دۇنيا تارىخىدا ياۋروپا مەدىنىيىتىنىڭ «ئوچىقى» دەپ ئالاھىدە تىلغا ئېلىنغان بالقان يېرىم ئارىلىدىكى يۇنانىستان بىلەن بىر قاتاردا تۇرىدىغان ماكېدونىيە پادىشاھلىقى ئۆزىنىڭ ئىپتىدائىي جەمىيەتتىن قۇللۇق جەمىيەتكە ئۆتۈش ، دۆلەت قۇرۇش ۋە بالقانغا ھۆكۈمرانلىق قىلىشتىن ئىبارەت ئۇزاق تارىخى جەرياندا بىر مەشھۇر ياش قەھرىماننى ياراتتى . ئۇ مىلادىدىن ئىلگىرى 356- يىلىدىن 323- يىلغىچە پەقەت 33 يىللا ياشىغان ئىسكەندەر زۇلقەرنەيىن بولۇپ ، ئۇنىڭ گرىكچە ئىسمى ئالىكساندىر ماكېدونىسكى (يەنى ماكىدونىيىلىك ئالېكساندىر) ئىدى . ئۇ ماكېدونىيىنىڭ پايتەختى پىلا شەھىرىدە خان ئائىلىسىدە دۇنياغا كەلگەن .
ئاتىسى فىلقۇس ( فىلىپII) نىڭ ئەتراپلىق كۆڭۈل بۆلىشى ھەم ئارىستوتىلدەك ئالىمنىڭ ئۇنىڭغا سەپەرداش بولىشى ، ئۇنى ھەر جەھەتتىن يىتىلدۈرگەن . ئىسكەندەر 16باشلاپ ئاتىسىغا ئەگىشىپ ئۇرۇشلارغا قاتناشقان .
مىلادىدىن بۇرۇنقى 336-يىلى ئىسكەندەر 20ياشقا كىرىدۇ . ئاتىسى فىلقۇس ئالەمدىن ئۆتۈپ ، ئىسكەندەر ماكېدونىيە ئىمپىرىيىسىگە پادىشاھ بولىدۇ .
مىلادىدىن بۇرۇنقى 334-يىلى ئەتىيازدا ، ئىسكەندەر زۇلقەرنەيىن 22 يېشىدا بالقان دۆلەتلىرىنىڭ ياللانما قوشۇنلىرىدىن تەشكىل قىلىنغان 30مىڭ پىيادە ئەسكەر ، 5000ئاتلىق ئەسكەر ۋە 160ئۇرۇش كېمىسىگە قوماندانلىق قىلىپ قۇرۇقلۇق ھەم دېڭىز ئارقىلىق شەرىققە يۈرۈش قىلىدۇ ، مانا بۇ دۇنيا قەدىمكى زامان تارىخىدا مەشھۇر بولغان «ئالېكساندىر ماكېدونىسكى (ئىسكەندەر زۇلقەرنەيىن) نىڭ شەرىققە يۈرۈش قىلىش»دۇر .
بۇ قوشۇن شۇ يىلى 5-ئايدا داردانىل بوغۇزىدىن ئۆتۈپ كىچىك ئاسىيادىكى گىرانىك دەرياسى بويىدا ئىران قوشۇنلىرى (پىرسسىيە)بىلەن تۇنجى قېتىم توقىنىشىدۇ .
مىلادىدىن بۇرۇنقى 333-يىلى كۈزدە سۈرىيىنىڭ شىمالىدىكى ئېسېس شەھىرىدە ئىسكەندەر قوشۇنلىرى بىلەن ئىران قوشۇنلىرى ئىككىنچى قېتىم قاتتىق توقۇنىشىدۇ . بۇ قېتىم ئىران ئىمپىراتورى داراIII (مىلادىدىن ئىلگىرىكى 330- 330 يىللار تەخىتتە ئولتۇرغان) ئۆز قوشۇنلىرىغا بىۋاستە قوماندانلىق قىلغان بولسىمۇ يەنىلا مەغلۇپ بولىدۇ .
ئىسكەندەر ئىران ئەھمانىلار سۇلالىسىنىڭ غەربىي تېرتورىيىسى ( كىچىك ئاسىيا ، فىنكىيە ، پەلەستىن ، مىسىر )نى ئانچە كۆپ كۈچ سەرىپ قىلمايلا بويسۇندۇرىۋالىدۇ .
مىلادىدىن ئىلگىرىكى 327-يىلىنىڭ ئاخىرى ئىسكەندەر شەرقتىكى ھىندىستانغا يۈرۈش قىلىدۇ . ئسكەندەر ھىندى دەرياسى ۋە ھىندى تېغىنىڭ ئەتراپىدىكى پەنجاپ قاتارلىق رايۇنلارنى ئىشغال قىلىدۇ .
325-يىلى ھىندىستاندا ئۆز نامىدا ۋالىي قالدۇرۇپ ، ئاسىيادىكى يېڭى پايتەختى بابىل (بابىلون) غا قايتىپ كىلىدۇ .
شۇنداق قىلىپ ئىسكەندەر زۇلقەرنەيىن مىلادىدىن بۇرۇنقى 334- يىلى شەرىققە يۈرۈش باشلاپ 324-يىلىغا قەدەر ئون يىللىق جاپالىق يۈرۈشتە غەربىي ئوتتۇرا دېڭىزنىڭ شەرقىدىن تارتىپ ، شەرقىي ھىندىستاننى ئۆز ئىچىگە ئالغان چەكسىز تېرتورىيىنى ئىشغال قىلغان ماكېدون ئىمپىرىيىسىنى قۇرىدۇ . بۇ ئىمپىرىيە 22يىل (310 - 332) ھۆكۈم سۈرىدۇ .
مىلادىدىن بۇرۇنقى 323-يىلى ئسكەندەر ئېغىر كېسەل بىلەن 33 يېشىدا بابىلدا ئالەمدىن ئۆتىدۇ .
بۈيۈك ئۇيغۇر ئالىمى مەھمۇد قەشقەرى ئالەمشۇمۇل ئۆلمەس ئەسىرى «تۈركىي تىللار دىۋانى» دا سۆزلىنىپ ئۆتكەن .
ئۇيغۇر دىگەندە ، مەھمۇد قەشقەرى «دىۋانى»دا قۇجۇ ئۇيغۇرلىرىنى كۆرسەتكەن . ئەينى چاغدىكى ئۇيغۇر زىمىنى ھازىرقى تۇرپان ئويمانلىقىدىكى قۇجۇ قەدىمكى شەھىرى بىلەن يارغول قەدىمكى شەھىرى ۋە بېشبالىق شەھەرلىرىنى ئوردابالىق قىلغان . بۇ خانلىق ئەينى زاماندا ، شەرقتە تىبەت (شىزاڭ) ، جەنۇپتا كۇچا ، بۈگۈر ، ھەتتا خوتەندىن قاراڭغۇ تاغ (قارا قۇرۇم تاغلىرى) ، شىمالدا ئالتاي تاغلىرى ، غەربتە ئېلى دەريا ۋادىسى قاتارلىق تېرتورىيىنى ئۆز ئىچىگە ئالاتتى .
بەزىلەر يەنە رىۋايەت قىلىپ ، ئالېكساندىر ماكېدونىسكى ئېلىمىزنىڭ جەنگۇ دەۋرىدىكى چىن بەگلىكىنىڭ چىگرىسىغىچە (گەنسۇ) بارغان دەيدۇ .

