نەزەر سالىدىغان بولساق دۇنيادىكى بۈگۈنكى غايەت زور ئۆزگىرىشلەر ۋە تەرەققىيات مېۋىسى ھەممىمىزنىڭ دىققىتىنى ئۆزىگە تارتىپ تۇرۇپتۇ. كۈندىن -كۈنگە تەرەققىي قىلىۋاتقان بۇ جەمئىيىتىمىزدە بىز نىمىنىڭ تەرەققىيات ۋە نىمىنىڭ ھەقىقىي كۈچ ئىكەنلىكىنى خېلى ئوبدانلا چۈشىنىپ قالدۇق. ھەر قايسى تەرەپلەردىن بولسۇن بىزنىڭ بۇ خىل چۈشەنچىمىز بىزگە يەنە بىر جەھەتتىن ئۆزىمىزنىڭ ھەقىقىي ئورنىنى بىر نۆۋەت كۆرسىتىپ قايتا ئويلىنىپ بىزدىكى نىمىنىڭ ئىنتايىن مۇھىم بولغان ساھە ئىكەنلىكىنى ناھايىتى پاكىتلىق ھالدا ئىسپاتلاپ بېرىۋاتىدۇ.
كۆز ئالدىمىزدىكى كۆزگە مىختەك قادالغان ئالەمشۇمۇل ئۆزگىرىشلەر بىزدىكى تەپەككۇر گادايلىقىنى ۋە مەنىۋى نامراتلىقنى مەسخىرە بىلەن ئىپادىلەپ بېرىۋاتىدۇ.
نۇرغۇنلىغان ئاڭ بوھرانىغا ئۇچرىغان ئۇيغۇر جەمئىيىتىدىكى ئادەملىرىمىز تۇرمۇش قانۇنىيىتىنى ئىنتايىن ئاددىي ۋە يۈزەكى سۈپەتلەپ ھايات قىممىتىنى سۇسلاشتۇرىۋاتىدۇ.
ئىجتىمائىي ئاڭ فورماتسىيە بولسا شۇنچىلىك بىمەنە تۈسكە كىرگەنكى، ھاياتتىكى بەخت چۈشەنچىسى پەقەت تەن بىلەنلا خۇلاسىلىنىپ ئۇنىڭ تاشقىرىسىدىكى يەنە بىر مۇكەممەل روھى بەخت چۈشەنچىسى غۇۋالىشىپ كېتىۋاتىدۇ.
ھاياتتىكى ئاساسى قەدەمنى پەقەت پۇل تاپسام ،ياخشى يېسەم، ياخشى كىيسەم، ياخشى ئۆيلەرنى سېتىۋالسام ئىنتايىن بەختلىك بولىمەن دەپ قاراپ، تەن ئېھتىياجىنى ئۆزىنىڭ ياشاش ئىنتىلىشى قىلىپ تەسۋىرلىۋاتىدۇ.
مەن بۇ يەردە تەننىڭ بۇ خىل فىزىئولوگىيىلىك ئېھتىياجىنى ئىنكار قىلماقچى ئەمەس. ئەلۋەتتە ساغلام ئەقىل ۋە ھايات ئۈچۈن يۇقىرىقى ئېھتىياج ئىنتايىن مۇھىم . لېكىن ئېھتىياجنىلا ياشاش مىزانى قىلىۋىلىش پەقەت ئاقىلانىلىك ئەمەس.
