تۇيۇق پىچان ناھىيسگە جايلاشقان بۇلۇپ ،تۇرپان شەھىرى بىلەن بولغان ئارىلىقى 55 كىلومىتىر كىلىدۇ.ئىسلام مەدەنىيىتى بىلەن بۇددا مەدەنىيتنىڭ ئۇچراشقان جايلارنىڭ بىرى .
   تۇيۇق مىڭ ئۆيلىرى:سىڭگىم ئىغىزىدىن يالقۇنتاغنى بۇيلاپ جەنوپقا 15 كىلومىتىر ماڭسىڭىز تۇيۇق مىڭ ئۆيلىرىگە يىتىپ بارىسىز.بۇ يەردە جەمئى 94 تاش كىمىر بۇلۇپ ،ھازىرغا قەدەر ساقىلنىپ قالغىنى 45،تۇرپان رايونىدىكى تاش كىمىرلەر ئىچىدە بىر قەدەر مۇكەممەل ساقلانغان تاش كىمىر بۇلۇپ ھىسابلىندۇ.بۇ يەردىكى تاش كىمرلەر ئەڭ دەسلەپتە جىن سۇلالىسى ،16 پادىشاھلىق دەۋرىدە (مىلادى 443-450 يىللار)ياسالغان.جاھانىگىرلارنىڭ بۇلاڭ تاراج قىلىشى ۋە كىشلەرنىڭ بۇزغۇنچىلىق قىلىش سەۋەبىدىن بۇ يەردىكى تام رەسىملىرىنىڭ %90زىيانغا ئۇچىرىغان بۇلۇپ ھازىر پەقەت %10 تام رەسمى ساقلىنىپ قالغان.
   تۇيۇق مازار كەنتى:بۇ كەنت تۇيۇق مىڭ ئۆيلىرىنىڭ غەرب تەرىپىگە جايلاشقان بۇلۇپ ،تۇلۇق نامى «ئەسھابۇل كەئىبە مازىرى»(پارس تىلدىكى مەنىسى ئۇلۇغلار چۈشكەن ئۆڭكۈر،مازار :قەبرىستانلىق )دىيىلدۇ.
  رىۋايەت قىلنشچە ،مۇھەممەت پەيغەمبىرىنىڭ شاگىرىتى يىمنەيھا قاتارلىق بەش كشى ئەڭ دەسلەپتە جوڭگوغا ئىسلام دىننى تارقىتىش ئۈچۈن كەلگەن.شەرققە يۈرۈش قىلىپ تۇرپان ئويمانلىقغا كەلگەندە ئىت يىتۋالغان بىر چارۋىچى تۇنجى بۇلۇپ ئىسلامغا كىرگەن.شۇنىڭدىن باشلاپ بۇ بەش كىشى مۇشۇ يەردە ئولتۇراقىلىشىپ قالغان.يىمنەيھا ۋە تۇنجى بۇلۇپ ئىسلامغا كىرگەن ھىلقى كىشى ئۆلگەندىن كىيىن تۇيۇق مازىرىغا دەپنە قىلىنغان. بۇ ئالتە كىشنىڭ قەبرىسى
ھازىرمۇ بار بۇلۇپ ،ھەر بىر قەبىرىنىڭ كۈلىمى 2 كۇۋادىرات مىتىر ئەتراپىدا.
   تۇيۇق مازار كەنتى جوڭگودىكى ئىسلام دىننىڭ بىرىنچى مۇقەددەس جايى يەنى «كىچىك مەككە» دەپ ئاتىلىپ كەلمەكتە.مۇسۇلمانلارنىڭ قارىشچە ،مەككىگە بىرشتىن بۇرۇن تۇيۇق مازىرغا بېرىش كېرەككەن.خاتىرىلنىشچە 20 ئەسرنىڭ باشلىرىدا تۈركىيە ،ھىندستانلىق مۇسۇلمانلار بۇ يەرگە ھەج قىلشقا كەلگەن .ھازىرمۇ تۈركىيە ،دۆلەت ئىچى ،شىياڭگاڭ ،تەيۋەن ،ئاۋمىن، گىرمانىيە قاتارلىق جايلاردىن مۇسۇلمان كىلىپ تاۋاپ قىلماقتا.
  تۇيۇق مازار كەنتى بۇلسا ئۇيغۇرلارنىڭ قەدىمى ئەنئەنىۋى كەنتى بۇلۇپ ،بۇ جايدىكى كىشلەر ھەممىسى ئۇيغۇر،مىللىچە كىيندۇ ،تۇرمۇش ۋە ئۆرپ ئادەت جەھەتتە مىللىيىچە ئالاھىلىدىكنى ساقلاپ قالغان.2007-يىلى تۇيۇق كەنتىگە مەمىلكەت بۇيىچە تارىخى داڭلىق مەدىىنيەتلىك كەنت دىگەن نام بىرېلدى.
  تۇيۇق سۈرەتلىرى :

