« ناخشىلىرىم سىزگە ھەمراھ »غا نەزەر
ئاپتورى : مۇھەممەت ئىمىن
گۈلجەننەت ھۇسەيىن ئىجراسىدىكى « ناخشىلىرىم سىزگە ھەمراھ» ناملىق MTVپىلاستىنكىسى نەشىر قىلىنىپ بازارغا سېلىنغىلى يېرىم يىل بولدى . ئەمما بۇ پىلاستىنكا نۇرغۇن ئېسىل پىلاستىنكىلار ( جۈملىدىن سەنئەت مەھسۇلاتلىرى ) غا ئوخشاش «سەنئەت خۇمار» ھەتتا «سەنئەتكار» خەلقىمىز تەرپىدىن تۈزرۈكرەك باھا ، ئېتىراپ ، ھەتتا بازارغا ئېرىشەلمەي تولا ئۇچرايدىغان ئۇۋالچىلىق « گۆھەر ياتىدۇ سايدا ، تونۇمىساڭ نېمە پايدا » دېگەن ئەھۋالغا دۇچار بولدى . بىز بۇ پىلاستىنكىغا نەزەرئاغدۇرۇپ باقايلى !
1مۇزىكا ئىجادىيىتى
ئاۋۋال پىلاستىنكىدىكى ناخشىلارغا قاراپ باقايلى : پىلاستىنكىدا ئۇيغۇر خەلق ناخشىلىرىنىڭ ھەر جايلار ۋارىياتلىرىدىن بولۇپ ، سېنى دەيمۇ ، (تۇرپان) ھەمراھىڭ بولاي ، ئاي خېنىم سۇزۈك چىراي (قۇمۇل) سەھەر ئەللىيى ، (دولان ، مەكىت) قاتارلىق خەلق ناخشىلىرى ، تەشنامەن ، تۇرنىلار قاتارلىق نەپىس ئۆز بېكچە ناخشىلار ، ئىجادچان ، تىرىشچان ئۇيغۇرلىرىمىزدىن ئۇيغۇر كومپىزوتىرلىرىدىن كۆپكە قادىر ئۇستاز ياسىن مۇخپۇل ئەپەندى ئىجادىيەتلىرىدىن « مېنىڭ ناخشام، قارا كۆز ، قايدا سەن جانان ( كۆرمىدىم )؛ ئۇستاز كومپىزىتور ، ماھىر سازەندە ، يىتۈك ئاككورلاشتۇرغۇچى مەرھۇم ھېكىم ھەسەن ئىجادىيەتلىرىدىن « بىر قىزغا مىڭ كۆز » ياش ئىجاتكار ، چالغۇچى ئابدۇسالام ئابدۇسوپۇر ئىجادىيەتلىرىدىن « بىھايا ياشلىق » «بار» سەنەۋەر تۇرسۇننىڭ « سارغايغان ياپراق » « دوستلارغا » قاتارلىق ئەسەرلىرى بار . ھەممىگە ئايانكى يۇقىرىدا ئاتالغان خەلق ناخشىلىرى ۋە ئىجادىيەت ناخشىلارنىڭ ئىجادكارلىرى ئۇزاقتىن بۇيان خەلقىمىزگە روھىي ئۇزۇق بېرىپ كېلىۋاتقان سىناقتىن ئۆتكەن ئەسەرلەر ھەم كومپىوزىتورلاردۇر . خەلق ناخشىلىرىنى قويۇپ تۇرساق بىز ساناپ ئۆتكەن ئەسەرلەرنى ئىجاد قىلغان كومپوزىتورارنى مىسالغا ئالساق ، ياسىن مۇخپۇل ئەپەندى كۆپ قىرلىق سەنئەتكار بولۇپ ، خەلقىمىز ئۇنىڭ بىر - بىرىدىن ئېسىل شېئىرلىرى ، شېئىرلىرىغا ئىشلىگەن ئامبىباپ ، ئۇيغۇرچە پۇراق گۈپۈلدەپ ئۇرۇلۇپ تۇرىدىغان يېنىك ، لېرىك ، ئېسىل ئاھاڭلىرى بىلەن ، سەنئەت تەتقىقاتى ، جەھەتتىكى ئىزدىنىشلىرىنىڭ سەمەرىسى بولغان ئېسىل ئىلمىي ماقاللىرى بىلەن ئۇزۇندىن بۇيان تونۇش ، كەمتەر خۇشپېئىل كۆپ قىرلىق سەنئەت ئۇستازى ياسىن مۇخپۇل ئەپەندىن 1990 - يىللاردىكى ئۇيغۇر سەنئىتىگە قوشقان تۆھپىسى ، ئۆلمەس ئىجادىي ئەسەرلىرى بىلەن خەلقمىز قەلب تۆرىدىن ئورۇن ئالغان . نۆۋەتتە سەنئەت تەتقىقاتى بىلەن شۇغۇللىنىۋاتقان بۇ مۆھتىرەم زاتنىڭ تازا قەدرى ئۆتۈلمەكتە . يەنە خەلقىمىز ئۇنىڭدىن يەنە ئېسىل ناخشا ئەسەرلەرنى كۈتمەكتە .