سۇبيېكتىپ ھېس-تۇيغۇنىڭ قالايمىقان جۆيلۈپ كېتىشى ،ھەقىقىي تەپەككۇرىنى چۈشەپ قويۇۋاتقان بۈگۈنكى كۈندە بىز ئېھتىياجنى كاللىمىزغا تۇماق قىلىپ كىيىۋېلىپ تەپەككۇرنى بوغۇۋېتىشىمىز كېرەك ئەمەستىغۇ؟
بۈگۈنكى ھەقىقىي ئەھۋالىمىزغا نەزەر سالىدىغان بولساق ئۇيغۇر جەمئىيىتىدە ئىنتايىن مۇھىم بولغان . لېكىن تاشلىۋېتىلگەن . قەھەتچىلىك يۈز بېرىۋاتقان بىر خىل ئەڭ مۇھىم ساھە بولۇپ ،ئۇ دەل ماتېماتىكا ساھەسىدۇر. بەلكىم بۇنداق دېسەم ئارىمىزدىكى بىلىمنىڭ يۈكسەك چوققىسىغا يىتىپ بولغان ، خاسلا قۇسۇر سۈتىدە ناشتا قىلىۋالغان بىر قىسىم مىللىتىمىزنىڭ قەھرىمانلىرى تەئەججۈپلىنىپ كېتىشى مۇمكىن . بىراق مەن شۇنچىلىك يۇقىرى ئاۋازدا جاۋاب بېرىمەنكى . ئىلىمنىڭ بىر خىل قائىدىسى بولۇپ ھەقىقەت ئالدىدا ھەر قانچە قاۋىغان بىلەن ئۇنىڭ ھېچقانداق تەرىپىنى ئۆزگەرتەلمەيدىغان بىر خىل نەتىجە چىقىدۇ.
ياشاش يولىمىزدىكى ،تۇرمۇش كارتىنىلىرى قاتتىق چىرقىراپ يىغلىمىغاچقا بۇ ھاياتىمىز ناھايىتى خاتىرجەم بىلىنىۋاتىدۇ.
بۇ توغرۇلۇق كۆپ سۆزلەشنىڭ ئۆزىمۇ ھازىر باشقىچە بىر خىل ئىشتەك ھېسابلىنىدۇ.
شۇنىڭ ئۈچۈن مەن بۇ يەردە ئىلىمنىڭ قەدىر قىممىتىنى ھېس قىلغان دوستلىرىمىز بىلەن مەزكۇر تېما ئۈستىدە پىكىر قىلىشنى مۇۋاپىق كۆرۈپ، ئۆز قاراشلىرىمنى ئوتتۇرىغا قۇيۇپ ئۆتمەكچى . دوستلارنىڭ تەڭ تەپەككۇر قىلىشنى تەۋسىيە قىلىمەن.
1- ماتېماتىكا ئىلمى ۋە ئۇنىڭ باشقا پەنلەر بىلەن بولغان مۇناسىۋىتى:
بىز ئاۋۋال بۇ تېما ئۈستىدە توختىلىشتىن بۇرۇن دەسلەپكى قەدەمدە ماتېماتىكا ئىلمى توغرىسىدا ئازراق توختىلىپ ئۆتۈش مۇھىم. ماتېماتىكا ئىلمى ئالەم بىنا بولغاندىن تارتىپ، ئادەملەرنىڭ تەبىئەت بىلىملىرىنى چۈشىنىشكە باشلىغان ئېراسىدا شەكىللەنگەن بولۇپ ئۇنىڭ ئۆز ئىچىگە ئالغان دائىرىسى ئىنتايىن كەڭ ۋە ئىنتايىن مۇھىم سالماقنى ئىگىلەيدۇ.
بۇ ئىلىم قانداقتۇر بىرەر شەخس . مىللەت. دۆلەت. سىياسەت، تەشكىلاتلارنىڭ چەكلىمىسىگە ئۇچرىمايدىغان ، ھەرقانداق ئىزىم-پىزىم،ئېيتىملارنىڭ ئىرادىسىگە بويسۇنمايدىغان ، پەقەت پاكىتنى ئاساس قىلغان ئەمەلىيەتچانلىقى كۈچلۈك . بىر قەدەر قىيىن بولغان پەن. بۇ پەننىڭ ھازىرقى پۈتكۈل دۇنيادا تۇتقان ئورنىمۇ ئەڭ يۇقىرى ۋە تەخىرسىز.
ماتېماتىكا ئىلمى ئۆز ئالدىغا بىر خىل پەن بولۇش سۈپىتى بىلەن باشقا پەنلەر بىلەن زىچ مۇناسىۋەتكە ئىگە ۋە مۇئەييەن باغلىنىشى مەۋجۇت.
