستىگە ئالىدۇ. ئەمدى ئون ياشتىن ئاشقان مۇختەر مەكتەپتىن قايتىپ كىلىپ ئۆزى ئەتكەن لەغمەن،سۈيقاش ...نى ھېرىپ -ئېچىپ كەلگەن دادىسىنىڭ ئالدىغا قۇيىدۇ.ساۋاقداشلىرى ئاپىسى ئىتىپ بەرگەن تاماقنى يەپ ،تاپشۇرۇقلىرىنى تۈگىتىپ ئۇخلىغاندا مۇختەر ئاندىن تاپشۇرۇق ئىشلەشكە ئولتۇرىدۇ.
ئۆي بىلەن مەكتەپنىڭ ئارلىقى يىراق بولغاچقا ،ئاخشام كەچ ئۇخلىغىنىغا قارىماي سەھەر ئورنىدىن تۇرۇپ مەكتەپكە ماڭىدۇ .چۈشتە ئۆيگە قايتماي، دادىسى بەرگەن ئۈچ كوينىڭ پەقەت بىر كويىغا بىر نان ئېلىپ يەيدۇ.قالغىنىنى يىغىپ لۇغەت ۋە باشقا ماتىرىياللىرنى سېتىۋالىدۇ.كىتاپخۇمار مۇختەر شەنبە يەكشەنبە كۈنلىرى كىتاپخانىغا كىلىپ قورسىقىنىڭ ئاچقىنىنى تۇيماستىن كىتاپ ئۇقۇيدۇ.ئۇ مەكتەپتە كۆتىرەڭگۈ ،روھلۇق بولۇپ ئۇنىڭ روھى كەيپىياتىدا ئائىلىدىكى قىيىنچىلىقنىڭ ئىزناسىنى كۆرگىلى بولمايدۇ. 2008-يىلى 9-ئاينىڭ 29-كۈنى مەكتەپتە «تەنھەرىكەت يىغىنى »ئۆتكۈزۈلىۋاتقان مەزگىلدە يۈز بەرگەن بىر ئىش ئۇقۇتقۇچىلىرى ۋە ساۋاقداشلىرىنىڭ ئۇنىڭ قەيسەرلىگىگە بولغان قايىللىقىنى يەنىمۇ ئاشۇرىدۇ. 600مىتىرغا يۈگىرەپ ئىككىنچى بۇلۇپ كەلگەن مۇختەرنىڭ ئىشتىنىنىڭ تىزىدىن تارتىپ پۇشقاققىچە قان دېغى تۇرغانلىغىنى كۆرگەن ساۋاقداشلىرى ۋە مۇئەللىمى ئۇنىڭدىن نىمە بولغانلىغىنى سورىغاندا مۇختەر «ھىچنىمە بولمىدى »دەپ ئۆزىنى قاچۇرىدۇ.مۇئەللىم خاپا بۇلۇپ ئىشتاننىڭ پۇشقىقىنى قايرىغاندا بولسا تىزدىن بىر غېرىچ تۆۋەندىكى تۈگمە چوڭلۇقىدىكى چۇڭقۇر تۈشۈك ۋە ئۇشۇققىچە يېيىلىغان قان داغلىرىنى كۆرگەن ساۋاقداشلىرى ۋە مۇئەللىم ئۇنىڭ شۇ ھالەتتە 600مىتىرغا يۇگىرەپ 2- بۇلۇپ كەلگىنىگە ھەيران ۋە قايىل بولماي تۇرالمايدۇ ھەم كۆزلىرىگە ياش ئېلىشىدۇ.بۇ چاغدا مۇختەر كۈلۈپ تۇرۇپ «1-بولالماي قالدىم» دەيدۇ.ئۇنى دوختۇرخانىغا ئېلىپ چىققاندا دوختۇر يارا ئېغىزىنى تىكىش ۋاقتىنىڭ ئۈتۈپ كەتكەنلىگىنى ئېيتىدۇ ۋە تېڭىپ قۇيىدۇ.ئەسلىدە مۇختەر ئېتىياتسىزلىقتىن يىقىلىپ چۈشكەن بۇلۇپ مۇئەللىم بىلىپ قالسا مۇسابىقىگە قاتناشتۇرمايدۇ دەپ ئويلاپ خېلىغىچە ساۋاقداشلىرى ۋە مۇئەللىمدىن ئۈزىنى قاچۇرۇپ ۋاقىت ئۆتكۈزىدۇ. مۇختەر ئائىلىدە ۋاپادار، كۈيۈمچان ئوغۇل ، مەكتەپتە «ئۈچتە ياخشى ئۇقۇغۇچى»،«مۇنەۋۋەر سىنىپ كادىرى»،«مۇنەۋۋەر ئىتتىپاق ئەزاسى» .