مەنبە : ئىسكەندەر نامە

مەن كىچىكىمدە ئىسكەندەر زۇلقەرنەيىن دىگەن كىتابى ئۇقۇغان .بىراق كىتاپتا ئەپسانە خاراكتىرى بار ئىدى.يەنە كىتابتا دىيىلىشچە ئۇنىڭ مۇڭگۇزى بار ئىدى

  مەن ئىسكەندەر زۇلقەيرىن توغىىرسىدىكى ھىكايىلەرنى دۇنيانىڭ 5000يىلى دىگەن كىتابتا كۆرگەن.
 

يەنە شۇنى بىلىڭلاركى قىيامەت -قايىم بولغاندا ئنسانىيەتكە بالايى-ئەزىم بولغۇچى يەجۇج-مەجۇجلارنىڭ قوغۈشۈندىن قاتۇرۇلغان  سىپىل توسمىسنى مۇشۇ كىشىنىڭ ياسىغانلىقى (قۇرئان كەرىم) دە زىكرى قىلنىدۇ.

   

نەدىن  تاپىسىلەر  موشونداق  تىمىلارنى    راس  چايان  پادىشا  گىتلىر  توغىرسىدىكى  خەۋەر  تۇگىدىما  بولسا  يەنە  كورسەك  بولاتتى 

راس  ئىككى  مۇڭگۇزى  بار  .زۇلقەرنەيىن  دىگەن  ئىككى  موڭگۇزلۇك  دىگەن گەپ .

زۇلقەرنەيىن ئۆلۈش ئالدىدا ،مۇنداق ۋەسىيەت قالدۇرغان ئىكەن :«مەن ئۆلسەم تاۋۇتۇمدىن ئىككى قولۇمنى سىرتقا چىقىرىپ قويۇڭلار،جىمى ئالەم كۆرسۈنكى ،مەندەك دۇنيانىڭ كۆپ قىسمىنى بويسۇندۇرغان پادىشاھمۇ ئاقىۋەتتە،ئۇ دۇنياغا قۇرۇق قول كەتتى»

ئىسلام ۋە غەرىپ ئالىملىرى ئىچىدە ئىسكەندەر توغۇرلۇق
خېلى كۆپ يازمىلار بار،قۇرئاندا دىيىلگەن ئىسكەندەر بىلەن
غەرىپتىكى<ئالىكساندىر ماكىدونىسكى>بىر ئادەممىدۇ.

ئىسكەندەر  زۇلقەرنەيىن، ئۆلۈش  ئالدىدا  مۇنداق  ۋەسىيەت  قالدۇرغان  ئىكەن:
مەن  ئۆلگەندە  تاۋۇتۇمنى  ئېلىپ  ماڭغاندا  ئىككى  قولۇمنى  تاۋۇتتىن  چىقىرىپ  قويوڭلار،
كىشىلەر  دېسۇنكى : ئىسكەندەر  زۇلقەرنەيىن  مۇشۇ  ئىككى  قولىغا  تايىنىپ، دۇنيانىڭ  يېرىمىنى    بوي  سۇندۇرغان.  يەنە كىشىلەر  كۆرسۇنكى : پۈتۈن  دۇنيانىڭ  يېرىمىنى  سورىغان،  ئىسكەندەر  زۇلقەرنەيىنمۇ،  ئۇ  دۇنياغا  قۇرۇق  قول  كېتىپ  بارىدۇ.
    رىۋايەتلەردە  ئىسكەندەر  زۇلقەرنەيىننى <<قوش  مۈڭگۈزلۈك  پادىشاھ>> دەپمۇ  تىلغا  ئالغان.

زۇلقەرنەين غەرب دۇنياسىدا ئالىكساندىر ، مۇسۇلمانلار دۇنياسىدا بولسا ئىسكەندەر زۇلقەرنەين دەپ ئاتىلىدۇ.  ئۇنى پەيغەمبەر بولغان دەيدىغان قاراشتىكىلەرمۇ بار.