ماتېماتىكا ئىلمىنىڭ تەبىئىي پەنلەر بىلەن بولغان مۇناسىۋىتىنى مەن دېمىسەممۇ ئۆزىنى نورمال چاغلايدىغان ئەقىل ئىگىلىرى ھېس قىلالايدۇ. ماتېماتىكا ئىلمىي تەبىئىي پەننىڭ ھەرقانداق بىر ساھەسى بىلەن زىچ مۇناسىۋەتلىك بولۇشتىن سىرت يەنە ھەممە تەبىئىي پەنلەرنىڭ ئاساسى ۋە ئانىسى ھېسابلىنىدۇ. تەبىئىي پەن ساھەسىنى ماتېماتىكىدىن ئايرىپ قاراش مۇمكىنچىلىكى قەتئىي يوق . ۋە پەقەت مۇمكىن بولمايدۇ. ھەر قانداق بىر خىل تەبىئىي پەن نەتىجىلىرىنىڭ ئاساسلىق قۇرۇلمىسى ماتېماتىكىنىڭ ئەڭ ئىنچىكە قىسىملىرىدىن تەشكىل تاپىدۇ. قىسقىسى تەبىئىي پەن ئىلمى بىلەن زىچ مۇناسىۋەتلىك بولۇش بىلەن بىرگە زور باغلىنىشقا ئىگە.
ماتېماتىكا ئىلمىنىڭ ئىجتىمائىي پەنلەر بىلەن بولغان مۇناسىۋىتى : ماتېماتىكا ئىلمى ئۆز نۆۋىتىدە ئىجتىمائىي پەنلەر بىلەن مۇئەييەن باغلىنىشقا ۋە قويۇق مۇناسىۋەتكە ئىگە . يەنى بىز ئىجتىمائىي ھاياتىمىزدا قارىماققا ماتېماتىكىلىق پرىنسىپ بويىچە ياشىغاندەك قىلمىساقمۇ . يەنى ئۆزىمىزنىڭ ئىجتىمائىي ياشاش قارىشىمىز بويىچە پائالىيەت ئېلىپ بېرىۋاتقان بولساقمۇ . ئۆزىمىز سەزمىگەن ھالدا ماتېماتىكىلىق قانۇنىيەتكە كىرىمىز.
مەسىلەن ،مەن ئاددىي بىر مىسال ئېلىپ ئۆتەي: بىزنىڭ ئىجتىمائىي ياشاش قانۇنىيىتىمىزدە مۇنداق بىر ھېكمەت بار . يەنى -
گاچىمۇ چۆچۈرە يېسە ساناپ يەيدۇ. بىز بۇ ھېكمەتكە قارايدىغان بولساق بۇنىڭدىن يەنە ماتېماتىكا ئىلمىنىڭ پۇرىقى كېلىپ تۇرغىنىنى ھېس قىلالايمىز . بۇنداق مىساللاردىن ئىزدىسەك تۇرمۇشىمىزدا ئىنتايىن كۆپ.
شۇنىڭ ئۈچۈن ماتېماتىكا ئىلمى پۈتۈن دۇنيادىكى ھەر قانداق ئادەمنىڭ ئورتاق ئۆگىنىدىغان چوڭ تۈرى . بۇنىسى ھەممىمىزگە ئېنىق.
2- ئۇيغۇرلارنىڭ ھازىرقى دەۋرىدىكى ماتېماتىكا ساھەسىدىكى ئورنى.
