كىرگەن قەدىمىڭىزگە مۇبارەك
ناھايتى شەپقەتلىك ۋە مىھىرىبان اللەنىڭ ئىسمى بىلەن باشلايمەن .  
ئەسسالامۇ ئەلەيكۇم قىرىنداشلار . روزا بايرىمىڭلارغا مۇبارەك بولسۇن .بۈگۈن سىلەرگە تۈنۈشتۈرماقچى بولغان تىمام جىنلار شەيتانلار ھەققىدە ئومۇمي مەلۇمات
تۆۋەندە جىنلارنىڭ ، شەيتانلارنىڭ بارلىقىغا ئىشىنىش پىرىنسىپنى مۇقەررەر قىلىش ئۈچۈن اللە تائالانىڭ كىتابىدىن ، رەسۇلۇللا ئەلەيھىسسالامنىڭ ھەدىسىدىن يىراقلىشىپ ياشىغانلارغا يىپىق بولغان مۇشۇ غايىپ ئالەمنىڭ بەلگۈلىرىنىڭ كۆپىنچىسىنى ئوچۇقلاش ئۈچۈن ، جىن ۋە شەيتاندىن ئىبارەت ئىككى ئالەمنىڭ بەزى مەلۇماتلىرىنى ئوتتۇردا قويىمىز .  
جىننىڭ يارتىلىش ماددىسى
جان ئىسىملىك مەخلۇق پۈتۈن جىننىڭ دادىسىدۇر . بۇ مەخلۇق ئوت ماددىسىدىن يارتىلغان . بۇنى اللە تائالا ئادەمدىن بۇرۇن ياراتقان . اللە تائالا بۇ توغرىدا ؛ << شەك يوقكى ، بىز ئىنساننى (ئادەم ئەلەيھىسسالامنى) قارا لايدىن ياسىلىپ ئادەم سۈرتىگە كىرگۈزۈلگەن جاراڭلىق قۇرۇق لايدىن ياراتتۇق . جىن ، شەيتانلارنىڭ دادىسى جاننى ئادەمدىن بۇرۇن ، تۈتۈنسىز ئوت يالقۇندىن ياراتقان ئىدۇق>> دېدى . (سۈرە ھىجر 26-ئايەت)   
جىنلارنىڭ دادىسى جاننى ۋە ئۇنىڭ ئەۋلادىنى يارتىش ئۇسۇلى ئادەمنى ۋە ئۇنىڭ ئەۋلادىنى يارتىش ئۇسۇلىغا ئوخشاشمۇ؟ يەنى ئادەمنى تۇپراقتىن ۋە ئۇنىڭ ئەۋلادىنى نەسسىلىنىش يولى بىلەن مەنى سۇدىن ياراتقاندەك جاننى ئوتتىن ۋە ئۇنىڭ ئەۋلادىنى نەسسىلىنىش يولى بىلەن باشقا ماددىدىن ياراتقانمۇ ؟ بۇ بىر ئېھتىماللىق ئىشتۇر . اللە تائالا ھەقىقەتەن ھەممىنى يىگانە بىلگۈچىدۇر .   
جىن نېمىشقا جىن دەپ ئاتالدى ؟
جىن دېگەن سۆز ئەرەپ تىلىدا يوشۇرۇن دېمەكتۇر . جىنلار ئىنسانلارغا كۆرۈنمەيدىغان يوشۇرۇن مەخلۇق بولغاچقا جىن دەپ ئاتالغان . ئەرەبلەر جەڭچىلەر بېشىغا كەيگەن قالقاننى ، باشنى دۈشمەندىن يوشۇرغانلىقىدىن << جۇننەتۇن >> دەپ ئاتايدۇ .  
ئاخىرەتتىكى << جەننەت >> نى جەننەت دېمەك . جەننەتتىكىلەر دەرەخنىڭ كۆپلىكىدىن دەرەخ دالدىسىدا يىراقتىن كۆرۈنمىگەنلىكىدىندۇر . ئەرەبلەر ئايال قورسىقىدىكى بالىنى ، كىشىلەردىن يېپىق بولغاچقا << جنين >> ( جەنىنۇن ) دەيدۇ . اللە تائالا جىن ۋە شەيتان توغرىسىدا ئېيىتتى ؛ << شەيتان ۋە ئۇنىڭ جامائەسى سىلەر ئۇلارنى كۆرمىگەن يەردىن سىلەرنى كۆرىدۇ . >> (سۈرە ئەئراف 27 - ئايەت) .   
جىننىڭ ئوزۇقلۇققا ئېھتىياجى بارلىقى .
دۇنيادىكى ئىسانلار ۋە باشقا جانلىقلار ، ئۆسۈملۈكلەر ئۆزىگە مۇناسىپ غىزا (ئوزۇقلۇق) غا مۇھتاج بولغاندەك ، جىن شەيتانلارمۇ ئۆزىگە مۇناسىپ ئوزۇقلۇققا مۇھتاج ، بىر تۈركۈم جىنلار رەسۇلۇللا ئەلەيھىسسالامدىن ئۆزلىرىگە يېمەكلىك سورىدى . رەسۇلۇللا جاۋاب بېرىپ ؛ << بىسمىللا ، دەپ يىيىلگەن گۆشلەرنىڭ سۆڭەكلىرى جىنلارغا كامىل گۆش بولىدىغانلىقىنى بىلدۈردى . شۇڭا مۇسۇلمانلارنى سۆڭەكتە تاھارەت تازلاشتىن توستى ۋە سۆڭەكلەر سىلەرنىڭ جىن بۇرادەرلىرىڭلارنىڭ ئوزۇقلۇقى >> دېدى . ھەم شەيتان چەپ قولى بىلەن يەيدۇ ، ئىچىدۇ . سىلەر چەپ قول بىلەن يەپ - ئىچمەڭلار ! >> دېدى .  
ئىمامى بۇخارى ۋە ئىمامى مۇسلىم نەقىل قىلغان مەزكۇر ئىشەنچىلىك ھەدىسلەر ئىسپاتلىدىكى . جىنلار ، شەيتانلار ئۆزىنىڭ اللە تائالا ياراتقان تەن قۇرۇلۇشىغا لايىق غىزا بىلەن ئوزۇقلىنىشىغا ئېھتىياجى بار بولغانلىقى ئۈچۈن يەيدۇ ، ئىچىدۇ .  
جىنلارمۇ بىر - بىرىدىن تۇغۇلىدۇ . : 
جىن ، شەيتانلار ئارىسىدىمۇ ئۆزىنىڭ يارىتىلغان تەبىئىتىگە لايىق تۇغۇش ، تۇغۇلۇش ئەمەلىيىتى ھاسىل بولىدىغانلىقى ، ئۇلارنىڭ ئارىسىدىمۇ باشقا جانلىقلاردەك ئۇرۇق ئەۋلاد بارلىققا كېلىش قانۇنى بارلىقىدا شەك - شۈبھە يوق . ھەر بىر تۈرلۈك مەخلۇقتا اللە تائالا بېكىتكەن بىر تۈرلۈك يول ۋە قانۇن بار . بۇنىڭغا قۇرئان كەرىم گۇۋاھلىق بىرىدۇ ۋە مۇقەررەر قىلىدۇ . بۇ توغرىدا اللە تائالا سۈرە كەھف 50 - ئايەتتە ؛ >> شەيتان ئۆز ئىگىسىنىڭ ئىتائىتىدىن چىققان تۇرسا ، سىز ئىنسانلار مىنى قويۇپ ئىبلىسنى ۋە ئۇنڭ ئەۋلادىنى ئۆزۈڭلەرگە دوسىت ، يېقىن قىلۋالامسىلەر ؟ ھالبۇكى ، ئۇلار سىلەرگە دۈشمەندۇر . ئىبلىس زالىملار ئۈچۈن نىمە دېگەن يامان بەدەل ! (يەنى ئاسىي ئىنسانلارنىڭ اللە تائالاغا بويسۇنۇش ئورنىغا شەيتانلارغا بويسۇنۇش ئورنىغا شەيتانلارغا بويسۇنۇشى نىمىدېگەن يامان ! >> دېدى .