گىرمانىيلىك ئېكىسپتىدىيچى فېن رېكسۇن ئەپەندى چۈشكەن تۇرالغۇ

قەدىمى تۇرالغۇ 

مازار 
[/img]
تۇيۇق مازار كەنتى

جوڭگودىكى كىچىك مەككە

تۇيۇققا مىھمانغا كىلىڭلار

     يۇقىرىقى سۈرەتلەر ۋە ماقالىنى ئۆزەم تەييارلىغان ،كۈچۈرۈپ ئىشلتىشكە بولمايدۇ.
تۈۋەندىكلىرى تور بەتتىن تاللانغان سۈرەتلەر

تاش كىمىرلەر

سەبىلەر

تېرىكچلىك

تۇيۇقتىكى ئۇيغۇر قىزى

ئاتا ۋە بالا



   

مەككە دىگەن دۇنيادا بىرلا تۇرسا !!! نىمە دەپ كچىك -پىچىك دەپ يۇرۈيسىز؟

        تىگىدىكى سۈرەتلەر چىقماپتۇ بۇرادەر ، قايتا بىر تەھرىرلەپ باقامسىز ؟
تارىخى مەدەنىيەت مىراسلىرىمىزكەن .

تولىمۇ ئەھمىيەتلىك ئۇچۇرلار ئىكەن. تۇللۇقسىزنىڭ تىل-ئەدەبىيات دەرىسلىكىدە «ئەسھابۇل كەھىب» ئاتالغۇسى ئۇچىراپ ئېنىق مەلۇمات بېرەلمەي يۈرگەن ئىدىم. سىزگە كۆپ رەھمەت

تۇيۇق مازار كەنتى، بۇ كەنىتتىن ئۇتتۇرا ئەسىر پۇرقى كەپلا تۇردىكەن، قەۋرىستانلىق بىزنىڭ يۇرتتىكى بىلەن ئوخشاشكەن،

ئەسھابۇ كەبە دىگەننى تولۇقى بىلەن چۈشەندرۈپ يازساڭلار بولمامدۇ ؟؟
                    مەن يېزىپ قوياي دېسەم مەنمۇ بىلمەيدىكەنمەن ؟

  ظاستىدىكى سۇرەتلەرنى كأرەلمىدىم ، ظەهمىيەتلىك ظؤچؤركەن

مەن بارغاندا ھەجەپ كۆرمەپتىمەن دېسە!

ئەمدى ئوڭشاپ قۇيدۇم !كۆرۈپ بىقىڭلار

ئەمدى چىقىپتۇ . ئاۋۇ پولونى ھەجەپ يىگۈم كەلدى .

خىتاب؛ئىككىمىز  تۇنۇشۇپ قالساق329798044؛

مەككە.

بۇ ئاللھنىڭ ئۈيى (بۇنى ئىبراھىم ئەلەيسالام) سالغان.
مەككە دۇنيادا پەقەت بىردۇر...بىز شۇنىڭغا قاراپ سەجدە قىلىپ ناماز ئوقۇيمىز .پەيغەمبىرىمىزمۇ شۇنىڭغا قاراپ ناماز ئوقۇغان....