مۇمكىن بولسا ياسىن مۇخبۇل ئەپەندى خەلقىمىزگە يەنە يېڭى ئەسەرلەرنى ئىشلەپ بەرسە بولاتتى . مەرھۇم ھېكىم ھەسەن بولسا ئاھاڭ ئىجادىيىتى ، دىرژورلۇق ،ئاككوردلاشتۇرۇش جەھەتتە ئۆزىگە خاس ئالاھىدىلىكنى ياراتقان ،ئۇيغۇر سەنئىتى ئۈچۈن نۇرغۇن ئەھمىيەتلىك ئىش قىلغان ئۇستاز كومپوزىتور ئىدى . ئۇنىڭ ئاجايىپ ئاھاڭدار ، يۇقىرى كەيپىيات مىلودىيە ، پۇراق ، رىتىملىرى ئۆزگىچە ھالدا ئاككوردلاشتۇرغان مۇزىكىلىرى ئۇيغۇر سەنئىتىگە يېپيېڭى رەڭ بەرگەن ئېلېكتورونلۇق چالغۇنى بۇلبۇلدەك سايرىتىپ ئۇيغۇر خەلق ناخشىلىرى ، مۇقاملىرى ئىجادىي ناخشىلارنىڭ ھەر بىر پۇراق ، رېتىم ، ئۆزگىرىشلىرىگىچە جان كىرگۈزۈۋەتكەن بۇ زاتنىڭ ۋاپاتى ئۇيغۇر ئۈچۈن راستىنلا چوڭ يوقىتىش دېمەكتۇر .
خوش ئۆزىمىزگە قايتىپ كەلسەك ، « ناخشىلىرىم سىزگە ھەمراھ » ناملىق پىلاستىنكىنىڭ ئاھاڭ ئىجادىيىتى كۆپ قاتلاملىق ، كۆپ قۇتۇپلۇق ، دائىرىسى كەڭ تېمىسى رەڭدار بولۇپ ھەرخىل تاماشىبىنلارنىڭ ھۆددىسىدىن چىقالايدۇ . جۈملىدىن چوڭلارمۇ ، ياشلارمۇ ،چەتكە چوقۇنغۇچىلارمۇ » بۇ پىلاستىنكىدىن ئۆزى ياختۇرۇدىغان ئاھاڭنى تاپالايدۇ .
دىققەت قىلىش كېرەككى ، پلاستىنكىدىكى ھەر بىر ناخشا ئاھاڭ جەھەتتىن مەلۇم قانۇنىيەت يەنى كىرىش ، راۋاج ، ئەۋج (كولمىناتسىيە )، يېشىمى بار تولۇق ئوي پىكىرلىك ناخشىلاردۇر . شۇڭا بۇ ناخشىلارنىڭ ھەر بىرىنى تېكىستىدىن ئايرىۋېتىپ ئاڭلىسىمۇ ياكى بىرەر مۇزىكا (ساز) ئاساس قىلىپ چېلىنسىمۇ ، ئوركىستېرلاشتۇرۇلسىمۇ ئادەمگە تولۇق ئوي- پىكىرنى ئىپادىلەپ بېرەلەيدىغان مۇستەقىل ، گۈزەل ئاھاڭلاردۇر . بولۇپمۇ « مېنىڭ ناخشام » « تۇرنىلار» « سېنى سورايمۇ » « تەشنا مەن »قاتارلىقلار .
2) ئاككوردلاشتۇرۇش. مۇشۇنداق ئېسىل ئاھاڭلارنى ئەلۋەتتە ، ياخشى ئاككوردلاشتۇرۇش كېرەك . بىزدە نۇغۇن ئېسىل ناخشىلار بەزىدە ياخشى ئاككوردلاشتۇرۇلمايدۇ . شۇنداقلا بەزى ناچار ئاھاڭلارمۇ ياخشى ئاككوردلاشتۇرۇپ جان كىرگۈزۈۋەتكەن . مەسىلەن : ئۇيغۇر خەلق ناخشىلىرىدىن ئاتۇش ۋارىيانت «ئوتۇڭ يامان» ناملىق ناخشىنى نۇرگۈل ئېلى بۇرۇندىن تارتىپ ئورۇنلاپ كەلگەنىدى . ئەمدىلىكتە ئەيسا بەگ مامۇتنىڭ پىلاستىنكىسىغا كەلگەندە ئۆزگىچە ۋە يېڭىلىق بىلەن ئاككوردلاشتۇرۇلغان «ئوتۇڭ يامان» كۆپلىگەن تاماشىبىنلارنى جەلب قىلىۋالدى .