دەۋرىمىزگە نەزەر سالىدىغان بولساق بىزنىڭ ھازىرقى جەمئىيىتىمىزدە ماتېماتىكا ئىلمىدە تۇتقان ئورنىمىز خەلقئارانى دېمەي قويايلى. مەملىكەت ئىچىدىمۇ پەقەت ياخشى ئەمەس. ئادەمنىڭ كۆڭلىنى بەكمۇ بىئارام قىلىدۇ. بۇ ساھەدە زادى ئادەمنى قايىل قىلغۇدەك دەرىجىدە بىرەر نەتىجە پەقەت يوق دېسەك ئاشۇرۇۋەتكەن بولمايمىز. بۇ يەردە بەلكىم بەزى بالىلار ئالىم ئەركىن سىدىق ۋە شۆھرەت مۇتەللىپ ھەمدە شۇنىڭغا مۇناسىپ نۇرغۇن ئىزدىنىۋاتقان ئوغلانلىرىمىزنى مىسال قىلىشى مۇمكىن . توغرا بۇلارغا كۆز يۇممايمىز .لېكىن مىليون نوپۇسقا ، ئۇزاق تارىخقا ئىگە بىر خەلق توپىنىڭ نەتىجىسىنىڭ ئىنتايىن ساناقلىقلا بولىشى بىزنى قايتا ئويغا سالغىنى تۈزۈك.
بىزنىڭ مەنىۋىيىتىمىزدە پارتلاش خاراكتېرلىك ئىنقىلاب يۈز بەرمىگەچكە ئىدىيىمىزدىكى مەنىۋى گادايلىق ، تەپەككۇر نامراتچىلىقى تېخىمۇ ئەۋج ئېلىپ كەتتى. قىسقىسى ئىلىمنى تونۇماسلىقتىن ئىبارەت ئەڭ يىرگىنچلىك ئەھۋال بىزدىن يىراقلاپ كەتمىدى .
شۇ سەۋەبتىن ئىلىمنىڭ سەرخىلى بولغان ماتېماتىكا ساھەسىدىمۇ بىزنىڭ ئورنىمىز تۆۋەن ئورۇندا تۇرۇپ كېلىۋاتىدۇ.
مەسىلەن، ئاددىي بىر مىسال ئېلىپ ئۆتسەم : بىزنىڭ ئالىي مەكتەپكە قوبۇل قىلىش ئىمتىھانىدا ئۆلچەم ئىككى خىل . يەنى ئومۇمى نومۇردىن سىرت ماتېماتىكا پېنىنىڭ ئۆلچىمى بولۇپ بۇ پەننىڭ يىللاردىن بىرى ئۆلچىمى 30بىلەن 40 ئارىسىدا بولۇۋاتىدۇ.
ھەممەيلەنگە ئايان، بۇ پەننىڭ ئومۇمى نومۇرى 150 بولۇپ چىقىۋاتقان ئۆلچىمى ئاران 5دىن 1ىگە توغرا كېلىدۇ.
بۇنداق دېسەم بەلكى ئىمتىھان سۇئالى بەك قىيىن ياكى ئىمتىھان ئادەمنىڭ ھەقىقىي سەۋىيىسىنى ئىسپاتلاپ بېرەلمەيدۇ . دەيدىغان قاراش چىقىش مۇمكىن . بۇ تەرىپىمۇ قىسمەن سەۋەب . ئەمما مەيلى ئىمتىھان مائارىپى بولسۇن ياكى باشقا ھەرقانداق سىناق بولسۇن ياكى ھەر قانچە قىيىن سوئال بولسۇن ئەگەر ھەقىقىي سەۋىيە بولسا چوقۇم ھەر قانداق جايدا ئۆز ئورنىنى تېپىشىمۇ ناھايىتى ئېنىق ھەقىقەت .