ساھابىرلارنىڭ قەبىرسى مەككە ھىسابلانمايدۇ.......ئۇنداق ھىسابلىنىدىغان ئىش بولسا (ئۆمەر،ئەلى .ئابابەكرى،ئوسمان) رەزىيەللاھۇ ئەنھۇلارنىڭ قەبىرسىچۇ..

بىز ئۇنداق شىرىك ئىش قىلمايلى ۋە بۇنداق دەپ باشقىلارنى ئازدۇردىغان ئىشمۇ قىلمايلى.
چۈنكى ئاللھ ھەممە گۇناھلارنىڭ ئەڭ چوڭى ئاللاھ قا شىرىكلىق قىلغانلىق دىگەن،.

يەنە تېخى مەكىگە بېرىشتىن بۇرۇن بۇ يەرگە بېرىش كىرەككەن...........بۇنىڭ ھېچ قانداق دەلىللى يوق.
چۈنكى قۇرئاندا ۋە ھەدىسلەردە بۇ توغۇرلۇق ئىزنا يوق.

بىز مۇھەممەت سەللەللاھۇ ئەلەيھۇ ۋەھەللەمنىڭ ئۈممىتى....بىز ئۇنىڭ قىلغان ئىشلىرىنى ۋە دىگەن گېپىنى قىلىمىز....ئۇنىڭدىن سىرت ھەر قانداق ئەمەل قىلمايمىز.بىزنىڭ ئىبادىتىمىز ئاللھ قا خاستۇر..ئاللھ ھەممىنى كۈرۈپ تۇرغۇچىدۇر ھەممىنى بىللىپ تۇرغۇچىدۇ.ھەر قانداق بىر ئادەمنىڭ دۇئاسىنى ۋاستىچىسىزلا ئىجابەت قىلغۇچىدۇ.

شۇڭا بىز ئۇنداق قالايمىقان ئىسىملار بىلەن چوڭ كىچىك مەككە دەپ شۇ ساھابىلارنى گۇناھقا ئىتتىرمەيلى..ۋە ئۈزىمىزمۇ گۇناھكار بولمايلى.........خىرىستىيان دىندىكىلەرگە ئوخشاش پەيغەمبەرنى ئىلاھ دەپ تۇنىمايلى. ساھابىلارنىڭ قەبىرسىنى بىزنىڭ دۇئايىمىزنى ئىجابەت قىلىدىغان ۋاستىچى سانىمايلى.
بىز ئاتا بوۋىمىزنىڭ ئىزىغا ئەمەس بەلكى پەيغەمنىرىمىزنىڭ ئىزىغا دەسسەپ ئىبادەت قىلايلى.

ئىنكاسىم ئۈزۈمنىڭ قارىشى...