شۇنىڭدەك ئىمامى مۇسلىم نەقىل قىلغان ئىشەنچىلىك ھەدىس كىتابدا كەلدىكى رەسۇلۇللا ئەلەيھىسسالام ؛ << ئادەم تائام يەيدىغان ، ئىچىدىغان چاغدا ۋە خوتۇنى بىلەن مۇناسىۋەتلىشىدىغان چاغدا اللە تائالانى ئەسلەپ ، اللەنىڭ ئىسمىنى تىلغا ئالمىسا ( بىسمىللا دىمىسە ) شەيتان ئۇنىڭ يىمەك ئىچمىكىگىمۇ ، ئائىلىسىگىمۇ شىرىكلىشىدۇ >> دېدى سەھىھۇل مۇسلىم .  
شۇنىڭ ئۈچۈن رەسۇلۇللا ئەلەيھىسسالام دېدىكى ؛ << ئەگەر مۇسۇلمانلارنىڭ ھەر قايسسى ئۆز خوتۇنى بىلەن مۇناسىۋەتلىشىدىغان چاغدا << اللە تائالانىڭ ئىسمى بىلەن باشلايمەن ، ئى خۇدا مىنى شەيتاندىن يىراق قىلغىن ، شەيتاننى بىزگە رىزقى قىلغان (پەرزەنت ۋە باشقىلار ) دىن يىراق قىلغىن !>> دەپ دۇئا قىلسا ، ئاندىن ئەر - ئايال ئارىسىدىكى شۇ مۇناسىۋەت اللە تائالا پەرزەنت نىسىپ قىلسا ، ئۇ بالىغا شەيتان ھەرگىز زىيانكەشلىك قىلالمايدۇ .>>
جىن بىلەن شەيتان ئارىسىدا پەرىق بارمۇ ؟  
ئەلۋەتتە ، جىن بىلەن شەيتان ئارىسىدا چوڭ پەرىق بار . مۇشۇ ھەقىقەت روشەن ئايدىڭلاشسۇن ئۈچۈن شۇنى سۆزلەيمىزكى ، ئالىي دەرىجىلىك مەخلۇق تۆت تۈرلۈكتۇر . پەرىشتىلەر ، ئىنسانلار ، جىنلار ، شەيتانلاردۇر .  
پەرىشتىلەر بولسا روھانىي ئالەم بولۇپ ئۇلارنىڭ ئۆز ئالدىغا خۇسۇسىيەتلىرى ، سۈپەتلىرى ، ئەھۋالى بار . بۇ ھۆرمەتلىك يۇقىرى ئالەم بەندىلىرى بولغان پەرىشتىلەرنىڭ ھەقىقىتىنى بايان قىلىش توغرۇلۇق باشتا كەڭتاشا تەتقىق ئىلىپ بىرىلدى . جىن ئىككى تۈرلۈك بولۇپ ، بىر بۆلۈكى شەيتان بولۇپ بۇلاردا قەتئىي ياخشىلىق يوق . بىر تۈركۈم جىنلار بولۇپ ، ئۇلارنىڭ ياخشىلىرىمۇ بار ، بۇزۇلغانلىرىمۇ بار ، بۇلارنىڭ ئەھۋالى ئىنسانلارنىڭ ئەھۋالىدەك بولۇپ ، ياخشى ئىش قىلغۇچىلىرىمۇ بار . كافىر (ئىشەنمىگۈچىلىرىمۇ ) بار . لىكىن شەيتانلارنىڭ ئەسلى جىندۇر . چۈنكى ئىبلىس جىن جۈملىسىدىن ئىدى . قۇرئان كەرىم بۇ ھەقتە ؛ << ئىبلىس ئادەمگە سەجىدە قىلمىدى ، ئۇ جىن دىن ئىدى . ئۇ ئۆزىنىڭ ياراتقان ئىگخسىنىڭ بۇيرۇقىدىن باش تارتتى >> دەپ خەۋەر قىلدى . سۈرە كەھف 50- ئايەت .  
شەيتان ئۈمىدسىزلەندۈرۈلگەن ۋە اللە تائالانىڭ رەھمىتىدىن قوغلانغان ۋە ياخشىلىقىدىن پۈتۈنلەي ئۈزۈلگەندىن كىيىن ئۇنىڭ ئەۋلادىمۇ مىراس ھۆكىمى بىلەن شەيتان بىلەن ئوخشاش بولىدى . ئۇلاردىمۇ ھەرگىز ياخشىلىق يوق شۇڭا ئۇلار يامانلىقتىن باشقىسىنى تونۇمايدۇ ، يامانلىقتىن باسقىسىغا كىشىنى چاقىرمايدۇ .بۇنىڭغا يېقىن بىر مىسال يىلان دائىم يىلان تۇغىدۇ . دۇنياغا يىلان يارتىلغاندىن تارتىپ ھازىرغىچە ئۇنىڭ ئەۋلادىغا ئۆزگىرىش بولغىنى يوق ، زەھىرى يوق ، يامانلىقى يوق يىلان تۇغۇلغىنى يوق .  
جاننىڭ ئەۋلادىدىن بولسۇن ، ئادەم ئەۋلادىدىن بولسۇن . ھەر كىمنىڭ ئىچكى دۇنياسى نىجىس ، قىلىقى باشتۇڭ (ئىسلام يولىدىن چىققان) ياخشىلىقتىن ئۈزۈلگەن بولسا ، شەيتانغا ئايلىنىدۇ . ھەمىشە باشتۇڭلۇق قىلسا ، مارىد دېيىلىدۇ ، باشتۇڭلىقى ۋە ھەددىدىن ئېشىشى زىيادە بولسا، ئۇ ئىپرىت دىيىلىدۇ .
قۇرئان كەرىم بۇ ھەقىقەتلەرنىڭ ھەممىسىنى ئىسپاتلىدى . قۇرئاندا جىندىن بولغان شەيتانلار بار ، ئادەمدىن بولغان شەيتانلارمۇ بار دېيىلىگەن . اللە تائالا سۈرە ئەنئامنىڭ 112- ئايىتىدە ؛ << ھەر بىر پەيغەمبەرگە ئىنساننىڭ شەيتانلارنى ۋە جىننىڭ شەيتانلىرىنى دۈشمەن قىلىدۇق > بۇ شەيتانلارنىڭ بەزىسى بەزىسىگە خەلقنى ئالداش ئۈچۈن كۆرۈنۈشى چىرايلىق سۆزلەرنى مەخپىي ئۇقتۇردۇ >> دېدى .  