يۇقىرىقىدەك نەتىجە چىققان بولغاچقا بىزنىڭ مەركەزدىكى تەتقىقاتچىلىرىمىز مىللىي رايونلاردىكى بالىلارنىڭ ماتېماتىكا سەۋىيىسى تۆۋەن دېگەن قاراشنى بىزگە سوۋغا سۈپىتىدە ھەدىيە قىلدى . بىز بۇ سوۋغىنى قوبۇل قىلغاندىن كىيىن بۇ ساھەنىڭ تەرەققىياتىنى ئىلگىرى سۈرىدىغان تونۇشنى بىزگە سوۋغا بەرگۈچىلەرنىڭ چېھرىدىن ئىزدىدۇق. ئادەمنىڭ ئەڭ نومۇسىنى كەلتۈرىدىغان يەنە بىر خىل قاراش ماتېماتىكا ئۆگىنىشنىڭ ياخشى چارىسى خەنزۇ تىلى ئۆگىنىش. خەنزۇ تىلىنى ياخشى بىلگەن بالا ماتېماتىكىنى ياخشى بىلىدۇ دەيدىغان ئېچىنىشلىق خاتا ھۆكۈمنى چىقىرىپ قويدۇق. خەنزۇ تىلى بىر قورال . ماتېماتىكا بولسا بىر پەن . ئويلاپ باقايلى قورال بىلەن پەننى مۇشۇنداق باغلامدۇق؟
ئەگەر بەك خەنزۇ تىلىغا باغلىغۇمىز كەلسە خەنزۇ تىلىنى ئۆگەنگەندىن كىيىن ماتېماتىكا ئۆگىنىشكە يەنە بىر خىل شارائىت چىقىدۇ .
يەنە خەنزۇچە ماتېرىياللاردىن پايدىلانغىلى بولىدۇ . شۇڭلاشقا تىلنىمۇ ياخشى ئۆگىنىش كېرەك دەپ چۈشەندۈرسەك بولىدۇ. لېكىن ئۇيغۇر جەمئىيىتىنىڭ ماتېماتىكا ساھەسىنى پەقەت ئۇيغۇرچە تەپەككۇر بىلەن گۈللەندۈرگىلى بولىدۇ . بۇ تەرەپ ئېنىق بولۇش كېرەك.
مەن ئادەتتە نۇرغۇن نوپۇزلۇق ئەربابلارنىڭ ئۇيغۇرلارنىڭ ئەقلىي تەپەككۇرىنى ئۆلچەپ خۇلاسىلىگەن قاراشلىرىنى كۆرىمەن. يەنى ئۇيغۇرلار ئەقىللىقمۇ ؟ دېگەن سوئال بولۇپ . ئۇنىڭ يەكۈنىنى ئەربابلىرىمىز ئەقىللىق دەپ خۇلاسە چىقىرىپ بولدى.
بۇنى مەنمۇ ئېتىراپ قىلىمەن. لېكىن بۇ ساھەگە كەلگەندە بىزنىڭ ئەقلىمىز نەگە كەتتى؟ بىزنىڭ ئەقلىمىزنى نېمە لال قىلىۋالدى.؟
ھەدىسىلا بىزنى مۇشۇ كۈنگە قويغان باشقىلار دەپ يۈرەمدۇق ؟ ئەجەبا سىياسىيغا ياتمايدىغان بۇ تۈردىكى نەتىجىنىڭ بولماسلىقىنىمۇ باشقىلاردىن كۆرەمدۇق؟
دېمەك، ئۇيغۇرلارنىڭ ھازىرقى دەۋردىكى ماتېماتىكا ساھەسىدىكى ئەھۋالى ئادەمنى خېلى ئويغا سالىدۇ.
3- ئۇيغۇرلار يۈزلىنەلمەيۋاتقان ماتېماتىكا ساھەسى :
بىزنىڭ تارىخىمىزدا ئەزەلدىن ئىلىمنىڭ كۇرسى يۇقىرى ئورۇندا تۇرۇپ كەلگەن ھەم ئەلمىساقتىن تارتىپ ئىلىمخۇمار پەرزەنتلەر ئۆزىنىڭ ئورنىنى تېپىپ نام قازانغان. لېكىن بۈگۈنكى كۈنگە كەلگەندە نىمىشقىكىن بىزنىڭ ئەڭ مۇھىم ئىلىم ساھەيىمىز ئېتىلىپ تۇرۇۋاتىدۇ. بىرياقتىن ئىزدىنىپ نەتىجە يارىتىش ئۇقۇمى بىزدىن ئايرىلىپ كېتىۋاتىدۇ.