ئەمدى « ناخشىلىرىم سىزگە ھەمراھ » نىڭ ئاككوردلاشتۇرۇلۇشىغا قارىساق ياخشى ئاھاڭلار ياخشى ئاككوردلاشتۇرۇلغان . ئاككوردلاشتۇرۇش _ مۇزىكا ئىپادىلىمەكچى بولغان ئېستىتىك مەزمۇن ، مۇستەقىل ئوي پىكرىنى بىر قەدەر تولۇق ئىپادىلەپ بەرگەن . « مېنىڭ ناخشام» « تۇرنىلار» ،«كۆرمىسەم» ،« ئاي خېنىم سۈزۈك چىراي» ،« سەھەر ئەللىيىسى » ،« سېنى سورايمۇ »، قاتارلىق بۇرۇنمۇ ئاككودلاشتۇرۇلغان بولۇپ ، مەركۇز پىلاستىنكىغا كەلگەندە بۇ ناخشىلار زامانىۋى ، يېڭى ئۆزگىچە ئاككوردلاشتۇرۇلۇپ ، كونا مۇڭلار يېڭى دەۋردە يېڭىچە قىياپەت بىلەن ئوتتۇرىغا چىققان . « مېنىڭ ناخشام » دىن بىز خۇشاللىق ، جۇشقۇنلۇق «كۆرمىدىم » دىن ۋەزمىنلىك ، يېقىملىقلىق ؛ « تۇرنىلار»دىن چەكسىز ئىزتىراپ ، مۇڭنى ھىس قىلالايمىز . گىتتار ، دۇتتار ، تەمبۇر ، ساكىس ، نەي ، دولان راۋابى ، دۇمباق ۋە كومپىيوتىردا تەڭشەلگەن پىئانىنو ، ئىسكىرىپكا ، كېلارنىت ئاۋاز تۈسلىرىنىڭ ھەممىسى بىزگە ئەنئەنىۋىلىك ۋە زامانىۋىلىقنىڭ ماس ھالدىكى گىرەلەشمىسى سۈپىتىدە ھەقىقىي ئىستېتىك زوق ئاتا قىلىدۇ .
« تۇرنىلار » بۇنىڭ ئەڭ يارقىن مىسالى . « تۇرنىلار» كىلاستىك ئۆزبېك خەلق ناخشىسى بولۇپ ، پىلاستىنكىسى بۇنىڭ يەنە بىر گۈزەل ۋارىيانتىدۇر . دېمەككى ، سەنئەتتە ئۆتۈشۈش بولىدۇ ھەم بولۇش كېرەك ،ئۆتۈشۈش بولغانىكەن بىز ئەڭ ياخشىلىرىنى قوبۇل قىلىپ ئورۇنلىساق بولىدۇ .
3) تېكىست ئىجادىيىتى. « ناخىشلىرىم سىزگە ھەمراھ » پىلاستىنكىسىغا تاللانغان ناخشا تېكىستلىرىنىڭ مۇتلەق كۆپچىلىكى خەلق قوشاقلىرى ،ئىجادىي شېئىرلار بولۇپ بۇلۇپمۇ پىلاستىنكا مۇۋەپپەقىيىتىنىڭ مۇھىم ئامىلى . پىشقەدەم مائارىپچى ، ئۇستاز ئابدۇسالام توختى ، ياسىن مۇخپۇل ، ئۆزى بىمەھەل كەتكەن ، ئەجرى ئىجادىي ئۇنتۇلمايدىغان تالانتلىق شائىر باتۇر روزى ، شائىر مۇھەممەتجان راشىدىن قاتارلىق ئىجادكارلارنىڭ شېئىرلىرى ئېسىل ئاھاڭلار بىلەن بىرىكىپ پلاستىنكىدىكى ئەسەرلەر قېنى بار گۆشى بار ، شۇنداقلا قوۋرۇغىسى بار ناخشىلارغا ئايلانغان