شۇنىڭدەك قۇرئاندا ؛ << جىننىڭ ياخشى ئىش قىلدىغانلىرىمۇ بار >> دېيىلگەن . اللە تائالا سۈرە جىندا جىنلارنىڭ سۆزىنى نەقىل قىلىپ << بىزدىن ياخشى كېرەكلىك كىشىلەرمۇ بار . ئۇنىڭدىن تۆۋەنلەرمۇ بار >> دېدى . شۇنىڭدەك اللە تائالا ئىنساننىمۇ ، جىننىمۇ اللەغا ئىبادەت قىلىش ئۈچۈن ياراتقانلىقىنى خەۋەر قىلىپ ، سۈرە زارىيات 56- ئايەتتە ؛ << جىن بىلەن ئىنساننى ماڭا ئىبادەت قىلسۇن ئۈچۈنلا ياراتتم . ئۇلاردىن رىزق ئىرادە قىلمايمەن ، ئۇلارنىڭ ماڭا تاماق بېرىشىنى ئىرادە قىلمايمەن ، چوقۇمكى اللە تائالا ھەممىگە رىزق بەرگۈچىدۇر . ھەممىدىن كۈچلۈك قۇۋۋەت ئىگىسىدۇر>> دېدى .  
شۇنىڭدەك اللە تائالا شەيتاننىڭ ھەمىشە قەبىھ قىلىقلارغا بۇيرۇلغانلىقىنى خەۋەر قىلىپ ، سۈرە بەقەر 268- ئايەتتە ؛ << شەيتان سىلەرنى مۇھتاج بولۇپ قېلىشىتىن قورقۇتىدۇ . ئەڭ قەبىھ ئىشلارغا بۇيرۇيدۇ . اللە تائالا سىلەرگە ئۆزى تەرەپتىن مەغپىرەت ۋە ئىلتىپات ۋەدە قىلىدۇ >> دېدى .
شۇنىڭدەك ، اللە تائالا شەيتانغا ئەگەشكەنلەرنى شەيتان يولدىن ئازدۇرىغانلىقىنى ۋە دوزاخ ئازابى تەرەپكە باشلاپ باردىغانلىقىنى خەۋەر قىلىپ سۈرە ھەج 3- ئايەتتە ؛ << ئىنسانلار ئىچىدە بەزى كىشىلەر اللە تائالانىڭ قۇدرىتى ۋە سۈپەتلىرى توغرىسىدا ھېچ قانداق ئىلمىي دەلىلسىز مۇنازىرلىشىدۇ . ھەر بىر باشتۇڭ شەيتانغا (ئىسلام يولىدىن توسقۇچى كاپىرلارنىڭ چوڭلىرىغا ئەگىشىدۇ . اللە تائالا ھۆكۈم قىلدىكى ؛ ھەر شەيتانغا ئەگەشسە ، شەيتان ئۇنى دىن يولىدىن چىقىرىدۇ ۋە جەھەننەمنىڭ ئازابىغا باشلايدۇ>> دېدى .
بۇ بىر تۈرلۈكى جىننىڭ شەيتانلىرىدىن بولۇپ ، ئۇنىڭدا ھەرگىز ياخشىلىق يوق، ئۇ بولسا ، اللە تائالانىڭ لەنەتلىرىگە يولۇققان ئىبلىستۇر .   

كىرگەن قەدىمىڭىزگە مۇبارەك.  
ناھايتى شەپقەتلىك ۋە مىھىرىبان اللەنىڭ ئىسمى بىلەن باشلايمەن .  
ئەسسالامۇ ئەلەيكۇم قىرىنداشلار . روزا بايرىمىڭلارغا مۇبارەك بولسۇن .بۈگۈن سىلەرگە تۈنۈشتۈرماقچى بولغان تىمام : جىنلار شەيتانلار ھەققىدە ئومۇمي مەلۇمات
داۋامى؛
6.جىن شەيتانلار ھەر خىل شەكىلدە بولالامدۇ .
جىن شەيتانلارنىڭ ئوخشاشمايدىغان شەكىل ۋە ھەر تۈرلۈك رەڭدە بولالىشى بىر ھەقىقەتتۇر . بۇنىڭغا قۇلاق ئاڭلىغان، كۆز كۆرگەن دەلىللەر بار ، ئەقىل ئالدىدىمۇ مۈمكىن ئىش . مۇنداق بولىشى مۇمكىن دەپ تەسەۋۋۇر قىلىشقا ئەقىل ئالدىدا زىت كېلىدىغان بىر نەرسە يوق.
جىننىڭ ھەر خىل شەكىلدە بولىدىغانلىقىغا خەۋەر، دەلىللەر تۆۋەندىكىلەر ؛
1) شەيتاننىڭ (ئىبلىسنىڭ) مەككىدىكى مۇشرىكلارنىڭ مۇھەممەد ئەلەيھىسسالامنى يوقۇتۇش ئۈچۈن ئاچقان سىياسىي كېڭەش مەجلىسىگە قاتناشقانلىقى بولۇپ، مۇھەممەد ئەلەيھىسسالامنىڭ خالايىقنى ئىسلامغا چاقىرىشنىڭ ئالدىنى ئېلىش، رەسۇلۇللانى قاماش ياكى يۇرتىدىن ھەيدەپ چىقىرىش ياكى ئۆلتۈتۈش توغرىسىدا ھەر خىل  پىكىرلەرنى ئوتتۇردا قويۇشۇۋاتقاندا ئىبلىس ئۇلار قىشىغا نەجدى ئۆلكىسىنىڭ ھۆرمەتلىك ئادەملىرىدىن بىر ئادەمنىڭ سۈرىتىدە بولۇپ كىرىپ، يىغىنغا ۋە گەپ- سۆزگە ئارلىشىپ ، كۆپرەك ئادەمنىڭ پىكىرىنى قۇۋەتلىشىپ بەرگەن ، ئۇ ئاخىرسىدا مۇھەممەد ئەلەيھىسسالامنى ئۆلتۈرۈشتىن ئىبارەت ئەڭ قەبىھ ۋە بۇزۇق پىكىرگە باشقىلارنى كۆندۈرگەن .
بۇ ئىش شۇنچە مەشھۇركى ، ئۇنى يالغانغا چىقىرىش مۇمكىن ئەمەس، ھەتتا گۇمانلىق قاراشقىمۇ ئورۇن يوق .
2)مەدىنە شەھىرىنىڭ جىنلىرىدىن بىر جىننىڭ يىلان سۈرتىدە بولغانلىقىنى ئىمامى مۇسلىم ئەبۇ سەئىد خۇدەرى رەزىيەللاھۇ ئەنھۇدىن رىۋايەت قىلدى . بۇ كىشى دېدىكى؛ << بىز ئەسھابىلاردىن يىڭىدىن ئۆيلەنگەن بىر ياش يىگىت بار ئىدى . بىز رەسۇلۇللا ئەلەيھىسسالام بىلەن خەندەككە (مەدىنىنى دۈشمەندىن قوغداش ئۈچۈن مەدىنە ئەتراپىغا خەندەككە كولاشقا) مەشغۇل بولغان كۈنلەردە ، مەزكۇر ياش ساھابە چۈش ۋاقتىدا رەسۇلۇللادىن رۇخسەت سوراپ ئۆيگە بىرىپ كېلەتتى . بىر كۈنى يەنە رۇخسەت سورىدى. رەسۇلۇللا ئۇنىڭغا؛<< قۇرالىڭنى ئىلىۋالغىن . قۇرەيزە كاپىرلىرىنىڭ ساڭا زىيانكەشلىك قىلىشىدىن ئەنسىرەيمەن>> دېدى . ئۇ يىگىت قۇرالىنى ئىلىپ ئۆيگە كەتتى .......... بارسا ، خوتۇنى تاشقىرى ئىشىكىدە ئۆرە تۇرغان ئىكەن. خوتۇنىنىڭ يات ئادەملەرگە كۆرۈنگىنىگە غەزەپلىنىپ خوتۇنىغا نەيزە تىقماقچى بولدى . خوتۇنى ئۇنىڭىغا ئۆزۈڭنى تۇتۇۋال! ئاۋال ئۆيگە كىرىپ باق. مىنى سىرىتقا چىقىشقا مەجبۇر قىلغان نەرسىگە قارىغىن! دېدى . ئۇ يىگىت ئۆيگە كىردى. چوڭ بىر يىلان كۆرپە ئۈستىدە يۇمۇلاق بولۇپ ياتقان ئىكەن. يىلانغا نەيزە تىقتى. يىلان نەيزىگە قاتار تىزىلدى . ئاندىن سىرىتقا چىقىپ نەيزىنى يىلان بىلەن بىللە يەرگە چوقۇپ قويدى. يىلان چاچراپ يىگىتكە ئۆزىنى ئاتتى ، يىگىتمۇ ، يىلانمۇ ئۆلدى . قايسى بۇرۇن ئۆلگىنىنى بىلگىلى بولمىدى>>. سەھىھۇل مۇسلىم ھەدىسى.