بالىلارنىڭ كىچىكىدىن تارتىپ ياخشى ئۆگىنىشى كېرەك بولغان ئىلىم بولسا تاشلىنىپ قېلىۋاتىدۇ. بىزنىڭ خەلقىمىزنىڭ نۇرغۇن كۆپچىلىكى بۇرۇندىن ئۇششاق تۇرمۇش ھەلەكچىلىكى بىلەن ياشاپ كەلگەن خەلق توپى كۆپ قىسمى يىپەك يولىنىڭ خاراب بولىشى ۋە ئۇزاق مۇددەتلىكى بېكىنمىچىلىك ھالەتنىڭ ھۆكۈم سۈرۈشى بىلەن جاھان رەپتارىدىكى ئەڭ يىڭى ئۇچۇردىن مەھرۇم بولغان تارقاق ياشاش ئەندىزىسىنى شەكىللەندۈرگەن بىر توپ . يۇقىرىقىدەك سەۋەبلەر تۈپەيلى قاششاقلىقمۇ بىر قەدەر يۇقىرى پەللىگە چىقىپ پەقەت يەپ -ئىچىپ ياشاش دائىرىسىدىن چىقىپ كېتەلمەي كېلىۋاتىدۇ.
بىرەر ئىلىمنى ئۆگىنىپ ئۇنىڭدىن نەتىجە قازىنىش ئۈچۈن ئاۋۋال ئۇنىڭغا يۈزلىنىش ئىنتايىن مۇھىم لېكىن بىز دەل مۇشۇ ماتېماتىكا ساھەسىدە ئىلمىي بولغان ، توغرا يۈزلىنىش ئەندىزىسىنى تاپالمىدۇق. بۇ خىل ھادىسە ئاساسى مائارىپ ، جەمئىيەت، ئالىي مائارىپ ۋە پۈتكۈل ئۇيغۇر جەمئىيىتىدە مەۋجۇت. ئىشەنمىسىڭىز ئوبدان نەزەر سېلىپ بېقىڭ . بىزنىڭ جەمئىيىتىمىزدە ماتېماتىكا ئىلمىنى ياقتۇرىدىغان ۋە تەھسىل قىلىدىغان 20 پىرسەنت ئادەم چىقامدىكەن . قەتئىي چىقمايدۇ.
مەكتەپلەردىكى بالىلارنىڭ ئىچكى قىزىقىشىنى ھەقىقىي تەكشۈرۈپ باقىدىغان بولساق ماتېماتىكىغا ئىشتىراك ئەتكەن ئوقۇغۇچىنىڭ ناھايىتى ئازلىقىنى بايقىيالايمىز.
بۇ سەۋەب شۇ بالىدىمۇ؟ بۇ ھەرگىز ئۇنداق ئەمەس . بۇ شۇ بالا ئۆسۈپ يېتىلگەن ئائىلە ، مەكتەپ ۋە جەمئىيەت بىلەن مۇناسىۋەتلىك. بۇ سۆز تەلەپ قىلمايدىغان پاكىت .
ئەگەر بىز ماتېماتىكا ئىلمىنىڭ پۈتۈن تەرەققىيات بىلەن زىچ مۇناسىۋەتلىك ئىكەنلىكىنى ھېس قىلغان بولساق بىزنىڭ ئارىمىزدىكى ئىز باسارلارمۇ مۇشۇ تۈرگە ياخشى يۈزلەنگەن بۇلاتتى. قىسقىسى بىزنىڭ جەمئىيىتىمىز تېخى بۇ خىل يۈزلىنىشتىن مۇستەسنا.
4- ئۇيغۇر جەمئىيىتىدە كۆرۈلگەن ۋە كۆرۈلۈۋاتقان ماتېماتىكا قەھەتچىلىكى
بۇ يەردە قەھەتچىلىك دەپ ئاتىساق بەزىلەر بەلكى تازا قوبۇل قىلالماسلىقى مۇمكىن، بىراق بۇ مەسىلىدە بىز قوبۇل قىلمىغان بىلەن ئەمەلىيىتىمىز بۇنى راست دەپ گۇۋاھلىق بېرىدۇ .