4) كۆرۈنۈش. پلاستىنكىسىنىڭ ئادەمنى تېخىمۇ سۆيۈندۈرىدىغان تەرىپى دەل MTV كۆرۈنۈشلىرىنىڭ مۇۋەپىقىيىتى . پلاستىنكىدىكى ھەر بىر ناخشىغا ماس ھالدا كۆرۈنۈش لاھىيىلەنگەن بولۇپ ناخشا كەيپىياتىغا ، ناخشا ئىپادىلىمەكچى بولغان مەزمۇنغا تولىمۇ ماس كەلگەن ئارتىسنىڭ ( گۈلجەننەت ھۇسەننىڭ )مىمىكا ( چىراي ئىپادىسى) ئىپادىسىمۇ تولىمۇ ئۇتۇقلۇق چىققان . شۇڭا ھەر بىر ناخشىدا دېمەكچى بولغان نىشان يەنى ناخشىنىڭ خوشاللىق ، مۇڭ ، تراگېدىيىلىك ئالاھىدىلىكلىرى بىلەن ھېسسىيات كۆرۈنۈش قاتارلىقلار ئورگانىك گىرەلىشىپ كەتكەن . پىلاستىنكىنىڭ كۆرۈنۈش مۇھىت دائىرىسى بىر قەدەر كەڭ بولۇپ ، تاغلار -سۇلار، باغ - كۆللەر ، ئورمانزار- يېشىللىق ، بىنالار - سەھرالارغىچە تېپىلىدۇ . ئاپپارات - رەڭ نۇر ، يورۇقلۇق چىراغ قاتارلىقلار يۇقىرى تېخنىكا بىلەن بىرلەشتۈرۈلۈپ سىتورولۇق گۈزەللىك تۇيغۇسى ھاسىل قىلىنغان . ئارتىسلارنىڭ كىيىم - كېچەك گىرىملىرىمۇ كۆرۈنۈش ۋە ناخىشنىڭ كەيپىياتىنى تولۇق ئىپادە قىلالىغان . mtv رېژسورلىرىدىن گۈلجەننەت ھۇسەن ئۆزى ئىپادىلىمەكچى بولغان مەزمۇننى لاھىيلەپ بەرگەن بولسا ، ياش ئىجادچان ، ئۈمىدلىك رېژىسور بۇ لاھىيىنى ئاپپارات ، رىلىس ، كىران ، رەڭ ، نۇر ، مەنزىرە قاتارلىقلار بىلەن باغلاپ mtv مۇۋەپپەقىيىتى ئۈچۈن زېھنىنى سەرپ قىلغان .
2. گۈلجەننەت ھۇسەننىڭ سەنئەت مۇساپىسىگە نەزەر
بىر ئەل، بىر مىللەتنىڭ ناخشىچىلىرى شۇ مىللەتنىڭ مەدەنىيەت - سەنئىتىنىڭ مەۋجۇتلۇقىنىڭ ئاساسى ، سەنئەتنىڭ ۋەكىلى ، جۇملىدىن شۇ مىللەتنىڭ ۋەكىلى . مۇزىكا - تەرجىمانسىز سەنئەت بولۇش ئالاھىدىلىكى بىلەن رايون ، قىتئە ئاتلاپ ھەر ۋاقىت ھەر خىل تاماشىبىنلار قاتلىمى ئىچىدە تېگىشلىك ئورۇنغا ئىگە بولىدۇ . بىز مايكىل جېكسون ئارقىلىق ئامېرىكا مەدەنىيىتى ، بارىشمانچۇ ئارقىلىق تۈرۈك مەدەنىيىتى ، شىرئەلى جورايوف ئارقىلىق ئۆزبېك سەنئىتىنى ،خۇلىئو ئارقىلىق لاتىن مۇزىكىسىنىڭ سېھرىي كۈچىنى ھېس قىلىمىز . ئايال ناخشىچىلارمۇ بىر مىللەت سەنئىتىنىڭ مەۋجۇتلۇقىدا كەم بولسا بولمايدۇ .