3)شەيتاننىڭ ئادەم سۈرتىدە كېلىپ، سەدىقە خورمىدىن ئوغۇرلىغان. ئىمامى بۇخارى ئەبۇھۇرەيرە رەزىيەللاھۇ ئەنھۇدىن نەقىل قىلدىكى؛ رەسۇلۇللا ئەلەيھىسسالاتۇۋەسسالام ئەبۇ ھۇرەيرىنى زاكاتقا يىغىلغان خورمىنى ساقلاشقا مەسئۇل قىلغان ئىدى. بىر جىن(شەيتان) ئادەم سۈرتىدە بولۇپ كېلىپ سەدىقە خورمىنى ئالغىلى تۇردى. ئەبۇ ھۇريرە ئۇنىڭ ئەدىپىنى بەرمەكچى بولۇۋىدى. ئۇ ئۆزى ۋە باللىرىنىڭ ئاچ قالغانلىقىنى سەۋەب قىلىپ قىلىپ ئۆزرى ئېيىتتى. ئەبۇ ھۇرەيرە ئۇنى قويۇپ بەردى. ئىككىنجى قىتىم يەنە ئوغۇرلىدى. يەنە قويۇپ بەردى . ئۈچىنجى قېتىم يەنە كېلىپ خورما ئالغىلى تۇرغاندا ئەبۇ ھۇرەيرە تۇتۇۋىلىپ. رەسۇلۇللا ئەلەيھىسسالام قېشىغا ئېلىپ بارماقچى بولدى. لېكىن شەيتان ئۆزرى ئېيتىپ يالۋۇردى ۋە ئەبۇ ھۇرەيرىنىڭ ئەپۇ قىلىشىنى تىلىدى ۋە << ئۇنىڭ ئررنىغا قۇرئاندىن بىر ئايەت ئۈگۈتۈپ قوياي، ئۇنى ئوقۇغان كىشىگە شەيتان يىقىن كىلەلمەيدۇ>> دەپ ئەبۇ ھۇرەيرىگە ۋەدە قىلدى. ئايەتۇل كۇرسىنى ئۈگۈتۈپ قويدى. ئەبۇ ھۇرەيرە ئەپۇ قىلىپ قويۇپ بەردى. ئاندىن ئەبۇ ھۇرەيرە رەسۇلۇللا ئەلەيھىسسالامغا ئۇچرۇشۇپ قالدى. ئەبۇ ھۇرەيرە گەپ قىلىشتىن بۇرۇن رەسۇلۇللا ئەلەيھىسسالام؛<<ئۆتكەن كېچە قولۇڭغا چۈشكەن ئوغرى نىمە بولدى؟>>دەپ سورىدى. ئەبۇ ھۇرەيرە يۈز بەرگەن ئەھۋالنى سۆزلىدى. رەسۇلۇللا ئەلەيھىسسالام ئۇنىڭغا؛<<شەيتان دائىم يالغانچى تۇرۇپ، بىر قىتىم راسىت گەپ قىلىپتۇ>> دېدى.(ئايەتۇل كۇرسى ھەققىدىكى سۆزى راسىت، دىمەكچى)سەھىدۇل بۇخارى ھەدىسى .
ئاگاھلاندۇرۇش .
پەرىشتىلەر ھەرخىل شەكىلدە بولالىغاندەك جىن، شەيتانلارمۇ ھەرخىل شەكىلدە بولالايدىغانلىقىنى مۇقەررەر قىلغىنىمزغا ئەگەشتۈرۈپ، شۇنىڭغا ئاگاھلاندۇرىمىزكى ، پەرىشتىلەر، جىنلار، شەيتانلارنىڭ قايسى ئۇسۇلدا ھەر تۈرلۈك سۈرەتكە كىلىدىغانلىقى ھەققىدە (ئۆزگۈرۈشنىڭ ئۇسۇل- چارىلىرى ھەققىدە) راسىت، ئېنىق بىر خەۋەرنى ئىسپاتلىيالىغىنىمىز يوق، لېكىن ئۇلارغا اللە تائالا بىر قانچە ئىسىملىرىنى ئۆگىتىپ قويغان، ئۇلار شۇ ئىسىملارنى ئوقۇپ دۇئا قىلىدىغان، شۇ سەۋەپتىن ئۇلار اللە رۇخسەت قىلغان دائىرە ئىچىدە خالىغان شەكىلدە بولالايدىغان بولۇشىنى يىراق سانىغىلى بولمايدۇ. شەيتاننىڭ رەسۇلۇللا ئەلەيھىسسالامنىڭ سۈرتىدە بولالماسلىقى بۇنىڭ دەلىلىدۇر. چۈنكى رەسۇلۇللا ئەلەيھىسسالام؛<< ھەر كىم مېنى چۈشىدە كۆرسە، راستتلامنى كۆرىدۇ. چۈنكى شەيتان مىنىڭ سۈرتىمدە بولالمايدۇ>> دېدى. (مۇتەفەقۇن ئەلەيھ).
7. جىنلار نەدە ئورۇنلىشىدۇ؟
جىن شەيتانلار كۆپىنچە يىقىلىپ ۋەيران بولغان ئۆيلەردە، پاسكىنا ئەخلەت چاۋا بار يەرلەردە، خالا جايلاردا، يۈندە ئازگاللاردا ماكانلىشىدۇ، چۈنكى ئىمامى ئەبۇ داۋۇت رىۋايەت قىلغان ھەدىستە رەسۇلۇللا ئەلەيھىسسالام مۇنداق دېدى؛<<خالا جايلاردا ھەرخىل زىيانلىق مەخلۇق بار. ھەر قايسىڭلار خالاغا كىرەر چاغدا نىجاسەتلەردىن ۋە پاسكىنا جىن شەيتانلاردىن اللە تائالانىڭ ساقلاپ قېلىشىنى تىلەيمەن. دېگەن دۇئانى ئوقۇسۇن>>
شەيتانلار يامان نىيەتلىك زەھەرلىك مەخلۇق بولۇپ، پاسكىنا يەرلەردە يۈرۈيدىغان بولغاچقا ھەمىشە جىنايەت ئىشلار بىلەن مەشغۇل بولىدىغان، يالغان بۆھتان توقۇيدىغان، گۇناھ بىلەن پاسكىنلاشقان، چوڭ جىنايەتلەرگە ئادەتلەنگەن ئەر، ئايال ئادەملەرگە يىقىن كىلىدۇ. ھەمراھ بولىدۇ. اللە تائالا سۈرە شۇ ئەرادا؛ <<شەيتانلار كىمنىڭ قىشىغا چۈشىدىغانلىقىنى سىلەرگە خەۋەر قىلايمۇ؟ بارلىق بۆھتانچى، داۋاملىق جىنايەت ئىشلىگۈچىلەر قىشىغا چۈشىدۇ. شەيتانلار پەرىشتىلەردىن ئوغۇرلۇقچە گەپ ئاڭلاشقا قۇلاق سالىدۇ. ئۇلارنىڭ تولىسى يالغانچى دىگىن>>دېدى.