قېرىندىشىم ختاب . بۇ تېمىنى ئۆزىڭىز يازدىڭىزمۇ ياكى بىرەر يەردىن كۆچۈردىڭىزمۇ ؟ دۇنيادا جەمىي 7 يەردە ئەسھابۇل كەھف غارى بار دېيىلىدۇ .  تۈركىيىدىكىمۇ ئىنتايىن مەشھۇر .مەن سىزگە ئەسھابۇل كەھف نىڭ قىسسىسىنى سۆزلەپ بېرەي .
(ئەسھابۇل كەھف ) پارس تىلىدىكى سۆز ئەمەس بەلكى ئەرەپ تىلىدىكى غار (ئۆڭكۈر ) ئىگىلىرى دىگەن سۆز .
بۇرۇن ئىنسانلارنىڭ ئارىسىدا بۇتپەرەسلىك ،بۇزۇقچىلىق ئەۋىج ئالغاندا،ئۆزىنى خۇدا دەپ ئېلان قىلغان دەقيانۇس دىگەن پادىشاھنىڭ شەھرىدىن  بىر قانچە ياش توغرا دىن ، ھەق خۇدانى ئىزلەپ يولغا چىققانىكەن . بۇلار مېڭىپ  بىر يەرگە  كەلگەندە بىر پادىچى ئۇچىراپ بۇلارنىڭ ھەق يولنى ئىزلەپ ماڭغانلىقىنى ئاڭلاپ ئۇلارغا قوشۇلۇپتۇ .  پادىچىنىڭ ئىتى ئەگىشىۋالغاندا بۇلار ئۆزىلىرىنىڭ ئاشكارىلىنىپ قېلىشىدىن قورقۇپ ئىتنى ئۇرۇپمۇ كەتكۈزىۋىتەلمەي ئاخىرى ئەتنىڭ پۇتىنى چېقىۋېتىپتۇ . ئىت زۇۋانغا كىرىپ ،ئېي  ئىنسانلار سىلەر ھەقنى ئىزلەپ مېڭىپسىلەر ،مەنمۇ ھەقنى ئىزلەش يولىدا سەپەرداش بولسام نىمە بوپتۇ دەپتۇ . ئۇلار ئاندىن ئىتنى ئەگەشتۇرىۋالغانىكەن . ئۇلار بىر غارغا كىرىپ ئارام ئېلىۋاتقاندا اللە ئۇلارنى 300يىل ئۇخلىتىپ ئاندىن ئويغاتقانىكەن . بۇلار ئويغىنىپ بىرىنى نان  سېتىۋىلىشقا ئەۋەتسە ،ناۋاي ئۇنىڭ پۇلىنى كۆرۈپ ساڭا دەقىيانۇسنىڭ غەزىنىسى ئۇچراپتۇ ، بايلىقنى ماڭىمۇ بەرمىسەڭ سىنى ئوغرى دەپ پادىشاھقا مەلۇم قىلىمەن دەپ قورقۇتقانىكەن . .............تەپسىلاتىنى قۇرئاندىكى سۈرە كەھفتىن  قىسسەسۇل ئەنبىيا دىگەن كىتاپتىن كۆرۈڭ ..... بىراق  بۇ بىر قانچە ئادەمنىڭ سانىنىڭ نەچچە ئىكەنلىكىنى قۇرئاندا مەخپى قىلىنغان .
يەنە بىرى . بۇ ئىشلارنىڭ قەيەردە بولغانلىقى مەلۇم ئەمەس .تۇرپاندا بۇنداق سوپى -ئىشانلار كىرىم مەنبەسى ئۈچۈن ئۇلۇغلاشتۇرىۋەتكەن ، كىشىلەرنىڭ دىلىنى زەھەرلەيدىغان (غوجام )لار بەك جىق . مۇسۇلمانلار ئۈچۈن تاۋاپ قىلىشقا پەقەت بىر سەئۇدىدىكى كەئىبىلا ھالال بولىدۇ . باشقا ھەر قانداق يەرنى تاۋاپ قىلىش ھارام ، كۇفرىغا ئېلىپ بارىدۇ . 
  پەيغەمبىرىمىز ،مەدىنە شەھرىلىك مۇسۇلمانلارنىڭ پەيغەمبىرىمىزنى ئۆزىلىرىنىڭ جانلىرىنى ،ماللىرىنى قوغدىغاندەك قوغداش ، بۇيرۇقىغا بوي سۇنۇش قاتارلىق ئىشلاردا قىلغان بەيئىتىنى، بىر دەرەخ سايىسىدا قۇبۇل قىلغانىكەن . پەيغەمبىرىمىز ۋاپاتىدىن كىيىن كىشىلەر شۇ دەرەخنى ئۇلۇغ بىلىپ تاۋاپ قىلىۋاتقىنىنى كۆرگەن  ئۆمەر (ر،ئە) خەلىفە بولغان ۋاقتىدا شۇ دەرەخنى كەستۈرىۋەتكەنىكەن .سەۋەبىنى ئويلىنىپ بېقىڭ .
ئەگەر تۇيۇق دائىرىلىرى مۇشۇنداق تەشۋىقات قىلغان بولسا تۈزىتىش تەكلىپى بېرىپ قويارسىز .

ھەجەپ بىر ھۇزۇرلاندىم تىمىڭىزدىن ھادۇقۇممۇ چىقىپ قالدى ، رەخمەت سىزگە !

Quote:

بۇ مەزمون11قەۋەتتىكىlatipaنىڭ2008-05-07 16:31دە يوللىغان يازمىسى  :
مەككە.