سارا بىرگىمان ، مادوننا ، شاكىرا قاتارلىقلارغا ئوخشاش يەنە تۈرك سەنئىتىنىڭ ماھىر ئىجاتچىسى جاندان ئەرچەتىن ، روس ناخشىچىسى ئاللا پوگا چىۋا ، ئۆزبېك ناخشىچىسى يۇلتۇز ئوسمانوۋا ، خەنزۇ ناخشىچىسى دېڭ لىجۈن ، ماۋ ئامىن قاتارلىقلارغا ئوخشاش ئۇيغۇر ئايال ناخشىچىلىرىدىن دىلبەر يۈنۈس ؛ پاشا ئىشان ، ئايشەم قىيۇم ، گۈلباھار ھامۇت ، ئارزىگۈل تۇرسۇن قاتارلىقلارمۇ ئۆز ئۈسلۈبلىرى بىلەن ئالاھىدە تىلغا ئېلىشقا تېگىشلىك بولغان ناخشىچىلىرىمىزدۇر . ئۆز ئاۋاز تۈسى ، ئاۋاز دائىرىسى ، بىر يىلچە ياخشى تەربىيلەنگەن ، خاسلىق يارىتىپ 10 نەچچە يىلدىن بېرى خەلقىمىزگە ئېستىتىك زوق بېرىپ كېلىۋاتقان تىرىشچان ناخشىچى گۈلجەننەت ھۈسەيىنمۇ ئۇيغۇر سەنئەت ئاسمىنىدىكى جۇلالىق يۇلتۇزلارنىڭ بىرىدۇر . ئۇنىڭ ئاۋازى ياڭراق ، يېقىملىق ،سۈزۈك ، بولۇپمۇ جانلىق ، ۋەزمىن ، ھېسسىياتلىق ۋە يارقىن بولۇپ ئۇيغۇر خەلق ناخشىلىرىنىڭ تۇرپان ۋارىيانتلىرى ۋە ئۇيغۇر ئىجادىي ئامبىباب ناخشىلىرىنى ئېيتىشقا ئەڭ ماس كېلىدۇ . گۈلجەننەت ھۇسەيىن ئۆزىنىڭ ئاۋاز خاراكتېرىگە ئاساسەن ئۆزىگە ماس ناخشىلارنى تاللاپ ئېيتىشقا ماھىر بولۇپ ،ئۇنىڭ كۆپلىگەن ناخشىلىرىدا بۇ ھالەت گەۋدىلىك ئىپادىلىنىپ چىققان . شۇڭا بەزى ناخشىلار خۇددى ئۇلا ئورۇنلىمىسا بولمايدىغاندەك ھالەتتە روياپقا چىققان . مەسىلەن : « ئوماق قىز » « ئەلۋىدا» « سېنى سورايمۇ » « قارا كۆز » « تۇرنىلار » قاتارلىقلار. ئاڭلىماققا ئۇنىڭ ئاۋازى خۇشاللىق تۈسىدىكى ناخشىلارنى ئورۇنلاشقا ماس كېلىدىغاندەك بىلىنىدۇ . ئەمەلىيەتتە ، ئۇنىڭ ئاۋازىدىكى سېھرىي كۈچ يەنىلا مۇڭلۇق ناخشىلاردىلا بەكرەك گەۋدىلىنىدۇ . شۇڭا « تۇرنىلار» قاتارلىق ناخشىلاردىكى ھېسسيات تېخىمۇ گۈزەللىشىپ پاكىز تۇيغۇسىنى بېرىپلا قالماي ، ھەسرەت ۋە مۇڭنىڭ سېھرىي كۈچىنى ئاشۇرغان .
گۈلجەننەت ھۈسەيىن 1992 - يىلى « ئوماق قىز » ناملىق قاپلىق ئۈنئالغۇ لېنتىسى بىلەن خەلقىمىزگە تونۇلغاندىن بېرى تاماشىبىنلار ئالقىشلىغان ناخشىچىلارنىڭ بىرى سۈپىتىدە « تېگىشلىك ئوبراز ۋە باھاغا ئېرىىشپ كەلدى. « ئوماق قىز » لېنتىسى قاتتىق داغدۇغا قوزغاپ ، تاماشىبىنلار ئالقىشلىغان لېنتا بولۇپ ، گۈلجەننەت ھۈسەيىننىڭ ئۈمىدلىك ناخشىچى ئىكەنلىكىدىن بىشارەت بەرگەن بولسا ، گۈلجەننەت ھۈسەيىنمۇ ئۆز ئۈسلۇبى بىلەن ئۆز مەۋجۇتلۇقىنى ساقلاپ كەلدى . كېيىنچە ئۇنىڭ سەھنە - ئېكرانلاردا ناھايىتى ئاز كۆرۈنسىمۇ ئۇنىڭ ناخشىلىرىنىك جەلىپكارلىقى ئاجىزلاپ قالغىنى يوق . ئۇ ھامان پىنھان ھالدا ئۆزىگە ماس ئۆزىگە خاس ھالدىكى ناخشىلارنىلا ئورۇنلاپ كەلدى . ئۆز ئوبرازىنى قەدىرلەپ كەلدى . ئۇ ئۆزى ناخشىلىرى ئارقىلىق ياراتقان بەدىئىي مۇھىتىدا ياشاپ كەلدى . ئۇنىڭ « ئوماق قىز» « قارا كۆز » «ئەلۋىدا» « مېنىڭ ناخشام» قاتارلىق ئېسىل كۈيلەر بىلەن نەقىشلەنگەن سەنئەت مۇھىتىدا خەلق سۆيگەن ھەقىقي ئۇيغۇر سەنئىتىنىڭ ، سىناققا بەرداشلىق بېرەلەيدىغان ئۇيغۇر ئامبىباب ناخشىچىلىقىنىڭ دۇردانىلىرى ۋە ئاشۇ سەنئەتكە شەيدا بىر تۈركۈم ئىخلاسمەن سەنئەت شەيدالىرى بار ئىدى .