8.جىنلار يۇقىرى قاتلام پەرىشتىلەردىن ئوغۇرلۇقچە گەپ ئاڭلامدۇ؟ ھەئە، اللە تائالا جىن، شەيتانلارغا ئاسمان تاراپكا يۇقىرى چىقىشقا كۈچ، قابىليەت بەرگەن، شۇڭا ئۇلار پەرىشتىلەردەك يەردىن ئاسمانغا چىقىدۇ. پەرىشتىلەردىن گەپ ئوغۇرلايدۇ. يەردىكى ئادىمدىن بولغان يىقىن دوستلىرىغا يەتكۈزىدى. شەيتاننىڭ دوستلىرى بولغان جىنكەش ئىزىتقۇ ئىنسانلار ئۇ گەپنى نەچچە ھەسسە كۆپەيتىپ خەلقلەرگە سۆزلەپ بىرىپ خەلىقنى ئازدۇرىدۇ بۇ راسىت ئەمەلىيەتنى اللە تائالا قۇزئاندا ئىسپاتلاپ جىننىڭ سۆزىنى نەقىل قىلىپ سۈرە جىن8-ئايەتتە؛<<جىنلار ئىيىتتى؛<<بىز ئاسماندىكىلەرنىڭ سۆزلىرىنى ئاڭلىۋىلىش ئۈچۈن ئاسمانغا چىقتۇق. ئاسماننىڭ كۈچلۈك كۈزەتكۈچىلەر(پەرىشتىلەر) بىلەن ۋە كۆيدۈرگۈچى يۇلتۇزلار بىلەن تولۇپ كەتكەنلىكىنى بايقىدۇق. بىز ھەمىشە (ئوغۇرلۇقچە گەپ تىڭشاش ئۈچۈن) ئاسماننىڭ ئولتۇرۇشقا بولىدىغان جايلىرىدا ئولتۇراتتۇق؛ كىمكى ئەمدى ئوغۇرلۇقچە گەپ ئاڭلاشقا ئۇرۇندىكەن ئۇنى كۈزتىپ تۇرغان كۆيدۈرگۈچى يۇلتۇزلارنى تاپىدۇ، بىز (جىنلار جامائەسى) زىمىندىكىلەرگە يامانلىق ئىرادە قىلىندىمۇ ياكى پەرۋەردىگارى ئۇلارغا ياخشىلىق ئىرادە قىلدىمۇ؟ بىلمەيمىز>> دېدى.
شۇنىڭدەك بۇ ھەقىقەتنى سەھىھۇل بۇخارىدىكى ھەدىس قۇۋەتلەيدۇ، ھەدىستە پەيغەمبەر ئەلەيھىسسالام مۇنداق دېدى؛<<پەرىشتىلەر بۇلۇتقا چۈشىدۇ. ئاسماندا ھۆكۈم قىلىنغان ئىشلارنىڭ پارىڭىنى قىلىشىدۇ، ئۇ گەپنى شەيتانلار ئوغۇرلۇقچە ئاڭلىۋالىدۇ. ئاندىن ئۇنى يەردىكى جىنكەش چىراغچىلارغا يەتكۈزىدۇ. جىنكەشلەر بىر گەپكە يۈز يالغاننى قورسىقىدىن قوشۇپ خەلقىگە سۆزلەيدۇ>> سەھىھۇل بۇخارى 4-جۈزئى .
9. جىننىڭ قەدرى قىممىتى، ھۆرمىتى ئادەمنىڭكىدىن تۆۋەن. جخنلار ھەتتا سالىھ، ياخشىلىرىمۇ ئادەمدىن قەدرى ئاز، ھۆرمىتى تۆۋەن شەرىپى ئازدۇر . چۈنكى ئالەمنى ياراتقۇچى اللە تائالا ئىنساننىڭ ھۆرمىتىنى مۇقەررەر ئىسپاتلاپ سۈرە ئىسرا 70-ئايەتتە؛<< چوقۇمكى ئادەم بالىلىرىنى ھۆرمەتلىك قىلدۇق. ئۇلارنى قۇرۇقلۇقتا (ئۇلاققا) مىندۈردۇق. دېڭىزدا (كىمىلەرگە) چىقاردۇق. ئۇلارغا پاك يىمەكلىكلەرنى رىزق قىلىپ بەردۇق. ئۇلارنى بىز ياراتقان مەخلۇقلارنى كۆپلىرىدىن ئەۋزەل قىلدۇق>> دېدى.
مۇنداق ھۆرمەتلەش جىنلارغا قۇرئاندىمۇ، رەسۇلۇللا ئەلەيھىسسالامنىڭ سۆزىدىمۇ يوق.، بۇنىڭدىن ئىنساننىڭ جىندىن شەرەپلىك ئىكەنلىكىنى ئوچۇق بىلىۋالغىلى بولىدۇ.
جىنلار ئۆزىنىڭ ئىنساندىن يىتەرسىز، ئاجىز ئىكەنلىكىنى سەزگەنلىكىمۇ، بۇنىڭغا دەلىل. ئىنسانلار (بەزى قورقۇنۇشلۇق يەرلەردە ) جىنلارنىڭ باشلىقلىرىدىن پاناھ (قوغداپ قىلىشنى) تىلىگەندە ئۇلار كۆتۈرۈلۈپ، كۆرەڭلەپ كىتىپ كاپىرلىقىدا ھەددىدىن ئىشىپ كىتىدىغانلىقى بۇنىڭغا دالالەت قىلىدۇ.
اللە تائالا سۈرە جىندا جىنلار توغرۇلۇق سۆزلەپ؛<<ئىنسانلاردىن بەزى كىشىلەر بەزى جىنلارغا سىغىناتتى. (يەنى تەۋەلىكىدىكى جىنلارنىڭ ئاپىتىدىن ساقلاشنى تىلەيتى) شۇنىڭ بىلەن جىنلار تىخىمۇ تەكەببۇرلىشىپ كەتتى >> دېدى .
بۇنىڭ يەنە بىر دەلىلى شۇكى؛ ئىنسان ئۇلارغا تىقىنلىشىشقا ۋاستە ئىزدىسە ياكى ئۇلارنىڭ چوڭلىرىنىڭ ئىسىملىرىنى ۋاسلە قىلسا ياكى ئۇلارنىڭ شەرەپلىكلىرىنىڭ نامىغا قەسەم قىلسا، قوبۇل قىلىپ ھاجىتىنى راۋا قىلىدۇ. بۇنىڭ ھەممىسى، جىنلار ئۆزىنىڭ ئاجىزلىقىنى سەزگەنلىكى، اللە تائالاغا ئىشىنىپ يالغۇز اللەغا باش ئىگىپ ، تەربىيە قىلىشتا، ئىبادەتكە ھەقلقلىقىدا ، ئىسىم ، سۈپەتلىرىدە اللە تائالا يالغۇز دەپ ئەقىدە قىلىش يۈزىدىن اللە تائالا ئالدىدا ھۆرمەتكە ئىگە بولغان (مۆئمىن مۇسۇلمان) ئىنسان ئالدىدا ئۆزىنىڭ ھەقىر، تۆۋەنلىكىنى بىلگەنلىكدۇر. ئامما ئىمان ، ئىسلامدىن خالىي ئىنسان جىن بىلەن ئوخشاش ، جىننىڭ سالىھ، ياخشىلىرى ئادەمنىڭ كاپىر مۇشرىكلىرىدىن ئەۋزەل.  