مەلۇم بىر مەكتەپتە 100نەپەر ئوقۇتقۇچى بولۇپ دەسلەپكى قارارلىق ئوقۇتقۇچىلارنىڭ كەسپىي سەۋىيىسىنى ئۆلچەيدىغان ئىمتىھانغا 26 نەپەر ئوقۇتقۇچى تىزىملاتقان . بىراق ئىمتىھانغا قاتناشقاندىن كىيىن نەتىجىسى چىققان ئوقۇتقۇچىلار پەقەت 4نەپەر بولغان . يەنى 4نەپەر ئوقۇتقۇچى لاياقەتلىك بولغان . شۇنىڭ بىلەن ئىككىنچى قېتىملىق ئوقۇتقۇچىلىق كەسپىي ئىمتىھانىدا بۇ ئوقۇتقۇچىلاردىن 21 نەپىرى ئۆزىنىڭ كەسپىنى ئەدەبىيات ، ئەخلاققا ئۆزگەرتكەن .
بىر قېتىملىق ئىمتىھان سىنىقى شۇ ئوقۇتقۇچىلارنى ماتېماتىكا پېنىدىن ۋاز كەچتۈرگەن. سىزنىڭچە بۇ قانداق كەسىپ تاللاش؟
مەلۇم بىر ئوقۇغۇچى چۈشىنەلمىگەن ھېسابتىن بىرنى ئوقۇتقۇچىغا كۆرسىتىپ چۈشەندۈرۈپ قۇيۇشنى تەلەپ قىلغان . بىراق ئوقۇتقۇچى بۇ ئوقۇغۇچىغا بۇ دېگەن تاللاپ ئۆگىنىش دەرسى، ئىمتىھانغا چۈشمەيدۇ، سەن ئۆگەنمىسەڭمۇ بولىدۇ دەپ جاۋاب بەرگەن . بۇ قانداق جاۋاب؟
مەلۇم ئالىي مەكتەپتە ئوقۇيدىغان بىر نەپەر مودا ئوقۇغۇچى سىنىپقا كىرگەندە بىر قانچە ساۋاقداشلىرى ماتېماتىكا تاپشۇرۇقى ئىشلەپ تۇرۇۋاتقان يەرگە كېلىپ قالىدۇ . ئۇلارنىڭ بۇ خىل ئەھۋالىنى كۆرگەن بۇ ئوقۇغۇچى شۇنچىلىك زەردە بىلەن مەن تېخى بىرەر ئەھمىيەتلىك ئىش قىلىۋاتقان ئوخشايدۇ دەپ كېلىپ قاراپتىمەن،نېمانچە قالاق نېمىلەر، جاھاندا ئىككى ئۆچ ئىشىمنىڭ بىرىنچىسىمۇ ماتېماتىكا . ئىككىنچىسىمۇ ماتېماتىكا . بۇ پەنگە خۇشۇمنىڭ يوقلۇقى! ھۇ،بىر توپ ساراڭلار....دەپ بۇ يەردىن ئايرىلغان.