گۈلجەننەت ھۇسەيىن ئۇستازلار سەنئەت مۇتەخەسسىسلىرىنىڭ بايقىشى بىلەن زېھىن - ئەجىر سىڭدۈرىشى بىلەن خاسلىقى بار ناخشىچىغا ئايلاندى .
كۆپ قىرلىق تالانت ئىگىسى رىشىت قاسىمى ئىشلىگەن « ئوماق قىز » قاتارلىق ئاھاڭلار ، ياسىن مۇخپۇل ،ھېكىم ھەسەن ، ئابدۇسالام ئابدۇسوپۇر قاتارلىقلار ئىشلىگەن ئىجادىيەتلەر ئابدۇسالام توختى ، مۇھەممەت نىيازى ، ياسىن مۇخپۇل ، باتۇر روزى قاتارلىقلار يازغان ، «ياشلىق ، قارا كۆز ، بىر قىزغا مىڭ كۆز ، ھايات سازى ،» قاتارلىق ئېسىل شېئىرلار ... نىڭ ھەممىسى گۈلجەننەت ھۈسەيىننىڭ تىرىشچانلىقى ئارقىسىدا ، ئورۇنلاش ماھارىتى ئارقىسىدا خەلقىمىز ياقتۇرىدىغان ناخشىلارغا ئايلاندى . مانا ئەمدىلىكتە گۈلجەننەت ھۇسەيىن « سېنى سورايمۇ » « ئاق بوز ئاتىم » « رەنجىمە يارىم » « دەردىڭىز يامان » قاتارلىق پىچان خەلق ناخشىلىرىنى ئورۇنداپلا قالماي « ئاي خېنىم سۈرۈك چىراي » « سەھەر ئەللىيى » قاتارلىق ناخشىلارنىمۇ يۇقىرى سەۋىيە بىلەن ئورۇندايدىغان سەۋىيىگە يەتتى . مانا بۇ ئۆزىدىكى سەنئەت تالانتىنى تىرىشچانلىق ئارقىلىقلا ۋايىغا يەتكۈزۈشنىڭ تىپىك مىسالى . بىز گۈلجەننەت ھۈسەيىندىن يېڭى ئۈمىدلەرنى كۈتىمىز ۋە كۈتەلەيمىز .
3 . تاماشىبىنلارغا نېمە بولدى ؟
مۇشۇنداق ياخشى پلاستىنكىنىڭ سېتىلىش سۈرئىتىنىڭ ئاستا بولۇشى مېنى ھەيران قالدۇردى . ئەجەبا ، بىز مۇشۇنداق بىر ياخشى پلاستىنكىنىڭ نەشىردىن چىققانلىقىنى بىلمەي قالدۇقمۇ ؟ مېنىڭچە بۇ پىلاستىنكىنىڭ سېتىلىش سۇرئىتىنىڭ ئاستا بولۇشىتىكى سەۋەب تۆۋەندىكىچە :
1) ئېلان تەشۋىقاتىنىڭ يېتەرسىزلىكى ھازىرقى دەۋەر ئېلان - ئۇچۇر دەۋرى . خەلقىمىز ئېلانلارنى مىڭ تىللىغىنى بىلەنمۇ ئېلاندىن ئايرىلىپ ياشىيالمايدۇ . شۇنداقلا بەزى كىشىلەر ئويلىغىنىدەك « ياخشى نەرىسگە ئېلان كەتمەيدۇ دېيىشكە بولمايدۇ » شۇڭا ياخشى مەھسۇلات بولسۇن ناچار بولسۇن بازارغا سالمەن دەيدىكەنسىز چوقۇم ئېلان بېرىشىڭىز كېرەك . ئەمما ھازىر تېرەك قاپاق پۇل ئەمەس ، باراڭ پۇل بولۇۋاتقان شارائىتتا مۇشۇ پىلاستىنكىغا ئوخشاش ئېسىل سەنئەت مەھسۇلاتلىرىنىڭ بازار تاپالماسلىقى كىشىنى ئەپسۇسلاندۇرماي قالمايدۇ . « مەن باراي » « ئاشىق بىمارمەن » دېگەندەك ئاتالمىش«ناخشىلار » بازار تېپىپ ئېلانلىرى ئۈن - سېن دۇكىنىدىن تارتىپ تېلېۋىزىيە ، تور بەتلەرگىچە تارقالدى . بۇنداق ئەھۋالدا ياخشى پىلاستىنكىنىڭمۇ تەشۋىقاتىنى قىلماي بولمايدۇ . ھازىرقى ئۈن- سىن بازارلىرىنىڭ ئەھۋالىدىن قارىغاندىمۇ سەنئەتنىڭ نىمىلىگىنى بىلمەيدىغان ئۈن -سىن سورىگەرلىرى بازارغا سېلىپ ھە دەپ تەشۋىقات قىلىۋاتقان نەرسىلەرگە تاماشىبىلىرىمىزنىڭ باھاسى ياخشى بولۇۋاتىدۇ . ئەمەلىيەتتە بىزدە ساپالىق تاماشىبىنلاردىن ساپاسىز تاماشىبىنلار كۆپ . مەسىلەن : تازا « دەۋىر سۈرۈۋاتقان » « تاماكا بايان» دېگەن ناخشا غا قاراپ باقايلى تاماكا بايان دېگەن ئۇيغۇرلارنىڭ پەخرى ھەقىقىي شائىرى ئابدۇرىھىم ئۆتكۈرنىڭ ئېسىل شېئىرى !! بۇنداق شېرلارغا ئاھاڭ ئىشلەشتە مەسئۇلىيەتچانراق بولۇشى كېرەك . ھېلىقى ياش ناخشىچى سۇنئىي ئاۋازى بىلەن ئېيتىۋاتقان سۇنئىي ھېسسىيات يىغلاڭغۇلۇققا تولغان «تاماكا بايان» نىڭ ھېچقانداق يېرى ، ئەسلى شئېىر ئىپادىلەپ بېرىۋاتقان ئالەمشۇمۇل مەزمۇننىڭ بىرەرىگىمۇ يېقىنلاشمايدۇ . بۇنداق ئاھاڭ ، بۇنداق سۇنىي ھىسياتلىق ناخشىچىغا « چاقچاق قىلىپ دەپ قويسام » دېگەندەك خەۋەر جۈملە شەكىلىدىكى يەنى ئاغزاكى « گەپ شەكىلدىكى ناخشىلارلا ئەڭ ماس كېلىدىكەن . ئۇنداق بولمىسىمۇ «تاماكا بايان » لارغا چىقىلماي تۇرۇڭ... .. مانا بۇمۇ تاماشىبىنلارنىڭ ساپاسىزلىقىنىڭ مەھسۇلى !
« ناخشىلىرىم سىزگە ھەمراھ » نىڭمۇ تەشۋىقاتىنى ياخشى قىلىش كېرەك ئىدى . شەخسەن مەن بۇ پىلاستىنكىدىن ھازىرغىچە 11 نى ئېلىپ دوستلىرىم ، تۇغقانلىرىمغا سوۋغا قىلىپ بولدۇم . ھەممىسى بەك ياخشىكەن قاچان چىقىپتۇ ؟ نەدە باركەن ؟ دېيىشپ كەتتى . ھەممە دۇككاندا دېگۈدەك بار بولغان بۇ پىلاستىنكىنى كىشىلەر نېمىشقا بىلمەيدۇ ؟ ئۈن -سىن دۇككانلىرى ھەدەپ ئۆزبېك ياكى ئەڭ ناچار ئۇيغۇر ناخشىلىرىنى قۇلاقنى يارغۇدەك قويۇۋالغان ، كىرىپ قايسى پلاستىنكىنى ياخشى دېسىڭىز ئەڭ ناچارلىرىنى قولىڭىزغا تۇتقۇزۇپ قويۇۋاتقان ... بۇنداق ھالدا ياخشى پىلاستىنكىلار جاھازىدا تۇرۇپ تۇرۇۋېرىدۇ - دە ! قارلۇق ئۈن - سېن شىركىتى ئىشلىگەن «سۆيگۈ ئىزدەپ »، «ۋادەرىخا » ، يەنە خۇشتار ئابلىمىت ئىجراسىدىكى « دىلرابا» ، دىلشات رايىدىن ، تۇرسۇنلار ئورۇنلىغان « ھارۋىكەش ناخشىسى» قاتارلىق پلاستىنكىلارمۇ ئۆزىنىڭ ئېسىللىقى بىلەن جۇلالىنىپ تۇرسىمۇ ئۇنى كۆرگەن كۆزلەر تولىمۇ ئاز بولدى .