بۇ ئاللھنىڭ ئۈيى (بۇنى ئىبراھىم ئەلەيسالام) سالغان.
مەككە دۇنيادا پەقەت بىردۇر...بىز شۇنىڭغا قاراپ سەجدە قىلىپ ناماز ئوقۇيمىز .پەيغەمبىرىمىزمۇ شۇنىڭغا قاراپ ناماز ئوقۇغان....

.......

شۇنداق تورداش مەن مەككە دىگەن قاراشنى پۈتۈنلەي قۇللاپ كەتمەيمەن.ھەم بۇنى تۇيۇق يېزىلىق ھۈكۈمەتمۇ تەشۋىق قىلمىغان مەن مۇشۇ تۇغرۇلۇق ماتىرىياللاردىن كۆرگىنىم ۋەچوڭلاردىن ئاڭلىغانلىرىمنى يازدىم .شۇڭا «كىچىك مەككە »دىگەن سۆزنى تىرناق ئىچىگە ئالدىم.مىنىڭمۇ بۇ تۇغرۇلۇق تەپسىلى بىلۋالغۇم بار .ئەگەر مەن يوللىمىسام سىز كۆرمەيتىڭىز .ھەم ئىنكاس قايتۇرمىغان بۇلاتتىڭىز.مانا سىزنىڭ ئىنكاسىڭىزدىن مەن ۋە تورداشلار بەزى نەرسىلەرنى بىلۋالدۇق.يەنە كىلىپ مەنمۇ بۇ تىمىدا مۇتلەقلەشتۈرۈش تەلەپپۇزىدا ئەمەس بەلكى رىۋايەت ياكى قىياس شەكىلدە بايان قىلدىم.مەن بۇنىڭدا ئېيتىلغانلارنى ھەممىسنى تۇغرا دەپ كىتەلمەيمەن .بولسا سىزمۇ تەپسىلى ئۇقۇپ بىقىڭ !مىنىڭ تىمامدا چۇقۇم شۇنداق قىلىڭلار ياكى چۇقۇم شۇنداق دىگەن شېرىك سۆزلەر يوق !

Quote:

بۇ مەزمون12قەۋەتتىكىanawatanنىڭ2008-05-07 17:24دە يوللىغان يازمىسى  :
قېرىندىشىم ختاب . بۇ تېمىنى ئۆزىڭىز يازدىڭىزمۇ ياكى بىرەر يەردىن كۆچۈردىڭىزمۇ ؟ دۇنيادا جەمىي 7 يەردە ئەسھابۇل كەھف غارى بار دېيىلىدۇ .  تۈركىيىدىكىمۇ ئىنتايىن مەشھۇر .مەن سىزگە ئەسھابۇل كەھف نىڭ قىسسىسىنى سۆزلەپ بېرەي .
(ئەسھابۇل كەھف ) پارس تىلىدىكى سۆز ئەمەس بەلكى ئەرەپ تىلىدىكى غار (ئۆڭكۈر ) ئىگىلىرى دىگەن سۆز .
بۇرۇن ئىنسانلارنىڭ ئارىسىدا بۇتپەرەسلىك ،بۇزۇقچىلىق ئەۋىج ئالغاندا،ئۆزىنى خۇدا دەپ ئېلان قىلغان دەقيانۇس دىگەن پادىشاھنىڭ شەھرىدىن  بىر قانچە ياش توغرا دىن ، ھەق خۇدانى ئىزلەپ يولغا چىققانىكەن . بۇلار مېڭىپ  بىر يەرگە  كەلگەندە بىر پادىچى ئۇچىراپ بۇلارنىڭ ھەق يولنى ئىزلەپ ماڭغانلىقىنى ئاڭلاپ ئۇلارغا قوشۇلۇپتۇ .  پادىچىنىڭ ئىتى ئەگىشىۋالغاندا بۇلار ئۆزىلىرىنىڭ ئاشكارىلىنىپ قېلىشىدىن قورقۇپ ئىتنى ئۇرۇپمۇ كەتكۈزىۋىتەلمەي ئاخىرى ئەتنىڭ پۇتىنى چېقىۋېتىپتۇ . ئىت زۇۋانغا كىرىپ ،ئېي  ئىنسانلار سىلەر ھەقنى ئىزلەپ مېڭىپسىلەر ،مەنمۇ ھەقنى ئىزلەش يولىدا سەپەرداش بولسام نىمە بوپتۇ دەپتۇ . ئۇلار ئاندىن ئىتنى ئەگەشتۇرىۋالغانىكەن . ئۇلار بىر غارغا كىرىپ ئارام ئېلىۋاتقاندا اللە ئۇلارنى 300يىل ئۇخلىتىپ ئاندىن ئويغاتقانىكەن . بۇلار ئويغىنىپ بىرىنى نان  سېتىۋىلىشقا ئەۋەتسە ،ناۋاي ئۇنىڭ پۇلىنى كۆرۈپ ساڭا دەقىيانۇسنىڭ غەزىنىسى ئۇچراپتۇ ، بايلىقنى ماڭىمۇ بەرمىسەڭ سىنى ئوغرى دەپ پادىشاھقا مەلۇم قىلىمەن دەپ قورقۇتقانىكەن . .............تەپسىلاتىنى قۇرئاندىكى سۈرە كەھفتىن  قىسسەسۇل ئەنبىيا دىگەن كىتاپتىن كۆرۈڭ ..... بىراق  بۇ بىر قانچە ئادەمنىڭ سانىنىڭ نەچچە ئىكەنلىكىنى قۇرئاندا مەخپى قىلىنغان .
يەنە بىرى . بۇ ئىشلارنىڭ قەيەردە بولغانلىقى مەلۇم ئەمەس .تۇرپاندا بۇنداق سوپى -ئىشانلار كىرىم مەنبەسى ئۈچۈن ئۇلۇغلاشتۇرىۋەتكەن ، كىشىلەرنىڭ دىلىنى زەھەرلەيدىغان (غوجام )لار بەك جىق . مۇسۇلمانلار ئۈچۈن تاۋاپ قىلىشقا پەقەت بىر سەئۇدىدىكى كەئىبىلا ھالال بولىدۇ . باشقا ھەر قانداق يەرنى تاۋاپ قىلىش ھارام ، كۇفرىغا ئېلىپ بارىدۇ . 
  پەيغەمبىرىمىز ،مەدىنە شەھرىلىك مۇسۇلمانلارنىڭ پەيغەمبىرىمىزنى ئۆزىلىرىنىڭ جانلىرىنى ،ماللىرىنى قوغدىغاندەك قوغداش ، بۇيرۇقىغا بوي سۇنۇش قاتارلىق ئىشلاردا قىلغان بەيئىتىنى، بىر دەرەخ سايىسىدا قۇبۇل قىلغانىكەن . پەيغەمبىرىمىز ۋاپاتىدىن كىيىن كىشىلەر شۇ دەرەخنى ئۇلۇغ بىلىپ تاۋاپ قىلىۋاتقىنىنى كۆرگەن   ئۆمەر (ر،ئە) خەلىفە بولغان ۋاقتىدا شۇ دەرەخنى كەستۈرىۋەتكەنىكەن .سەۋەبىنى ئويلىنىپ بېقىڭ .
.......

    سىزگىمۇ بېرىدىغان جاۋاپمۇ ئۈستىكدىگە ئۇخشاش .ئەگەر يەتتە بولسا يەتتسى تۇغرۇلۇق يوللاپ قۇيىسڭىز بوپتىكەن.

بىر،ئۇلۇغ دىگەن سۇپەتلەرنى قالايمىقان ئىشلەتمەيلى.ياخشى بولمايدۇ!

تىما يوللىغۇچى گەپ سۆزلەرنى جايىدا ئىشلىتەسىز بولامدۇ....گەپ سۆز جايىدا بولغىنى ياخشى..
رەھمەت تىمىڭىزغا... 