10. جىنىڭ مۆئمىن سالىھلىرى جەننەتكە كىرەمدۇ؟
يۇقىرىدا ئوچۇق بايان قىلدۇقكى، جىنلار ئىبلىسنىڭ ئەۋلادى ئەمەس (ئىبلىس جىن نەسلىدىن) جىنلارمۇ اللە تائالاغا قۇلچىلىق قىلىش بويسۇنۇش ئۈچۈن يارىتىلغان ، جىنلار بۇ تەرەپتە ئادەم بالىلىرى بىلەن ئوخشاش، جىننىڭ ياخشى سالىھلىرىمۇ بار، ئۇنىڭدىن تۆۋەنلىرىمۇ بار، ئىسلام دىنىغا ئىشەنگەن اللە تائالاغا ئاسىيلىق قىلىشتىن ساقلانغان ياخشى جىنلار جەننەتكە كىرىدۇ. ئىمان ۋە تەۋھىد (اللە تائالا تەڭداشسىز ئۇلۇغ دىگەن ئەقىدە) بىلەن ۋە خۇدادىن قورقۇپ ياخشى ئىشلار قىلىش بىلەن ۋاپات بولغان بولسا جەننەتكە كىرىپ، جەننەتتە نىمەت بىرىلىدۇ. اللە بۇ ھەقتە مۇنداق دەيدۇ؛<< ئىسلامغا ئىشەنگەن ۋە ياخشى ئەمەللەرنى ئىشلىگەنلەرگە تىگىدىن ئۆستەڭلەر ئىقىپ تۇردىغان جەننەتلەر بار ، بۇ جەننەتكە كىرىش بولسا، چوڭ مەقسەتكە يەتكەنلىكتۇر.>> بۇ ئايەت ئىمام ئېيتقان ۋە ياخشى ئەمەللەرنى قىلغان بارلىق مۇكەللەپ بەندىلەرنى ئۆز ئىچىگە ئالىدۇ سۈرە بۇرۇج 11- ئايەت.
يەنە اللە تائالانىڭ؛<<كىمكى دىن ئىسلامغا ئىشىنىپ، ياخشى ئىشلارنى ئىشلەيدىكەن، ئۇنىڭ ياخشى ئىشقا سەئىي قىلغىنىغا كۆز يۇمۇلمايدۇ. ئۇنىڭ قىلغان ئىشلىرىنى يىزىپ تۇرغۇچىلارمىز.>> دېگەن سۆزى دەلىلدۇر. سۈرە ئەنبىيا 94- ئايەت.
يەنە اللە تائالانىڭ؛<<دىن ئىسلامغا ئىشەنگەن ۋە ياخشى ئىشلارنى ئىشلىگەنلەرگە مەغپىرەت ۋە كاتتا ئەجرى بار دەپ اللە تائالا ۋەدە قىلدى>> دېگەن سۆزىدۇر . سۈرە مائىدە 9- ئايەت.
<<دىن ئىسلامغا ئىشىنىپ ياخشى ئىشلار ئىشلىگەن كىشىلەر>> دېگەن سۆز ئىنسانغىمۇ، جىنغىمۇ ئومۇمىيدۇر. ئىمان ۋە ئەمەلىي سالىھ دىگەن شەرتنى ئەمەلگە ئاشۇرغۇچى ئىنسان بولسۇن، مەيلى جىن بولسۇن، ئەجرى مەغپىرەت ۋە جەننەتكە تىگىشلىك بولىدۇ. سۈرە ئەرراھماندىكى ؛<< پەرۋەردىگارى ئالدىدا تۇرۇپ ھىساب بىرىشتىن قورۇققان كىشىگە ئىككى جەننەت بار>> دېگەن ئايەت تىخىمۇ ئوچۇقراق دەلىلدۇر>
جىننىڭ ئىنسانغا زىيانكەشلىك قىلىشى چوقۇم. ئۇنىڭغا كۆز يۇمغىلى بولمايدۇ، ئۇ ئەھۋال قۇلاق ئاڭلىغان ھەم سەزگەن دەلىل بىلەن سابىت. ئەقىلىمۇ ئۇنى يىراق سانىمايدۇ. بەلكى ئىقرار قىلىدۇ، ئەگەر اللە تائالا ئىنسانلارنى مۇھاپىزەت قىلىشقا مەسئۇل قىلغان ۋە ئادەملەرگە ئەگىشىپ يۈرۈيدىغان پەرىشتىلەر بولمىسا ئىدى. ھىچكىم جىن شەيتانلارنىڭ زىيانكەشلىكىدىن قۇتۇلۇپ قالالمايتتى. ئىنسان ئۇلارنى كۆرەلمىگەچكە ھەم جىن ئۇلار تىزلىكتە ئۆزگىردىغان يۆتكىلىدىغان ئىقتىدارغا ئىگە بولغاچقا ھەم ئۇلارنىڭ جىسمى بىز ھېس قىلالمايدىغان، سەزمەيدىغان نازۇك بولغاچقا، بىزنىڭ قوغدىنىشىمىز مۇمكىن بولمايتتى . شۇنىڭ ئۈچۈن بەزى جىننىڭ بەزى ئادەمگە زىيانكەشلىك قىلىشتا شەك يوق. چۈنكى ئادەملەر جىنلارغا كۆرمەي قايناق سۇ تۆككەن ياكى ئۈستىگە سىيگەن ياكى بىلمەستىن جىننىڭ ئورنىدا ئولتۇرۋالغاندەك ئىشلارنى قىلىپ سىلىپ رەنجىتكەنلىكىدىن ئۇلار ئادەمدىن ئىنتىقام ئىلىپ زىيانكەشلىك قىلىدۇ. ياكى ئىنسانغا زۇلۇم قىلىپ، بەزى ئادەملەر ئۆزىنىڭ مۇسۇلمان بۇرادىرىگە ناھەق زۇلۇم قىلغاندەك، سەۋەبسىز ئاپەت سالىدۇ. بۇ ھاقتە ھىلىقى ياش ساھابە توغرىسىدا ئىشەنچىلىك ھەدىس باشتا ئۆتتى . ساھابى يىلان شەكىلدە بولۇپ ئۆيگە كىرگەن جىنغا نەيزە تىققاندا ، جىن ئۇنىڭدىن ئىنتىقامىنى ئالماي ئۆلمىدى. ئەبۇ سەئىد؛<< ياش ساھابە بۇرۇن ئۆلدىمۇ ياكى جىن بالدۇر ئۆلدىمۇ، بىلگىلى بولمىدى>> دېدى ، بۇ ئەمىليەت ھەممىگە مەشھۇر بولغاچقا ۋە ھەممە كىشى ئۇنىڭغا قايىل بولغانلىقىدىن بۇنىڭغا باشقا دەلىل كەلتۈرمەيمىز سەھىھۇل مۇسلىمدا ئىسپاتلانغان مەزكۇر ياش ساھابىنىڭ ۋەقەسىگە قانائات قىلىمىز، ھەم ئۆز ئۆيىمىزدە يۈز بەرگەن ۋە بىز ئۇنىڭ دەردىنى تارتىپ ئۆتكەن، يامان تەسىرنى كۆزىمىز بىلەن كۆرگەن يەنە بىر ھادىسىنى سۆزلەش بىلەن سۆزىمىزنى ئاخىرلاشتۇرمىز.