2) پلاستىنكىنىڭ ئىسمى ياخشى قويۇلمغان . گۇلجەننەت ھۇسەننىڭ نۇرغۇنلىغان ۋەكىل خاراكتېرلىك ناخشىلىرى بار . شۇلاردىن بىرەرنى قويۇشقىمۇ بولاتتى ، يا بولمىسا بىرەر چىرايلىق ئومۇمىي ئىسىمدىن بىرەرنى قويۇشقىمۇ بولاتتى . مەسىلەن : « سېغىنىش » ، « ئىنتىزار» دېگەندەك ، يا بولمىسا « قارا كۆز » ،« مېنىڭ ناخشام » ،« تۇرنىلار » ،«سەھەر ئەللىيى » ،« تەشنامەن ياكى تەشنالىق » دېگەندەك ئىسىملارمۇ بولىۋېرەتتى .
بىزدە پىلاسىنكا ئىسمى ياخشى قويۇلماي بازار تاپالمىغان پىلاستىنكىلار ئاز ئەمەس ، مەسىلەن: 1) ۋادەرىخا ، بۇ بىر ئىنتايىن ياخشى پىلاستىنكا ئىدى . 2) «1962- يىلى» ، بۇ «ۋادەرىخا» ناملىق پلاستىنكىدىكى ياخشى ناخشىلارنىڭ بىرى ئىدى . 3) « سۆيگۈ ئىزدەپ» ، بۇ قۇربان ساقىنىڭ پلاستىنكىسىنىڭ ئىسمى ، 4) سېغىنمىدىڭمۇ ، بۇ ئەسلى « سەن باھارنى سېغىنمىدىڭمۇ » دېگەن شېئىر ئىدى( باشباشتاق فىلىم ئىشلىگۈچى بۇنى مۇشۇنداق ئۆزگەرتىۋەتكەن ) ، ئەمەلىيەتتە قارلۇق شىركىتى ئەڭ سۈپەتلىك فىلىملەرنى ئىشلەپ ياخشى ئىسىم قويسىمۇ بەزىدە يۇقىرىقىدەك ئەھۋاللاردا كەتكۈزۈپ قويغان بولسا ، «كىم كېرەك» «ئۇنتالمايسىز» « كەلمىسە كېرەك » « كىملەر يىغلىسۇن » « ئاشىق بىمارمەن » « ياش تۆكەلەمسەن» دېگەندەك يېرىمى بار - يېرىمى يوق كۈلكىلىك ناخشا ئىسىملىرىمۇ مەيدانغا چىقىۋاتىدۇ . تېخى مۇشۇنداق ناخشىلار مودا بولۇۋاتىدۇ . شۇڭا بۇ پىلاستىنكىمۇ « ناخشىلىرىم سىزگە ھەمراھ » دېگەن ئىنتايىن ئەقەللىي مەزمۇن ئىسىم قىلماي ، « تۇنجى سۆيگۈ » «شېرىن چۈش » «سېغىنىمەن » « توغراق كۈيچىسى» «سەنسىز » دېگەن ياخشى تېمىلارغا ئوخشاش ئىسىم قويۇلۇشى كېرەك ئىدى .
خوش مەن « ناخشىلىرىم سىزگە ھەمراھ» پىلاستىنكىسى ھەققىدە مۇشۇنچىلىك توختىلاي ، تەكىتلەيمەنكى ، بۇ يازمىدا ئوتتۇرىغا قويۇلغان پىكىرلەر پەقەت ئۆزەمگىلا ۋەكىللىك قىلىدۇ . شۇنداقلا بۇ پىلاستىنكىنىڭ ماڭا قالدۇرغان تەسىرىمۇ يۇقىرىقىدا ئېيتىلغاندەك چوڭقۇر بولغان شۇڭا مەن ھېسياتىمنى ئىپادىلىدىم . بۇ پىلاستىنكا ياخشىمۇ - يامانمۇ ، بۇ ھەقتە كۆپچىلىكنىڭ پىلاستىنكىنى كۆرۈپ بېقىپ مېنىڭ يازمامغا باھا بېرىشنى ئۈمىد قىلىمەن . مەن پىلاستىنكىدىن ئۈمىدسىزلەنمىدىم ، سانسىز تاماشىبىنلارنىڭ ھالىدىن ئىستېھزالىق كۈلدىم . ============================
(بۇ ئەسەر دىيارىم تورىغا تەۋە قالايمىقان ئىشلەتمەڭ )بۇ پىلاستىنكىدىكى ناخشىلارنى دىيارىم MVT كۇلۇبىدىن كۆرۈڭ
http://mtv.diyarim.com/index.asp?djcat_id=1[ ajrim تەرپىدىن 2008-06-19 17:09 قايتا تەھرىرلەنگەن ]
يېڭى يازمىلىق سەھىپە 
ئادەتتىكى سەھىپە 
مەخپىي سەھىپە 