خۇدايىم توۋا دەڭلار باللار بىلمىڭلار ئىشىپ تىشىپ كەتكەن بولسا كەلگۈسمىزگە باش قاتۇرۇڭلار .
مەن تۇيۇققا 1996 يىلى بارغان . ئۇچاغدا ئۇيەر بىر ئۆڭكۇر ئىكەنتۇق ، ئىچى ئىسلىشىپ كەتكەن ،
تۆت بەش ئادەم پاتقۇدەك بولۇپ ،ئالدىچىلاپ كىرىپ كەينىچىلاپ چىقىپكىتىدىكەن < ئۆمىلەپ>
مەن شۇ چاغدىمۇ شۇ يەرلىكلەرنىڭ مۇشۇنداق دىگىننى ئاڭلىغان لىكىن ئىشەنمىگەن .
بۇ يالغان  !  قاچاندۇ بىر زامانلاردا سوپى ئىشانلار نەشە چەككەن يەرمۇ ؟ ياكى دەرۋىشلەر ئىستىقامەت قىلغان يەرمۇ ؟ بىلگىلى بولمايدۇ .مۇسۇلمانلارنىڭ پەقەت ۋە پەقەت بىرلا قىبلىسى بار .
قۇرئان كەرىمدە شۇنداق دىيىلگەن .
مۇقەددەس قۇرئاندا < ئەسھابۇل كەبە > ھەققىدە مەلۇمات بار لىكىن قىيامەتكىچە سىر تۇردۇ دىيىلگەن . قىسسەسۇل ئەنبىيا ۋە رۇسۇلىللانىڭ تارىخى دىگەن كىتاپلاردا <<بىرقىسىم ساھابىلەر ئۆڭكۈرئالدىغا باردى لىكىن چوڭ تاشلار توسىۋىلىپ ئۇلارنىڭ يولنى توسۋالغاچقا قايتىپ كەلدى،
سەۋەبىنى ئاللا بىلگۈچىدۇر >> دىيىلگەن ئاشۇنداق كاتتا ئىسلام ئالىملىرى ئۆز ئەسىردە دىيەلمىگەن يەر قانداقمۇ ھازىر ئاشكارلانسۇن . مەن قانداقمۇ ئىچىگە كىرەلەي ؟ توۋا قىلايلى .

 
تۇيۇق مازار كەنتى .
                   

قۇرئاندىكى قىسسەلەر دىگەن كىتاپنى كۆرۇپ بېقىشنى تەۋسىيە قىلىمەن،

بىز نىمىشقا ئوزىمىزنىڭ تارخىنى ئىنكار قىلىمىز.ئاپتۇر مەلۇم ئاساس بولمىسا بۇ يولاانمىنى يوللامدۇ،مىنىڭ بىلىشمچە [ئەسەبۇل كەبى]نىڭ تارىخى ئۇيغۇر تارىخىدا خېلى مۇيىم ئەھمىيەتكە ئورۇنغا ئىگە.

قۇرئانى كەرىم ۋە مۇناسىۋەتلىك كىتاپلاردا ،ئەسھابۇل كەفنىڭ ئورنى ئادەم سانى سىر  سۈپۈتىدە قالدۇرۇلغان بىراق ئۇنىڭ ئالامەتلىرە بىرىلگەن شۇنىڭ ئۈچۈن ئىنسانلار مۇرەككەپرەك ئۆڭكۈرنى كۆرسە شۇممىكى دەپ قېلىشى تەبى ئەھۋال . سۇپى- ئىشانلار دەۋرىدە تۇيۇقتىكى ئۇ ئۆڭكۈرنىڭ ئەسھابۇل كەف دىيىلىپ قېلىشى ھىچ گەپ ئەمەس
بۇنى شۇنداق چۈشەنسەكلا بۇلىدۇ بىراق ئىلاھى ئۇرۇنغا كۈتۈرۈشكە بولمايدۇ

تۇنجى بولۇپ ئسلامغا كىرگەن كىشى ۋە ئسلام دىنىنى ئۇيغۇرلار ئارىسىدا كەڭ تارقاتقان كىشى سۇلتان سۇتۇق بۇغراخانغۇ دەيمەن ،بۇ قانداقسىگە بىر ئىت يۈتۈۋالغان چارۋىچى بولۇپ قالدى .