مىنىڭ بىر ئاچام بولۇپ، ئىسمى سەئىدىيە ئىدى . بىزنىڭ ھويلىدا بىر تۈپ خورما بار ئىدى. بىز كىچىك بالىلار خورمىنىڭ بىر پۇتقىغا ئاغامچا باغلاپ ئاغامچىدىن يامىشىپ ئۆگزىگە چىقىپ چۈشۈپ ئوينايتتۇق. بىر كۈنى ئاچام ئۆگزىدە تۇرۇپ شاخقا باغلانغان ۋە بىز ئىسىلغا ئاغامچىنى تارتتى. كۈچى يەتمەي ئاغامچا ئاچامنى سۆرەپ كىتىپ ئۆزىدىن يەرگە يىقىلىپ چۈشتى. نەق جىننىڭ ئۈتىگە يىقىلغان ئىكەن . جىن ئۇنىڭدىن قاتتىق ئازار يەپتۇ . شۇڭا ئاچامدىن جىن ئىنتىقام ئىلىشقا باشلىدى. ھەر ھەپتىدە ئىككى قىتىم يا ئۈچ قىتىم كىچىدە ئاچام ئۇخلىغاندا كىلىپ گىلىنى سىققىلى تۇردى. جىن ئاچامنىڭ گىلىنى سىققاندا ئاچام پۇت، قولىنى يىغىپ سۇنۇپ، بوغۇزلانغان قويدەك جان تالىشاتتى. تاڭ ئاتقاندا ئاچامنى ئۆلۈك شەكىلدە تاشلاپ كىتەتتى. ئاچام بىر قىتىم ؛<<جىن ماڭىمۇ شۇ ئازابنى ھىلىقى كۈنى خورما تۈۋىدە ماڭا ئازار بەردىڭ ، دەپ ئىنتىقام ئۈچۈن قىلىۋاتىدۇ>> دەپ ئۆز تىلى بىلەن ئوچۇق سۆزلىدى. مەزكۇر جىننىڭ ئاچام ئۇخلىغاندا كىلىپ گىلىنى سىقىپ ھۇشىدىن كەتكۈزۈپ ئازاپلىشى داۋام قىلىۋىرىپ ئاخىرى ئاچامنى چىدىغۇسىز ئازاب بىلەن ئون يىلدىن كىيىن ئۆلتۈردى . قاتتىق جان تالىشىپ ، پۇت قولىنى يىغىپ ، سۇنۇپ ئاخىرى ۋاپات بولدى . اللە ئاچامنى كەچۈرسۇن ۋە رەھىم قىلسۇن ، ئامىن!  

داۋامى بار.
مەنبە؛ <<مۆمىن ئەقىدىسى>>دىن ئىلىندى.

رەخمەت ھارمىغايسىز مەن كوپ بىلىملەر گەئىگە بولدۇم  

تېمىڭىزغا كۆپتىن كۆپ تەشەككۈر !

مەزكۈر تەپسىردە <<قۇرئان كەرىم>>دىن ئېلىنغان 2- نەقىل (سۇرە ھېجىر27-ئايەت)بىلەن ئۇيغۇرچە تەرجىمە ئوتتۇرىسىدا مەلۇم ئوخشىماسلىق بار ئىكەن. تېما ئىگىلىرىنىڭ چۇشەندۇرۇپ قويۇشىنى سورايمەن.شۇڭا بۇ يەردە مەنمۇ<<قۇرئان كەرىم>>نىڭ ئۇيغۇرچە تەرجىمىسىدىكى يۇقىرىقى نەقىل بىلەن پەرقلىق بولغان ئايەتنى نەقىل قىلىپ ئۆتەي:<<جىنلار(يەنى شەيتانلار ۋە ئۇلارنىڭ باشلىقى ئىبلىس)نى ئىلگىرى تۇتۇنسىز ئوت يالقۇنىدىن ياراتقان ئىدۇق>>(سۇرە ھېجىر 27-ئايەت)
ئاللا ھەممىمىزنى توغرا يولدا مۇستەھكەم قىلسۇن!

تىمىڭىزنى ئوقۇپ بەك قۇرقۇپ كەتتىم.

ئاللاھ رەخمەت قىلسۇن ھارمىغايسز    

جنلارنىڭ مەۋجۇتلىق توغىرسدا ئايەت بار .ئشەنمەي تۇرالمايمز.

ئوزىنى مۇسۇلمان ھىساپلايدىغان ھەر بىر كىشى بىلىشكە تىگىشلىك ئەقىدە-بىلىملەر ئىكەن. يوللانما ئىگىسىگە ئاللا رەھمەت قىلسۇن.

جىن شاياتوننى ئىنكار قىلىش ئادەم ئىمانىدىن ئاجرايدۇ.

مۇسۇلماننىڭ دۇنيا قارىشى نىمە دىگەن كەڭرى ، نىمە دىگەن رەڭدار !
ئىنساننىڭ تەبىئى سەزگۈسى ، ھايات قانۇنىيىتىدىن ھالقىغان باشقا ھاياتلىق تۈرلىرىنى تەسەۋۋۇر قىلىش ، ئۇنىڭ مەۋجۇتلىقىغا ئىشىنىش بەزىلەرنىڭ ئېيتقىنىدەك بىلىمسىزلىك ، ئىلىم - پەنگە ئىشەنمەسلىك ،ئىنسانلار تەرەققىياتىغا توسالغۇ بولىدىغان كۆزقاراش بولماستىن بەلكى ئۇلارنىك تەتقىقات ، ئىزدىنىشلىرىگە تېخىمۇ كۆپ مەنبەلەرنى كۆرسىتىپ بىرىدىغان ئۆزگىچە قاراشتۇر.
ئىنسانىي قانۇنىيەتتىن ھالقىغان ھاياتلىققا ئىشىنىش سىزنىڭ ئۈگۈنۈش .بىلىم ئېلىش،تەتقىق قىلىش ئىشلىرىڭىزغا پايدىسى بولسا باركى ھەرگىز زىيىنى يوق.چۈنكى سىز كەڭ دائىرىدە ئەركىن پىكىر قىلالايسىز .تەرەققىي تاپقان ئەللەردە  پىسخىلوگىيە ، تەپەككۇر تەتقىقاتى ، چۈش تەتقىقاتى ...... قاتارلىق روھىيەتكە ئالاقىدار تەتقىقاتلار قىززىق تىمىغا ئايلانماقتا ، راۋاجلانماقتا .
جىندىن ئىبارەت بۇ مەخلۇق ھەممە دىنلاردا دىگۈدەك تىلغا ئېلىنغان .دىنىمىزمۇ ئۇنىڭ مەۋجۇت ئىكەنلىكىنى قەيت قىلدى .