بۇ قانداق ئۆچ بولۇپ قېلىش ھادىسىسى ؟
مەلۇم بىر زىيالىي ئائىلىسىدە ئۆسۈپ چوڭ بولغان بىر پەرزەنت تاپشۇرۇق ئىشلەش جەريانىدا چۈشىنەلمىگەن تەرىپىنى تېلېۋىزور كۆرۈپ تۇرغان ئاتا-ئانىسىدىن سورايدۇ. بىراق كىنوغا كىرىپ كەتكەن ئاتا-ئانا ،ۋاي بۇ سوئالىڭنى مۇئەللىمىڭدىن سورا،بېشىمنى ئاغرىتماي.... دەپ جاۋاب بەرگەن. بۇ نېمە سەۋەبتىن ئاغرىغان باش؟
مەلۇم بىر ئىتوت چولپىنى مېنىڭ ئەڭ ياقتۇرمايدىغىنىم ماتېماتىكىغا ئائىت تېپىشماق، شۇڭا سەن سورىما، دەپ ئۆز ئىتوتىنىڭ قىزىقارلىق دەرىجىسىنى ئاشۇرغان . بۇ قانداق ئۇسۇلدىكى چاقچاق ياكى ئىتوت؟
مەلۇم ئابرۇيلۇق بىر شەخس ئادەم كۆپ يىغىلغان سورۇندا ئۆزىنىڭ ماتېماتىكىدىن قورقىدىغانلىقىنى ئىختىيارسىز نۇرغۇن ئادەملەر ئالدىدا ئاشكارىلىۋەتكەن . بۇ قانداق قورقۇش ھادىسىسى؟
ئۇيغۇر جەمئىيىتىدىكى تاراتقۇلارنىڭ . ئاخبارات ساھەسىنىڭ ھەم ئىز قوغلاپ چولپانلارنى زىيارەت قىلىۋاتقان تور مۇنبەرلىرىنىڭ ھېچقانداق سانىدا بۇ خىل ئىلىمنىڭ ئىشتىراكچىلىرى مەۋجۇت ئەمەس . پەقەت يوق . بۇ خىل ھادىسە نېمە مەۋقەنى چىقىش قىلغان ؟
ئالىي مەكتەپ پۈتتۈرۈپ ئاسپىرانتلىققا تەييارلىق قىلىۋاتقان 10نەپەر ستۇدېنتنىڭ 9 نەپىرى ئىجتىمائىي پەننى تاللاپ تەييارلىق قىلغان . بۇ خىل رېئاللىق نېمە سەۋەبتىن؟
ئۇيغۇر جەمئىيىتىدىكى ھەر قانداق بىر مەكتەپ ئوقۇغۇچىسى ياكى ئادىمىدىن بۇ ئىلىمگە ئىشتىراك قىلىدىغىنى قىزىقىدىغىنى 20 پىرسەنتىمۇ يەتمەيدۇ . ئىشەنمىسىڭىز تەكشۈرۈپ بېقىڭ . بۇ خىل ئەھۋالنىڭ تۈپ نېگىزى نەدە؟
يۇقىرىقى ئەھۋاللارنى مەن ئۆزۈمنىڭ ھېسسىياتىغا تايىنىپ توقۇپ چىققان مەسىلىلەر بولماستىن بەلكى ئۆز كۈزۈم بىلەن ئەمەلىي كۆرگەن پاكىت ۋە ھەقىقەت . يۇقىرىقىدەك پاكىتلار ناھايىتى كۆپ بولۇپ قەدەمدە بىر ئۇچراپ تۇرىدۇ.
مۇشۇ ئەھۋاللار يۈز بەرسە بۇ قەھەتچىلىك بولىدۇ دەپ قارايمەن . ھەم يۈز بېرىدۇ.
شۇنىڭ ئۈچۈن بىزنىڭ ئارمانلىرىمىزغا بىۋاسىتە يول ئېچىپ بېرەلەيدىغان پەننىمۇ ئويلاپ قويايلى . ھەممەيلەننى تونۇشتىكى ھەقىقىي بىر خىل تۈسنى يارىتايلى.
بۇ ماقالە مۇنبىرىمىزدىكى ئىنتايىن بىلىملىك، مىللىتىمىزنىڭ تەقدىرىنى ئويلىشىۋاتقان، ئىززەت-ئىكرامغا ئىگە ھۆرمەتلىك زاتلارنىڭ تەلىپىگە ئانچە ئۇيغۇن كېلەلمەسلىكى مۇمكىن . لېكىن ئىلىمنىڭ بىر خىل قائىدىسى بولۇپ ھەقىقىي نەرسىلەر قاۋاشنىڭ ئالدىدا ئىنتايىن جەسۇر كۈچ . شۇڭلاشقا بۇ خىل تونۇشقا ئىشتىراك ئەتكەن دوستلارنىڭ ئۆز تەپەككۇرىنى ئايىماسلىقىنى ئۈمىد قىلىمەن.
مەنبە: ئىكىن
[ بۇ يازما gvzal3.8 تەرپىدىن2009-02-15 22:13دە قايتا ]