ئۇنداقتا بىز جىنغا قانداق قاراشتا بولىمىز ؟
مىنىڭچە بىز جىننى ئاللانىڭ باشقا مەخلۇقلىرى ( بۆرە يولۋاس ،يىلان - چايان ... قاتارلىق مەخلۇقلارغا ئوخشاش) قاتارىدا كۆرىشىمىز ، ھەرگىزمۇ ئاجايىپ-غارايىپ ھىكايىلەرنى سۆزلەپ ، كىچىك بالىلار ، ياش ئۆسمۈرلەردە
دىننىڭ گىپى بولسىلا جىن - شەيتانلارنىڭ قورقۇنۇشلۇق تۇرقى كۆز ئالدىغا كىلىدىغان ۋەھىمە پەيدا قىلماسلىقىمىز كىرەك .
   ئارتۇقچە تەشۋىشلىنىش بىھاجەت، جىنلارنىڭ پائالىيەت سورىنى بولغان پاسكىنا جايلارغا بارماسلىق . بېرىش توغرا كەلسە رەسۇلۇللانىىڭ تەلىمى بويىچە پانالىق تىلەپ  ئىشىمىزنى قىلىۋىرىشىمىز .« قورىققان يەردە جىن بار»  قانچە قورىقساق شۇنچە خەتەرلىك . تۆۋەندىكى ھەدىسكە قاراڭ :
ئىبنى ئەبۇ ھاتەم ئىكرىمەنىڭ مۇنداق دىگەنلىكىنى رىۋايەت قىلىدۇ:جىنلار ئىنسانلاردىن خۇددى ئىنسانلار جىنلاردىن قورققاندەك ياكى ئۇنىڭدىنمۇ قاتتىقراق قورقاتتى. ئىنسانلار بىرەر ۋادىغا چۈشسە ، جىنلار: ئىنسانلارنىڭ خۇجايىنى كەپتۇ ، بىز بۇۋادىنىڭ ئىگىلىرىنىڭ خۇجايىنىغا سېغىنىپ ئۇلاردىن بىزگە يامانلىق يىتىپ قېلىشىدىن پاناھ تىلەيمىز ، دىيىشىپ ئۇۋادىنى تاشلاپ قاچاتتى، كېيىنچە جىنلار : ئىنسانلارنىڭ بىزدىن خۇددى بىز ئۇلاردىن قورققاندەك قورقىدىغانلىقىنى كۆرىۋاتىمىزغۇ!دېيىشىپ ئىنسانلارغا يېقىنلىشىشقا باشلىدى ، نەتىجىدە ئۇلار ئىنسانلارغا چېقىلىپ ئۇلارنى ئېزىپ قالىدىغان ، ساراڭ قىلىپ قويىدىغان بولۇپ قالدى . بۇ ئاللاھ تائالانىڭ «ئىنسانلاردىن بەزى كىشىلەر جىنلاردىن بولغان بەزى كىشىلەرگە سېغىناتتى ، شۇنىڭ بىلەن جىنلار تېخىمۇ تەكەببۇرلىشىپ كەتتى » دېگەن ئايىتىدە ئىپادىلىنىدۇ . (ئىبنى كەسىر ناملىق تەپسىر كىتاپتىن)

Quote:

引用第3楼Asimjan于2008-09-09 19:37发表的  :
مەزكۈر تەپسىردە <<قۇرئان كەرىم>>دىن ئېلىنغان 2- نەقىل (سۇرە ھېجىر27-ئايەت)بىلەن ئۇيغۇرچە تەرجىمە ئوتتۇرىسىدا مەلۇم ئوخشىماسلىق بار ئىكەن. تېما ئىگىلىرىنىڭ چۇشەندۇرۇپ قويۇشىنى سورايمەن.شۇڭا بۇ يەردە مەنمۇ<<قۇرئان كەرىم>>نىڭ ئۇيغۇرچە تەرجىمىسىدىكى يۇقىرىقى نەقىل بىلەن پەرقلىق بولغان ئايەتنى نەقىل قىلىپ ئۆتەي:<<جىنلار(يەنى شەيتانلار ۋە ئۇلارنىڭ باشلىقى ئىبلىس)نى ئىلگىرى تۇتۇنسىز ئوت يالقۇنىدىن ياراتقان ئىدۇق>>(سۇرە ھېجىر 27-ئايەت)
ئاللا ھەممىمىزنى توغرا يولدا مۇستەھكەم قىلسۇن!

قىرىندىشىم،تەپەككۇر قىلغىنىڭىز ئۈچۈن ئاللاھ رەھمەت قىلسۇن.ھەقىقەتەن بۇ بىر ئايەتتە جىننىڭ تۈتۈنسىز ئوت يالقۇنىدىن يارتىلغانلىقى،ئادەمنىڭ بولسا تۇپراقتىن يارتىلغانلىقىدىن ئاللاھ ئىلىم ئىگىللىرىگە خەۋەر بىرىدۇ.ىمەك،بۇ تەپسىردە ئايەتنىڭ ساپ مەزمۇنىغا ھىچقانداق نوقسان يەتكۈزۈلمىگەن،بەلكى،تىخىمۇ كىڭەيتىلىپ چۈشەنچە بىرىلگەن.بىزنىڭ كۆرىۋاتقىنىمىزپەقەت قۇرئان كەرىمنىڭ تۈپ مەزمۇنىدىن ئازغىنەشەرئىي قىلىنغان قىسمى.مۇنداق بىر ھۆكۈم بار،شەرئىي كىتاپلاردا دىيلىشچە بىر ئايەتنىڭ 100مەنىسى بولۇپ ئۇنىڭ بىر بۆلىكىلا ئالىملارغا بىلدۈرۈلگەن.قالغان قىسمىنى بولسا ئاللاھ ئىگەمنىڭ ئۆزىگە مەلۇمدۇر.ھىچقاچان ھەممە ئۆلىمالارنىڭ مەلۇم ئايەتكە مەلۇم مەزمۇندىلا تەپسىر بەرگەنلىكىنى كۆرمەيمىز.ئارىدا چوقۇم چۈشەنچە پەرقى بولىدۇ.
مانا بۇ ئاللاھنىڭ <<ھەر بىر بىلىمدار ئۈستىدە ئۇنىڭدىنمۇ بىلىمدار زات باردۇر>>سۇرە يۈسۈف 76- ئايەت.دىگەن سۆزنىڭ ئىپادىسىنى نەق مۇشۇ يەردە تاپىدۇ.دىمەك بىزنىڭ بىلىپ قىلىشىمىز ئەڭ مۇھىم تەرىپى شۇكى،قۇرئاننىڭ ھەممىدىن ئىلىملىك،چەكسىز قۇدرەتلىك،ئۆتمۈشنى ھەم كەلگۈسىنى بىلگۈچى رەب تائالاھ ۋەتەقەددەس تەرىپىدىن نازىل بولغانلىقىنى كۆپلگەن جاھىللەرگە بىلدۈرۈپ قويۈش بىلەن بىرگە.مانا مۇشۇنداق كۆپ تەرەپلىمە ئىلىملەرنى ئۆز ئىچىگە ئالغان ھالدا نازىل قىلىنغانلىقىنىڭ سېرىدۇر.ھەقىقەتەن قۇرئان ھىكمەتتۇر،مۆئجىزىدۇر،چەكسىزلىككە ئۈندىگۈچى ئاللاھ تەرىپىدىن ئەۋەتىلگەن نۇرلۇق ھىدايەتتۇر.چەكسىز ھەمدۇ-سانا بىزلەرنى ئىمان بىلەن،ئىلىم بىلەن ئەزىز قىلغان خالىقۇل ۋۇجۇتقا بولسۇن،ئۇ ھەقىقەتەن بارچە نوقساندى پاكتۇر.